Tito is geen ridderlijke held maar
wist het goede moment te benutten
De sociale verzorging
Op de knus-gezellige Hogewoerd woonde
en dichtte de student Piet Paaltjes
ZATERDAG 28 MAART 1953
PE LEIDSg COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
DE BREUK VAN TITO MET MOSKOU
Glimlachend tegen het besluitloze Westen
vertrapt hij de menselijke waardigheden
Verborgen in het ontoegankelijke bergland van Joegoslavië en omgeven
door een hechte macht van partisanen vocht tijdens de laatste oorlog een
man een felle strijd tegen Hitier en zijn naam kr*eg in de andere onder
drukte landen een mytische klank. Tito was de man, die Hitier durfde uit
dagen en sarren, Tito was de man, waartegen de Duitsers machteloos waren.
Het heldenaureooltje
Dat ieder geweldenaar echter geen
ridderlijke held behoeft te zijn, be
wees deze dictator na de oorlog. Na
dat hij eerst vijf jaren lang de dic
tatuur bestreden had, werd hij zelf
dictator en kastijdde zijn volk
zwaarder, dan de verslagen Duit
sers hadden gedaan.
Toöh kreeg Tito plotseling de kans
om het heldenaureooltje, dat hij bij
zijn regeringsdaden na 1945 goed
deels verloren had, weer terug te
winnen. Want toen deze man, die
beschouwd werd als een slaafse vol
geling van de dictator der dictators,
Stalin, met het machtige bolwerk
van Moskou duffde breken en zelfs
de vijandschap van deze wereld
macht durfde te trotseren, meenden
velen in hem weer de oude held te
kunnen begroeten, die eens in woes
te bergstreken de Duitsers getrot
seerd had.
Politieke pion?
Doch niet alleen de gewone man
meende een ogenblik deze dictator
met grotere welwillendheid te kun
nen bekijken, ook de politici der
Westerse democratie zrgen in hem
een politieke pion tegen Moskou en
gingen eens een vertrouwelijk praat
je met hem maken.
Deze vertrouwelijkheid, die o.m.
tot gevolg had, dat deze man de af
gelopen weken een bezoek aan En
geland heeft gebracht, werd door
velen nu niet direct hogelijk ge
waardeerd en de toekomst zal moe
ten uitmaken, of de Westelijke di
plomaten goed gezien hebben, dat
uit het kwaad van Tito nog iets goeds
voor.
volging overging? Hieruit zou geen
grootheid maar lafheid blijken; dit
zou een bekentenis zijn van het on
gelijk, dat Tito heeft en daarom
heeft de tactische biograaf voorzich
tig langs deze .minder duidelijke"
regeringsdaden van Tito heengewan-
deld.
De ..eensgezinde" strijd
Het enige, wat het boek in zeer
geringe mate interessant maakt, is
de geschiedenis van de breuk tussen
Tito cn Moskou. Natuurlijk is Tito
ook hier weer afgeschilderd als het
onschuldige slachtoffer, maar men
weet genoeg uit de schreeuwpar-
tijen, die het Kremlin bij gelegen-
lt&jsr&$£L"2!Ë£-
ven, om tot een logisch en eniger
mate waarheidsgetrouw beeld van de
herrie te komen.
kan spruiten.
Geen grootheid, maar lafheid
Op zijn reis naar Engeland nam
Tito een boek mee, dat de geschie
denis van hemzelf verhaalde. Het is
natuurlijk volkomen overbodig te
melden, dat dit boek Tito slechts op
een duizelingwekkend hoog troon
tje plaatst en al zijn tegenstanders
tot verwerpelijke monsters kwalifi
ceert. Eveneens is het overbodig te
vermelden, dat de moeilijker ver
klaarbare voorvallen zoals de
beestachtige geloofsvervolgingen met
de daarmede gepaard gaande mon
sterprocessen gewoon verzwegen
zijn; hoe zou Tito nog een groot man
kunnen zijn, wanneer zijn biograaf
zou moeten schrijven, dat hij uit
vrees voor de geestelijke kracht van
'de godsdienst, tot een bloedige ver-
Enige maanden geleden keerde
een der krijgsgevangenen, die ge
durende vele jaren in Rusland
gevangen wordn gehouden, naar
Nederland terug. Deze man heeft
gedurende tien jaren de toestan
den in Rusland aan den lijve
ondervonden en alhoewel zijn er
varingen zich natuurlijk slechts
uitstrekken overeen betrekkelijk
klein gedeelte van dit onmetelij
ke rijk, geeft de beschrijving van
deze ervaringen, die u hier bij-
gand vindt afgedrukt, toch wel
een beeld van de toestanden, die
in Rusland aangetroffen worden.
niet veel meer, dan foto's maken van
militaire objecten en grote kanto
ren bewonen, waar zij salarissen op
streken, die driemaal zo hoog waren,
als van de hoogste Joegoslavische ge
zagsdragers.
De breuk.
Tito zag dit alles met lede ogen
aan, maar zijn gramschap werd eerst
goed opgewekt toen hij tot de ont
dekking kwam, dat alle winsten, die
uit de diverse ondernemingen voort
kwamen, direct of indirect naar Mos
kou vloeiden.
En Tito is misschien de tijd zal
dit nog moeten uitmaken een goed
politicus. In ieder geval, hij wist het
geschikste moment af te wachten.
Toen Rusland op zijn vingers getikt
werd door de Westerse mogendhe
den om zijn ongebreidelde machts
honger en het te verstaan .werd ge
geven, dat aan de meedogenloze onder
werping van kleine volkeren nu maar
eens en einde moest komen, op dat
moment zei Tito zijn vertrouwen in
Moskou op en stuurde de „deskundi
gen" naar huis.
Geen ridderlijke held
Nu mag men Tito een erg dappe
re man vinden, dat hij zo maar met
het Kremlin durfde breken, maar laat
het Westen toch vooral niet verge
ten, dat in Tito alle eigenschappen
verenigd zijn. die een ridderlijke
held in de betekenis, die het Wes
ten nog aan deze woorden wenst te
geven —7 zouden ontsieren. Door een
meedogenloze terreur wist hij zich de
eerste moeilijke maanden na de
breuk met Moskou te handhaven en
toen zijn macht eenmaal gevestigd
was, kwam de sadistische communist
weer op de voorgrond. Met een on
barmhartigheid zijn vroegere mees
ter waardig, ontketende hij een ge
loofsvervolging in zijn land, waaraan
nog dagelijks tientallen weerlozen
ten slachtoffer vallen. Bewust van de
besluiteloosheid van het Westen, dat
niet altijd even duidelijk demon
streert, welke houding het ten op
zichte van hem wil aannemen, glim
lacht hij naar de democratische lan
den en vertrapt tegelijkertijd de hoog
ste waarden, die men in deze landen
wenst te verdedigen.
Tito blijft 'n gevaar voor de idealen
van het Westen, dat de vrijheid voor
allen en het vreesloos leven van
ieder individue als de hoogste waar
de op aarde erkent.
In Australië valt 't wel mee
HILLEGOM
EEN EXTRA VERZORGD
PAAS-DINER
TRIO KREITER
Gaarne reserveren wij een tafel voor U
Telefoon K 2520-5347
in aanmerking, tenzij dat ze in staat met de geldende leeftijdsgrens voor
(Van onze correspondent in
Australië).
Er is in ons land een wijd versprei
de legende, dat in Australië practisch
geen sociale verzorging bestaat, en
in alle narigheden iemand aan z'n lot
overgelaten.
Evenwel kan ik verzekeren, dat
hier inderdaad slechts sprake is van
een „legende" en de adspirant-emi-
grant in bedoeld opzicht zich minder
benauwd behoeft te maken.
Al zal, indien men in bepaalde om
standigheden komt te verkeren, de
financiële hulp aan de minimum
grens zijn. ZoaJs vermoedelijk overal
ter wereld het geval is!
Het is geen uiting van „Australië-
verheerlijking" wanneer ik hier ver
meld, dat Australië de reputatie heeft
één van de pioniers te zijn op het ge
bied der sociale verzorging. Ik ver
meld dit slechts als een tegenhanger
van de hierboven vermelde legende.
Deze reputatie ontving Australië,
In grote lijnen zal het boek wel toen in 1909 voor de gehefe Common-
gelijk hebben, wanneer het Moskou wealth bepaald werd, dat iedere man-
beschuldigt Joegoslavië slechts re-van 65 jaar en iedere vrouw van 60
oruikt te hebben ten eigen voor-j jaar recht heeft op pensioen. In 1910
dele. De herrie tussen Tito en Mos
kou dateert al van tijdens de oorlog
volgde de invaliditeitswet en in 1912
inzake „Bevallingsgelden'
Tito vocht een vrij ongelijke strijd I Kindertoeslag,
tegen Duitsland en Rusland riep I Hieraan zij toegevoegd, dat reeds
hem vanuit het betrekkelijk veilige in 1900 in enkele Staten afzonderlij-
Moskou toe om maar goed zijn best
te doen, terwijl het hem in stilte te
genwerkte. Rusland beloofde Tito
wapen en munitie, maar de Joego
slavische verzetsstrijder zag niet al
leen geen wapens, doch ondervond
zelfs tegenwerking van Moskou.
Moskou glimlachte vergramd
Zo kwam de dag het was nog
steeds oorlog dat Tito, van wie
door het Kremlin slechts onderda
nigheid en verering verwacht werd,
verbitterd uitriep: „Moskou, wan
neer je me dan niet wil helpen, I tralië dacht aan steun voor werklo-
werk me dan in ieder geval niet te- Izen; men kende die hier niet. Maar
Sen"- de dertiger jaren brachten een omme-
Dit vond Moskou niet erg leuk, keer en toen bleek het nodig om nog
want dit is geen uitdrukking, die een diverse andere voorzieningen te tref-
onderdanige vazal tot zijn heer en ten.
ke sociale wetten golden o.a. inzake
Ouderdomspensioen.
Uiteraard hebben politieke situa
ties zich bij het vaststellen der wetten
vaak doen gelden.
Overigens, Australië had niet in
alles de primeur, want Nieuw-Zee-
land was op het terrein der sociale
voorzieningen toen reeds nog verder
gevorderd.
Werklozensteun niet nodig
Het is de eerste tientallen jaren
niet nodig geweest, dat men in Aus-
meester bezigt.
Moskou bleef echter glimlachen,
maar na de oorlog moest Tito de tol
van zijn ongehoorzaamheid betalen.
Doch ook dit ging weer niet zo heel
erg in het oog lopend. Oppervlakkig
bezien scheen zelfs het tegendeel
waar: „Moskou zou het dappere Joe
goslavië, dat zo flink tegen de Duit
sers gevochten had, eens vlug op de
been helpen". Daarom zond Moskou
een stroom van technici en deskun
digen naar het dappere Joegoslavië,
die het maar eens goed moesten hel
pen. Deze hulpkrachten deden echter verdubbeld.
Typisch Australisch is, dat men
in het algemeen traag is om wetten
aan veranderde tijden te doen aan
passen.
Zoals men aanvankelijk ndet om
een steunregeling bij werkloosheid
dacht, maar deze pas in het leven
riep toen de feiten er om vroegen,
ze had men tot in het laatst van het
vorig jaar geen verandering aange
bracht in het steunbedrag, dat was
ingesteld op de loonstandaard van
plm. tien jaar geledeni. Zonder veel
omhaal heeft men toen de uitkering
DE LUCHTMACHT WERD GISTEREN KONINKLIJK
rjE HOGEWOERD is reeds oud en
*^haar geschiedenis gaat terug tot in
de Middeleeuwen, toen in 1389 de 3de
stadsuitbreiding ontstond van Gange
tje tot KraaierstraaL De Ooster
poort bij de Woerdsbrug (later Ho-
gewoerdispoort) werd toen afgebro
ken en vervangen door de Hoge-
woerdSpoort bij de Kraaierstraat, be
staande uit een binnen- en buiten-
poort, die beide in 1635 werden
gerestaureerd. Gedurende bijna drie
eeuwen zijn de stadsgrenzen in die
richting dus niet verlegd.
De naam „Woerd" is afgeleid van
het oud-Nederlandse woord Woirt of
Wurt en betekent, evenals het woord
Waard, een strook laag liggend land,
dat aan het water gelegen is. De
naam vindt men ook terug in de na
men Woerden, Hoge Woerte (be
noorden Haarlem) en Lage Woerd i
(bij Naaldwijk). Men heeft deze I
straat de naam Hogewoerd gegeven
in tegenstelling tot de Lage Rijn- i
dijk aan de overzijde, die ook wel -
Lage Woerd genoemd werd.
Toen bij de stadsuitbreiding van j
1659 de Hogewoerd verlengd werd,
moest de Hogewoerdspoort worden
afgebroken. Aanvankelijk wilde men
het dubbele bouwwerk geheel ver
plaatsen naar de nieuwe stads
grens. Maar tenslotte werd besloten
alleen de oude binnenpoort te ver
plaatsen, om die te gebruiken als
buitenpoort, cn een nieuwe binnen
poort te laten bouwen door de stads-
bouwheer Willem van der Helm,
over wiens werk onlangs een ten
toonstelling in „De Lakenhal" werd
gehouden. Een kersverse maquette
van deze nieuwe binnenpoort was
op de tentoonstelling aanwezig.
Slechts heel oude Leidenaars kennen
deze poort nog, die in 1669 werd ge
bouw en in 1876 de sloperswoede van
onze voorouders niet kon weerstaan.
De buitenpoort was reeds in 1867
afgebroken.
Nog duidelijk kan men zien wat de
oude en wat de Nieuwe Hogewoerd
is; het laatste stuk is aanmerkelijk
breder en bovendien recht van lijn,
hetgeen men van het oude stuk niet
kan zeggen. Misschien juist daarom
is het eerste stuk zo'n gezellige
straat. Men vindt er talrijke winkels
(niet de geringste van Leiden!) en
hier en daar nog een oud geveltje,
dat de gezellig-rommelige indruk nog
verhoogt.
Tot het laatste draagt in niet ge
ringe mate de door ons reeds zo
vaak hoog geprezen blauwe tram bij,
Zoals gemeld werd gistermorgen op het Vliegveld Soesterberg bekend gemaakt, dat de thans bijna 40 jaar waarvan de ..kleine uitgave" zich
bestaande luchtmacht, het praedicaat „koninklijke" is verleend. De plechtigheid op Soesterberg, werd bijge- met onnavolgbare ijver als een iet-
woond door vele militaire autoriteiten in Nederland Ter gelegenheid van het gebeuren werd er op en boven wat aangeschoten jongeling over de
het veld een parade gehouden, wpraan deelnamen 1500 man grondtroepen van het commando luchtvaarttroe- I Hogewoerd slingert, van links naar
pen te Nijmegen, van de vliegbasis Soesterberg, en van het commando depot materieel luchtmacht, 25 meteor- rechts laverend alsof er geen ver
en 25 Thunderjet straaljagers en 25 Harvards. De foto werd genomen tijdens de wapenschouw en laat zien: keersvoorschriften bestaan. Als u dan
de minister van oorlog, Ir. C. Staf, geheel links: naast hem, chef luchtmachtstaf Lt. Gen. I. A. Aler; midden, bovendien rekent, dat er altijd wel
met helm, de commandant van de vliegbasis; rechts achter hem, plaatsvervangend chef luchtmachtstaf hier of daar een bakfiets of vracht-
Gen.-Maj. A. Baretta; naast deze, chef van de Gen. Staf Lt. Gen. B. R. P. F. Hasselman. vervolgens in vliegers- wagen staat te laden of lossen, zal
costuum, de comandant van het eskader en rechts achter deze de chef van de marinestaf, Vice-Adm. A. de Boy. I het U ook duidelijk zijn, dat die
Weduwe-pensioen.
De wettelijke regeling voor wedu
we-pensioen is nog van vrij jonge
datum, n.l. 1943. Weliswaar werden
tevoren uitkeringen gedaan uit aller
lei fondsen, doch de Commonwealth
bemoeide zich er niet mee.
De huidige wet kent echter alleen
weduwen met één of meer kinderen.
Dit „weduwe" wordt echter ruim op
gevat, want gescheiden en niet-her-
trouwde vrouwen, een verlaten echt
genote of wanneer een echtgenoot in
een krankzinnigengesticht wordt ver
pleegd, worden als „weduwe" aange
merkt.
Een weduwe zonder kinderen, komt
boven de vijftig jaar voor pensioen
is om zelf in haar onderhoud te voor
zien.
Voorts is er een pensioenregeling
voor invaliden; uitkeringen bij onge
vallen enz.
Wat dit laatste betreft zij vermeld,
dat hier soms zeer abnormaal hoge
uitkeringen bij gerechtelijke beslis
sing worden toegewezen indien
schuld bij een ander dan getroffene
bestaat.
„Bcvallings-gelden".
Teneinde te helpen voorzien in ex
tra kosten bij bevallingen, wordt van
Regeringswege bij de geboorte van
het eerste kind plm. f 125 uitgekeerd
en 150 bij elk volgend kind.
Vier weken vóór en na de beval
ling wordt een uitkering van plm.
10 per week gegeven. Als kinderbij
slag ontvangt ment plm. 2 per week
voor het eerste en 4 voor elk vol
gend kind, beneden de leeftijd van
zestien jaar. Voor al deze uitkeringen
komt een ieder, dus niet alleen de
loontrekkende, in aanmerking.
Oifl een enkel cijfer te geven: op
dit ogenblik betaalt het Gouverne
ment uitkering voor 2.459.083 kinde
ren (van 1.182.214 moeder). Er zijn
ruim 400.000 personen die Ouder
domspensioen ontvangen.
Wat krijgen emigranten?
Mogelijk zult gij U afvragen, of en
in hoeverre onze emigranten van dat
alles profiteren. Wel, voor een baby
ter wereld gebracht aan boord van
het emigrantenschip op weg naar
Australië, aanvaardt de regering
reeds alle financiële verplichtingen
hiervoor vermeld. Ook bij ziekte en
werkloosheid valt iedere emigrant
dadelyk onder de regelingen. Voor
weduwe- en invaliditeitspensioen
moet men minstens vijf jaar in Aus
tralië woonachtig zijn.
Een m.i. voor emigranten onjuiste
bepaling inzake Ouderdomspensioen
is, dat men minstens 20 jaar in Aus
tralië moet hebben gewoond.
Deze bepaling is wel zeer in strijd
een emigrant, n.l. 50 jaar. Verwacht
zou dus mogen worden, dat de Aus
tralische regering in dat geval na
hoogstens 15 jaar haar verantwoor
delijkheid jegens een emigrant op
zijn pensioengerechtigde leeftijd aan
vaardt! Hoewel het aantal emigranten
boven de 43-jarige leeftijd niet bui
tengewoon groot is, is dit toch een
aangelegenheid welke aandacht zou
verdienen, teneinde in de toekomst
minder prettige situaties te voorko
men!
Overigens, in dit artikel heb ik zo
veel mogelijk het noemen van be
dragen vermeden, omdat deze al naar
de wisseling der tijden kunnen ver
anderen. Zoals kort geleden met het
steunbedrag gebeurde!
Het zal niet nodig zijn te betogeni,
dat de steunbedragen verre van
„royaal" zijn. Wie iets heeft moeten
ondervinden op dat gebied, ook in
ons eigen land, weet dat het alles aan
het minimum grenst. Voor werkloos,
heids- cn ouderdomsuitkeringen,
wordt ook in Australië een onderzoek
naar de financiële „welstand" van
betrokkene ingesteld. Evenwel, er is
hier een gunstige factor, althans voor
degene die met zorg heeft gewerkt.
Zeer vele, zo niet de meeste Austra
liërs, raken in het bezit van een eigen
huis. Voorzover buiten de grote ste
den, heeft men dan gewoonlijk een
flink stuk tuin ter beschikking, zodat
men zelf groenten enz. kan telen».
En deze factoren kunnen ook voor
onze emigranten gelden .indien zij
althans in hun opzet slagen.
Waarmee ik, mode ter geruststel
ling van de adspirant-emigrant maar
zeggen wil, dat op sociaal gebied in
Australië toch wel iets wordt ge
daan.
Arme li 11 i
Indien Uw huid arm en schraal is,
niet soepel en zuiver, brengt PUROL
al de gewenste verbeteringen.
(Advertentie).
LEIDSE STRATEN EN STEGEN
tram om de haverklap staat te pie
pen om doorgelaten te worden. Wan
neer we echter in oude kronieken
lezen, dat de oudste Hogewoerds
poort, dus ter hoogte van de Kraaier
straat, zeer nauw was, met zware
sluitbomen was afgesloten en pas in
1426 zodanig verbreed werd, dat ook
het rijdend verkeer onder de poort
door kon, (maar vraag niet hoe
dan mogen we over de huidige ve-
keerssituatic op de Hogewoerd niet
eens klagen. Dat doen we dan ook
maar niet.
Het was in deze straat, dat de be
kende student-dichter-schrijver Fran
cois Haverscchmidt, beter bekend on
der 't pseudoniem Piet Paaltjes, ge
woond heeft. Hij werd in 1835 gebo
ren in Leeuwarden en studeerde
theologie te Leiden. In 1859 werd hij
predikant in Foudgum en Raard, in
1862 in Den Helder en in 1864 in
Schiedam. Hij maakte in een bui van
zwaarmoedigheid een einde aan zijn
leven in 1894. Deze Piet Paaltjes was
het die het bekende gedicht over de
zelfmoordenaar maakte, die zich
aan een boom in het woud had opge
hangen.
En dc winter vlood heen.
Want de lente verscheen,
Om opnieuw voor den zomer te
wijken.
Toen dan zwierf 't was erg
warm
Er een paar arm in arm
Door het woud. Maar wat stond
dèt te kijken!
Want, terwijl het, zo zacht
Koozend, voortliep en dacht:
Hier onder deez' eik is 't goed
vrijen,
Foto: „Dc Leidse Courant".
Kwam een laars van den man,
die daar boven hing, van
zijn reeds langvcrtccrd
linkerbeen glijen.
„Al mijn leven! van waar
komt die laars?" riep het paar
En werktuigelijk keek het naar
boven.
En daar zag het met schrik
Dien mijnheer, eens zo dik
En nu tot een geraamte afgekloven.
Hoe kostelijk is zijn gedicht „Dos
zangers min", waarin hij verhaalt
van de minnedichter, die op een
herfstmorgen voor het venster op
de Hogewoerd zit en een minnelied
aan zijn instrument ontlokt. Juist als
dc laatste harptoor wegsterft, rijdt
ratelend de diligence naar Woerden
voorbij. Des dichters blik valt op een
Friezin, juist het meisje, dat hem bij
het zingen voor de geest stond. Wat
zal hij doen? Naar Woerden gaon?
Hij aarzelt even, maar besluit dan
niet te gaan en slechts te treuren
om het verlorene.
En als de morgenzon weer gloort,
Zit hij aan 't vensterglas,
En wacht de diligence en
schreit
Een brakken tranenplas.
En als de diligence passeert,
Dan grijpt hij woest dc snaar
Der harp en heft een
klaagzang aan.
Zó allerijslijkst naar,
Dat niet slechts menig passagier
In droef gepeins verzinkt,
Maar dat de conducteur zich zelfs
Een traan uit dc oogen pinkt.
