3)e £cicbe(3ou/ft3/nt
Herziening van het Sovjetbestuur
in Oost Duitsland
DOLLARS OF
CHINEZEN
De Franse
kabinetscrisis
Wacht Bermuda op
Franse premier?
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
VRIJDAG 29 MEI 1953
44ste JAARGANG No. 12900
Hoge Commissaris
nu ook in
Oost-Duitsland
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.47 p. w., 2.p. mnd., 6.— p. kwart. Franco p. p. 6.80. - Advert.: ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
GEVANGENISSEN
EN HUMANISME
rvE beginselenwet en de algemene
maatregel van het bestuur op het
gevangeniswezen zullen binnenkort
in werking treden. Voor de geestelij
ke en lichamelijke verzorging worden
verscheidene nieuwigheden inge
voerd. Het is in 't bizonder de geeste
lijke verzorging, welke, in verband
met de humanistische claim op ge
lijkberechtiging, reeds een politieke
voorgeschiedenis heeft. De mogelijk
heid is thans opengelaten ook andere
dan kerkelijke verzorging te ontvan
gen, namelijk verzorging door verte-
tegenwoordigers van „genootschap
pen op geestelijke grondslag". Dit
kan alleen „op verzoek" van de be
trokkene.
Degenen, die het meningsverschil
op dit punt tussen de Christelijke en
niet-Christelijke partijen in het par
lement hebben gevolgd, zullen zich
bezorgd afvragen of nu bij algemene
maatregel van bestuur stilletjes een
regeling wordt ingevoerd voor de
gevangenen, waartegen van Chris
telijke zijde vele bezwaren zijn ge
uit. Zij zullen de socialistische minis
ter Donker er misschien van verden
ken een al te soepele houding te heb
ben aangenomen tegenover de aspira
ties van het Humanistisch Verbond,
zonder zich van de geopperde bezwa
ren veel aan te trekken.
Deze opvatting zou echter een on
juiste zijn, aangezien na uitvoerige
besprekingen met K.V.P.-vertegen
woordigers aan vele opwerpingen en
aanmerkingen door de minister ge
hoor werd gegeven. Minister Donker
hQd zelf reeds lering trekkend uit
het parlementair debat enige ver
beteringen aangebracht in de destijds
door zijn voorganger ontworpen
„maatregel". Maar ook in deze gewij
zigde vorm was de maatregel voor
de Katholieken moeilijk te slikken.
Weliswaar wordt ei een onder
scheid gemaakt tussen kerken en
genootschappen. De eerste zullen
door aalmoezeniers ambtshalve ver
bonden blijven aan de „gestichten",
terwijl de vertegenwoordigers van
genootschappen kunnen worden .toe
gelaten. Vroeger hadden de aalmoeze
niers echter slechts bemoeiing met
gedetineerden van eigen geloofsrich
ting. De nieuwe maatregel opende de
mogelijkheid voor aalmoezeniers ook
buiten de eigen kring te treden „met
instemming van de gedetineerde en
met toestemming van de directeur".
De K.V.P. bepleitte 'n verdere verrui
ming in deze zin, dat aalmoezeniers
zich met buitenkerkelijken mogen
bemoeien, tenzij de gedetineerde dit
afwijst. Deze verruiming werd door
minister Donker aanvaard.
Een tweede punt, dat moeilijkhe
den opleverde, was de toelating van
vertegenwoordigers van het Huma
nistisch Verbond, ter verzorging van
de geestelijke belangen van de tot
haar genootschap behorende gedeti
neerden. Laat men nu niet ianvoe-
voeren: humanistische verzorgers be
horen in 't geheel niel te worden toe
gelaten in Rijks-instellingen. Zij, die
zulk een, huns inziens, „sterk" stand
punt innemen, zouden een onduld
bare gewetensdwang van staatswege
willen invoeren, weLce in strijd is
met de Katholieke beginselen. Maar
wel werden ernstige bezwaren van K.
V.P.-zijde ertegen aangevoerd, dat de
humanistische vertegenwoordigers
binnen dezelfde grenzen als de aal
moezenders hun taak konden uitoefe
nen bij die gevangenen, die vertegen
woordiging door een kerk afwezen.
De K.V.P. bepleitte met klem, dat
tot niet-leden van het Humanistisch
Verbond alleen dan een vertegen
woordiger van die richting zou wor
den toegelaten, indien de betrokken
gedetineerde godsdienstige verzorging
afwijst en bovendien: uitdrukkelijk
verzoekt in contact te worden ge
bracht met een humanist. Ook aan
dit verlangen van de K.V.P. werd
door minister Donker voldaan.
Behalve deze nauwkeurige begren
zing van de humanistische activiteit
werd op verzoek van de K.V.P. toe
gevoegd, dat de humanistische ver
zorgers zich hebben te onthouden van
anti-godsdienstig of anti-kerkelijk op
treden, terwijl in de toelichting op de
„algemene maatregel" een clausule
werd opgenomen, dat aan de verte
genwoordigers van genootschappen
de toegang tot de gevangenissen zal
worden geweigerd, indien te vrezen
valt, dat in strijd met de bovenstaan
de norm zal worden geageerd, waar
bij tevens het geheie karakter van
het genootschap in beschouwing zal
worden genomen bij het verzoek tot
eventuele toelating. In de commissie,
welke de minister moet adviseren
met betrekking tot de geestelijke ver
zorging van buiten-kerkelijke gevan
genen, werd door het ingrijpen van
de K.V.P. bereikt, dat behalve een
humanist, twee buiten-kerkelijken,
een katholiek en een protestant, een
tweede orthodoxe-protestant werd
aangewezen, zodat ook in deze bui
ten-kerkelijke commissie de kerkelij-
ken gelijk vertegenwoordigd zijn.
In de rede, welke de aartsbisschop
coadjutor van Utrecht onlangs hield
en waarin hij het gevaar van het hu
manistisch streven besprak, ver
wees mgr. Alfrink naar de regel van
de moraal, dat in bepaalde omstan
digheden en onder bepaalde voor
aarden men zich een mate van ma-
•riële medewerking mag getroosten,
ormele medewerking, b.v. propa
ganda maken voor het Humanisme, is
een Katholiek natuurlijk niet toege-
Hoge Commissaris vervangt militairen
Doel der maatregel ligt nog in duister
Oost-Duitsland zal niet langer worden bestuurd door militairen, ma?*
krijgt een politieke figuur als hoogste autoriteit; de bevelhebber van de
Russische troepen in Duitsland zal alleen nog maar zeggenschap hebben
over zijn soldaten. Het officiële Russische persbureau Tass deelde dat gis
termiddag mee en noemde meteen de man die voortaan oppermatig zal zijn
in Oost-Duitsland. Het is Cladimir Semejonof, die vroeger politiek adviseur
is geweest van het Russische militaire bestuur in de Russische zone. De titel
van Semjonof zal zijn „Hoge commissaris van de USSR in Duitsland" Dat
wil dus zeggen dat hij eenzelfde functie bekleedt als de Hoge commissaris
sen die het Westen in de West-Duitse republiek heeft.
WAT IS DE BETEKENIS?
De eerste reactie uit Bonn was, dat
de reorganisatie van het bestuur in
de Russische zóne eenzelfde verband
legt tussen de Oostduitse regering
en de Russische bezetter als er be
staat in het Westen tussen de rege
ring van Bonn en de Westelijke mo
gendheden. Toen in 1949 de West-
duitse republiek werd gesticht ver
vingen de Westelijke mogendheden
hun militaire gouverneur door bur
gelij ke Hoge Commissarissen.
In het algemeen is men echter te
Bonn van mening dat de Russische
stap een grotere betekenis heeft
dan die van de Westelijke mogend
heden destijds. Sommigen denken
dat het een eerste antwoord is op het
aanvaarden van de verdragen met het
Westen door het Westduitse parle
ment Ande.en zien het als een uit
daging aan de komende conferentie
op Bermuda en als een poging om de
De Amerikaanse senaatscommissie
voor toewijzing van fondsen heeft
besloten alle Amerikaanse bijdragen
aan de Verenigde Naties vooi het
komende belastingjaar te verbieden,
indien communistisch China zou
worden toegelaten tot de Veilig
heidsraad.
Het verbod was vervat in een toe
gevoegde clausule op een wetsont
werp voor fondsen voor de ministe
ries van buitenlandse zaken, handel
en justitie. Slechts 3 van de 23 com
missieleden stemden tegen.
Als het verbod de volgende week
door de senaat zal worden goedge
keurd, zal over een uiteindelijke be
slissing worden beraadslaagc op een
conferentie tussen de beide huizen
van het congres. Eisenhower heeft
inmiddels gezegd, dat het een zeer
drastische maatregel en een „zeer
ernstige vergissing" zou zijn indien
de Verenigde Staten hun financiële
steun aan de Verenigde Naties zou
den onthouden als communistisch-
China toch zou worden toegelaten.
De president van Frankrijk, Au-
riol, heeft de radicale leider Pierre
Mendes-France verzocht te pogen
een kabinet te vormen.
Mendes-France, voormalige radi
cale minister van financiën, had
aanvankelijk de opdracht geweigerd,
doch heeft thans toegestemd.
Waarnemers geloven, dat hij maar
weinig kans van slagen zal hebben.
Hij staat bekend als voorstander
van een versoberingsprogram en
heeft verscheidene malen verklaard,
dat Frankrijk niet tezelfder tijd de
oorlog in Indo-China kan voeren en
kan bijdragen aan de Europese ver
dediging.
Duitse kwestie het onderwerp te ma
ken van een conferentie van de
Grote Vier.
Greep wat losser.
Vermoedelijk zal de reorganisatie
de greep van de Russen op de Oost
duitse regering wat losser maken.
In Londen is men van mening, dat
het gaat om een Russische tegemoet
koming aan het streven van Oost-
Duitsland om een zelfde mate van
souvereiniteit te hehben als West-
Duitsland.
Semjonof geldt als een diplomaat
die een gematigde en tactvolle poli.
tiek voorstaat, die er op gericht zou
zijn op de lange duur de vriend
schap der Duitsers te winnen. Daar
om werd zijn heengaan een maand
geleden beschouwd als het begin
van een periode van verscherping
van het dwar.gregiem. Inderdaad
is verscherping onder zijn opvolger
Joedin, opgetreden.
President Eisenhower wilde Don
derdag op zijn persconferentie geen
commentaar leveren op deze reorga
nisatie. Hij opende de persconferen
tie met te zegger. dat hij de bete
kenis van deze maatregelen niet
kende en hij verzocht de verslagge
vers op dit punt gen vragen te stel
len.
Ook het ministerie van buiten
landse zaken heeft geen commen
taar geleverd.
Ook Bonn wil
erbij zijn
President Eisenhower heeft op zijn
wekelijkse persconferentie verklaard
dat het mogelijk is, dat de conferen
tie te Bermuda zal worden uitgesteld
tengevolge van de Franse kabinets
crisis. De president zeide er niet veel
voor te voelen naar Bermuda te gaan,
tenzij een nieuw Frans kabinet zijn
werkzaamheden zou zijn begonnen.
Volgens Eisenhower was het niet
vanzelfsprekend dat de conferentie
van de „Westelijke Drie" tot een
conferentie van de „Grote Vier", dfcs
met de Sowjet-Unie, zou leiden, ^j
achtte de conferentie der „Westelijke
Drie" op zichzelf al belangrijk. De
ontwikkeling van de toestand zou éen
conferentie der „Grote Vier" moeten
„rechtvaardigen".
De Amerikaanse president sprak
zich uit voor een beperkte conferentie
en hij opperde het denkbeeld dat de
„Grote Drie" zonder agenda bijeen
zouden komen. Hij zeide df- Britse
premier, Sir Winston Churchill, te
hebben voorgesteld dat de drie lan
den hun afvaardigingen- zeer klein
zouden houden. Eisenhower legde er
de nadruk op dat de voorbereidingen
voor de conferentie te Bermuda nog
niet ver waren gevorderd. Het was
zelfs nog niet bekend hoe de accom-
staan! Doch materiële medewerking,
zoals het toestemming geven tot de
besproken beginselenwet en de alge
mene maatregel, kan moeilijk gewei
gerd worden. Men kan er niet twee
begrippen van vrijheid voor Neder
landse staatburgers op na houden en
aan de een weigeren, wat aan de an
der wordt verleend. Dit heeft met de
politieke constellatie niets te maken.
Verondersteld, dat een „Christelijk"
kabinet zou optreden, dan zou onze
houding geen andere kunnen zijn.
Maar wel heeft het op de weg van
de K.V.P. gelegen, en deze weg heeft
zij met succes bewandeld, de rechten
der Kerk te handhaven en, zonder dat
van- staatswege gewetensdwar wordt
uitgeoefend, de activiteit van de hu
manisten aan bepaalde voorwaarden
te binden.
Daarbij is vooral van belang, de
bepaling in de „toelichting", dat het
binnentreden van gevangenissen
kan worden geweigerd, wanmeer van
een of ander genootschap een anti
godsdienstige actie kan worden ge
vreesd. Het is onzeker, welke rich
ting het Humanistisch Verbond zal
uitgaan, maar men moet er ernstig
rekening mede houden, dat het zich
door de hevige activiteit van voor
malige „Dageraads"-heren in nog
meer uitgesproken anti-godsdienstige
zin zou ontwikkelen. Dan zou de om-
kracht worden,
schrijving van de toelichting van
DEPARTEMENT OP BIERFLESSEN
De centrale pilaar van het te Bonn
in aanbouw zijnde ministerie van
buitenlandse zaken heeft het bege
ven en bij nader onderzoek vond
men complete bierflessen in het be
ton van de pilaar. Men weet niet, of
dit aan moedwillige sabotage of lou
ter onverantwoordelijkheid van do
arbeiders te wijten is. Bovendien
ontdekte men fouten in de reeds op
getrokken nruren en deze fouten zou
den, wanneer de pilaar thans niet
was bezweken, later zeer ernstige
gevolgen gehad kunnen hebben, al
dus meent de politie.
modatie in Bermuda zou zijn.
Eihenhowei zeide, dat het voor
naamste doel van die conferentie is
dat de Wetstelijke „Grote Drie" zul
len kunnen komen tot een openharti
ge uitwisseling van gedachten en tot
diepgaande bespreking van de we
reldproblemen.
Een vertegenwoordiger van het En
gelse ministerie van Buitenlandse Za
ken, J. Bonham-Carter, bevindt zich
reeds te Hamilton (Bermuda) om
voorbereidingen voor de besprekin
gen te treffen, die omstreeks 15 Juni
moeten beginnen.
De perschef van de Westduitse
bondsregering, Felix von Eckardt,
heeft bekendgemaakt dat de West
duitse regering stappen zal onder
nemen om toestemming te verkrijgen
voor het zenden van'een Westduitse
waarnemer naar de jonferentie. Daar
het Duitse vraagstuk zeker een be
paalde rol zal spelen bij de bespre
kingen, is het niiets buitengewoons
als een Westduitse vertegenwoordi
ger de conferentie zou bijwonen, al
dus von Eckardt.
Eisenhower niet eens
met Taft
President Eisenhower heeft met na
druk verklaard Jat hij het niet met
de verklaring van senartor Robert
Taft eens is dat Amerika wat Ko
rea betreft wel kan vergeten dat er
een organisatie van de verenigde na
ties bestaat. Dit is het grootste me
ningsverschil, dat zich tussen de pre-
sident en de republikeinse fractie
voorzitter in de senaat heeft ontwik
keld, sinds de nieuwe regering aan
het bewind is gekomen.
Het was Eisenhower niet gebleken,
dat het isolationisme in de Verenig
de Staten toeneemt. Integendeel aldus
de president. De grote massa mensen
meent kennelijk, dat er geen veilig
heid kan zijn indien een land hele
maal zijn eigen weg gaat. Eisenhower
zei nog van mening te zijn, dat een
land, dat onder de duim va_i Mos
kou staat hij doelde op communis-
Eerste atoomgranaat afgevuurd
Honderden hooggeplaatste leger-autoriteiten, en meer dan honderd leden
van het Amerikaanse Congres, woonden het afschieten van de eerste atoom-
granaat met het 280 m.m. kanon bij, dat geschiedde op de proefgronden in
Nevada. Ongeveer 152 meter boven de grond ontpiolte de granaat boven
de „Frenchman's Vlakte" dertien km. verwijderd van de plaats waar het
85 ton metende kanon stond opgesteld. Na het afschieten. TELEFOTO.
tisch China niet tot de UNO be
hoort te worden toegelaten.
De verklaring van senator Taft
heeft tot zeer uiteenlopende reacties
geleid. Lester Pearson, de voorzitter
van de Assemblée der Verenigde Na
ties, noemde het een „betreurens
waardige en verschrikkelijke slag
voor de UNO" als de V.S. het stand
punt van Taft inzake de Koreaanse
wapenstilstandsbesprekingen tot hun
officiële politiek zouden verklaren.
Senator Sparkman, de democratische
candidaat voor het vice-president-
schap, meende dat Taft „wellicht alle
kansen op een wapenstilstand in Ko
rea heeft getorpedeerd".
In regeringskringen in Bonn wordt
de verklaring van de republikeinse
leider van de Amerikaanse senaat
als een ernstige waarschuwing aan
het adres van Europa beschouwd om
de eenheid zo spoedig mogelijk te
verwezenlijken.
De New York Times schrijft on
der meer, dat de rede van Taft bij
nader onderzoek in de grond een
verdediging van he tisolationisme is,
„in een wereld waarin isolationisme
onmogelijk is". Ook de New York
Herald Tribune veroordeelt de ver
klaring. De Daily News, een Ame
rikaanse krant met een grote op
laag, schrijft dat Taft „de gehele
waarheid en niets dan de waarheid
over de UNO heeft verteld".
Het binnen- en buitenboels
schilderen van het Nederlandse Pa
viljoen in Cite Universitaire te Pa
rijs had heel wat voeten in aarde.
Nu heeft de Ned. Ver. van vernis- en
verffabrikanten er gratis de schou
ders onder gezet. Over 10 maanden
hoopt men klaar te zijn.
GAAT P1CCARD WEER
DUIKEN?
Volgens een bericht uit Napels
zou de 69-jarige Zwitserse professor
Auguste Piccard midden Juni nabij
de eilanden Capri en Ponza een po
ging ondernemen tot een duik van
3.000 meter in de Middellandse Zee.
De professor heeft te Castella Ma
re di Stadia toezicht gehouden op
het verrichten van de laatste werk
zaamheden aan de „bathysphere",
het toestel, waarmede nij de poging
zou ondernemen.
Vijf jaar geleden deed Piccard een
poging aan de Afrikaanse Westkust
om tot 4.000 meter af te dalen. Na
dat zijn duikertoestel bij een proef-
duik, waarbij zij onbemand was,
werd beschadigd, zag Piccard van
de diepzeeduik af.
Tot nu toe is de Amerikaan Beebe
het diepst in zee afgedaald. In 1934
bereikte deze nabij de Bermuda
eilanden een diepte van 923 meter.
Prof. Piccard steeg 21 jaar gele
den in een stratosfeerballon tot een
hoogte van 16.201 meter.
Amsterdamse Koopmansbeurs bestaat 50 jaar
Woensdagmiddag heeft Burgemeester d'Ailly van Amsterdam de historische tentoonstelling, die door de ar
chivaris van de Nederlandsche Bank, de heer A. M. van de Waal, werd ingericht, in de Koopmansbeurs aan het
Damrak, die vijftig jaar geleden door H. M. de Koningin Wilhelmina werd geopend, ingeleid. De tentoonstelling
werd samengesteld, om deze bpening, en alles wat daarmee samenhangt te herdenken. Tijdens de rondgang:
van links naar rechts Mevrouw d'Ailly—Frits, de Burgemeester, de heer A. M. van de Waal en de heer H L.
van Eeghen, voorzitter van het College van Beurscommissarissen bij het schilderij van Martin Monnickendam,
„de oude Beurs van Zocher".
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Vrijdagavond tot
Zaterdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
AANHOUDEND KOUD WEER.
Veel bewolking met vanavond
tijdelijk enige regen, maar mor
gen overdag overwegend droog
weer. Matige tot krachtige wind
vannacht ruimend naar West tot
Noord-West. Weinig verandering
in temperatuur.
30 Mei: zon op 4.28 en onder 20.48;
maan op 23.11 en onder 5.16 uur.
Het weer in Europa
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
onbewolkt
8 C.
STOCKHOLM
zwaar bew.
13
OSLO
licht bew.
14
KOPENHAGEN
onbewolkt
17
AMSTERDAM
half bew.
12
EDINBURGH
motregen
18
LONDEN
geheel bew.
19
LUXEMBURG
half bew.
12
PARIJS
onbewolkt
16
BORDEAUX
onbewolkt
22
GRENOBLE
zwaar bew.
17
NICE
zwaar bew.
25
GENèVE
licht bew.
15
ZURICH
licht bew.
14
LOCARNO
onbewolkt
24
BERLIJN
geheel bew.
18
FRANKFORT
zwaar bew.
14
MUNCHEN
zwaar bew.
15
WENEN
geheel bew.
17
INNSBRUCK
zwaar bew.
17
Jlawettje
Het grote sluit het kleine in zich.
