Zaterdagavond manifesteerden de
katholieken hun Nederlanderschap
Eenheid noodzakelijk en onmisbaar
Vredegroet aan alle Protestanten
en ook aan alle non-conformisten
r
Regering kwam in paleis de
kardinaal-legaat begroeten
MAANDAG 18 MEI 1953
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
In Utrechts stadion
TELEGRAM
ZIJNE HEILIGHEID PAUS
PILS XII
CITTA DEL VATICANA,
ROMA.
Heilige Vader
De Katholieken van Neder
land, in het stadion te Utrecht
bijeen ter viering van het Eeuw
feest van het Herstel der Bis
schoppelijke Hiërarchie, gevoelen
de diepe behoefte Uwe Heilig
heid hun dank en hulde te be
tuigen.
In de'geest aan de voeten van
Uwe Heiligheid neergeknield,
smeken wij ootmoedig om Uw
Apostolische Zegen.
De Legaat van Uwe Heiligheid
Kardinaal van Roey.
kortstmogelijke tijd duizenden fak
kels van verkenners en gidsen ont
staken, zodat er een groot brandend
kruis ontstond.
(Vervolg van pag 1, eerste blad).
waar mgr. Lemmens van Roermond
de pauselijke afgezant namens het
Nederlands episcopaat verwelkomde
en hem verzekerde, dat de Paus geen
betere en zeker geen meer welkome
legaat had kunnen zenden dan hem,
„die met ware vriendschap verbon
den is met onze goede kardinaal De
Jong".
Kardinaal Van Roey antwoordde
diep getroffen te zijn door de blijken
van verering en gehechtheid, die hem
als Legaat a Latere toegestuurd wer
den door de geestelijke en burger
lijke overheden van Nederland, „dat
door de eeuwen heen zó innig ver
bonden is geweest met België, dat zij
veeltijds elkanders lotgevallen, zo
wel droevige als blijde, hebben ge
deeld".
Kardinaal De Jong aanwezig.
In de kathedraal was tot grote
vreugde van Utrechts katholieken ook
kardinaal De Jong bij de ontvangst
aanwezig. De oude kerkvorst zag er
moe uit: hij moest ondersteund wor
den en kon blijkbaar bijna niets meer
zien. Grote ontroering maakt zich van
de aanwezigen meester, toen kardi
naal De Jong aan het einde van de
plechtigheid persoonlijk de zegen gaf.
Meni besefte toen tenvolle hoezeer het
de kardinaal verdriet moet hebben,
dat zijn gezondheidstoestand niet toe
stond naar het stadion te gaan, waar
van het veld inmiddels geheel gevuld
was met bonte groepen van jeugdbe
weging, provincies, muziekcorpsen
en vertegenwoordigers der maat
schappelijke, sociale en culturele or
ganisaties.
Ministers in het stadion.
Voordat de kardinalen en bisschop
pen het stadion betraden, was de Ne
derlandse regering gearriveerd, de
minister-president, dr. W. Drees, de
ministers Beel, Algera, Donker, Van
de Kieft, Luns, Van Thiel, Cals, Wit
te en De Bruyn, gevolgd door mr.
Van Schaik, minister van staat, de
staatssecretarissen mej. De Waal,
Veltkamp en Moorman. De rij werd
gesloten door de voorzitters der Eer
ste en Tweede Kamer, de heren Jonk
man en Kortenhorst. Het feit, dat niet
alleen alle katholieke ministers aan
wezig waren, maar ook enige andere,
moet de katholieken, die deze avond
bijeen waren voor een manifestatie
van hun Nederlanderschap, bijzonder
veel voldoening geschonken hebben,
waarvan het enthousiaste applaus
getuigde.
Nadat ook de kardinalen en bis
schoppen waren binnengetreden en
plaatsgenomen hadden op een ver
hoging, die gemarkeerd werd door
het zestien meter hoge kruis van de
beeldhouwer Marius van Beek, waar
van het witte cor us prachtig afstak
tegen de donkere avondhemel, sprak
dr. F. J. M. A. H. Houbem, commis
saris der Koningin in Limburg en
voorzitter van het praesidium van de
Stichting 18531953, een welkomst
woord tot de kardinaal-legaat, in wie
hij eerbiedig dank en hulde bracht
aan Z. H. de Paus, en tot de andere
kardinalen, bisschoppen, ministers en
verdere autoriteiten.
Boodschappen van de jeugd.
Pas toen begon de eigenlijke ma
nifestatie. Uit alle hoeken stormden
duizenden gidsen en verkenners bin
nen, die over het hele stadion een
reuzegroot levend kruis vormden. Uit
hun midden traden vijf jongeren naar
voren, die namens de vijf bisdom-1
men boodschappen van de jeugd aan
het Episcopaat aanboden, waarin zij
hun trouw cn aanhankelijkheid stel
den naast hun goede voornemens
voor de toekomst.
Het Stedelijk Utrechts Orkest cv
een machtig mannenkoor uit Den
Bosch en Heerlen, versterkt met een
jongenskoor, voerden het „Domine
salvum fac regem nostrum" uit, dat
Marius Monnikendam voor deze ge
legenheid gecomponeerd had.
Toespraak van mgr. Huibers.
Daarna sprak de kardinaal-legaat,
die tenslotte telegrammen voorlas,
welke aan H.M. de Koningin en Z.
H. de Paus werden verzonden. On
dertussen knalde het vuurwerk en
verscheen de beeltenis van de Ko
ningin met oranje-kroon aan het don
kere firmament. Nauwelijks was de
laatste knal verstomd of er doemden
fakkeldragers op, die binnen del
Het had reeds elf uur geslagen
voordat de manifestatie ten einde was
en de duizenden gehaast het stadion
verlieten. Weer heerste er in Utrecht
een gonzende drukte van 150 auto
bussen en honderden auto's, waar
mede zij, die niet per extTa trein reis
den, teruggingen naar hun woon
plaatsen. De verkeerspolitie leverde
voortreffelijk werk, evenals op Zon
dag. Wat de Kajotters en Verken
ners van Utrecht beide dagen heb
ben gedaan, zowel in als buiten het
stadion, grenst aan het ongelofelijke
en is boven iedere ldï verheven!
PROF. DR. L. I. ROGIER HIELD
MAGISTRALE HERDENKINGSREDE
y^ANNEER IK HIER bij deze plechtige ontvangst de lof verkondig
van de Katholieke Kerk in Nederland, blijf ik volkomen in het
kader van deze feestviering ter ere van Uw kerkelijke hiërarchie.
Want het is toch klaarblijkelijk, dat al die ontelbare heerlijke instel
lingen en werken tot stand zijn gekomen onder de voortdurende stuw
kracht van het episcopaat, dat al die inrichtingen en organisaties in
het leven geroepen en gehouden zijn onder zijn bezielende leiding.
Deze eeuw kerkelijke geschiedenis levert aldus het schitterend be
wijs, dat het herstel der bisschoppelijke hiërarchie een grote zegen
is geweest niet alleen voor efe Kerk en haar gelovigen, maar voor
gans het Nederlandse volk. Altijd hebben de bisschoppen deelgenomen
aan het lief en leed, dat over dit 'and is gekomen; altijd hebben zij
hun invloed aangewend om het algemeen goed te bevorderen, om
rampspoed te lenigen of om in moeilijke tijden veilige wegen aan te
tonen. Denkt maar aan de sombere oorlogs- en bezettingsjaren, die
gij, zoals wij, doorstaan hebt. Wie waren het, die toen zonder vrees
noch schroom het Nederlandse volk duidelijko richtlijnen aanwees?
De aartsbisschop en de bisschoppen van Nederland.
Wat een eeuw geschiedenis leert, moge nooit vergeten worden!
Dankbaarheid jegens Uw kerkelijke hiërarchie, trouwe aanhankelijk
heid aan Uw bisschoppen: dit weze het ordewoord, dat het eeuw
feest moet inprenten in alle harten!"
TPIJDENS de Zaterdagavond gehou
den manifestatie hield prof. dr.
L. J. Rogier, schrijver van het ge
denkboek „In Vrijheid Herboren",
een magistrale herdenkingsrede, die
herhaaldelijk door enthousiast ap
plaus onderbroken werd. Prof. Rogier
schetste de vestiging van het Chris
tendom in de Lage Landen en de gro
te Westerse scheuring in de Christen
heid, die de godsdienst-eenheid heeft
gebroken en het Nederlandse volk
deed uiteengaan in katholieken en
protestanten. De als missie voortle
vende Kerk werd slechts oogluikend
het leven gegund. Zo heeft het ge
loof van de vaderen zich naar bin
nen gekeerd om, ongezien door de
wereld daarbuiten, in schuilkerken
te bloeien in liefde, te branden als
een kleine vlam bij het tabernakel.
Het is helaas nie tmogelijk deze rede
in extenso weer te geven; wc moeten
volstaan met enkele passages.
Kardinaal De Jong:
Hier volgt de volledige en letterlijke tekst van de toespraak, die kardinaal De Jong per radio tot de
katholieken van Nederland richtte, waarvan er 17.000 in het stadion bijeen waren en onder doodse stilte
de gebroken stem van hun beminde Prins der Kerk aanhoorden.
HET WAS GODS VOORZIENIGHEID, die mij als zesde Aartsbisschop sinds het Herstel der Hiërarchie
riep tot het bestuur van het Aartsbisdom Utrecht. Hierdoor kwam ik tevens te staan aan het hoofd der
Nederlandse Kerkprovincie. Nadien heb ik meerdere malen gezegd, dat ik veel liever toeschouwer was ge
bleven, dan mee te moeten spelen op het toneel. Toen mij lichamelijk de krachten begonnen te ontbreken cn
dus de tijd gekomen was om weer van toneel te verdwijnen, toen ik zeg het eerlijk heb ik dat toch heel
erg gevoeld. En nu, in deze dagen van het grote feest der herdenking van het herstel der bisschoppelijke
hiërarchie, nu voel ik dat dubbel zwaar. Zo gaarne zou ik juist nu in Uw midden geweest zijn, om mij met U
te verheugen, met U feest te vieren.
W7ANT WIJ MOGEN God echt dankbaar zijn voor de vele vruchten, die het herstel der hiërarchie in 1853
voor de katholieken van Nederland heeft afgeworpen. De verrassende opbloei van het geloofsleven in al zijn
aspecten na het herstel der hiërarchie was zonder de leiding der Bisschoppen niet denkbaar geweest. En
mede aan hun beleid is het te danken, dat wij. katholieken, thans een volwaardige plaats innemen naast de
andere volksgroepen in het ons allen zo dierbare Nederland. Gij zijt vanavond bijeengekomen, om met
name tot uiting te brengen, dat gij behalve fiere katholiek ook trouwe vaderlanders zijt. En inderdaad
hoe beter katholiek, hoe beter vaderlander. Wij, katholieken doen in liefde voor het vaderland voor niemand
onder en van harte betuigen wij onze trouw en aanhankelijkheid aan onze geliefde Vorstin, die wij toebidden,
dat zij door een zegenrijk bestuur tot in lengte van dagen de band moge zijn van de eenheid van ons volk.
HET HERSTEL van 1853 geden
kend, zijn wij one bewust te
staan aan het eind van een eeuw,
boordevol met successen. Weinig evo
luties spreken zo duidelijke taal tot
ons volk als het proces van onze her
leving, ons opgroeien tot gestadig
omvangrijker dienstbaarheid aan de
geestelijke en stoffelijke belangen
van de Nederlandse gemeenschap.
Toch zou het vermetel zijn onder
Gods ogen de verstreken honderd jaar
een eeuw van vooruitgang te durven
noemen: er valt vandaag zovéél te be
treuren, dat reddeloos verzuimd
schijnt, tenzij Hij zelf ingrijpt. Hij zal
dit doen, als Zijn uur daar is. Maar
ik geloof voor het minst, dat één evo
lutie van dit honderdjarig tijdvak in
het Boek des Levens staat: de groei
van ons volk naar de geest van de
oecumene, dit is een groeien in dee
moed, de offerbereidheid en de Chris
telijke liefde, die geen kwaad denkt
en zich niet laat verbitteren. Wat in
1853 gewoonlijk bitse polemiek moest
zijn, is nu meestal een broederlijk
godsdienstig gesprek. Het kan niet
met de wil van de Meester stroken,
dat wij niet één zijn, maar twee. Met
dit besef in ons hart brcngeni wij op
dit uur aan alle Protestanten, ook
aan alle non-conformisten, aan de pe
ripheric van de Christelijke ge
meenschap, de vredegroet tot het
weerzien in ons aller ontmoetings
punt: Christus.
Ï~\E PLAATS van de Katholieken is
U is onder hen, bij wie dc gewe
tensvrijheid veilig is. In vijf donkere
jaren vol wrede moedwil hebben dui
zenden het bewezen, sommigen met
een trouw tot in de dood. In deze be
proeving hebben wij allen ervaren,
wat het vaderland voor ons betekent:
eigen tehuis cn achtergrond van» het
leven, dierbaar voorwerp van aardse
bekommering, onze dagelijkse zorg,
onze trots. In de nood van de wreed
ste van alle oorlogen heeft dc Ne
derlandse natie een trouw vriend le
ren kennen in het zelfde episcopaat,
dat in 1853 met wantrouwen was
ontvangen». Bevrijd uit dc verdruk
king heeft zij zich naar dit inzicht
gedragen. De zelfde Utrechtse Uni
versiteit, waarvan over bezorg den
eens dc nabije ondergang hadden
voorspeld als een Shylock-offer der
herstelde Hiërarchie, verleende dc
aartsbisschop van Utrecht het crc-
doetoraat urn zijn .-.taal vnar godde
lijke cn menselijke rechten, zijn Ire
nisch samenwerken met dc leiders
der nict-Kntholieke kerken, zijn on
wrikbare trouw aan het Vtdl I Lflfld
T^OEN weinig tijds daarna Paus Pius
XII dc bouw van Zijn Voorgan-
de kroon opzette door Mgr. Johannes
dc Jong tot het kardinalaat te ver
heffen, eveneens op grond van zijn
standhouden voor het geschonden
recht heeft heel ons volk zich met
ons verheugd en met ons verenigd
in dankbare hulde aan dc prelaat, in
wie het dc degelijk;tc trekken van
het eigen karakter in do hoogste
graad belichaamd zag: vroomheid,
eenvoud en hoge soberheid in woord
cn gebaar, waarheidsliefde zonder
■Mttlèm van da pot oon, wil 11 ackf «n
trouw aan eed cn aan ambt. Met zijn
verheven voorbeeld voor ogen be
tuigen wij, Katholieke Nederlanders,
trouw aan het vaderland en zijn beste
tradities, bovenal die van do gewe
tensvrijheid, cn eerbied vol warme
genegenheid voor de draagster der
troon, de waardige erfgename van de
edelste Oranjetradities: Juliana, Ko
ningin der Nederlanden.
I"\OCH, DIERBARE GELOVIGEN, wij moeten één blijven. Wat wij in het verleden hebben bereikt, met
name ook op het terrein van het openbare leven, dat hebben wij te danken aan onze eenheid in ons optreden
naar buiten. Maar naarmate onze emancipatie voortschrijdt, zal die eenheid aan steeds groter gevaren bloot
staan. Onze emancipatie op staatkundig gebied mag als nagenoeg voltooid worden beschouwd. Daarom loopt
onze-eenheid op dit gebied ook het eerst en het meeste gevaar. Doch naarmate ons katholieke volk zijn maat
schappelijke en culturele achterstand inhaalt, zal onze eenheid ook op dit gebied aan grotere gevaren zijn
blootgesteld. Welnu, ik kan niet nalaten met de meeste nadruk er op te wijzen dat het bewaren van de een
heid op elk terrein van het openbaar levenalthans voor zover het cns vaderland betreft noodzakelijk en
onmisbaar is.
Mgr. J. P. Huibers van Haarlem tij
dens zijn toespraak op Zaterdag
avond.
|"\E EIGEN KATHOLIEKE ORGANISATIES op heel het terrein van het openbare leven hebben in het vcrlc-
den onze emancipatie mogelijk gemaakt en bevorderd zij zijn ook voor de toekomst, althans in db min of
meer nabije toekomst, nog even noodzakelijk en belangrijk, niet alleen voor de bloei van het geloofs
leven onder ons katholieken, maar mede ook om positief een christelijke maatschappij in Nederland op te bou
wen. Derhalve, dierbare gelovigen van Nederland, blijft één, één. Zoals gij thans in zo groten getale en in dc
eenheid des geloofs U verenigd hebt rondom de persoonlijke vertegenwoordiger van onzen H. Vader,
de Paus. zo moet gij ook in eenheid verenigd blijven op elk terrein van het openbare leven, in liefde en trouw
geschaard rondom de troon van Hare Majesteit, onze Koningin.
Dc Brabanders kwamen Zaterdagavond met vendelzwaaiers, gildekoningm,
zilverdragers en muzikanten de folklore van hun provineic demonstreren.
Kardinaal-legaat spreekt
Kardinaal Van Roey, de pauselijk legaat, hield Zaterdagavond
ln het stadion een korte toespraak in eenvoudige, hartelijk»
bewoordingen en in een gemoedelijk Vlaamsch dialect. Wij ont
lenen hieraan de volgende passages:
In afwachting van de hoge gasten
werd Zaterdagavond het midden
van het stadion opgevuld met allerlei
groepen uit de provincies.
Ontroerend schoon klonk toen het
lied „Blijf bij ons, Heer" van Albert
Welling door dc avondlijke stilte,
waarna mgr. Huibers van Haarlem dc
toespraak van de kardinaal-legaat
beantwoordde, waarin hij getuigde
van dankbaarheid aan Gou voor Zijn
wonderbare leiding cn ook voor alle
mensen, die Hij daarbij als Zijn werk
tuigen heeft gebruikt, door wie Hij
het kwade heeft afgewend en het
goede heeft doen groeien en uit
bloeien. „Deemoedig erkennen wij
onze fouten en feilen, maar des te
inniger jubelen onze harten van
dankbare vreugde voor Gods aanbid
delijke voorzienigheid, die ondanks
het kwade het goede toch doet zege
vieren en die zelfs uit dat kwade juist
bet goede weet te trekken. Ja, hoe
duidelijker de zwakheid blijkt van
ons menselijk vermogen, des te heer
lijker schittert de Wijsheid, de Lief
de en de Almacht van God".
