R+K* FLB*S* te Leiden - thans Lyceum -
gaat haar zilveren jubileum vieren
IN 25 JAAR BEZOCHTEN RUIM
2000 LEERLINGEN DE SCHOOL
Luisterrijk feestprogramma voor
de hele schoolgemeenschap
Groenland
verslagen
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1952
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
HERINNERINGEN AAN VERVLOGEN JAREN
(Van een oud-leerling).
^|EN HEEFT MAAR "WEINIG NODIG, een heel licht duwtje, om plotse-
ling ondergedompeld te worden in de herinnering aan vroeger jaren.
Wat in het jachtig leven bijna vergeten is, staat ineens weer zó helder voor
de geest, dat de jaren, die sindsdien vervlogen zijn, nog slechts uren lijken.
Dat lichte duwtje gaf ons een circulaire bij de ochtendpost: het R. K. Lyceum
Te Leiden bestaat 25 jaar! Verzonken zijn ineens de jaren, die tussen het
laatste klappen van de schooldeur en de ochtendboterham liggen; verdwenen
:s de tijd, die ons scheidde van de schooljongen. Waar zijn de boeken, die
we vandaag nodig hebben? En hoor ik daar de schoolbel niet? Herinneringen
aan een tijd, die veel te snel gegaan is en waarvan we te laat begrepen
hebben wat ouderen ons deed zeggen: verlang niet naar het einde
„St. Bonaventura", monument
van katholieke emancipatie
Het einde is gekomen, snel en on
barmhartig. Het lokkende leven lag
open en tijd om even om te zien was
er niet. Er kwamen andere jongens
op onze plaatsen, de maatschappij
stootte anderen uit en nam ons op,
het leven ging verder. En nu ineens
die circulaire!
Daar ligt de Mariënpoelstraat weer,
daar staat de school. Door dat hek zijn
we eens voor de eerste keer gegaan,
klein en bedeesd, vol ontzag voor de
grotere knapen, die zoveel gewichtig
heid onder hun arm droegen. Weer
overvalt ons de angst bij het toela
tingsexamen, toen de vierde vrouw
van Willem van Oranje ons niet te
binnen wilde schieten. Zonder vier
de vrouw, daar waren we zeker van.
zouden wij te licht bevonden worden
om deze tempel der wetenschap te
betreden.
Dank zij Louise de Coligny waren
we twee maanden later toch middel
baar scholier. We zijn er haar nog
dankbaar voor!
Zee van herinneringen.
Is het nodig de film verder af te
draaien? Zijn deze enkele regels niet
voldoende om bij iedere oud-leerling
een zee van herinneringen wakker te
roepen? Reeds draait de filmband,
een voor een verschijnen de hoofd
rollen op het witte doek van onze
herinnering.
Daar heb je pater Zonderland, die
wij het meest waardeerden, omdat hij
altijd en vaak met succes! bereid
was „ijs-vrij" te vragen. Zijn moppen-
met-baarden wekten altijd een enor
me lachlust op, het meest bij hemzelf;
hij stond er bij te schudden van het
lachen.
Ik denk aan de gym. lessen bij de
heer Castelein. Was er iets heerlijkers
denkbaar dan trefbal, vooral wan
neer ie de bal zó hard tegen de ver
warming kon gooien, dat het gebouw
er van daverde?
Onder in de boekenkast ligt nog
een herbarium met gedroogde lupi
ne-, eiken- en wilgenbladeren, die
bijgedragen hebben tot ons algemeen
welzijn. Het was de heer Melsen. die
ons speurend door bos en veld joeg.
Wat zou er van ons terechtgekomen
zjjn, wanneer we dit niet gedaan
hadden? We moeten er niet aan den
ken
Hebben de geheimzinnigheden der
duistere chemie ons ooit zo sterk be.
koord als tijdens de lessen van de
heer Van Woerden, wanneer hij
proeven deed en ons soms aan een
alchimist deed denken? Zijn enthou
siasme kende geen grenzen, wan
neer twee stoffen, die volgens het
boekje affiniteit tot elkaar dienden
te bezitten, zich inderdaad in de
echtelijke staat verbonden, zoals hij
dat uitdrukte.
Waar is de tijd gebleven, dat we
doodsbenauwd waren voor Engelse
les op Maandagochtend? Als Ajax
's Zondags verloren had, was de heer
Terlingen niet de schaduw meer van
de beminnelijkheid, die hij anders in
levende lijve placht te zijn.
En hoeveel kopjesnu ja, laat
ons zeggen: thee, heeft Annie ons
geschonken? We mogen eigenlijk niet
zo onbeleefd zijn haar voornaam in
de krant te zetten; misschien geeft
ze ons er wel strafwerk voor.
De tweede dag in de eerste klas
hebben we ons verstout een ogen
blikje uit het raam te kijken, terwijl
de heer Wissing manhaft'ge pogingen
deed weer eens dertig kinderen wijs
te maken, dat a -f- b c hetzelfde is
als 2 3 5. Nog jaren daarna heb
ben we bij iedere proefwerk-onvol
doende moeten horen: „Tja, jongens
die uit het raam kijken
De school met een paradijs ver
gelijken zal de huidige leerlingen
ietwat overdreven voorkomen.
Ons niet meer. 't Was dan ook
een paradijs, compleet met ver
boden vruchten. De meest sappi
ge was ongetwijfeld het roken in
een zekere gelegenheid op de
speelplaats. Hoe kunnen we ons
toch ooit verbeeld hebben, dat
de surveillerende leraren die im
mense rookwolken meestal niet
zagen?
Ons hart vloeit nog steeds over van
dankbaarheid als we terugdenken
aan de heer Wesseling, de amanuen
sis, die ons voor grote rampen behoed
heeft, toen we eens uit de klas ge
stuurd waren en, door zijn „pst" ge
waarschuwd, nog net op tijd achter
een stel jassen konden wegduiken.
Een ogenblik later kondigden voet
stappen en rozenkransgerammel het
passeren van de directeur aan. Hoe
is het mogelijk, dat hij ons hart met
heeft horen bonzen?
Franciscaanse gemoedelijkheid.
Welke oud-leerling men ook spreekt,
iedereen is vol lof over de sfeer van
de set ooi, die zich weliswaar moeilijk
laat definiëren, maar toch duidelijk
voelbaar was. Misschien kunnen wij
die het best omschrijven: met Fran
ciscaanse gemoedelijkheid, want het
is zeker, dat het vooral de paters zijn
geweest, die hun stempel op de
school gedrukt hebben. Wij hebben
op school geen cadaver-discipline ge
kend; het had er zelfs de schijn van,
dat iedere discipline ontbrak. Toch
was die er wel, maar wij voelden
niet zo zwaar, omdat de school vóór
alles een hechte gemeenschap was
tussen leraren en leerlingen waarbij
de eersten vaak een persoonlijke be
langstelling voor de laatsten toonden,
die ver uitging boven het plichtmati
ge. Dit heeft voor ons de school ge
maakt tot iets meer dan een instituut,
dat met meer of minder succes
trachtte de leerlingen een dosis pa
rate kennis bij te brengen Het is
vooral om deze reden, dat wij als oud-
Mèt de school vieren vier leraren hun zilveren jubileum. Op bovenstaande foto ziet men de jubilarissen rond
de oud-directeur, pater De Goede, in de leraarskamer, v.l.n.r.: de heren M. Bertels, J. Castelein, P. A. M.
Haanappel en J. A. H. Cranssen Vijf en twintig jaar hebben zij met de school lief en leed gedeeld; meer dan
2.000 leerlingen hebben zij voor zich gehad. (Foto: „De Leidse Courant")
leerlingen met zoveel waardering en
liefde kunnen spreken over onze
school, die altijd in ons hart een bij
zonder plaats zal blijven innemen.
En nog veel meer.
Zo zouden we verder kunnen gaan,
kolommen vol. Want als de herinne
ring eenmaal gaat spreken, kan men
haar moeilijk meer het zwijgen op
laggen. We zouden nog moeten ver
tellen over de heer Bertels, die een
aanmerkelijk deel van ons zakgeld
verslond, vooral toen de strafteke-
ningen op de schoolmarkt twee cent
gingen doen; over de onbarmhartige
vreugde wanneer een leraar ziek
was- over de heer De Jong. die van
ons allen Jan Musch-en wilde maken,
hoewel de meesten het niet verder
brachten dan het psychologisch zo
fijntjes aangevoelde „Jantje zag eens
pruimen hangen"; over onze angst,
wanneer we moesten kloppen aan de
directeurskamer en het gele lampje
ons antwoordde: wacht even: over
de koude rillingen, die de „Mots et
expressions usuelles" van de heer
Cranssen ons bezorgden; over al die
jaren van jongensvreugde en jon-
gensieed, de eerste zo hartstochtelijk,
het laatste altijd zo spoedig geleden.
Hoe snel zijn die jaren vergleden!
Er zijn thans andere zaken, die
onze aandacht vragen. De hon
derden leerlingen, die in de af
gelopen 25 jaar de school verlie
ten, hebben hun plaats ingeno
men in het maatschappelijk be
stel. Werk en gezin eisen hen op.
Maar toen op die bewuste mor
gen de circulaire in de bus viel
zal het allen vergaan zijn als ons,
zullen ook hun gedachten even
teruggevloeid zijn naar de Ma
riënpoelstraat en naar „St. Bo
naventura". die zoveel zegen
rijks tot stand gebracht heeft.
Zij zijn uitgetrokken door stad en
land, over heel de wereld, de docto
ren, zakenlieden, officieren, ambtena.
ren, middenstanders bouwkundigen,
economen. Van velen kan gezegd wor
den: „Ze hebben het ver geschopt"
Zij mogen bedenken dat de grondslag
van hun succes voor/ een groot deel
is gelegd aan de Mariënpoelstraat,
waar 25 jaar geleden een moedig ini
tiatief werkelijkheid begon te wor
den. waar voor Leiden en verre om
geving gebouwd werd aan een levend
Kwart eeuw geschiedenis
OP 19 SEPTEMBER 1927 werd de
R.K. H.B.S. te Leiden officiëel
geopend in het gebouw van de voor
malige Zeevaartschool aan het
Noordeinde. Bovenstaande foto toont
de eerste leraren omgeven door de
eerste 18 leerlingen. De leraren wa
ren (v.l.n.r.) W. Jacob (Ned.), ir. G.
Wiessing (wisk.), pater S. Bernsen
(plant- en dierk.), pater B. de Goe
de (directeur), pater mr. E. v. d.
Helm (godsd.), W. Vlaming (Duits),
J. Castelein (gymn.), staande: P A.
M. Haanappel (aardr.) en J. A H.
Cransen (Frans). De heer M. Bertels
(tek.) ontbreekt op deze foto.
Tegen de verwachtingen in groei
de de school opmerkelijk snel en in
1932, toen het nieuwe gebouw aan
de Mariënpoelstraat in gebruik ge
nomen kon worden, waren er reeds
150 leerlingen. De school is berekend
op 250 a 300 leerlingen en was al
spoedig te klein. Kort na de bevrij
ding steeg het leerlingental zelfs tot
460. Thans zweeft het aantal om de
400.
Een dieptepunt in de geschiedenis
der school was de in beslagname
door de Duitse bezetters in het voor
jaar 1943. Dank zij de gastvrijheid
der „buren" konden enige weken la
ter de lessen vervolgd worden in het
gebouw van de Chr. H.B.S. aan de
Kagerstraat. Toen na de bevrijding
het schoolgebouw weer vrij gegeven
werd, trof men er een grote ravage
aan. Desondanks konden de lessen
spoedig hervat worden.
Nadat er in 1947 een R.K. H.B.S.
monument van katholieke emanci
patie
Een enkeling is gestruikeld, een
groep heeft nauwelijks de middel
maat bereikt. Maar velen gelukkig
mogen met enige gerechtvaardigde
trots worden aangewezen, ook zij zijn
op „St. Bonaventura" geweest. Dank
baarheid zal hen op het komende
feest bezielen.
We hopen er velen te ontmoeten!
NIC. SCHRAMA.
voor Meisjes was opgericht, aanvan
kelijk verbonden aan de H.B.S. voor
Jongens, wachtte de directeur, pater
B. de Goede, nog één grote taak
voordat hij in 1950 zijn levenswerk
aan een jongere kracht kon overdra
gen: de omzetting van H.B.S. in Ly
ceum. Het overwinnen van de grote
moeilijkheden, die daaraan verbon
den waren, was tekenend voor de
wilskracht en ijver waarmede pater
de Goede 23 jaar de school heeft ge
leid en tot grote bloei gebracht. Bij
zijn afscheid is daarover uitvoerig
geschreven, zodat wij thans kort
kunnen zijn.
De lichting 1952 nog niet meegere
kend. hebben 2080 leerlingen deze
school bezocht. Van hen deden er
ruim 900 eindexamen; 80 hiervan
is geslaagd. Voor zover het pater De
Goede bekend is, zijn 27 leerlingen
tijdens of na hun schooljaren over
leden; van hen sneuvelden er 11 door
oorlogshandelingen. In actieve dienst
overleden er vier leraren: pater
Bernsen, de heer l'Ortye, de heer
Kaptijn en ir. J. Korte. Thans zijn
er 27 leraren aan het Lyceum ver
bonden. Pater W. Geurts werd in
1950 tot rector benoemd.
Uitbreidingsplan
Reeds lange tijd bestaan er
plannen tot uitbreiding van het
schoolgebouw, die vooral na de
omzetting in een Lyceum nood
zakelijk geworden is. Dit plan
omvat de bouw van een nieuwe
vleugel, bestaande uit tien loka
len, een gymnastiekzaal, een
overblijflokaal en een onder
grondse fietsenstalling, die ge
projecteerd is op^de plaats van
de huidige fietsenstalling, dus
recht tegenover het klooster,
verbonden met de gang naast de
leraarskamer. Dit plan is mo
menteel in studie bij de Rijks
gebouwendienst en heeft dus nog
geen officiële goedkeuring ver
kregen.
47millioen meer voor wederopbouw
dan in 1952
Grootste deel begroting bestemd voor
subsidiering woningbouw
Het departement van Wederopbouw en Volkshuisvesting vraagt volgens de
begroting voor het dienstjaar 1953 rond f 47.000.000 meer dan voor het
lopende jaar. Met totaal 179.5 mil'ioen komt 29 van deze 50 millioen op
rekening van de gewone dienst en 21 op dat van de uitgaven met een
aflopend karakter, waarvoor ruim 100 millioen gevraagd wordt. Alleen
de kapitaalsdienst vraagt met totaal 11.700.000 gulden 3.75 millioen min
der dan dit jaar.
Voor de viering van dit zilveren
jubileum is een ere-comité samen
gesteld, waarin zitting hebben jhr.
mr. F. H. van Kinschot, burgemees
ter van Leiden, pater C. van den
Eijnden, provinciaal der pater Fran
ciscanen, deken A. Homulle, pastoor
Th. Beukers, eerste voorzitter van
het Schoolbestuur, en de heer Van
der Ent, inspecteur M. O.
Bovendien is er een werkcomité
gevormd onder voorzitterschap van
de heer W. Doeven, namens de oud-
leerlingen. Hierin hebben zitting pa
ter Huining, prefect, namens de
school, drs. H. A. van Woerden, na
mens de leraren, de heer H. A. Wa
lenkamp. namens de ouders, en de
heer H. Niessert namens de leerlin
gen.
De feestelijkheden beginnen a.s.
Zaterdagmorgen om negen uur met
een H. Mis uit dankbaarheid in de
Hartebrugkerk. Na afloop daarvan
worden de genodigden, leraren en
leerlingen door de St. Paulusband
(zeeverkenners van de school) naar
de Mariënpoelstraat geleid. In de
school kunnen enige verversingen
worden gebruikt. Daarna vangt om
elf uur een plechtige herdenking
aan in de aula, opgeluisterd door het
schoolkoor onder leiding van pater
S. Wijssen. Tijdens deze bijeenkomst
zal namens leerlingen, oudleerlingen
en ouders het feestgeschenk worden
aangeboden, bestaande uit een mo
numentale toegangspoort, ter ver
vanging van het oude hek. Om half
een zullen de gevallen leraren en
leerlingen herdacht worden met een
kranslegging bij de gedenkplaat in
de school. Van één tot drie uur wordt
een receptie gehouden in de leraars
kamer.
De reünie van oud-leerlingen
begint Zaterdagavond om acht uur
met een soirée in de aula van de
school. Zondagmorgen wordt om
tien uur een H. Mis opgedragen
in de schoolkapel, waarna de rec
tor de reünisten een ontbijt zal
aanbieden. Hierna wordt de feest-
vergadering gehouden. Ter gele
genheid van dit jubileum wordt
een extra programmapunt inge
voegd: herhalingslessen door eni
ge leraren! In de namiddag zul
len de reünisten genieten van een
café-chantant en na afloop daar
van is er een diner in In den Ver
gulden Turk.
De Maandag zal in het teken staan
van de zilveren jubilea der vier lera
ren. Om half tien wordt er een H.
Mis opgedragen uit dankbaarheid,
waarna de leraren en leerlingen ge
zamenlijk ontbijten, 's Avonds om
acht uur wordt in het St. Antonius
Clubhuis het spel „Arcenicum en
oude kant" door de toneelclub van
de school opgevoerd, onder regie van
pater Raymund Sasse van Ysselt.
Deze uitvoering wordt Dinsdagavond
herhaald.
Woensdagavond om half acht zal
voor en door de leerlingen de revue
„Circus Bolyvar" worden gebracht,
eveneens onder regie van pater Ray
mund. Na afloop hiervan worden de
leerlingen door de St. Paulusband
naar het station gebracht.
Bijzonder aandacht wordt ge
vraagd voor de grote fancy-fair, die
tijdens deze feestdagen in de school
wordt gehouden. Er zullen enige at
tracties zijn, die nog nooit in Leiden
vertoond werden, o.a. een linktrai
ner! Voorts zullen er 'n „griezelhal"
zgn, een internationaal restaurant,
een cineac, enz. Iedereen is welkom!
De baten zijn bestemd voor de mis
sie van pater Teepe op Nieutv Gui
nea en voor het studiefonds van de
school.
Drie posten, die samen 38 millioen
meer vragen, trekken speciaal de
aandacht. Ten eerste is voor de post
„bijdragen over 1953 en afgesloten
dienstjaren in de exploitatie van wo
ningwetwoningen" nu 65^2 millioen
uitgetrokken tegen 55^2 millioen in
1952 en 40 millioen op de begroting
1951. Van deze 65 millioen heeft 11
mill, betrekking op woningen, die
reeds voor 1946 gereed kwamen, 37
mill, op woningen, die tussen 1947 en
1951 gereed kwamen, 11 min. op wo
ningen, die in 1951 gereed kwamen,
en 6 min. voor in '52 gebouwde wo
ningen. Verwacht wordt, dat in '52
25.500 woningwetwoningen gereed
zullen komen (in 1951 werden 40.100
van deze woningen gebouwd).
De tweede opvallende verhoging is
de bijdrage in de lonen der D.U.W.-
arbeiders, die nu geraamd wordt op
ruim 67 millioen, tegen 56 millioen
op de begroting voor 1952 en een
uitgave van ca. 60 millioen in 1951.
Er wordt op gerekend, dat in 1953
gemiddeld 20.000 arbeiders geduren
de 50 weken bij de D.U.W. zullen
worden tewerkgesteld. Hun loon
wordt gesteld op ƒ58 per week plus
2 premie ingevolge de werkloos
heidswet, samen dus 60 millioen gul
den.
De derde opvallende verhoging
vonden we onder uitgaven met aflo
pend karakter, en wel een post van
87 millioen voor premiën te verstrek
ken aan natuurlijke en rechtsperso
nen voor de bouw van woningen,
waarvoor in 1952 60 millioen werd
uitgetrokken en waarvan in 1951
slechts 131A millioen werd besteed.
Van deze 87 millioen is vijf millioen
bestemd om de woningbouw voor mi
litairen te stimuleren, welke vijf mil
lioen naderhand met het ministerie
•san Oorlog zullen worden verrekend.
In 1951 kwamen 12.200 woningen in
de particuiere sector gereed; voor
1952 wordt dit aantal op 21.500 ge
raamd, terwijl in 1953 eveneens op
ca. 20.000 door particulieren met sub
sidie te bouwen woningen wordt ge
rekend. Het gem. premiebedrag per
woning wordt op ƒ4100 geraamd. Uit
de eerste en laatste van deze drie
posten blijkt, dat iets meer dan de
helft van de uitgaven op de begro
ting van dit departement bestemd is
voor subsidiëring van de woning
bouw. Een bedrag van ruim 150 mil
lioen, waarvan de uitgave feitelijk al
leen wordt veroorzaakt door het stre
ven van de regering de woninghuren
laag te houden.
De rijksgebouwendienst is van plan
het komende jaar voor bijna 64 mil
lioen gulden te laten aanbesteden (in
1951 voor 43 millioen). Hiervan zal
voor bijna 46 millioen gulden in 1953
worden verwerkt, waarvan o.m. llj^
millioen ten laste van P.T.T., 13.7
millioen ten laste van O., K. en W.
en ruim drie millioen ten laste van
Financiën en van Verkeer en Water
staat.
Hoewel het aantal bij Wederop
bouw werkenden afnam van totaal
3596 tot 3544 personen, nam het aan
tal vaste en tijdelijk aangestelde
ambtenaren toe van 1024 tot 1105.
Geraamd wordt dan ook een hoger
aan salarissen uit te betalen bedrag,
n.l. ƒ15.173.164 tegen 15.068.134 in
1952.
Hoewel minder opvallend dan de
vorige verhogingen vraagt toch ook
de rijksgebouwendienst een aanzien,
lijk bedrag meer, n.l. nu bijna 24 mil
lioen tegeni ruim lV/2 millioen op de
begroting 1951. Voor het eerst vinden
we hier een raming van kosten voor
opdrachten aan particulieren archi
tecten en adviseurs van 2% millioen.
Verder is 3 millioen meer uitgetrok
ken voor onderhoud, lasten, exploita
tievoorzieningen en opleveringskos-
ten van gronden en opstallen. De ca
paciteit van de rijksgebouwendienst
zal worden opgevoerd, voornamelijk
door het inschakelen van particulie
re architecten en adviseurs.
EUROPA IN HET HARNAS
„Hold fast" geëindigd
Met de komst van het mooie weer,
is de grootste na-oorlogse geallieerde
oefening gisteravond geëindigd.
Nadat Groenland tot Zaterdagmid
dag een enorme aanvalsactiviteit ont
plooid had en de „vredelievende
Elauwen" letterlijk weggedrukt had
in Westfalen, waar hun eer. roemloos
einde scheen te wachten, moest deze
aanvallende strijdmacht in het afge
lopen weekend ervaren, dat de zwak
te van „Blauwland" slechts schijn
geweest is.
Toen de tanks van „Blauwland"
hun taak volbracht hadden en door
vertragende gevechten de infanterie
de gelegenheid had geschonken, zich
strijdend gereed te maken, trokken
zij zich achter de beschermende linie
terug. De infanterie had inmiddels
haar vallen opgezet en toen de snel
optrekkende „Groenen" hier een
maal in verzeild waren geraakt was
hun lot bezegeld. Zondag en Maan
dag werd dat yonnis voltrokken en
een theoretisch geheel verslagen
„Groenland" heeft zich gisteravond
op „genade of ongenade" overgege
ven aan het triomferende „Blauw
land".
Nu zullen er indrukwekkende ge
schriften geschreven worden, waarin
alle ervaringen van deze oefening in
uitgewerkt zullen worden.
Alhoewel het natuurlijk onmoge
lijk is reeds nu een oordeel te vormen
over de oefening „Hold fast", heeft
men wel allerwegen de indruk, dat
in vergelijking met het vorig jaar
de onderlinge samenwerking tussen
de diverse landen aanmerkelijk ge
groeid en verbeterd is.
