Muzikaal landarbeidersgezin
in Woubrugge
St» Nicolaas-actie van Alphense
middenstand ingeluid
Het Kort Rapenburg - eens stadsgrens-
is eeuwenlang een grachtje geweest
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1952
UE LEIDSE COURANT
TWEBDE BLAD - PAGINA 4
Piano, viool, tuba, zang, saxofoon,
bombardon en slagwerk in de huiskamer
Vanavond voor de K.R.O
Het zal weinigen in de omtrek en
nog minder in den lande bekend zijn,
dat in Woubrugge, nabij de grens met
Alphen a. d. Rijn het landarbeiders
gezin woont van de heer Piet Bouw
meester, die de muzikale topprestatie
levert om met negen eigen en twee
aangetrouwde kinderen, incluis moe
der M. C. Bouwmeester-v. Haestregt,
een orkest en zangkoor te vormen,
zoals dit zijn weerga in Nederland
wellicht niet vindt. Tot nu toe is de
roem van dit gezin althans niet ver
der doorgedrongen, dan slechts en
kele kilometers. Maar Zaterdagavond,
als Ger de Roos zijn programma
„Weekend Serenade" van de K.R.O.
(10 uur) zal voortzetten zal het
semble, dat zij „Onderling Kunstge
not" doopten, wijd en zijd door de
aether van zich doen horen. Dit ra
dioprogramma zal na beëindiging
van de reeks aanmeldingen het ant
woord geven op de vraag: „Welke is
de muzikaalste familie van Neder
land" en het lijkt ons niet denkbeel
dig dat deze titel door Bouwmeesters
gezin zal worden weggesleept.
Behalve dat de heer des huizes zelf
viool en tuba bespeelt en orkest en
koor dirigeert, schuilen in hem ook
gaven voor de compositie. Hij stamt
zelf uit een muzikaal gezin. Met nog
drie broers, beoefenden zij in hun
prille jeugd reeds de schone kunst
van het musiceren.
Bijzondere opleiding hiertoe ont
vingen ze niet, evenmini als zijn eigen
kinderen, behalve dan een weinig
grondbeginselen. En eenvoudig van
aard en niet rijk aan financiële mid
delen, konden zij zich ook nooit de
weelde permitteren om lesseni te ne
men.
Toen hij zelf eens, op aanraden van
anderen, hiertoe overging, duurde het
ook niet lang, want weldra hoorde hij
van zijn leermeester Veerman, de
stafmuzikant op de Aalmarkt te Lei
den, dat, wilde hij iets in de muziek
gaan betekenen, hij het werken op
het land moest vaarwel zeggen. Het
zware werk was een belemmering
voor de soepelheid vani zijn vingers
en handen.
Maar de keuze was voor hem niet
moeilijk. Er moest geld verdiend wor
den om te kunnen eten en dat woog
het zwaarst. Hij verliet zijn school.
Maar zijn liefde voor de muziek en
zijn talenten hiervoor lietèn hem
toch niet in de steek. Hij oefende
zichzelf. Was vele jaren dirigent van
een strijkorkest in Roelofarendsveen,
gaf onderricht aan zijn kinderen,
maar gebrek aan financiën speelde
het gezin aldoor maar parten als het
ging om instrumenten, muziek etc.
aan te schaffen.
Een piano hoe kom je er aan?
Zo voelde hij altijd het gemis aan
een piano. Een mooi instrument. Ja
wel, maar past zoiets wel in mijn ge
zin, dacht hij ma en dan nog: hoe ko
men we eraan.
De oorlog bracht voor hem uit
komst. Wij kennen allen die tyd.
HAZERSWOUDE (H. R.)
GOUDEN ORGANIST.
16 November feest in de Scheep-
jeskerk. De dag, dat 50 jaar geleden
de heer H. de Jong als organist werd
aangesteld. Bij dit gouden jubileum
wordt een plechtige H. Mis ter zijner
intentie opgedragen en daarna is er
receptie in het parochiehuis. Een
halve eeuw ter ere en ter liefde Gods
tot stichting der gelovigen, de dien
sten begeleidend in vreugd en rouw
is ruim verdienstelijk genoeg, om
deze bescheiden jubilaris eens één
keer midden in de parochiële be
langstelling te plaatsen.
Kerkorganist, 'n voorname functie
bij onze eredienst. Hij is het, die door
z'n spel, bij de gelovigen, vaak on
bewust, de gebedsstemming weet te
verhogen, wanneer z'n spel opwelt
uit 'n vrome ziel. Deze taak is door
de jubilaris met veel toewijding al
die jaren vervuld.
Moge het hem aan belangstelling
niet ontbreken.
NIEUWKOOP
KAASDAG WEDER UITGESTELD
De kaasdag, welke eertijds reeds
was uitgesteld tot 19 November a.s.,
gaat niet door op die datum.
Bedoelde kaasdag zal nu plaatsvin
den op Woensdag 26 November a.s.
in hotel Van de Bosch te Nieuwkoop.
Voor een pakje shag kon men won
deren verwachten. En voor drie
pond shag eigen teelt nogwel.
werd zijn hartewens vervuld. Hij
ruilde hiervoor.een piano.
Het is maar een studie-piano, mijn
heer vertelde hij ons, maar wij kun
nen het er best mee doen. En al spe
lende en musicerende op dit instru
ment, voegden de vreugdeklanken
zich aaneentot een opgewekte, pit
tige mars, waaraan vader Bouwmees
ter de treffende titel verleende van
„Shag-pret". En deze mars werd en
is nog de wat men noemt, herken
ningsmelodie van zijn orkest „On
derling Kunstgenot", een naam, die
al evenzeer niets aan duidelijkheid
te wensen overlaat.
Want er heerst vreugde in dit ge
zin en er wordt onderling kunst ge-
note, met volle teugen.
Het eerste wat Angelus Maria, de
20-jarige trombonist en alt-violist,
deed toen hij de kleine huiskamer
aan de smalle landelijke Vrouwgeest-
weg binnenstapte, wasde pia
no.... het „troetelkind" van» de fa
milie, want geen vreemde mag er
aankomen, vertelde mevr. Bouw
meester heel trots te bespelen.
en hoe! En hij heeft niet eens les
gehad, vertelde zijn vader toen de
jonge machine-bankwerker zijn ta
lent ongevraagd een ongedwongen
had gedemonstreerd.
Landarbeider en componist.
Behalve erukele eenvoudige mu
ziekstukjes bij gelegenheid van een
of ander feestje, Componeerde de heer
Bouwmeester ook de „Hollandia-
Mars" voor blaasinstrumenten. Ook
hiertoe was de oorlog aanleiding.
Zijn vreugde over het vertrek van de
bezetters wilde hij omzetten in mu
ziek en er zit ook vaart in de vertol
king hiervan, de vaart waarmee de
Duitsers het land verlatenwaar
om ook niet, dat was toch zo, verdui
delijkte de heer Bouwmeester.en
voegde eraan toe: „Ach het is wel
een aardige liefhebberij maar het is
niet veel bijzonders.... het is alle
maal maar een beetje in elkaar ge
flanst". ,,'t Is zo geen eer voor de
radio te spelen, want de omstandig
heden van de verscheidenheid....
snapt U.dat doet 't 'm. Ik wilde
zelf ook eigenlijk eerst niet eens,
maar anderen drongen erop aan en
mijn kinderen wilden wel. Voor hen
heb ik me maar laten overhalen. En
misschien nog net op tijd, want Ent
gel, Cees, Cornelis, Klaas en Piet,
respectievelijk 20 j. (ongehuwd), 24
j., (geh. machine bankwerker, wo
nende in Ter-Aar, bespeelt bariton en
filt-viool), 36 j. (geh. machine bank
werker, wonende in Woubrugge, slag
werk), 29 j. (tuinder, wonende te
Woubrugge, bespeelt sopraan saxo-
phoon en contra bas), 26 j. (geh.,
machine bankwerker, wonende te
Alphen a. d. Rijn, bespeelt bombar
don en violoncel) gaan het volgend
jaar emigreren naar Canada. Én als
het hun goed gaat daar, dan gaan
wij ook, zei hij vol ondernemings
geest.
Ook een zangkoor.
In het koor, waarin ook mevr.
Bouwmeester meezingt als sopraan,
werken voorts mee de schoondochter
mevr. Mien Bouwmeester-Wolfers
(Alphen a. d. Rijn), Antonia (14 j.,
die in het strijkorkest piano speelt)
als sopraan, Maria (28 j. geh. en
wonende in Woubrugge, die in het
strijk-orkest guitaar speelt) als alt,
de schoondochter mevr. Catharina
Bouwmeester-Schijf,(Woubrugge) als
alt, Piet als bas, Engel eveneens bas,
Cornelis, bas, Laurentius (24 j., die
trompet en viool bespeelt) tenor, Ni-
colaas, tenor, en Jan (22 j., die aan
de Bischoppelijke kweekschool voor
onderwijzer studeert en die piston en
viool bespeelt) als tenor. Vader
Bouwmeester hanteert hierbij het di-
rigeer-stokje.
Behalve de genoemde muziekstuk
ken heeft deze muzikale familie voor
het KRO-programma vier stemmig
gezongen „Middernacht" tekst van K.
Huizinga, getoonzet door S. Welmers.
Het gezelschap is gekleed in een
uniforme aardige kledij, rose blouse
met bruine das. bruine broek of rok.
„Denk maar niet dat het vakkun
dig werk is, want dat is 't niet....",
zei de heer Bouwmeester tot slot
het is allemaal maar een beetje in
elkaar gefrommeld".... Wij zullen
maar met belangstelling luisteren.
MIDDENSTANDSACTIE.
A.s. Maandag 17 November begint
de actie: Koopt en laat werken in
Zoeterwoude. Deze actie zal duren
tot en met Zaterdag 6 December. Bij
aankoop van iedere gulden wordt 'n
bon uitgereikt, waarop een nummer
is gedrukt. Uit de duplo's van de uit
gegeven nummers zullen de prijzen
getrokken worden. Dit zal de eerste
keer geschieden op Maandagavond
24 November in het Patronaatsge
bouw, met opluistering van Fanfare
muziek. Voor hen, die daarbij niet
aanwezig kunnen zijn, zullen op later
aangegeven plaatsen de getrokken
nummers bekend gemaakt worden.
De circulaire spreekt van meer pre
mies naar gelang er meer gekocht zal
worden bij de deelnemers. Er zullen
namelijk na de wekelijkse premies,
extra prijzen uitgeloot worden, uit
alle uitgegeven nummers. Ieder num
mer zal dus een dubbele kans heb
ben.
Deze actie, die tot doel heeft, het
kopen en laten werken in Zoeter
woude te bevorderen en te stimu
leren, belooft een groot succes te
worden. Voor het overige verwijst
het actiecomité naar de advertentie
in dit Iplad en de circulaire.
In tegenwoordigheid van afgevaar
digden van de pl. Vrouwenbonden,
de besturen van de beide pi. midden-
standsverenigingen, deelnemers aan
de actie en anderen werd Vrijdag
avond in Hotel „Centraal" de drie
weekse Sint Nicolaas-actie van de
Alphense middenstanders, geopend.
Over het algemeen zijn de verwach
tingen van de ruim 100 deelnemers
hooggespannen.
Men heeft niets onbeproefd gela
ten om van het welslagen verzekerd
te zijn, maar het woord is in laatste
instantie bij het kopend publiek
Uiteraard is men over het algemeen
gedurende de weken voor dit jaar
lijks terugkerend feest voor groten
en kleinen wel geneigd om te ko
pen, maar het blijft voor de midden
standers ter plaatse altijd een
vol verwachting klopt ons hart
waar men zijn geld zal besteden. De
winkeliers hebben nu hun beste
beentje voorgezet en niet ten onrech
te verwachten zij een succesrijk ant
woord. Aldus ongeveer is is 't kort
samengevat de sfeer die in de grote
zaal van hotel „Centraal" heerste,
toen de voorz. van de St. Nicolaas
commissie, de heer J. v. d. Bosch,
met een hartelijk welkomstwoord de
bijeenkomst opende.
Hoewel de heer v. d. Bosch de ko
mende weken vol enthousiasme te
gemoet treedt, was hij deze avond
om twee redenen enigszins teleurge
steld. En recht door zee zoals hij
pleegt te gaan, verbloemde hij dit
niet. Hij had van de zijde van de
deelnemers, voor wie toch alle moei
te van voorbereiding, die avonden en
avonden heeft gekost, is onderno
men, wat meer belangstelling ver
wacht nu het schip te water zou wor
den gelaten. Voorts betreurde hij het
dat de burgemeester door een. mis
verstand, niet aanwezig was.
In de plaats van de burgemeester
opende nu de heer H. J. Jansen, die
hoewel raadslid zijnde, zich niet de
vrijheid kon veroorloven op te tre
den namens het gemeentebestuur.
Met enkele woorden luidde hij de ac
tie in, waarvan hij het beste ver
wachtte indien nu ook de ingezete
nen en inwoners van de omliggende
gemeenten willen inzien, dat men te
Alphen a. d. Rijn te kust en te keur
vindt wat men verlangt.
De heer G. J. v. d. Kolk gaf, na
een historisch overzicht in vogel
vlucht van de laatste 29 jaren, een
uiteenzetitng van de vorm van deze
actie. Het organiseren vr acties, die
ten doel hebben het nut van de mid
denstand als distribuant aan te to
nen, is niet eenvoudig. De smaak
van het publiek en de moeilijkheden
i.v.m. de loterij wet werken hierop
sterk wijzigend. Vooral de loterij wet
is de laatste jaren zeer scherp geïn
terpreteerd waardoor reeds in elkaar
gezette acties vaak te elfder ure
moeten worden veranderd. Bij deze
actie is nu de geluksfactor volkomen
uitgeschakeld, doordat men, behal
ve het aanwijzen van een negental
(niet zes, zoals wij eerder abusieve
lijk vermeldden) fouten in een te
kening, een slagzin moet maken van
maximaal 10 woorden. Voor elke
gulden die men bij de deelnemers
besteedt, verstrekt de winkelier een
zegel en voor elke 10 zegels ont
vangt men de bewuste tekening. Zo
wel slagzin als tekening moeten ge
deponeerd worden in een buè die bij
de Herv. Kerk, Julianastr. zal wor
den geplaatst. De jury beoordeelt de
slagzinnen, ongeacht de inzender. De
beste werken worden bekroond met
geldprijzen, in de vorm van waar
debonnen, welke bij de deelnemers
kunnen worden besteed.
Na te hebben gewezen op de pa
raatheid van de pl. middenstand, kon
spr. niet verhelen, dat er hier be
hoefte bestaat aan een soort cafe
taria, waar vooral bezoekers uit de
omgeving even kunnen neerstrij
ken. Niet iedereen loopt gemakke
lijk een café binnen.
De heer C. A. Bos, voorz. van de
Alphense Middenstandsvereniging,
zwaaide de commissie veel lof toe
voor haar werk en sprak het ver
trouwen uit, dat de voorz. van deze
commissie, op de sluitingsavond van
de actie een blijder gezicht zal kun
nen zetten, dan nu, nu hij door en
kele misrekeningen is teleurgesteld.
Vervolgens sprak de heer H. v.
Deuren, voorz. van de 'Kath. Mid
denstandsvereniging, die tot activi
teit bij voortduring aanspoorde en
het een eerste eis noemde in het ka
der van het ontwikkelingsproces der
gemeente, niet achter de feiten aan
te lopen, maar te trachten steeds op
de situatie voor te zijn. Deze ont
wikkeling moet met beide handen
worden aanvaard en met inzet van
alle krachten en middelen worden
benut.
Hierna sloot de heer J. v. d. Bosch
deze in vlot tempo en onder goede
leiding verlopen bijeenkomst, waar
mede de gezamenlijke middenstan
ders weer eens de trom hebben ge
roerd.
Mej. Ina Burgers (piano) en de
heer N. Verkleij Jr. (viool) zorgden
voor een gezellige en goede muzi
kale opluistering.
DE WAARDE VAN HET
BUURTHUIS
De afd. Sociale Zaken van deze
gemeente, die haar taak steeds meer
in omvang ziet toenemen, wil de ge
meenschap over allerlei zich voor
doende problemen, van voorlichtig
dienen. Daarom worden er, wanneer
er aanleiding voor is, bijeenkomsten
belegd. Dat was ook Vrijdagavond
het geval en in de trouwzaal van het
raadhuis was als spreker aanwezig
de heer C. Lauwerse, secr. vên de
Ned. Bond voor Sociaal cultureel
vormingswerk, die een causerie hield
over het z.g. buurthuis- of dorpshuis
werk. Spr. werd ingeleid door de
weth. van sociale zaken, de heer A.
J. Dekker. De heer Lauwerse wees
er eerst op, dat door de ontwikke
ling der techniek etc. het platteland
met dezelfde zaken in aanraking
komt als de stad. De samenleving
vertoont een beeld, dat grote proble
men schept, maar ook grote moge
lijkheden heeft. De samenleving is
veranderd in vele vezels. De band,
die traditie heet, verdween en maakte
plaats voor vrijheid, maar waartoe?
Want uit deze vrijheid kwam de mas
sificatie waarvan spr. als kenmer
kende eigenschappen noemde: on
kerkelijkheid, onverschilligheid, ge
notzucht. Deze massificatie bedreigt
de gehele samenleving. De vrijheid
gaat verloren. Daar nu moet strijd
tegen geleverd worden, een gemeen
schappelijke strijd, waarbij spr. de
uitzonderlijke positie van de kerk
buiten beschouwing wilde laten. Hij
durfde de stelling verdedigen dat het
buurthuis (mits goed opgezet) het
middel is tegen ae massificatie; een
middel waardoor het gemeenschaps
leven weer zin krijgt. Spr. vertelde
een en ander over de historie van
dit werk in Engeland, zoals het in
het laatst der vorige eeuw daar be
gonnen werd. Het kwam ook in ons
land en is thans belichaamd in de
Ned. Bond voor sociaal hervormend
werk. Wat doet het buurthuis nu?
Het helpt de bevolking zichzelf te.
helpen. Het wil geen organisatie zijn
maar een orgaan, waarin de organi
saties ten behoeve van de gemeen
schap tot samenwerking komen,
om een bepaald doel, dat in iedere
plaats verschillend kan zijn, te be
reiken. In de uitwerking hiervan
bleef spr. wat vaag en er kwam dan
ook een stroom van vragen die spr.
om des tijds wille niet alle kon be
antwoorden.
Aan het einde van deze bijeen
komst, die door de kapelaans L.
Biemans en F. C. Verheul, besturen
van de R.K. Jeugdorganisaties, hoof
den van scholen, predikanten en an
dere functionarissen, vertegenwoor
digers van diverse verenigingen, zo
wel dames als heren werd bijge
woond, concludeerde de heer Dek
ker, dat de waarde van deze bijeen
komst vooral hierin gelegen was, dat
ieder aan het denken werd gez.
Gemeentelijke aanbesteding In
het gemeentehuis heeft Vrijdagmor
gen de aanbesteding plaats gevonden
van het uitvoeren van riolerings
werkzaamheden en bestratingswer-.
ken voor verlenging van de Bilder-
dijkstraat van de Vondelstraat tot
aan de Jan Luijckenstraat.
Er waren acht inschrijvingen bin
nengekomen, waarvan de hoogste
was T. Bakker te Rotterdam voor
13.325,en de laagste ons plaai
selijk aannemersbedrijf van de heren
H. Oudenes en H. Turkenburg voor
9825,De gunning is nog aange
houden.
Gezegende ouderdom. Zondag
a.s. viert mevrouw de weduwe Jo
hanna Suidgeest-Dijt in het St. Jo-
sephpension haar 90ste verjaardag.
Mevrouw Suidgeest is in Hoofd
dorp geboren en heeft een groot deel
van haar leven in de Haarlemmer
meer gewoond. De laatste 17 jaren
was zij te Alphen, a. d. Rijn, waar
van 9 jaar bij haar dochter mevr.
I Verkleij-Suidgeest (den tol) en 8
I jaar in het St. Joseph-pension. Zij
stamt uit een oud geslacht afkom
stig van Texel. Het echtpaar Suid
geest-Dijt had 10 kinderen, waavan
8 nog in leven, 79 klein-kinderen,
waarvan 14 overleden en 21 achter
kleinkinderen.
Van haar kleinkinderen vertoeven
er twee in Australië, een in Afrika
en vier in Canada, die met elkaar 9
van de achterkleinkinderen bezitten.
Het zal voor de grote familie een
dankbare dag worden.
LANGERAAR
Altior. Voetbalprogramma 15 en
16 November. Zaterdag 15 November:
DOSR a-adsp.Altior a-adsp. 3.15
uur; Stompw. Boys a-adsp.Altior
b-adsp. 3.15 uur.
Zondag 16 November: Het eerste
elftal van Altior zal zich Zondag ge
plaatst zien voor een moeilijke wed
strijd. In Voorschoten zullen zij de
strijd moeten aanbinden tegen het
sterke Rouwkoop I. Al moet ons elf
tal verzwakt uitkomen wegens ziekte
van een der spelers, toch geen moed
verloren, maar alles geven voor een
zo goed mogelijk resultaat. Aanvang
half drie. Altior 2 speelt thuis om
half drie tegen Rijp wetering 2. Al
tior 3 speelt eveneens thuis, tegen
St. Bernardus 2. Deze wedstrijd be
gint om 12 uur.
De Altior A-junioren gaan naar
Roelofarendsveen. Zij spelen om 12
uur tegen DOSR A-junioren. De B-
jundoren gaan naar Stompwijk. Om
12 uur spelen zij dan tegen Stompw.
Boys b-junioren. Altior I vertrekt
met een extra-bus naar Voorschoten
om 1 uur vanaf Papenveer, en om
1.15 uur vanaf Langeraai. De A-ju
nioren vertrekken per fiets naar
R.A.veen om 11 uur vanaf de kerk.
De B-junioren vertrekken naar
Stompwijk om 10.45 uur bij C. Lek
vandaan.
LEIDSE STRATEN EN STEGEN
27.
keer een stukje stadsschoon opgeof
ferd, dat vele oudere Leidenaars zich
nog wel kunnen herinneren. Zij be
hoeven daarbij slechts terug te den
ken aan de roemrucht- Paardesteeg
(thans Prin&essekade) die ook aan de
kant van het Galgewater huizen
had en die de even roemruchte paar
dentram nauwelrks ruimte bood om
te passeren.
Het Kort Rapenburg (niet ge
dempt, maar overwulfd, om de ver
binding tussen algewater en Ra
penburg ten behoeve van een goede
doorstroming van het grachtwa.er te
handhaven) is e n der drukste ver
keerspunten 'an Leiden geworden.
Reeds voor de oorlog verschenen op
het kruispunt Kort RapenburgBree-
straatRapenburgNoordeinde de
eerste Leidse stoplichten, die het
armengezwaai van een verkeers
agent overbodig maakten. Perso-
neelsbesparing hebben deze stoplich
ten overigens niet gebracht, want
steeds moet een agent de lichten re
gelen met een knop aan de Gijse-
laarsbank. Vooral op de spitsuren
kan het hier onbarmhartig druk zijn,
op de samen vloeiing van twee ver
keersaders: BreestraatNoordeinde
en Stationsweg- -SteenstraatPrin-
sessekadeKort Rapenburg. Blauwe
tram, als treinen zo groot, banen
zich een weg tussen het overige ver
keer, waarbij zij de eigenaardige
gewoonte hebben in iedere bocht de
wielrijders in hun nabijheid een
duwtje te geven met hun logge ach
terwerk, evenals dikke dames dat
plegen te doen warneer zij door de
menigte willen c ringer
In 1920 werd het Kort Rapenburg
verfraid (nu ja, verfraaid....) met
een monumentale bank, die Willem
Brouwer ontwierp als hulde der
burgerij aan burgemeester jhr. mr.
dr. N. C. de Gijselaar (19141919),
die in de volksmond nog steeds
voortleeft als de „Beste Leidenaar".
Deze bank sluit het Kort Rapenburg
harmonisch af, maar aan de achter
kant is het stenen gevaarte een wei
nig charmante afsluiting van het on
volprezen en nog niet gedempte
Rapenburg.
Veel bijzonders is er aan het Kort
Rapenburg niet te vinden, met uit
zondering van 1 et monumentale ge
bouw van de Ned. Bank op de hoek
van het Galgewater. Binnen afzien
bare tijd is te verwachten, dat het
huis naast de winkel van Pal the zal
worden afgebroken, om een bredere
doorgang naar dc: Boommarkt te ver
krijgen, hetgen i alle opzichten toe
te juichen is.
(Toto: „ue Leidse courant
A LS WE in de geschiedenis terug-
zoeken tot 1386, vinden we op de
plaats van het huidige Kort Rapen
burg een ommuurde vestwal, die de
Molenwerf genoemd werd. Met het
Rapenburg en de Steenschuur vorm
de de Molenwerf de stadsgrens be
zuiden de Rijn. Aan het einde van
de Breestraat stond de Noorder
poort (met aan de overzijde van de
stadsgracht de St. Anhoniebrug) en
i aan de andere kant werd het Kort
I Rapenburg afgesloten door de Accys-
toren naast de Bostelbrug (welke
naam geen verbastering van Bors'el-
brug is, maar verband houdt met
zekere marktkoopwaar). Deze Bos
telbrug heette eerst Nieuwebrug en
dateerde uit 1324, werd dus na de
Visbrug (1266) gebouwd. De laatste
moest onderhouden worden door
Rijnland en de Noordelijke ambach
ten, terwijl het stadsbestuur de Bos
telbrug moest onderhouden. Deze
leidde naar de landerijen aan de Ma-
red ijk en had een open vlak, waar
over een voetplank lag, „ten dienste
van voetgangers en melkmeyden",
zoals oude kronieken melden. In de
■oogsttijd mochten de boeren met hun
wagens ook van deze brug gebruik
maken, maar overigens waren zij
aangewezen op d Visbrug.
De Bostelbrug werd in 1626 ver
nieuwd. in 1564 in steen herbouwd
en in 1668, aldus ir. G. L. Driessen in
zijn boek „Leidsche Straatnamen",
met het oog op de steile opritten van
het middengewelf veranderd in een j
dubbele houten ophaalbrug, die in
1862 werd vervangen door een brug
van moderner constructie. In 1908
■kreeg deze brug, in verband met de
aanleg van de electrische tram-baan,
dg huidige breedte. Twee jaar gele
den werd de Eostelbrug opnieuw
hersteld, helaas echter niet opnieuw
verbreed, zodat de wielrijders, die
met de blauwe tran. in de richting
Breestraat rijden, nog steeds voor de
keus gesteld worden te wachten
(dus het verkeer remmen!) of door
de tram op het trottoir gedrukt wor
den, hetgeen beslist geen pretje ge
noemd mag worden
Eeuwenlang is het Kort Rapen
burg een grachtje gebleven, waar
van het bestaan loor het gemeente
bestuur hardnekkig werd verde
digd. In 1876 werd een voorstel ge
daan de gracht te dempen, maar de
Raad dacht er niet aan. Een jaar
later kwam men op het idee de gracht
te overwulfen maar ook daar had
de Raad geen oren naar. Wat de
Leidenaren niet konden bereiken,
kon de blauwe tram echtei wel! De
zelfde tram, die de Bostelbrug wèl
kon laten verbreden, zag in 1910 wèl
kans het Kort Rapenburg te laten
overwulven. Hiermede werd ten be
hoeve van het zich uitbreidende ver-
