Voorbereidingen voor het grote
feest te Utrecht in volle gang
Twee grootse manifestaties in 't stadion
ZONDAGMORGEN
ZATERDAG 25 APRIL 1953
UE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
HONDERD JAAR KROMSTAF
WOORDAT VANDAAG over drie
weken de grootse manifestatie in
Utrecht, ter gelegenheid van het
Eeuwfeest Herstel Bsisschoppelijke
Hiërarchie, een aanvang zullen ne
men, moeten er nog bergen werk
worden verzet om alles op tijd klaar
te hebben. De buitenstaander heeft
er geen idee van hoe ontzaggelijk
veel arbeid er verricht moet worden
om dergelijke massale demonstraties,
waarover katholiek Nederland jaren
later nog zal spreken, tot in de punt
jes voor te bereiden, opdat wanneer
Zaterdag 16 Mei de Aartsbisschop van
Mechelen, als Pauselijk Legaat op li
turgische wijze in de Utrechtse ka
thedraal wordt ontvangen, er een or
ganisatie begint te lopen, zó soepel
en zó precies, dat niets de luisterrijke
plechtigheden stagneert of stoort.
Een massa werk, waar de organisa
toren nog maar nauwelijks bovenuit
kunnen kijken.
Het is zo gemakkelijk gezegd: In
het stadion te Utrecht wordt een 16
meter hoog kruis opgerichi achter
het altaar; het kruis wordt vervaar
digd door de Amsterdamse beeldhou
wer Marius van Beek.
Maar dan» moest men eens weten
wat er allemaal aan te pas komt. We
hebben Marius van Beek dezer dagen
in zyn atelier opgezocht en terwijl
hij volop aan het werk was, vertelde
hij iets over de totstandkoming van
dit grote kruis.
Aanvankelijk had hij opdrrcht ge
kregen een kruis te maken, dat voor
de Amsterdamse viering in het Olym
pisch Stadion moest dienen, een groot
houten kruis, waaraan een corpus var.
gips, iets meer dan levensgroot. Door
de ramp moesten de Amsterdamse
feestelijkheden zeer beperkt worden,
zodat deze opdracht niet door ging.
Inmiddels had Marius van Beek een
ontwerp gemaakt, dat de tweede prijs
kreeg in de prijsvraag, die de Stich
ting 18531953 voor een blijvend
kruis had uitgeschreven. Van Beek
kreeg toen opdracht zijn ontwerp uit
te werken voor de nationale viering
in het Utrechtse Stadion, maar dan
veel groter dan volgens de Amster
damse plannen. Het moest een kruis
worden van 16 meter hoogte, met een
corpus van f meter en een dwarsbalk
van 4 meter.
Technisch stelt deze eervolle op
dracht zeer hoge eisen, want het is
onmogelijk een massief corpus te ma
ken, omdat dit veel te zwaar zou wor
den. Marius van Beek ontwierp daar
om een ijzeren constructie van holle
pijpen, die stevig gelast werden. Deze
constructie werd omnuld met
vlechtwerk van mandenter. en en
daarna met jute bekleed. Daarop kon
hij een gipslaag aanbrengen. Het to
tale gewicht is overigens toch nog
400 kg. geworden. Begrijpelijk, dat
deze bijzondere vorm van „beeld
houwwerk" zeer bijzondere eisen stelt
aan de juiste vormgeving, want Van
Beek wil precies vasthouden aan zijn
ontwerp (waaraan hij 5 maanden
werkte) en dat hij aldus zesmaal
moet vergroten.
Hij was wel genoodzaakt het cor
pus in twee stukken te maken en
bovendien de armen afzonderlijk.
Straks gaat hij het geheel opstellen
in een lege kerk aan de Keizersgracht
om het geheel af te kunnen werken.
Op korte afstand is het moeilijk
dit kruis te beoordelen, omdat het
gemaakt wordt met de bedoeling op
grote afstand in de vrije ruimte ge
plaatst te worden. Maar reeds nu kan
gezegd worden, dat het corpus im
poneren zal door suggestieve uitbeel
ding van de stervende Christus. Het
grote kruis zal straks het hele sta
dion beheersen- en overschaduwen,
zoals het hele feest van Honderd
Jaar Kromstaf in het teken des Krui-
ses, teken van ons Geloof, zal staan.
Rechts: In de Kathedraal te Utrecht
wordt de Aartsbisschoppelijke zetel
nog eens extra onderhanden geno
men.
Links: De beeldhouwer Marius van
Beek in zijn atelier aan het wer! aan
het corpus van het kruisbeeld, dat
tijdens de feestelijkheden „100 Jaar
Kromstaf" in het Utrechtse Stadion
opgesteld zal worden en daarna een
definitieve plaats zal krijgen bij de
Waalbrug te Nijmegen.
ondergebracht in de prachtige kloos
tergang, die ter gelegenheid hiervan
geheel gerestaureerd is en die op Za
terdag 16 Mei gebruikt worden
voor de on angst van de hoge gas
ten.
ZONDER DAS DE DAS OM
persoon weer uit de emancipatie
strijd van de katholieken in Neder
land. Zo ziet men we verliezen de
volgorde uit het oog Kardinaal
De Jong op audiëntie bij Z.H. de
Paus, mgr. Broere voor het groot
seminarie -op audiëntie van Dar-
monde minister Thorbecke op het
Binnenhof, dr. Scaepman in de Twee
de Kamer, Lc Sage ten Broek in zijn
Brabantse huiskamer, dr. Poels in ae
Limburgse mijnen, dr. Ariëns, terwij.
hij stakende textielarbeiders in
Twente toespreekt, mgr. Zwijsen in
gesprek met Koning Willem II, mi
nister Van Son in de Mariakapel van
Den Bosch, pater Van den Eisen bij
de oprichting van de Brabantse
Boerenbond, Pierre Cuypers, terwijl
hij aan zijn bouwtekeningen werkt,
Alb. Thijm in ijn studeerkamer, dr.
Nuyens in zijn koetsje studerend en
Ruys de Beerenbrouck met Aalberse
en Nolens in de bibliotheek van de
Tweede Kamer.
De kijkvensters zijn 1.25 meter
breed, 1 meter hoog en 0.60 meter
diep. De figuren doen denken aan
die in een poppenspel en zijn bijzon
der fraai uitgevoerd, volkomen pas
send in hun omgeving. De talloze
details maken ieder diorama tot een
apart kijkspel, dat ongetwijfeld ieder
een zal boeien, ireer dan de mooiste
lezing over .de katholieke emanci
patie
De tentoonstelling hiervan wordt
a.s. Dinsdag ir Utrecht geopend door
mr. Jan Derks. Na enige weken ver
huizen de kijkvensters naar een an
der stad en zo gaan zij in de komen
de maanden het hele land door.
Lou Ten Bosch, die door H. van
Ouyne en mej. A. Stumpel wordt ge-
assisteeerd (de laatste speciaal voor
de buitengewoon goed verzorgde
aankleding) heeft nog enige drukke
dagen voor de boeg om de laatste
hand te legger, aan zijn werk.
RELIGIEUZE TENTOONSTELLING
passende plaatsen te geven, wordt 't
aantal koorbanken i.cgeo e.
Naast de kathedraal ligt het
eeuwenoude Catharijne-convent,
waarin het museum van Nieuwe Re
ligieuze Kunst is gevestigd. Hierin
wordt a.s. Dinsdagmiddag een ten
toonstelling van 100 jaar religieuze
kunst geopend, waarbij een schel
ling is gemaakt tussen de moderne
'cunst na 1927 (Wiegeisma, Charles
Eijck, Nicolas, enz.) en de 75 jaar,
die hieraan voorafgegaan zijn, kunjst
dus uit de tijd van neo-gathiek, wa
terstaat, enz.
De moderne religieuze kunst wordt
■dX/'.-viN 1NC.C.H wc Zondagsmorgens
op tijd of ver vóór tijd opstaan,
komen wc altijd te :aat in de kerk.
WANNEER we Zondagsmorgens
laat of veel te laat opstaan, ko
men we altijd te laat in ae kerk.
Als wc vroeg zijn, treuzelen we net
zo iang tot we te laai zijn. Als we te
laat zijn, rennen we met losse boord
en losse veters, de aenterdeur uit, la
ten de achterdeur openstaan, net
poortje uit, laten het poorije open
staan, hup! een, twee, drie de trappen
van de kerk op, om met bedaarde
schreden, ernstig en waardig een
bank in te schuiven en daar met
enig 'plechtstatig opiicnten van de
jaspanden meteen te gaan zitten.
Want meestal is de dienst aes Woords
i reeds gevorderd tot het tijdstip, dat
de br-.c zielen het zich gemakkelijk
i en de brave predikant het zich moei
lijk gaat maken.
WIJ VRAGEN ms wel eens af, wat
grootvader Hein cn grootmoeder
Een netje van deze hollende kerk-
gang van hun klein"-zoon zouden
l denken. Uit dc meest betrouwbare
i bron weten wij namelijk, dat hun
I zes grote zoons eens een afsp'raak
hadden gemaakt om zich op Zondag-
Sfeervol is het interieur van de Klostergang van het oude Catharijne-con
vent te Utrecht, naast de Kathedrale Kerk, waar tijdens de feesten de hoge
geestelijkheid zal worden ontvangen en een bijzondere expositie zal worden
ingericht.
morgen te verslapen en zo de Vroeg
mis mis te lopen, liet speclae zich af
in het schone Overveen en het was
toentertijd wet, grootvaaers wet, dat
de volwassen zoons de Vroegmis, ae
Hoogmis, ae Vespers en, als er Lof
was, net Lof bijwoonden. Ge behoeft
dus niet aan de godsdienstzin van
de zes zonen te tornen, om te kun
nen begrijpen, aai zij wel eens on-
goosdiensage zin h&duen zich van één
aer kerkeiyke plechtigheden te ont
doen. Zij versliepen zich aus ter de-
ge, hetgeen grootvader niet ontging.
De zes heren ze waren allen bo
ven ae twintig! kregen opuracht
fluks naar ae Mis van naif u op de
Groenmarkt te Haarlem te lopen,
waarna zij,, zonder ontbijt, nog pre
cies op tijo in de Hoogmis te Over
veen aanwezig konden zijn. Het ver
haal gaat, dat onze beide tantes uit
louter leedvermaak nog even kans
zagen enige mouwen van jassen dicht
te naaien en van andere jassen de
knopen te verwisselen voor linnen
onderbrocksknooen. Als ge die tan
tes had gekend, toen z(j tot de leef
tijd der bezadigde weouwen waren
gekomen, heeft dit verhaal uit de tijd,
toen zij nog onbezadigde giecheltan
tes waren, niets onwaarschijnlijks.
Daarom zijn we bij onze Zondag
morgen kerkgang altijd opgelucht,
dat grootvader in een zwarte lijst
achter glas boven ons bed hangt cn
volstrekt niet meer in staat is het
glas op tc schuiven en te bulderbas
sen. We geven een vrijpostig knip
oogje tegen de, in zijn tijd, voortref
felijke en, in onze tijd, vererens-
waardige grootvader cn spoeden ons,
ogenschijnlijk aangegrepen door een
godsdienstige razernij, op een draf
ter kerke.
IMAAR LAATSTLEDEN ZONDAG
hebben we een betreurenswaar
dige vergissing begaan. We hadden
geen rekening gehouden met de sei
zoenswisseling. Onze schoenveters
hingen los, maar dat is met wat ge-
wurm onder de bank te verhelpen.
Wc hadden vergeten een zakdoek
mee te nemen, maar daar is „een
mouw aan te passen". We hadden
geen portemonnaie bij ons, maar
dan knik je lieltallig „noen" tegen
dc collectanten. Maar onherstelbaar
was onze flater om wegens het lente
weer geen jas aan te trekkende
mantel van liefde, welke zelfs een
pyama-jasje genadig gedekt en
toch, om tijd te sparen, geen strop
das om te doen.
Daar hebben we wat over moeten
horen, dat dat lor niet voor onze keel
zat!
Indien we zo sluw waren geweest
het bovenste knopje los te maken,
was onze kledij als sportief opge
vat, maar met het bovenste knoopje
vast en zonder das was het een bron
van vermaak voor de serie collectan
ten, voor de plaatsengeld-ophalcr,
voor (naar we achteraf vernamen)
de kapelaan, die de communie uit
reikte. We slopen naar de commu
niebank, alsof wc ons geweten met
een, al of niet vermeende, doodzonde
hadden bezwaard en keerden ervan
terug het gehele middenpad van
voor nar achteren! met dc weten
schap, dat honderden grinnekende
ogen aan de heren- èn: aan dc da
meskant, de loze plek in ons stoffelijk
hulsel hadden ontdekt. Daarom sloe
gen we vroom, kuis en zedig de ogen
r.ecr en liepen van neergeslagen ze
digheid onze plaats voorbij.
LIET BAATTE NIETS, of wc ons
"voorhielden, dat O.L. Heer het
niet kwalijk zou nemen, aangezien
stropdassen in zijn tgd niet in de mo
de waren. Het kan vast staan, dat
Christus, hoewel doodeenvoudig al
tijd netjes gekleed is geweest, om
dat Hij over 't algemeen zeer veel
prijs stelde op goede omgangs-vor-
men. Maar van de andere kant over
wogen wij. dat O.L. Heer liever heeft
dnt iemand ,mct ongewassen handen"
tot Hem komt dan helemaal niet en
dat van Hem g-schreven staat, dat
Hij over de drijfveren van ren mond
niet behoeft te worden ingelicht, om
dat Hij heel goed weet, wat er in
dc mens omgaat". Dat vinden wc
in andere omstandigheden een be
nauwende mededeling, maar wat de
vergeten stropdar betreft nogal ge
ruststellend. Terwijl grootvaders
toorn geen grenzen zou hebben ge
kend, kregen we het idee er met do
lichte, vanwege dc stropdas zelfs
glimlachende vermaning nf tc ko
men, voortaan niet te overhaast en
te laat in de kerk te komen, hetgeen
we ijverig beloofden, gelijk wc reeds
zoveel beloofd hebben. Maar een
stropdas zullen we niet licht mc<r
vergeten. MARIUS.
HYPOTHEKEN
en »oor alle andora inken
op bat gebied ran on
roerende goederen
Bouw- tn Makalaarabodrijt
v.d. Drift
Oude Voet 29 Lolden
Tolof. 20513
(Advertentie).
VEERTIEN KUKVENSTERS.
Ondertussen zit ergens in Dor
drecht, op de tweede verdieping van
een groot oud huis de jonge kunste
naar Lou Ten Bosch te werken aan
zijn veertien diorama's, kijkvensters
die straks in een reizende tentoon
stelling door het hele land zullen
gaan.
Ieder kijkvenster geeft een hoofd-
Ook in Utrecht zelf wordt er hard
gewerkt. Het voorplein voor de ka
thedraal wordt opgeknapt, waarbij
men een muurtje heeft gesloopt, dat
reeds 25 jaar een punt van discus
sie uitmaakte tussen gemeentebe
stuur en de kerkeliike autoriteiten
In de ka'hedraal vindt een flinke
sChoonmaakbeur plaats en om straks
aan alle hoogwaardigheidsbekleders
In zijn atelier te Dor<}recht werkt de kunstenaar Lou Ten Bosch aan de
diorama's die grote gebeurtenissen uit de afgelopen 100 jaar uitbeelden.
Z.Em. Kardinaal de Jong wordt ontvangen door Z.il. Paus Pius XU.
KLEURRIJKE MANIFESTATIE.
Wanneer Zaterdagavond 16 Mei
de Kardinaal-Legaat in de kathe
draal ontvaijen wordt zal het sta
dion reeds gevuid zijn met verte
genwoordigers uit een groot aantal
parochies (speciaal uit de plaatsen,
die na afloop per trein nog te be
reiken zijn. Door een directe uitzen
ding per microfoon zullen zij op de
hoogte gehouden worden van het
geen er in de kathedraal gebeurt.
Ondertussen zal er verteld worden
wat de grote manifestatie van die
avond te betekenen heeft.
Met nadruk moet er op gewezen
worden, dat de manifestaties (ook
die van Zondag) geen spelen zijn.
Het zal telkens een kleurrijk schouw
spel zijn, boèieni om te zien. Zo
zullen Zaterdagavond de elf provin
cies een voor een het stadion bin
nenkomen. alle volgens eigen aard
en karakter: de Brabanders met
vendelzwaaiers, de Noord Hollanders
met Volendamse groepen, enz.
Daarna vindt rle aankomst plaats
van de Nederlandse Regering én
tenslotte komt ook de Kardinaal-
Legaat binnen, vergezeld van het
Nederlands Episcopaat en een groot
aantal Kardinalen en Bisschoppen
uit verschillende landen. Een stoet
kerkelijke hoogwaardigheidsbekle
ders, zoals Nederland nog nooit aan
schouwd he »ft.
Het hoogtepunt van deze avond is
het aantred n van de Nederlandse
jeugd, die zie" met een korte bood
schap zal richten tot het Episcopaat.
LUISTERRIJKE PLECHTIGHEDEN
Zondagmorgen zal de Kardinaal-
Legaat in het stadion een pontifi
cale Hoogmis celebreren, omgeven
door nllc luister waarover de litur
gie bij dergelijke plechtigheden be
schikt. Ook hierbij zullen 20.000 ver
tegenwoordigers der parochies zijn,
evenals bij de manifestaties op. Za
terdagavond en Zondagmiddag.
De laatste demonstratie, Zondag
middag 17 Mei, zal een geheel ander
karakter dragen, waarbij de aanbie
ding van het feestgeschenk door ka
tholiek Nederland aan het Episco
paat een hoogtepunt zal zijn. Een
ander hoogtepunt is de processie,
waarin 2000 kinderen zullen meelo
pen. Het geheel wordt besloten met
een pontificaal Lof.
Architect Nico de Jong (iinks) bespreekt bij de altaar t>mbe met de aan
nemer de plannen voor het monumentale bouwsel dat in het Utrechtse
Stadion zal verrijzen voor de Pontificale Hoogmis en Pontificale Lof.
Dit is niet alles, maar wc moeten
ons beperken. We zouden nog kun
nen vertellen, dat het feestgeschenk
wordt aangeboden door vertegen
woordigers van dc zwaarst getroffen
parochie uit het rampgebied, dat dc
Ned. Kath. Bloemisten hond dc ge
hele versiering luisterrijk verzorgen
zal (waarvoor nu reeds hyacinthen-
nogels in koelhuizen worden opge
slagen), dat het stadion met extra
tribunes wordt uitgebreid, dat archi
tect Nic. de Jong uit Utrecht een
speciaal altaar met baldakijn en een
priesterkoor met zetels voor de Kar
dinalen en Bisschoppen heeft* ont
worpen en dat op Zondagmorgen
door honderd priesters do H. Com
munie zal worden uitgereikt, waar
voor het nodig zal zijn het altaar zó
te construeren, dat er plaats is voor
veertien altaarstenen, waarop dc
cibories met II. Hosties geconsa
creerd kunnen worden. Er zijn nog
zoveel andere zaken, die dc moeite
•waard zijn onder de aandacht ge
bracht te worden.
Maar deze opsomming moge vol
doende zijn om aan tc tonen, dat er
niets wordt nagelaten om dc groot
se viering zo luisterrijk mogelijk tc
doen geschieden. Het gonst van be
drijvigheid. overal waar dr voorbe
reidingen getroffen worden. En
wanneer straks de Kardinaal-Legaat
zijn intrede doet, zal er een feest
aanvangen, waarin katholiek Neder
land zijn hele dank legt voor alle
zegeningen, die het herstel van de
bisschoppelijke hiërarchie in dc af
gelopen honderd Jaar heeft gebracht.
