S)e CddóeSoti/fca/rvt
L
Rome verbrak impasse
van Europees leger
De voorgestelde
tol-unie
Geen interview, wel gesprek
Eisenhower wil Stalin
ontmoeten
wel
63*500.000
gulden
Gouverneur van
Nieuw-Guinea
Lvj» i
/lETRO: PERTURBATION
Wegens medeplichtigheid
aan staatsgreep
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1953
44ste JAARGANG
No. 12824
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Zou het Europese
leger weer vlot komen?
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w„ f 2p. <nnd„ f 6.p. kwart. Franco p. p. 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. lelefu,.ntjes 1 1.50
ONTSLAGRECHT
ZOALS MEN WEET, is het sinds
1945 niet toegelaten iemand uit
een betrekking te ontslaan zonder
toestemming van het Gewestelijk
Arbeidsbureau. Deze materie is na
melijk geregeld in het B.B.A., het
Buitengewoon Besluit Arbeidsover
eenkomsten, dat uitgevaardigd werd
in 1945 bij ontstentenis van een par
lement en dat noodzakelijk was om
de werkgelegenheid en de productie
weer op gang te brengen
Practisch betekende dit een admi
nistratieve controle op de bewegin
gen van de arbeidsmarkt en reeds in
1948 heeftminister van Maarseveen
een ontwerp gemaakt om dit B.B.A.
te doen vervangen door een richtige
wetgeving door een nieuw ontslag
recht in het Burgerlijk Wetboek te
incorporeren.
Dit ontwerp is nu in de Tweede
Kamer behandeld, waarbij de moei
lijkheid zich openbaarde van een ge
lijktijdige, werking van het B.B.A. en
het ontslagrecht voor de rechter. Im
mers de regering meende het B.B.A.
hog niet te kunnen missen, óók als
het nieuwe ontslagrecht in het B.W.
zou zijn ingevoerd, omdat de rech^
terlijke macht dat volgens de nieu
we bepalingen tegen kennelijk onre
delijke ontslagen zou kunnen op
treden, voor de behandeling van het
arbeidsrecht niet voldoende is ge
ëquipeerd m.a.w. geen ervaring heeft
in dit soort zaken. Waar bovendien
het B.B.A. in al die jaren voortref
felijk heeft gewerkt, voelt de rege
ring er niet veel voor dit zo maar los
te laten en aan de rechter toe te ver
trouwen.
KTU KAN MEN DIT JURIDISCH
een slordige boel vinden en dat
is het misschien ook wel. De rech
terlijke en administratieve controle
kunnen nu dwars tegen elkaar in
werken, maar dat wil nog niet zeg
gen, dat dit in werkelijkheid ook zal
gebeuren.
In wezen liggen de moeilijkheden
elders. De tegenzin tegen heel deze
affaire ligt in de regeling van het
B.B.A. zelf. Men kan dit duidelijk le
zen in het nummer van 19 Februari
van „De Katholieke Werkgever",
waarin het ontslagrecht een voogdij
over de werkgevers wordt genoemd,
welke niet acceptabel moet worden
geacht. Maar dan moet men o.i., nu
dit ontwerp er eenmaal ligt, de vraag
stellen of een ontslagrecht noodza
kelijk is in verband met de werkge
legenheid en de productie. Het is de
vraag of men de bewegingen op de
arbeidsmarkt kan vrijlaten of niet.
Volgens het nieuwe ontwerp, dat
kennelijk onredelijke ontslagen voor
de rechter wil brengen, kan dit niet
in alle gevallen geschieden. Maar
dit is dan een kwestie van bescher
ming van de werknemer en dat heeft
niets te maken met de beheersing
van de arbeidsmarkt door de rege
ring.
De kwestie is dan ook in de Kamer
niet gesteld zoals zij werd gesteld in
„De Katholieke Werkgever." Het
ging in de Kamer om de legalisering
van het wetsbesluit van 1945. Nu is
het wel zo, dat in de eerste jaren na
de oorlog dit besluit zeer ten gunste
van de werkgevers werkte o.m. door
het wegkopen van de toen schaarse
arbeidskrachten tegen te gaan, wat
nog niet wil zeggen, dat het ten na
dele werkte van de arbeiders. Als
men nu deze zaak wil legaliseren
d.w.z. er een echte wet van maken,
zoals het past in een democratisch en
ordelijk geregeerd land, dan wil dat
anderzijds ook weer niet zeggen, dat
de werkgevers nu van het B.B.A. af
zouden willen, omdat het nu hoofd
zakelijk nog ten gunste van de
beiders zou werken.
INTUSSEN VALT HET TE verstaan,
dat de minister van Justitie ook
met deze legalisering van het ont
slagrecht nog niet van het B.B A. af
wilde, Daarvoor had hij het goede
argument, dat de B.B.A. niet alleen
al die jaren voortreffelijk had ge
werkt, maar ook dat de gewone rech
ter voor de behandeling van het ont
slagrecht nog niet voldoende was ge
ëquipeerd. Men heeft daartegen aan
gevoerd, dat de rechter zich dan zou
kunnen doen bijstaan door deskun
dige bijzitters óf dat men deze zaak
zou kunnen opdragen aan de organi
saties binnen de P.B.O., als deze nog
ooit werkelijkheid worden, wat te
hopen valt. Maar dat is allemaal niet
zo maar een, twee, drie in overeen
stemming te brengen met de bepa
lingen van de Grondwet.
Men heeft deze zaak willen uit
stellen tot het B.B.A. zou zijn aange
past in het Burgerlijk Wetboek. Maar
dat kan men o.i. ook bevorderen, ter-
wijl beide regelingen werken. Vast
staan blijft, dat een behandeling
voor de rechter een zaak nogal lang
slepende kan houden zeer ten detri
mente van een snelle berechting,
welke een arbeidsverhouding zeker
voor de arbeider vraagt. Een man,
die nergens op kan terugvallen,
moet zo spoedig mogelijk weten, hoe
hij er voor staat. Dat kan via het B.
B.A. voorlopig beter dan volgens de
gewone rechtspraak. Waarmee niet
gezegd wil zijn, dat de normale
rechtspraak dan voor een wetsbesluit
zou moeten wijken. Maar daarmee
wil wel gezegd zijn, dat het nodig is
het gewone recht zo spoedig moge
lij k zo uit te rusten, dat men het ont
slagrecht veilig bij de gewone rech
ter kan onderbrengen, zó dat tóch
de belangen van de arbeider en diens
gezin veilig zijn in dit opzicht, dat
deze niet langer dan nodig is in
Verdrag zo spoedig mogelijk ratificeren
De zes ministers van buitenlandse Zaken van de landen van het Kleine
Europa (Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en
Italië) zijn gisteren bij hun besprekingen te Rome uit.de impasse gekomen,
die was ontstaan over de vorming van een Europees leger Zij; waren het er
ever eens, dat de Sovjet-Russische bedreiging voor Europa even groot was
als ooit tevoren én dat geen tijd moest worden verloren bij het opnemen
van een herbewapend West-Duitsland in een verenigd verdedigingsstelsel.
De ministers kwamen tot hun besluit na besprekingen, die Dinsdag waren
cegonnen met een diep meningsverschil tussen Frankrijk en West-Duitsland.
COMMUNIQUé.
Gisteravond is te Rome een com
muniqué uitgegeven, waarin de zes
ministers verklaren er bij de volks
vertegenwoordigingen van hun lan
den op aan te zullen dringen het ver
drag voor het instellen van een
Europees leger zo spoedig mogelijk te
bekrachtigen.
De ministers hebben de interim-
commissie van deskundigen verzocht
voort te gaan met de bestudering der
Franse protocollen en hierbij „reke
ning te houden met de positie van
landen, die de verantwoordelijkheid
dragen voor overzeese gebiedsdelen,
zonder echter hinderpalen op te wer
pen voor een spoedige bekrachtiging
van het EDG-vedrag".
Over het EDG-verdrag wordt on
der meer verklaard, dat „de ministers
allen de overtuiging zijn toegedaan
dat het nodig is een tastbaar bewijs
te geven van hun wens om het Euro
pese eenheidsideaal te verwezenlij
ken". Zij achten het daarom noodza
kelijk „zonder verder uitstel te ge
raken tot de instelling van een Euro
pees leger".
Functionarissen van enige delega
ties verklaarden te menen, dat de
overeenkomst betekende, dat hun
parlementen verder zouden kunnen
gaan met de goedkeuring van het
verclrag in zijn huidige vorm.
HET FRANSE PARLEMENT.
De Franse regering zal het resul
taat van de arbeid der interimcom
missie afwachten, om dit, tezamen
met het EVG-verdrag, aan de Franse
Nationale Vergadering voor te leg
gen, wanneer de volksvertegenwoor
diging van Frankrijk zal worden ver
zocht dit verdrag te bekrachtigen.
Zo gemakkelijk zal de bekrachtiging
van het Franse parlement wel niet
verkregen worden.
Generaal de Gaulle heeft Woens
dag op een persconferentie verklaard,
dat het verdrag voor een Europese
Verdedigings Gemeenschap voorgeeft
een Europees leger in te stellen, doch
dit leger zou in het geheel niet Euro
pees zijn. Het zou niet ter beschik
king van Europa komen, doch van
het Atlantisch'opperbevel, d.w.z. van
het Amerikaanse opperbevel.
De Gaulle meent, dat het absoluut
vals is om te veronderstellen, dat het
verdrag de Duitsers zou kunnen be
wapenen zonder Duitsland te bewa
penen. Dit zou volgens hem slechts
uitlopen op een overheersende posi
tie voor Duitsland, d.w.z. een poli
tieke overheersing.
Aan het slot van zijn betoog kwam
generaal de Gaulle tot de slotsom,
dat het verdrag niet door het Fran
se volk zou kunnen worden aanvaard.
Nu generaal de Gaulle het E.V.G.-
verdrag in zijn huidige vorm heeft
afgewezen, zullen de 85 Gaullistische
afgevaardigden in de Nationale Ver
gadering weigeren het verdrag te be
krachtigen. Naar men verwacht zul
len de 35 dissidente Gaullisten het
zelfde doen, daar zij ook tegen het
huidige ontwerp zijn.
De kansen op bekrachtiging van
het verdrag zijn verder nog vermin
derd door het aftreden van de gema
tigd-conservatief Chastellain, een
voorstander van het verdrag, als lid
van de belangrijke commissie voor
buitenlandse zaken.
Na afloop van de conferentie te
Rome is' 'n oommuniqé verschenen,
waarin omtrent 't Nederlandse voor
stel tot vorming van 'n douane-unie
het volgende wordt gezegd: De voor
uitgang van de gemeenschap der zes
landen is gebonden aan het leggen
van gemeenschappelijke bases voor de
econcmisché ontwikkeling en aan een
samensmelting van de essentiële be
langen van de ledenstaten. De zes
ministers hebben eenstemmig er
kend, dat een omvangrijke econo
mische éénwording, met name de
vestiging van een gemeenschappelij
ke markt, zou bijdragen tot een ver
steviging van de economie van de ge
meenschap en tot verbetering van
de levensstandaarden der bevolkin
gen, en dat dit 'n essentieel doel is
van de landen, welke onderling een
poiltieke economische gemeenschap
willen vormen. Deze markt moet ge
leidelijk worden gevormd, waarbij
rekening gehouden dient te worden
met de noodzakelijkheid, evenwichts-
verstoringen en erns'tige moeilijkhe
den op economische en maatschappe
lijk gebied te voorkomen. Te dien
einde zou de mogelijkheid voor be
schermende clausules en compensa
tie-maatregelen opengelaten kunnen
worden. De ministers besloten maat
regelen tot uitvoering van bovenge
noemde principes zonder verwijl en
met medewerking van deskundigen
'te bestuderen.
France Soir" en koning Boudewijn
De onthullende foto
Het Parijse blad „France Soir"
heeft gisteren de foto gepubliceerd
van koning Boudewijn en de journa
list André Costes, die het Dinsdag
aankondigde onmiddellijk na de ver
klaring van de Belgische minister
president Van Koutte. Het drukte te
vens een fotocopic af van twaalf re
gels getypte tekst met kanttekenin
gen, die afkomstig moeten zijn van
de adjudant van de Belgische vorst,
kolonel Quinet. Deze regels waren
een fragment uit het artikel, dat An
dré Costes in „France Soir" publi
ceerde na een ontmoeting met koning
Boudewijn in de villa „Les Cèdres" te
Antibes kort voor de terugkeer van
de Belgische souverein naar Brussel.
In> Brussel heeft dit alles vandaag
echter weinig direct effect meer ge
had. Er werd verwacht, dat de socia
listen in een nieuw debat in de Ka
mer nadere opheldering zouden vra
gen aan de regering, maar het debat
werd van de agenda afgevoerd, toen
de socialisten lieten weten, dat zij
wilden wachten op de afloop van een
vergadering van hun partijbestuur.
Deze vergadering Wordt vandaag
(Donderdag) gehouden.
In Brussel heerst algemeen de in
druk, dat het grootste gevaar voor
het voortbestaan van het kabinet
van Houtte alweer geweken is.
De wat dubbelzinnige, op juridische
HALVERWEGE
MOSKOU
Voor zijn vertrek naar Georgia,
waar hij golf gaat spelen, heeft presi
dent Eisenhower gisteren te kennen
gegeven, dat hij bereid is generalis
simus Stalin te ontmoeten. Wat de
plaats van ontmoeting betreft, dat
zou kunnen zijn halverwege tussen
de Sovjet-Unie en Amerika.
Eisenhower stelde echter de vol
gende voorwaarden voor zulk een
ontmoeting: Zij zou in overeenstem
ming moeten zijn met hetgeen het
Amerikaanse volk van zijn president
verwacht, de bondgenoten en vrien
den van Amerika zouden er volledig
in 'gekend moeten zijn en er zou re
den moeten zijn voor de hoop, dat
men iets ten behoeve van de vrede
zou kunnen doen.
Toen men hem vroeg, of hij dacht,
dat Stalin zich zou houden aan eni
ge overeenkomst, waartoe men tij
dens een ontmoeting zou geraken,
was gisterenavond bij
het Nationaal Rampen
fonds binnengekomen
het onzekere zal worden gelaten.
Men dient nu eenmaal geen oude
schoenen weg te gooien voordat men
zich nieuwe heeft aangeschaft.
zei Eisenhower, dat elk vredesplan
bepalingen en voorwaarden zou' moe
ten bevatten, welke zichzelf ten uit
voer leggen, zoals bijvoorbeeld in
specties. (Waarschijnlijk doelde de
president hiermee op hat voorstel
om internationale inspecties te hou
den in de wederzijdse atoomindus
trieën, een voorstel, dat Rusland tot
dusver stelselmatig heeft genegeerd
of afgewezen.
Constructies steunende verklaring van
de minister-president tijdens de Ka
mervergadering van Dinsdag is later
door Van Houtte zelf in privé-ge-
sprekkeni nader toegelicht. De kern
van deze toelichting viel af te leiden
uit artikelen in een aantal Belgische
bladen. Daarin werd gezegd, dat in
derdaad een fotograaf en een ver
slaggever van „Franse Soir" Zondag
op „Les Cèdres" ontvangen zijn. Zij
wisselden echter slechts enkele woor
den met de koning en kregen gele
genheid een foto te maken. Het arti
kel van Costes was gebaseerd op in
lichtingen, welke verkregen waren
uit de omgeving van de koning. Ook
de „bewijzen", waarmee „France
Soir" nu gekomen is, tonen niet aan,
dat de verslaggever zich niet zekere
vrijheden ten opzichte van- de waar
heid veroorloofd heeft toen hij de
koning een bepaalde uitlating toe
schreef, die hij direct uit de mond
van de vorst beweerde te hebben op
getekend.
Bij Kon. Besluit van 25 dezer is
dr. Jan van Baal, lid der Tweede Ka
mer, met ingang van 1 April 1953 be
noemd tot gouverneur van Nieuw
Guinea.
Dr. Jan van Baal werd 25 Novem
ber 1909 te Scheveningen geboren
Hij doorliep de Christelijke H.B.S.
en studeerde aan de Rijksuniversiteit
te Leiden, waar hij in 1934 promo
veerde.
Korte tijd later vertrok hij naar
Nederlandsch-Indië in de functie van
adjunct-controleur. Na de oorlogsja
ren in een interneringskamp te heb
ben doorgebracht verbleef hij enige
tijd in Australië en vertrok in 1946
met verlof naar Nederland.
In de in 1952 gekozen Tweede Ka
mer der Staten-Generaal maakt hij
deel uit van de Anti-Rev. fractie.
Als hoofd van het kantoor voor
bevolkingszaken werd hij in Nieuw
Guinea benoemd; tevens trad hij op
als voorzitter van de raad van volks
opvoeding in Holiandia.
I
*V »A
<J» »»t> puic *r4 mm
«eot i*
IJUJU 4* profand»
(jat *t«»
èXé t»*r
twr- h»»*»». L» «w 44
iv »v*f on n* faurnlX •*-
«murw ft. *4*r4:
fj f i* ftot libpold, <j'ü U» y»«» «-❖*/»«
io v*t* f>~
f) ZT
W fr*r»
t «jjiim».
■jst
ur la ligne Cligrtancourl-Orleans
'rr»t »ui torr«sp(indanc«s de 5 h, 30 a 6h. 30
De Belgische Eerste Minister, Van Houtte, heeft in de Kamer ontkend, dat
Koning Boudewijn in Antibes een interview zou hebben toegestaan aan
een redacteur van de „France Soir", André Coste. De „France Soir" heeft
zich daarop geroepen gevoeld, deze verklaring te weerleggen met enigof
bewijzen, n.L een foto, genomen tijdens het bezoek van Coste aan Boude
wijn in diens villa te Antibes, en het facsimile van het artikel, dat de aide
de camp van de Koning vóór publicatie werd voorgelegd en waarin hij
enige verandering liet aanbrengen. Foto boven: André Coste tijdens het be
wuste interview met de Koning, onder: het facsimile, dat werd gepubli
ceerd in de „France Soir". In het handschrift van Coste werden enige aan
tekeningen in de marge geschreven. TELEFOTO.
Sultan Hamid voor gerechtshof
Onder grote belangstelling is gisteren voor het Hooggerechtshof te Djakarta
het proces tegen sultan Hamid n van Pontianak, minister zonder porte
feuille in het eerste en laatste kabinet van de RIS, begonnen De 43-jarige
sultan wordt beschuldigd pogingen te hebben gedaan gewapenderwijze de
regering omver te werpen. Volgezs de tenlastelegging zou lij zich hebben
aangesloten bij en leiding hebben gegeven aan de actie, die 5n Januari 1950
onder commando van oud-kapitein Westerling tegen de regering werd on
dernomen.
NED. MINISTER BEYEN IN ITALIË
PLAN DAT NIET DOORGING.
Volgens verslagen die buitenlandse
persbureaux van de zitting geven,
heeft de sultan tegenover de rechters
verklaard dat hij de plannen had op
gesteld voor de omverwerping van
de Indonesische regering door mid
del van het arresteren van de leden
van het kabinet. Hij zou ook hebben
toegegeven, dat hij bevel had gege
ven sultan Hamengkoe Boewono van
Djogjakarta en kolonel Simatoepang,
die toen chef van de landmacht was,
De eerste Italiaanse solidariteitstrein bestaande uit 20 wagons met voedsel,
kleding en geneesmiddelen is reeds op weg naar Nederland. Een tweede
zaï spoedig volgen. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, J. W.
Beyen, die in Rome vertoeft in verband met besprekingen betreffende het
plan Schuman, bezichtigde de eerste trein, voor het vertrek van Rome naar
Holland. Minister Beyen in gesprek met Mario Longhena (met wandelstok),
de president van het Italiaanse Rode Kruis.
sie, te executeren.
Het plan was volgens de sultan
mislukt omdat Westerling de hoeveel
heden wapens, die voor deze organi
satie nodig waren, niet bijeen kon
krijgen. Het kabinetsgebouw had op
24 November 1950 's avonds om 7 uur,
wanneer de ministers hun vergade
ring ongeveer beëindigd zouden heb
ben, moeten worden aangevallen.
Hamid zelf zou op die vergadering
aanwezig zijn en behoren tot de ge
arresteerde ministers. Hij had Wes
terling echter instructies gegeven
om hem slechts losjes aan de voeten
te binden.
Na het slagen der operatie zou Ha
mid tot minister van Defensie wor
den uitgeroepen.
GEEN DEEL AAN
BANDOENG-OPSTAND.
De sultan beweerde echter dat hij
geen aandeel had gehad in de „Ban-
doeng-opstand" van kapitein Wester
ling. Hij zei, dat Westerling hem het
opperbevel over diens opstandelin-
1 genleger had aangeboden en dat hij
1 had gezegd het aanbod op zekere
voorwaarden te willen aanvaarden.
Westerling had deze voorwaarden
aanvaard. De sultan voegde hieraan
toe, dat hij het opperbevel niet op
zich had genomen.
De sultan verklaarde, dat hij tot
voorstander was van een federale In
donesische republiek en omdat toen
tertijd sommige groeperingen streef
den naar het liquideren van deelsta
ten. Daarom had hij opdracht gege
ven het gehele Indonesische kabinet
gevangen te nemen en een nieuwe
regering te vormen.
Sultan Hamid die in de gevangenis
een snor heeft laten groeien, was
tijdens'de zitting kalm. Soms ontlok
ten vragen hem een glimlach. De zit
ting duurde drie uren en werd daar
na verdaagd tot Zaterdag '8 Februari.
President van het hooggerechtshof
is dr. Raden Wirjono, Hantds verde
diger is dr. Soerjadi.
Ham id's afstamming.
Hamid stamt af van een avontuur
lijke Arabische zeeman die zich 180
jaar geleden tot het sultanaat aange
trokken voelde.
Hamid bezocht de Militaire Acade
mie in Nederland en diende later in
het K.N.I.L. totdat hij door de Japan
ners in Balik-Papan (Borneo) go-
vangen genomen werd in het begin
van de oorlog in de Stille Oceaan.
Tot sultan van Pontianak werd hij
benoemd op 29 October 1949 alsmede
tot politiek adviseur bij de Ned.-Indi-
sche regering.
Hij speelde een belangrijke rol in
de gebeurtenissen die leidden tot de
vestiging van een federale republiek
van de Ver. Staten van Indonesië.
Na zijn arrestatie in 1950 werd
Hamid naar Djakarta overgebracht
doch later zond men hem naar een
bewaakte particuliere woning, waar
hij alle comfort genoot van een be
voorrecht politiek gevangene.
De Nederlandse vrouw van Hamid
heeft de openingszitting van het pro
ces bijgewoond.
3io\%eitje
Al wat goed is, beveelt zichzelf aan.
