Groei, bloei en leven waren de
kenmerken van Leiden anno 1952
Industrialisatie en de werkloosheid
bleven twee grote moeilijkheden
1
Het katholieke leven van Leiden heeft in
1952 vele mooie hoogtepunten gekend
WOENSDAG 31 DECEMBER 1952
DE LE1DSE COURANT
VIERDE BLAD PAGINA 1
ONDANKS STILSTAND IN BEVOLKINGSAANWAS
117IE OP DE DREMPEL van het oude jaar een laatste blik werpt op het
verdwijnende 1952 en onze goede oude Sleutelstad ziet liggen in haar
groen-fluwelen mantel van het omringende polderland, zal dankbaar de
blik naar boven richten, vanwaar de zegen gekomen is, die Leiden ook dit
jaar weer deelachtig mocht zijn. Men kan het ons niet euvel duiden, dat wij
die dankbaarheid eerst putten uit negatieve redenen, want in deze tijden,
van rampspoed en zorgen zwaar, past ons reeds een onmetelijk grote dank
omdat Leiden gespaard bleef van grote rampen. Hoe onzegbaar groot moet
dan wel onze dank zijn, omdat de stad groeide en bloeide, terwijl elders ter
wereld steden en dorpen werden weggevaagd door het oorlogsgeweld. „Be-
waert, Heer, Hollandt En salicht Leyden" lezen we op de oude Stadhuis
gevel. Hoe zichtbaar is deze vrome .wens in 1952 weer in vervulling gegaan.
Op de drempel van 't oude jaar mogen we dit in dankbaarheid overpeinzen.
Enkele losse grepen
uit het afgelopen jaar
De stad groeide en bloeide En hoe!
Aan alle kanten dijt Leiden uit,
overal weerklinkt het feestelijk la
waai van de bouwers, die huis na
huis uit de grond stampen. Welis
waar nog niet snel genoeg naar de
zin van duizenden, die nog op een
eigen woning wachten. Ook niet snel
genoeg .naar de wens van onze stads
bestuurders, die in het afgelopen j
jaar weer tijd noch moeite gespaard
hebben om zoveel mogelijk te bouwen.1
Zie het Haagwegkwartier; wie er een J
jaar geleden voor het laatst geweest
is, herkent dit stadsdeel nauwelijks
meer.
pN LEIDEN LEEFDE! Overal in
het land heeft men de slagzin I
kunnen lezen „Leiden Leeft". Dui-
zenden vreemdelingen uit binnen- J
en buitenland werden er door aan
getrokken, nieuwsgierig naar het I
leven van onze oude stad. Het is een
van de meest opme.'kehjke feiten ge
weest, de tot stand gekomen samen
werking tussen verschillende in
stanties, die kracntige pogingen on
dernomen hebben om Leiden meer
in het centrum der belangstelling te
plaatsen.
We denken daarbij aan vele
voortreffelijke acties. Iedereen
herinnert zich nog de Braderie,
die zich ondanks de onafgebro
ken regen in een overweldigende
belangstelling mocht verheugen.
We denken ook aan de prachtige
Vebo-tentoonstelling, aan de
Leidse Winkelweek, het schitte
rende zonovergoten 3 October-
feest en de attracties, die Lei-
Links: het nieuwe stationsgebouw,
dat reeds in gebruik genomen is.
Rechts: Een kijkje op de nationale
bloemententoonstelling in de Stads
gehoorzaal.
(Foto's: Archief De Leidse Courant)
X
Veler belangstelling had ook de
onaangename affaire van de Anna-
kliniek contra dr. Van Nes. De laat
ste zet zijn werk zowel elders als in
Leiden voort.
Het is ondoenlijk alle jubilea te
memoreren, die wij in het afgelopen
jaar mochten optekenen. Laat ons er
slechts één noemen: de heer R. J.
Meyer, commissaris van de Leidse
Politie, was op 15 Jan. 40 jaar in po
litiedienst, hetgeen feestelijk gevierd
werd.
IJETGEEN ER in en om de Leidse
1 Universiteit gebeurt, gaat meest
al voorbij aan de belangstelling der
Leidenaars. Toch waren er enige
gebeurtenissen, die aller aandacht lantaarns geplaatst; vele straten wer-1E'EN DRAMA mag de gong van za-
waard waren. We denken aan het af- den opnieuw bestraat; enkele huizen ken bij het nieuwe station ge
kregen een verdiende restauratie.noemd worden. Nog in Juli 1.1. schre-
Onder de laatste neemt het gebouw i ven we vol enthousiasme (en de
Rapenburg 8 een belangrijke plaatshoogste autoriteit bij de Leidse
in, vooral ook door de luisterrijke spoor wegwerken had ons dat per-
wijze waarop het kantoor van de soonlijk met stellirfheid verzekerd):
verzekeringsmaatschappij de vertrek- eind September rijden we over de
ken inrichtte. hoge baan. Leiden vierde 3 October
Er werd een tertn semaakt mei ?°nd« >?°?0 treinen.. De oorzaak
lattin., s.hnol en 15 overbekend: verzakking in de
spoordijk by de Haarlemmervaart
restauratie van de Latijnse school en
middeleeuwse gewelven-kelder
Een beeld uit de prachtig geslaagde
3 October-optocht.
den zijn gasten bood met Glip-
pertjes, grachtenbootjes, enz. He
laas mocht de pachtige jubileum
tentoonstelling van de Kon.
Ned. Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde zich niet in die be
langstelling verheugen, welke zij
waard was.
Het Waaggebouw werd in ere her
steld, de vee- en kaasmarkt opnieuw
in duizender aandacht aanbevolen.
Waarlijk, Leiden leefde! Hope'ijk
scheid van de wereldberoemde hoog
leraar in de kindergeneeskunde,
prof. Gorter. We denken ook aan de
promotie van mgr. N. Geise tot doc
tor in de letteren en wijsbegeerte,
aan de in gebraikname van de Ko-
baltbom in het Acad. Ziekenhuis,
waarmede een flinke stap gezet werd
op de lange weg tot bestrijding van
de kanker. Laat ons ook niet deHHHHHI
waarlijk koninklijke gift vergeten van Breestraat 113 zal binnenkort
van de B.P.M. voor uitbreiding van weer in oude luister prijken,
ons beroemde Kamerlingh Onnis-la-
zal het toegediende elixer blijvende i boratorium. j go^en jubileum van de vereniging
resultaten afwerpen, want als dit al- I ..Oud Leiden", die de stad twee zwa-
les in volgende jaren geen vervolg, IJLT UITERLIJK van de stad is in nen schonk, welk paar dagelijks het
uitbreiding en verbetering krijgt,) het afgelopen jaar niet veel ver-j oog van vele voorbijgangers langs de
zullen vele dinger voor niets gedaan anderd. Hier en daar werden nieuweRijnsburgersingel streelt,
zijn.
EIDEN HEEFT OOK zijn droeve
gebeurtenissen gekend. Vergissen
wij ons niet, dan hebben er 8 dode
lijke ongevallen plaiats gevonden.
Bovendien ontvielen ons enige be
kende stadgenoten aan de dood: moe
der Sebastiaan van het St. Elisabeth-
ziekenhuis, de heer H. M. Simonis,
prof. dr. H. Barge, drs. N. J. Swier-
stra, prof. dr. J. v. d. Hoeve, mr. E.
Bolsius.
Er was ook vreugde over de ge-
I boorte van vele nieuwe Leidse we-
i reldburgers, die culmineerde op 7
Mei, toen in het gezin Van der Mey-
I den aan de Mare een drieling werd
geboren. Toch was er geen stijging
van het bevolkingsaantal. Op 1
I Jan. 1952 telde Leiden 91.461 inwo
ners; op 1 Nov. waren het er 91.426,
welk aantal inmiddels wel iets ge
stegen zal zijn. Het aantal katholieken
bedroeg 28.360 en is gestegen tot
28545.
De oorzaken van het feit, dat het
bevolkingsaantal niet steeg, zijn niet
gemakkelijk aan te geven. Maar wel
is duidelyk, dat de zeer povere re
sultaten van de industrialisatie een
hand in het spel hebben gehad. Be
halve de vestiging van een chemische
fabriek in de Zoutkeet herinneren
wij ons de feestelijke ingebruik
name van de voormalige Edelacht
baar Sigarenfabrieken door de N.V.
Handelmij. Palmolive-Cólgate, die in
een kort geding met de meelfabriek
„De Sleutels" vanwege de parfum-
lucht aan het kortste eind trok en het
bedrijf moest stopzetten. In de laat
ste maanden waren de vooruitzich
ten voor industrialisatie iets beter
(o.a. door de plannen voor vestiging
van een Amerikaanse benzine-pom-
pen-fabriek). Het komende jaar zal
leren of ons vleugje optimisme gepast
is geweest
Verheugend is in ieder geval, dat
het aantal werklozen hoewel ern
stig groot
iets
waren er in de stad Leiden 2.1701
De vlag in top op een blok woningen in het nieuwe Haagwegkwartier.
Thans is men bezig het gevaar te ke
ren door een betonnen draagplaat te
maken. Maar vele vogels zullen hun
Dit alles doet ons denken aan hetJ traditionele Mei-ei eelegd hebben,
voordat we werkelijk hoog rijden.
Ondertussen is wel het nieuwe sta
tionsgebouw klaargekomen en in ge
bruik genomen.
IJ ET WAREN SLECHTS enkele
vrij willekeurige grepen, die we
deden uit Leidons geschiedenis van
1952. Er is zoveel aan onze aandacht
ontsnapt. En hetgeen wo wel opte
kenden, laat zich niet allemaal in een
overzicht herhalen. Maar meer dan
voldoende is 't bovenstaande om aan
te tonen, dat er in Leiden op velerlei
terreinen veel gebeurd is, dot Leiden
waarlijk geleefd heeft.
Wat zouden we voor het nieuwe
jaar anders kunnen wensen, dan dat
Leiden zal blijven leven in een goede
harmonie van het jeugdig élan, dat
onze moderne tijd vereist, cn de eer
biedwaardige ouderdom, tie zijn bij
zondere charme uitmaakt? Een goed
jaar, waarin Leiden zal gonzen van
drukte, waarin het lied van de arbeid
alles zal overstemmen dat aan het
levende Leiden afbreuk doen kan.
Een jaar, dat ons iedere dag met
vreugde moge doen beseffen dat we
Leidenaars zijn, bewoners van een
stad, die steeds ouder toch jong
blijft, omdat zij haar tijd verstaat.
Een jaar waarin de bede „En salicht
j Leyten" moge klinken op ieder uur
van elke dag, opdat deze goede oude
Sleutelstad ook op het volgend jaar
met dankbaarheid mag terugzien.
I STADSKOK
AOK HET KATHOLIEKE LEVEN
van Leiden heeft vele hoogte
punten en mooie momenten gekend.
Met grote voldoening denken we te-
aan het gouden feest van de Kath. vele werkzaamheden, van do plaatse-
Onderwijzersvereniging, ter gelegen-1 lijke raad van Maatschappelijk en
heid waarvan mej. II. Doovc en de Cultureel Overleg (gesprckcentrum
heer N. Vreeburg een pauselijke on- van de kath. organisaties), die o.a.
rug aan de hoge uitverkiezing, die 'n derscheiding ontvingen, welke eer een groot aandeel had in de fccstvie-
oud-Leidenaar ten deel viel: de bis- ook aan enige andere kath. Leide- ring ter gelegenheid van de bisschops-
schopswijding van mgr. Jac. Buis op naars te beurt is gevallen. I wijding van mgr. Buis (een pradh-
1 Mei in de dekenale kerk. Geheel tige huldigingsavond) en die thans
katholiek Leic"en vierde het grotePater L. Teepe, vele jaren leraar druk bezig, de buitenkerkelijke
Front in hot nffmionpn ii*rfcest mee» van verre of van dichtbij, aan het R. K. Lyceum (voorheen viering van 100 jaar Kromstaf tot 'n
terucelonen is On 1 Jar j,.., I Weer tcruscckccrd °P *11» missie- HBS), vertrok in Juli op 62-jarige uisterrijk gebeuren te maken.
er in de 'stad I ei den 2l?n 11084 .<Borneo> *al mgr. vanavond on-1 leeftijd nog naar de missie van Nieuwi Bovendien is deze Kalli. Raad een
werklozen momenteel ziin er 1026 setivijfeld een ogenblik terugzien Guinea. De Haagweg-paroclhie nam symbool van verstandhou. Ing en sa-
De mS res^taten van de indos 1952. ,en mct. er0,° dankbaarheid •"<>rheid van pastoor Max. van der menwerking tussen de kath. organl-
.1 i °e talrijke bewijzen van sympathie Schoot OFM. en verwelkomde zijn saties, die thans een heebte eendracht
tr,al,salie en des nndank. toeh een gedenken, die hem in zijn zwoegend opvolger, pastoor W. Schmitz. meer nog dan ooit tevoren nodig heb-
doorgebrachte vacanticmaanden be- Met grote waardering mag ten- ben. Moge dit werk het volgend jaar
reikten. -
trialisatie en des ondanks toch een
kleine teruggang in het werklozen-
cijfer doen misschien vreemd aan.
Maar het grote aantal uit Leiden ver
trokken personen (al of niet geëmi
greerd) spreekt duidelijke taal.
I7R- ZIJN in het afgelopen jaar vele
zaken geweest, die de bijzondere
aandacht van de Leidenaars hebben
slotte gewag gemaakt worden van de nog gavere vruchten afwerpen.
Bovendien waren er vele verheu-1
gende feiten op het gebied van on
derwijs te noteren. We denken aan 't
zilveren jubileum van het R.K. Ly
ceum aan de Mariënpoelstraat, aan
het eerste lustrum van het R.K. j
gekregen. In Februari werd begon- Meisjes-lyceum, aan de opening van
nen met een grootscheepse actie de R.K. Technische school (voorlopig
voor de nationale woningbouwle- -- J
ning, die in Leiden een groot succes
werd; de burgerij bracht 1.072.275,—
bij elkaar. Bovendien heeft de Koop
avond in het brandpunt der belang
stelling gestaan. Tientallen vergade
ringen werden er gehouden; de vóór-
en tegenstanders gaven elkaar geen
duimbreed toe en uiteindelijk won
nen de laatsten. Dus geen koopavond
in Leiden.
in een fabrieksruimte) en aan de
opening van een Kath. Kleuterschool
aan de zaal aan dc Maria Gijzensteeg.
Zeer teleurgesteld waren de katho
lieken, toen er ir» Februari wel ver
gunning werd verleend voor de bouw
van een openbare school aan de Dam-
laan, maar niet voor een kath. school.
Thans is het echter zover, dat ook de
laatste er komen zal; de aanbesteding
zal binnen enkele dagen geschieden.
Uuizenden toeristen lieten zich per Glippertje of grachtenbootje langs
Leidens mooiste plekjes voeren, op straat of op het water.
Er kwam hoewel de nood
zaak hiervan meer dan tragisch
genoemd moet worden geluk
kig ook iets meer schot in de Be
scherming Bevolking. Er werd
een B.B.-raad geïnstalleerd, die
(achter de schermen) ijvering aan
't werk is gegaan. Het Volgend jaar
zal ons o.a. zeker een veel gro
tere belangstelling van de bur
gerij voor deze B.B. moeten bren
gen.
Aan de voorbereidende werk
zaamheden voor de bouw van de
R. K. Technisch school aan de
Boerhaavelaan werd reeds begon
nen en sedert maanden wordt er
al gewerkt aan de uitbreiding
van het St. Elizabethziekenhuis,
waarvoor op 24 April de eerste
paal geslagen werd.
Wanneer we het katholiek vereni
gingsleven maar even willen aantip- Op het zilveren feest van het R. K. Lyceum kwam ook de inmidüe.a
pen, doen we dat door te herinneren overleden mr. Bolsius zijn hartelijke gelukwensen aanbieden.
