S)e C<2ldóe(Soti^cmt
Klipfontein
Gaat Tito een eigen
kerk stichten?
Iedere verdachtmaking in
„zaak Menten" is absurd
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
i Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 9 JANUARI 1953
44ste JAARGANG
No. 12784
GEZONKEN
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct p. mm. Telefoontjes f 1.50
DE ZAAK
VRIJMAN
JONGEREN ZULLEN zich deze zaak,
die reeds dateert vanaf 1923 nau
welijks herinneren. De zaak van de
oud-Rijksbouwmeester Vrijman, die
om zijn nauwkeurigheid en be
kwaamheid snel carrière maakte en
in 1922 in aanmerking kwam voor
een benoeming tot hoofd van de
Rijksgebouwendienst. Juist toen hij
de vruchten zou gaan plukken van
zijn gestadige arbeid en de minister
raad reeds had besloten hem aan te
stellen als hoofd van voornoemde
dienst, volgde voor de heer Vrijman
de diepste vernedering. Ten onrech
te verdacht van oplichting werd hij
gevangen genomen en ingesloten en
de man, die naar zijn beste weten
het land trouw had gediend, werd
nog voordat de rechter in zijn zaak
uitspraak had gedaan, bij ministe
riële beschikking voorbarig en on
eervol uit 's lands dienst verwijderd.
In deze woorden verhaalt het Ver
slag der Commissie voor de verzoek
schriften uit de Eerste Kamer deze
tragische geschiedenis.
De kwestie zelf was de levering van
bewerkte natuursteen uit het buiten
land, waarvoor in verband met de
onvermijdelijke markendekking toen
tertijd de formele inschakeling van
een tussenpersoon noodzakelijk was,
waarna de aankopen, betaald op
grond van de waarheid niet geheel
dekkende declaraties van bedoelde
aannemer, door de heer Vrijman voor
deugdelijk werden verklaard.
Ook nu weer heeft der Eerste Ka
mer aanvaard, dat deze handelwijze
een gevolg is geweest van weinig
fraaie toestanden bij deze dienst en
van totaal verouderde voorschriften,
waarbij ook de toenmalige regering
schuld treft, omdat zij deze toestan
den en voorschriften ongewijzigd
heeft laten voortbestaan.
Hoe het zij, na zijn ontslag had de
heer Vrijman nog slechts één doel
voor ogen en dat was te trachten eer
herstel en schadeloosstelling te beko
men. In al zijn ellende wij citeren
v/éér het verslag van de Eerste «Ka
mercommissie gaf hij de moed niet
op, overtuigd als hij was, "dat recht
en gerechtigheid tenslotte zouden
zegevieren en dat eenmaal zou blij
ken, dat hij geen misdadiger was,
maar iemand, die met voorbijzien van
eigen belanger. steeds had gepoogd de
Staat naar beste weten te dienen. Het
is echter anders gelopen. Mocht hij
bij zijn menigvuldige verzoeken aan
de Staten Generaal, zowel bij Tweede
als bij Eerste Kamer, al succes boe
ken, de regering weigerde steeds ge
heel gevolg te geven aan de door
beide Kamers ten gunste van de heer
Vrijman gedane uitspraken.
Deze hele geschiedenis, die inder
tijd zoveel stof heeft doen opwaaien
en die jaren-lang in de .Nederlandse
Pers een cause célèbre is geweest,
is eigenlijk het trieste verhaal van
een mislukte carrière, die zich nu na
dertig jaar opnieuw aan de toehoor
ders in de Eerste Kamer heeft ont
rold. Vrijwel onafgebroken heeft de
nu reeds 87-jarige bouwmeester in
die dertig jaar aan zijn eerherstel
gewerkt en er zijn in die jaren ook
pogingen gedaan om voor dat eer
herstel 'een bepaalde vorm te vinden
zoals de hem in 1935 aangeboden op
dracht tot uitvoering van een bouw
werk, het postkantoor te Vlaardin-
gen, een aanbod, dat door hem werd
geweigerd, omdat hij deze opdracht
niet als van voldoende belang be
schouwde.
Deze zaak gaat nu intussen alleen
nog om het eerherstel. Bij de wet van
15 April 1931 werd hem reeds een
wachtgeld toegekend tot aan zijn pen
sioengerechtigde' leeftijd benevens
een bedrag van- 30.375 wegens te
rugbetaling van de door hem aan het
Rijk voorgeschoten bedragen en later
een schadevergoeding van ƒ50.000.
Verder dan een schadeloosstelling
heeft de heer Vrijman het dus in die
dertig jaar nimmer kunnen bren
gen. Voor een buitenstaander lijkt
het dus niet onredelijk, indien de
regering gezien de vele tegenstrijdig
heden in deze aangelegenheid alsnog
zou overgaan tot het verlenen van
genoegdoening in de vorm van een
eervol ontslag. De Commissie voor
de verzoekschriften heeft dit in haar
verslag dan ook aan de regering ge
suggereerd. De regering is het hier
mede echter niet eens, omdat- de
schadeloosstelling van ƒ50.000 hem
zou zijn geworden door bemiddeling
van de Duitsers tijdens de bezetting
hetgeen de heer Vrijman ten stellig
ste ontkent.
Men dient dan echter wel te be
denken, dat ook indien dit wel het
geval zou zijn, dit eerst zou zijn ge
schied na een vruchteloze actie van
zeventien jaren vóór die tijd.
Een andere moeilijkheid is deze,
dat mén hier dan een eervol ontslag
zou geven aan een hoofdambtenaar,
die een veroordelend vonnis wegens
misdrijf ten zijnen laste heeft. Indien
minister Algera nu al als argument
aanvoerde, dat men met dit te doen
het eervol ontslag zou devalueren,
dan kan men daartegen aanvoeren,
dat in dat geval van een precedent
geen sprake meer is, nadat enige
tijd geleden bekend geworden is,
dat in een dergelijk geval toch eer
vol ontslag is gegeven. Daarmee is,
zoals de Commissie in de Eerste Ka
mer reeds betoogde, het belangrijkste
argument om de heer Vrijman eervol
ontslag te weigeren aan de regering
ontvallen.
Om deze reden menen wij, ondanks
Conferentie met
bisschoppen
Radio-Belgrado heeft gemeld, dat
maarschalk Tito en zeven Zuid-Sla
vische bisschoppen overeen zijn ge
komen een gemengde commissie in
te stellen, die gedetailleerd mate
riaal zou moeten voorbereiden op
grond waarvan de betrekkingen tus
sen de staat en de Kerk zouden kun
nen worden geregeld. De conferentie
werd gehouden op verzoek van Tito.
Zij duurde ruim twee uur.
Behalve Tito waren volgens Ra-
Paus Pius XII
dio-Belgrado aanwezig: mgr. Josip
Ujcic, aartsbisschop van Belgrado,
mgr. Franjo Sales Sevis, coadjutor
van de aartsbisschop van Zagreb,
die het bisdom van mgr. Stepinac
in diens afwezigheid bestuurt, mgr.
dr. Josjip Lacht, eveneens coadjutor
van Zagreb, mgr. dr. Anton Vovk,
bisschop van Serajewo, mgr. Anton
Aksamovic, bisschop van Djakovo,
en mgr. dr. Victor Burich, bisschop
van Senj.
Deze stap van Tito heeft de vraag
opgeworpen, of hij van plan is vrede
te sluiten met de Kerk of een onaf
hankelijke katholieke kerk, los van
Rome, in het leven te roepen. Het
tweede is het meest voor de hand
liggend. Zoals bekend heeft Zuid-
Slavië, na de bekendmaking van het
Vaticaan, dat mgr. Stepinac tot kar
dinaal benoemd zou worden, de di
plomatieke betrekkingen met het Va
ticaan verbroken. De Zuid-Slavische
minister van buitenlandse zaken
Kardelj, heeft verklaard, dat de
breuk tussen Zuid-Slavië en Vati
caanstad noodzakelijk was om de
verhouding tussen Kerk en Staat te
consolideren. Dit kan worden opge
vat als een aanwijzing dat er plan
nen gemaakt worden om de Zuid-
Slavische katholieke kerk te „natio
naliseren".
Mgr. Stepinac is, naar Radio Va -
ticana meldt, geheel hersteld van
een operatie, die hij enige weken ge
leden heeft ondergaan. Hij assisteert
wederom de pastoor van Krasic in
de zielzorg en beweegt zich vrij door
het dorp. Radio Vaticana voegt er
echter aan toe, dat de Zuid-Slavische
regering de bewaking van de kar
dinaal aanzienlijk heeft verscherpt.
Mgr. Wyszynski
niet naar Rome
Mgr. Stefan Wyzynski, aartsbis
schop van Warschau, die op het aan
staande consistorie tot kardinaal ver
heven zal worden, heeft het Vati
caan telegrafisch medegedeeld, dat
hij niet naar Rome zal komen om het
purper te ontvangen. Zijn besluit
heeft het Vaticaan niet verrast.
In zijn- telegram deelde mgr. Wys
zynski aan het Vaticaan mede, dat
zijn afwezigheid op het consistorie,
niet te wijten is aan een verbod van
de Poolse regering om het land te
verlaten. Hij verklaarde dat hij een
uitreisvisum kon krijgen en dus zou
kunnen komen, maar dat hij het niet
zou doen.
In zijn telegram geeft de aartsbis
schop geen reden voor zijn besluit,
maar Vaticaanse zegslieden achtten
het duidelijk, dat de primaat van
Polen zijn post niet wil verlaten uit
vrees, dat hem de terugkeer naar
zijn land zou worden belet.
Het Vaticaan stelt zijn geval gelijk
met dat van aartsbisschop Stepinac
van Zuid-Slavië, die eveneens te ken
nen heeft gegeven, dat hij zich niet
naar het consistorie zal begeven aan
gezien de mogelijkheid bestaat, dat
hij ndet naar het land van Tito zou
mogen terugkeren.
In de kringen van de Poolse bal
lingen in Rome wordt ook wel als
verklaring gegeven, dat mgr. Wys
zynski niet naar Rome gaat, omdat
hij de schijn wil voorkomen, dat de
Kerk in Polen vrijheid van hande
len heeft.
Deze foto werd genomen tijdens een
audiëntie, die Z.H. de Paus toestond
aan een van de nieuw benoemde
kardinalen, die deze maand zullen
worden ingewijd.
Studentenrelletjes
te Karachi
Bij studentenrelletjes in de hoofd
straten van Karachi zijn minstens 7
personen om het leven gekomen.
Meer dan 70 studenten en agenten
liepen verwondingen op. Tientallen
personen zijn gearresteerd. Het stads
bestuur heeft een avondklok inge
steld. Met automatische wapens uit
geruste militairen in veldtenue heb
ben het centrum der stad bezet om
een herhaling van de wanordelijkhe
den te voorkomen.
De botsingen ontstonden toen de
politie trachtte een eind te maken
aan een optocht van studenten die
in het centrum van de stad voor het
huis van de minister van onderwijs
wilden demonstreren tegen het op
treden van de politie, die Woensdag
avond met traangasbommen en gum
mistokken een protestdemonstratie
tegen een verhoging van de lesgelden
had verijdeld. De strijd woedde voor
namelijk in de deftige winkelwijk
Saddar, waar de agenten de studen
ten de weg versperden.
Aanvankélijk probeerde de politie
de opdringende studenten opnieuw
met traangasbommen en gummiknup
pels tot andere gedachten te brengen.
Toen dat niet hielp en heftige vecht
partijen ontstonden maakte ze ge
bruik van de vuurwapens. Tot de
gewonden behoren ook enige plaat
selijke journalisten die zich op het
slagveld waagden. Een van hen werd
door de menigte aangevallen en
moest met kneuzingen in een zieken
huis worden opgenomen. Een be:
roepfotograaf die de gevechtshande
lingen op de plaats wilde vastleggen
werd onmiddellijk gearresteerd en
naar het politiebureau gebracht.
Tot de slachtoffers van de relletjes
behoort ook de Pakistaanse minister
van binnenlandse zaken die zich on
middellijk toen hij van de onlusten
hoorde naar het centrum van de stad
begaf om de opstandige studenten
toe te spreken. Hij kreeg geen kans
zijn voornemen ten uitvoer te bren
gen Zijn auto v/erd ondanks zijn
protesten in brand gestoken en ver
nield.
Bloemendaalse wethouder protesteert
Sensationele aanval op de voorz. der-Tweede Kamer
Voor het begin van de gistermiddag
gehouden raadsvergadering van Bloe-
mendaal, heeft de wethouder van on
derwijs, mr. F. P. Th. Rohling, een
verklaring afgelegd over wat hij
noemde „de verbijsterende gang van
zaken en verdachtmakingen, waarvan
ik als de raadsheer-commissaris bij 't
bijzondere gerechtshof de laatste tijd
ben blootgesteld".
„Een vroegere inwoner van Bloe-
mendaal is m.i. terecht door het bij
zonder gerechtshof te Amsterdam en
later door de Raad van Cassatie in
Den Haag veroordeeld", zo vervolgde
mr. Rohling. „Hoewel ik zelf niet heb
behoord tot degenen, die hem ver
oordeelden, heb ik in opdracht van
prof. J. A. van Hamel, de president
van het bijzonder gerechtshof te Am
sterdam, aan het gerechtelijk voor
onderzoek meegewerkt."
„Na de veroordeling van Menten
volgde een vloed van verdachtmakin
gen en vuilspuiterij aan het adres
van de Bloemendaalse BS, de politie,
het bureau van het Beheersinstituut,
de destijds in Bloemendaal woonach
tige advocaat-fiscaal, mr. Besier, de
burgemeeester van Bloemendaal en
de commissaris van de koningin. Zij
allen hebben zich, volgens deze ver
dachtmakingen, schuldig gemaakt
aan diefstal, meineed, enz."
„Van dit alles is niets over geble
ven. Nu wordt de hoofd-, en waar
schijnlijk slot-aanval, op mij als
raadsheer-commissaris gericht. Mijn
houding, die steeds lijdzaam is ge
weest, heb ik nu laten varen. Ik ben
echter niet van plan mij van mijn
goede eer te laten beroven door een
politieke delinquent en zijn aanhang,
ook niet, als zich onder hen bevindt
de voorzitter der Tweede Kamer, die
zijn diensten bewijst aan deze poli
tieke delinquent en die naar mijn me
ning, op onwaardige en onbehoor
lijke manier van zijn politieke in
vloed, die hij uit andere hoofde heeft,
gebruik maakt. Ik verzet mij," aldus
mr. Rohling, „tegen de leugenachtige
mededelingen van de door de sub
stituut-officier van justitie te Am
sterdam, jhr. mr. A. Reigersman, aan
de pers verstrekte inlichtingen. Te
gen hem heb ik reeds een strafklacht
ingediend bij de officier van justitie
en een aanklacht bij de minister van
Justitie. De Bloemendaalse raad, zo
wel als de ingezetenen, die op zo
schandelijke wijze zijn genoemd, heb
ben er recht op, dat ik nu eindelijk
eens iets van deze dingen zeg", al
dus besloot mr. Rohling zijn verkla
ring.
De boerenbond in Noord-Bra
bant begon twee jaar geleden een
actie vcor de Oostpriesterhulp. Thans
gaat men daar voor de tweede maal
graan inzamelen voor de uit het Oos
ten verdreven boeren. Op de 30.000
bij de bond aangesloten leden is een
dringend beroep voor medewerking
gedaan.
Hoofdtooi voor de kroningsplechtigheid
Norman Hartnell, de Engelse mode-ontwerper, uit wiens collecties de vrou
welijke leden van het Britse Koninklijke Huis doorgaans hun keuze maken,
heeft op verzoek van het bureau van de Earl Marshal, hoofdtooi ontworpen
voor Burggravinnen en Baronessen, die niet in het bezit zijn van een „Robe
of State". Twee voorbeelden van hoofdtooi, ontworpen door Norman Hart
nell. Zij werden getoond tijdens een show, tijdens welke ook de „Robes of
State" voor Peers en hun echtgenoten werden gedragen.
KOOP NU
UW DEKENS
Bij...
Buchenwald gaat
verdwijnen
De regering van Oost-D uitsland
heeft besloten het beruchte concen
tratiekamp Buchenwald dat sinds
enige jaren niet meer wordt ge
bruikt, van de aardbodem weg te va
gen. Alle gebouwen zullen worden
afgebroken en het gehele terrein zal
met dennen worden beplant.
Over enkele jaren zal er van het
kamp niets meer over zijn dan een
herinnering, begraven in een bos.
Men is van plan gewaest op het
terrein een groot gedenkteken te
plaatsen, maar de regering is tot de
conclusie gekomen, dat bebossing
een betere herinnering zou zijn. Elk
jaar zijn de leden van de bond van
slachtoffers van het nationaal-socia-
lisme in het kamp bijeen geweest
voor een herdenking.
Na het einde van de oorlog hebben
de Russen Buchenwald gebruikt als
gevangenenkamp voor politieke mis
dadigers. maar in het begin van 1950
hebben zij het, na eerst 1200 gevan
genen naar gevangenissen van de
M.V.D. (de Russische geheime poli
tie) te hebben overgebracht of naar
Siberië te hebben gedeporteerd,
overgedragen aan de Oost-Duitse com
munistische politie.
De Russen hebben er gedurende
de eerste vijf jaar na de oorlog
meer dan 30.000 Duitsers gevangen
gehouden. Daarvan zijn er 13.200
om het leven gekomen door onder
voeding en mishandeling.
VLIEGTUIGONGELUK IN WALES
Gisteravond is in Wales een vlieg
tuig van de Britse luchtmacht neer
gestort. Men vreest, dat de beman
ning van tien om het leven is ge
komen. Zes lijken zijn al geborgen.
dpde óchaatö man Maiden naai Mmni&endam
de tegenstrijdigheden, die deze zaak
biedt, dat de regering nu tot dit eer
vol ontslag zou kunnen besluiten.
Tenslotte óók uit mepselijke overwe
gingen voor een zeven en tachtigjari
ge, die dan van het leven toch nog
afscheid zou kunnen nemen met het
gevoel, dat hem is recht gedaan.
Makki liep kwaad
weg
Mossadeqs rechterhand Hoessein
Makki heeft zich gisteren terugge
trokken en is woedend uit het par
lement weggelopen tijdens een zeer
bewogen zitting waarop de premier
vroeg om verlenging van zijn bui
tengewone volmachten met de tijd
van een jaar.
De kloof tussen Mossadeq en Mak
ki heeft grote ontsteltenis teweeg
gebracht onder de Pezische politici.
Makki was de machtigste helper van
Mossadeq in de strijd met Engeland
om de Perzische olie. Kort geleden
echter bedankte hij voor zijn func
tie van secretaris-generaal van de
olie-raad.
Twee dagen geleden heeft nog het
parlement Mosadseq op zijn verzoek
met algemene stemmen het vertrou
wen gegeven. Maar het v/as toen nog
niet bekend, dat de premier wilde
vragen om verlenging van zijn bui
tengewone vo1 machten die hem in
feite de machtigste man van het
land hebben gemaakt. Indertijd heeft
het parlement hem volmachten ge
geven tot Februari.
Bolivia in gevaar
Corruptie, uitbuitend kapitalisme,
doch vooral het snel opdringende
communisme vormen de achtergrond
van het belangrijke herderlijke schrij
ven, dat de aartsbisschop van Sucre
in Bolivia, mgr. Clement Maurer
C.ss.R., heeft gepubliceerd. De pre
laat richt een dringende er. ernstige
oproep aan Katholieken- en niet-Ka-
tholieken om een dam op te werpen
tegen het communisme en door gron
dige, sociale en andere voorzieningen
in Bolivia de voedingsbodem van het
communisme weg te nemen. Punt
voor punt wijst de aartsbisschop de
communistische activiteit aan. Het
marxisme wordt onderwezen op uni
versiteiten en op scholen. „Onbeken
de elementen" voeren een systemati
sche agitatie onder de Indianen op
boerderijen en in mijnen. Ambtena
ren plegen verraa i aan de belangen
van het land en plaveien zo de weg
voor het communisme en anti-clerica-
lisme. Dit alles gebeurd, aldus de
aartsbisschop, in een land, welks re
gering zich voortdurend Katholiek
noemt.
De sociale toestanden in> Bolivia
zijn tenhemelschreiend. De grote on
dernemingen voeren een politiek van
ergerlijke uitbuiting. De omstandig
heden, waaronder de arbeiders, man
nen, vrouwen, meisjes en jongens,
moeten werken, zijn mensonterend.
Op vele plaatsen zijn de landarbei
ders niet veel meer dan lastdieren.
De gevolgen op moreel terrein blijven
niet uit.
Ondanks het feit, dat Bolivia voor
96 pet. Katholiek is, verkeert de Kerk
in een toestand van gevaarlijke on
vrijheid. De hoge regeringsautoritei
ten leggen weliswaar een zekere wel
willendheid tegen over Haar aan de
dag, vele lagere ambtenaren echter
laten geen gelegenheid voorbijgaan
om te laten zien, dat Marx en Vol
taire meer voor hen betekenen dan
de Kerk. De Kerk is sterk in Haar
bewegingsvrijheid belemmerd, daar
de staat zich mengt in Haar interne
aangelegenheden, zoals benoemingen
e.d. De regering beroept zich hierbij
op eeuwenoude privileges, door de
H. Vader in de 16de eeuw aan de
Koning van Spanje verleend.
De wetgeving is beslist ar.-ti-ker-
kelijk. Alleen de nog soepele houding
der regering verhindert een directe
kerkvervolging.
GEEN AUDlëNTIE.
j Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem
i za* ...Dinsdag 13 Januari a.s. geen
audiëntie verlenen.
Twee Markers hebben gisteren als eersten een tocht op de schaats over de Gouwzee van Marken naar Monni
kendam gemaakt. Zij hebben ongeveer 6 a 7 meter naast de vaargeul van de tramboot, die nog steeds vaart, ge
reden. Links Kees Roos vl4 jaar) en rechts Jan Springer (18 jaar) bij hun aankomst in Monnikendam.
Slaiiettje
De rijpe kennis hoort,
d'onrljpe neemt het woord.
