Gisteren slaagden de hulptroepen erin
het verdronken eiland binnen te dringen
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA t
SCHOUWEN-DUIVELAND HET DUINKERKEN VAN NEDERLAND
Schouwen-Duiveland is één watervlakte. Er is eigenlijk niet veel verschil
meer tussen het land binnen de dijken en de zee er buiten. Er zijn nog
enkele hooggelegen delen, waar mensen samengepakt zitten, maar voor de
rest is het water, water, water....
Slechts een hulppoging op zeer grote schaal kon hier redding brengen en
ijermee is men gisteren in de vroege ochtend begonnen. Honderden vaar
tuigen lagen gistermiddag voor de kust van het eiland, waar de duinenrij
op verschillende plaatsen onderbroken wordt door grote gaten, waar het
water klokkend doorstroomt. Schouwen-Duiveland is het „Duinkerken van
Nederland" geworden, met dit verschil, dat thans de vijana niet de mili-
tf.jre overweldiger was, maar het meedogenloze geweld, dat de natuur
heeft losgelaten.
Wij weten weinig van de andere ren wij, door wat eens de toegang
dorpen van het eiland, alleen werd
ons nadrukkelijk verzekerd, dat de
toestand op Zierikzee minder alar
merend is geweest dan men aanvan
kelijk heelt gedacht, maar uat het in
Bruinisse uiterst critiek.
Boten om de dijk.
De onzekerheid waarin men dagen
heeit vei Keeru ten aanzien van net
lot van dit ehand, is
verawenen, en daarvoor in ue p«aats
is gekeeru een realiteit, die velen
de schrik om het hart heelt doen
slaan.
Doch, laten wij het verhaal van de
aanvang af verteller en beginnen om
5 uur Dinsdagmorgen in Yerseke,
toen. wij op net vissersscheepje,
w aar op zes stormboten waren gela
den, in gezelscnap van zes Belgische
militairen, een Nederlandse kapitein
en een paar burgers de haven ver
lieten, om in de donkere nacht koers
te zetten naar het eiland.
Na bijna twee uren passerden wij
Zie.iiv..^ waur nog enkele lichten
a.ii waren en waar het groene licht
en rode licht van de havenuitgang
ïiog sciieen. Een half uur later liep
oru> scheepje een noodhaventje bin
nen, vlak tegen de duinen. Daar zat
een aantal mensen, dat kans gezien
had naar de dijk te komen en daar
de nacht zonder licht of warmte in
het cdfé had doorgebracht. Snel wer
den de boten uitgeladen en naar de
overkant van de dijk getild. „Vier
man in elke boot, elk met een ped
del", luidde het commando. De bo
ten werden 2 aan 2 aan elkaar vast
gemaakt en een boer, die daar plaat
selijk bekend was ging mee als
tot het aorpje was geweest.
Angstig stil was het overal. Op
het dak van een schuurtje blafte een
hond ons toe, het enige teken van
leven wat wij zagen Geleidelijk aan
werd het water lager en tenslotte
schuurde de landingsboot over de
keien, en kon men met waterlaar
zen aan land gaan, vlak bij het
kerkje.
Een agent van politie kwam ons
tegemoet: „Hoe is het op Renesse?"
Wij moesten hem het antwoord
schuldig blijven.
REDDING UIT HET RAAM.
Gistern.orgen hebben tiental
len boten, bemand door verbe
ten mensen, een poging gedaan
om op het eiland Schouwen-Dui
veland door te dringen. Geleid
door vliegtuigen hebben de klei
ne vaartuigen ten slotte het
plaatsje Serooskerke kunnen be
reiken en daar enige tientallen
mensen gevonden, die zy geëva
cueerd hebben.
Een verslaggever maakte de
tocht in een van de eerste boten
mee en zijn ervaring vindt U in
dit artikel opgetekend.
DIEREN IN NOOD.
In twee andere huizen was geen
leven meer te bespeuren en men kon
I slechts hopen, dat de bewoners ge
red waren.
In het dorpje waren middelerwijl
nog een roeiboot en een motorvlet
aangekomen, die ook reeds enige men
sen hadden opgepikt. Het schaarse
beddegoed ging mee in de boten en
met de motorvlet voorop begon de
tocht.
„Moet de hond niet mee'
iemand.
in geen verhouding tot de primair
nog meer noodzakelijke kleine schuit
jes om mensen uit huizen te halen
en naar de dijken te brengen.
RUBBERBOTEN VOLDEDEN NIET.
Prachtig werk hebben de helicop
ters gedaan, die tientallen mensen
uit hun benarde posities verlost heb
ben en de gehele dag boven de eilan.
den zweefden. Het uitgooien van
rubberboten is niet zo'n groot succes
geweest. Het was een toeval als zo'n
boot terecht kwam tegen een ge-
isoleerde boerderij en enkele hebben
wij als verloren en lek geslagen te
gen de dijken zien liggen. Een twee
de lacune, die zich wel zeer sterk
heeft doen gevoelen, is het ontbre
ken van radiocontact, waardoor men vangen worden, onder dak kunnen en
b.v. van Schouwen-Duiveland lange geregistreerd worden, waarna ze per
tijd niets heeft gehoord. Ook zouden boot naar Bergen op Zoom gaan.
in de roeibootjes draagbare zender- Daar staat de evacuatiedienst klaar
tjes meegenomen moeten worden, om ze over te nemen en ze te distri-
die contact hebben met de vliegtui-1 bueren over die gebieden, die daar-
gen, die op hun beurt de bedreigde voor zjjn aangewezen. Direct na aan-
Thans zijn de eerste foto's aangekomen van de overstromingen op Walche-
len, in het bijzonder uit Vlissingen. Deze foto laat ons de Kleinemarkt in
Vlissingen zien op Zondagochtend. Rechts het bureau en de drukkerij van
de Provinciale Zeeuwse Courant.
stadhuis van Roosendaal betrad de
koningin in de laatste plaats de ont
vangstcentra voor de evacué's. Lang
sprak zij daar met de slachtoffers,
waaronder zich vele Zeeuwen bevin
den. Op weg naar Den Bosch haalde
de koningin de auto vaa de Franse
punten kunnen aangeven. Nu was kömstTin Bergen op Zoom worden ambassadeur in. Zij liet haar wagen
het voor de kleine bootjes veelal een <je geëvacuccrden naar een centraal ^.^iC««if
zoeken op goed geluk, terwijl men punt gebracht. Degenen, die op be-
mocht aannemen, dat de boven hen zoek jn Zeeland verrast werden en
cirkelende vliegtuigen meer zagen
dan de mensen op het water.
GROOT AANTAL SLACHTOFFERS
Hoeveel mensen zitten nog hier?"
vroegen wij.
„Ongeveer 20, kom maar mee in
in de kerk".
Daar zaten de twintig om een gro- Iaat hem maarbij Ue paarden blij-
te tafel, voorzien van brood, koek, „f schiet hcm anders dood„
boter en melk. Een primus zorgde
voor warme koffie, en zo gezien kin- ?\a1fent had z'jn,. revolver reeds
den de mensen het nog wel even Sjokken onr het dier een ellendig
volhouden; wat ze zelf ook toega- einde te besparen, toen een man uit
een van de boten sprong, door het
I water waa de d hond in het nek-
„Ga eerst maar mee een paar hui- ye, en'hem in de boot slin-
zen langs zei de agent, „daar zitten gerde Paarden bleven ons nastaren
er nog een paar van grasveidje onbewust van het i
De twee boten werden ontkoppeld ,„t dat wach{te.
en elk ging naar een huis verder het
water in.
„Wij hoorden Zondagavond de
radio", vertelde ons een inwoner van
riep Serooskerke, ,,maar wij hoorden niets
I over Schouwen en dachten dat men
„Hij hoort nergens bij", zei er een,0ns vergeten had of dat men het bij
uss A'1"~ V1" ons niet zo erg vond. Het ergste was,
dat wij niet konden laten weten hoe
het bij ons gesteld was."
anderhalf uur waren we allemaal op
de dijk, waar middelerwijl genietroe
pen en marinemannen arriveerden
om de vluchtelingen over te nemen
en op een van de vele schuitjes te
zetten, richting Yerseke.
VISSERSBOOT BRACHT HULP.
Vijfenzeventig schepen telden wij
Een oude man keek uit het dak
venster en zwaaide.
„We komen er aan", riep de agent,
„ga maar naar de achterkant naar
het raam".
Aan de achterkant stonden de twee
-oudjes: een man, met grote grijze
snor, en zijn oude, zachtjes huilende
vrouw, die zoals de man zei, niet zo
goed meer uit de voelen kon. Een
gïds,ltDri'e?,di!ibbete^%otKenEkózen elk j°"gc k,"' ulTd/bootlïaar boveif Di^<i*aSmi<idagt>voor Zierikzee: kust-
een andere richting, en in het sche- 'L 5? ïikS v*n vaartu'gen. marineschepen, tanksche-
merdonker trokken ze de eindeloze li"',- pen' Particuliere jochten en vissers
watervlakte tegemoet, waar daken vrouw ZC1 hlJ tegen de oudc baas- schepen. De hele vissersvloot van
Zielige geluidjes kwamen uit de Nederland zit nu practisch in Zee-
mond van het oude mensje, toen zij j land, spontaan te hulp gesneld op de
buiten het raam bungelde, waar dringende noodkreet. Sommigen met
hoog reikende handen haar grepen de vis nog aa:i boord, de gehele
en in de boot zetten. Snikkend leunde vangst verspelend om hulp te kun-
ze tegen een van de mannen aan, te nen bieden,
moe, om enig initiatief te tonen. Haar I
man, een stoere oue Zeeuw, sloeg Rond Haamstede, Bruinisse, de
zelf zijn benen over het kozijn en Flauwers, Dreischor en andere plaat-
Militair bij redding
om het leven gekomen
TWEE VERMISTEN
Tijdens de hulpverlening aan
slachtoffers van de watersnood is op
1 Februari soldaat E. Kasan van het
regiment zware luchtdoelartillerie
Waalhaven nabij Klundert tengevol-
lot dat hen wachtte I Yerseke is thans een van de een- ge Van verdrinking om het leven ge-
trale punten voor de hulpverlening komen. Hij was afkomstig uit Am-
i *n Zeeland, Het is vrijwel het enige sterdam.
Bij dit ongeval zijn twee militairen
van hetzelfde onderdeel vermist.
Gezien onze ervaringen op Schou
wen-Duiveland geloven wij te mogen
aannemen, dat het aantal slachtoffers
nog belangrijk uit zal gaan boven
het thans genoemde officiële cijfer.
thans terugkeren naar hun woon
plaatsen, worden onmiddellijk naar
het station gebracht, waar ze de
trein naar hun
nemen.
met de heer Garnier, van de gelegen
heid gebruik makend, de ambassa
deur haar warme dank te betuigen
voor de hulp van de Franse genie,
uiavi.b, waai u.,De terugweg werd weer met het
haardsteden kunnen militaire vliegtuig gemaakt, dat om
half negen gisteravond op Soester-
berg aankwam.
Prinses Wilhelmina op Zeeland.
de terugreis heei wat vlotter en in plaatsje, dat niet heeft geleden, al is
500 meter per uur.
Een harde wind woei van de land
zijde. Peddelen was onder deze om
standigheden zwaar werk.
„Tot aan de molens is iedereen
van de boerdrijen af', zei onze gids,
„wat daarachter nog zit weet ik
niet".
Daarachter, dat betekende een on
afzienbare watervlakte met tiental
len daken, telefoonpalen, die de weg
markeerden en in de verte enkele
hoge punten met bomen en een kerk
torentje. In een uur waren we naar
schatting ongeveer 500 meter ge
vorderd, optornend tegen de harde
wind en tegen de golven, die hy
opzweepte.
We passeerden de molen „De Mo
riaan", en toen begon het zoeken
op goed geluk in elk huis, dat er
nog maar enigszins bewoonbaar uit
zag. Plotseling een scheenw over het
water. Uit de bovenverdieping van
een boerderij gebaarde een jonge
boer. „Daar ginds", schreeuwde hij,
„daar hangt een witte vlag uit, ga
daar eerst maar heen".
Na drie kwartier waren we er, om
te ontdekken wat het een wit gor
dijn was, dat woest uit een kapotte
ruit fladderde. Van de bewoners
geen spoor. Even verder weer een
boerderij, gedeeltelijk reeds inge
stort.
„Niet meer nodig, daar kunnen
geen mensen meer zijn". Dan maar
bakboord uit, voorbij het gat in de
richting Serooskerke. Het voorbijko
men van dat 75 meter brede gat
heeft meer moeite gekocht, dan de
gehele tocht.
Maandag was e.- een vlot doorge-
sleurd naar zee, waarop zes mensen
van een boerderij zich hadden trach
ten te redden. Twee er van brachten
er het leven af, zoals later bleek. De
zuiging was merkbaar tot op 2 km.
land inwaarts.
Wij passeerden het op ongeveer
80C m. afstand, doch die 75 meter
kostten ons anderhalf uur. Toen was
Serooskerke niet zover meer. Mid
delerwijl was het in de lucht vol met
vliegtuigen geworden. Drie helicop
ters cirkelden rond, hingen soms een
tijd boven een boerderij en in de
verte zag men dan een stipje naar
boven hijsen, wat weer een gered
mensenleven betekende.
SEROOSKERKE BEREIKT.
„Waarheen eerst?" was de vraag.
Een helicopter kwam ons te hulp.
Nadrukkelijk bleef hij stilstaan naast
de toren van Serooskerke, waar nog
de vlag uithing, die Zaterdag ter ge
legenheid van de verjaardag van
Prinses Beatrix was gehesen. Toen
wij vlakbij waren, zwaaide de heli
copter af, op zoek naar andere slacht
offers. Tussen kapotte huizen voe-
practisch de gehele mosselcultuur
verloren gegaan, wat op zichzelf al
een schade van honderdduizenden
is. De bewoners van Schouwen wor
den voor een groot deel thans naar soldaat
dit plaatsje vervoerd, waar ze opge- Delft.
Het zijn de dpi. soldaat N. F. Berg
afkomstig uit 's-Gravenhage en dpi.
Zwarts, afkomstig uit
Koningin en haar moeder toefden
ook gisteren in geteisterd land
Gistermorgen om 9 uur verliet
H.M. de Koningin Soestdijk om zich
opnieuw naar de geteisterde gebieden
te begeven. In Socsterberg nam H.M.
in een militair vliegtuig plaats voor
een vlucht boven de geteisterde ge
bieden van Zuid-Holland, Zeeland en
Noord-Brabant. Daarna landde het
toestel op Gilze-Rijen, waar de ko-
werd eveneens gegrepen. De man sen was het hetzelfdebeeld. Honder- njngin zich door verscheidene auto-
boven gooide snel wat beddegoed j den schepen voor de kust om de dui- riteiten liet voorlichten. Zij ver-
na en toen ging de tocht verder. zenden op te nemen, die het eiland
„We hebben twee nachten op zol- moesten verlaten. Een groot bezwaar
der gezeten", vertelde de oude, I bij de reddingspogingen is echter het
„meestal onder de deken. Eten had
den we nog genoeg, en we konden
ook wat warms maken, want we
hadden een vergasser, maar het
drinkwatr begon aardig krap te
worden".
in onvoldoende mate aanwezig zijn
van roeiboten met buitenboordmo
tor en platboom vaartuigen, die de
gaten door kunnen of over de dijken
gedragen kunnen worden. Zodoen
de staat het aantal grotere schepen
klaarde bijzonder getroffen te zijn
door het perfecte „teamwork" van
alle samenwerkende instanties.
Vergezeld van de commissaris der
koningin in Noord-Brabant begaf
H.M. zich per auto naar Breda voor
een bezoek aan het ontvangstcen
trum voor evacué's.
Het dorpje Fijnaart, adt nu droog
is, maar nog midden in het water
ligt en slechts één toegangsweg heeft,
was het volgende doel. Hier heeft
H.M. de koningin zich met velen on
derhouden en met bewondering
gadegeslagen hoe door gezamenlijke
krachtsinspanning van militairen en
burgers het dreigende gevaar, dat de
aangrenzende polder onder zou lo
pen, gekeerd werd. Verder ging de
tocht naar Halsteren, waar de ko
ningin met vele evacué's en met
leden van land- en zeemacht ge
sprekken voerde en ook daar was zij
getroffen door het uitstekende werk
van militairen en burgers.
Na een kort bezoek aan het stad
huis van Bergen op Zoom en het
Van gistermorgen af bracht H.K.H.
prinses Wilhelmina een bezoek aan
Noord-Beveland, Schouwen-Duive
land en Tholen. Aan boord van een
marechaussee-vaartuig ging H.K.H
van Kortgene op Noord-Beveland
naar Zierikzee en vandaar naar Tho
len. Ooggetuigen vertelden, dat wat
de prinses deed, groots was. Met een
bestelwagen reed zij Zierikzee bin
nen, vergezeld door de commissaris
van de koningin jhr. mr. De Casem-
broot. Op het Havenplein van Zie
rikzee drong de bevolking rondom
de wagen en mannen en vrouwen
schreiden als kinderen en drukten
woordeloos de handen van de prin
ses. Zacht zei H.K.H.: „Ik kan niet
anders zeggen dan: Mijn innige deel
neming".
Ontroerend waren ook de korte
momenten, zoals vlak voor Stave-
nisse, waar een Amsterdamse rond
vaartboot passeerde met tientallen
vluchtelingen. Onmiddellijk ver
scheen de prinses aan het dele, wind
en regen trotserend. De vluchtelin
gen zagen haar, mannen rukten de
hoofddeksels af en vrouwen riepen.
In Stavenisse ging de prinses na
een kort bezoek aan boord van een
ander vaartuig, dat haar naar Ber
gen op Zoom bracht.
Twee paarden, ergens op een weg op Walcheren, temidden van de vloed, verlaten en waarschijnlijk verloren. Deze opname werd uit de lucht gemaakt
door een Engelse fotograaf, die met een vliegtuig uit Londen voor een vlucht over Walcheren was opgestegen. (LUCHTFOTO A.N.P.).
WAAR ZIJ
VIELEN
Het onderstaande staatje geeft
een overzicht van de plaatsen
en de daarin omgekomen slacht
offers van het rampgebied.
De opgave vermeldt slechts de
officieel geregisteerde slachtof
fers, zodat helaas niet kan wor
den aangenomen, dat deze cij
fers overal de werkelijke om
vang van de ramp weergeven.
Abbenbroek 1
Anvernege Theodoruspl. 17
Brandwijk 2
Brouwerhaven 3
Bruinisse 1
Burg (Schouwen) 10
Burgsluis 10
Capelle 3
Dintcloord 3
Ffjnaart 46
Geersdijk 1
Goeree Overflakkec 40
Goese Sas 7
's-Gravendeel 55
Halsteren 17
Heijningen 25
Hellevoetsluis 5
Hoedekcnskerke 1
Iloekschevvaard 7
Hondsbosschezeewering 1
Hontcnisse 8
Ierseke 10
Kloosterzande 9
Kortgene 5
Krabbendijke 4
Kruiningen 11
Kruispolder 8
Maassluis 1
Moerdijk 13
Nw. Neuzepolder 1
Nw. Vossemeer50
Numansdorp 67
Oosterschelde 4
Ossenisse l
Ouddorp i
Oudckerk a. d. IJssel 2
Oudclande 2
Oude Tongc
Papendrecht
Raamsdonksvcer
Rilland
Rotterdam
St. Maartsensdijk
St. Philipsland
Stavenisse (minstens)
Steenbergen
Stellendam
Stormpolder
Strijen
Sliedrecht
Terncuzen
Texel
Veere
Vlissingen
Willemstad
Wolfaartsdijk
IJssclmonde
Zierikzee
Zuidland
190
