Stromende regen kon trage mensenbrei niet
van de straat spoelen
LEIDEN LEEFT OP BRADERIE EN VEBO
Eerste Leidse Braderie
een succes te zijn
blijkt een succes te zijn Neen, dat had niemand gisteravond
LEIDSE KAAS
ZONDERPITJES
De Vebo-tentoonstelling trok weer
het allerbeste vee naar Leiden
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1952
1—
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA I
Links: Het Stadhuis straalt in een
zee van licht; als een vlammende fak
kel verheft de toren zich uit het
marktgewemel omhoog in de duis
tere avond.
Rechts: Onder het Stadhuis-balcon
aan de Vismarkt hebben de Leidse
kunstenaars hun tenten opgeslagen.
Wilt U een .schilderij cadeau heb
ben? Raadt dan slechts hoeveel pen
selen er in deze pot staan!
(Foto's: „De Leidse Courant").
rie-attracties behoorde, maar een lo
gisch gevolg was van de overstelpen
de drukte.
Onder het Stadhuis-balcon aan de
Vismarkt had het Leidse Kunstcen
trum zijn tenten opgeslagen, waar
boven het pakkende opschrift: Iiier
•worden geen dooie meester verkocht,
maar levende! Het publiek verdrong
zich tussen de colonnade, zó zelfs, dat
de pottendraaier en z'n schijf onder
steboven gelopen dreigden te wor
den. Een meisje, dat aan het weef
getouw 'n demonsaratie gaf, kon zich
nauwelijks verroeren. Aan de muren
hingen schilderijen van moderne
Leidse schilders en op tafels lagen
tekeningen uitgestald. Vraag ons niet
van wie; we hebben het niet kunnen
colade, enz., eiu. Alleen de ijscoven-
ters hadden het slecht naar hun zin;
we hebben er twee heel mistroostig
"f Tl *1! naast hun wagen zien staan; het pu-
i om half zeven durven denken. De
NEEN, dat had de grootste optimist koper? Dat waren de vragen, die de hele middag had een grauwe hemel
niet durven hopen; zóveel regen bezoekers gisteravond bezielden. Zij a* me' regen gedreigd en toen het
en toch zóveel drukte! De regen viel j weten nu wat een Braderie is (on- uur ^er opening naderde, barstte de
in stromen neer, naar half Leiden danks alle pogingen in de krant wist eerste bui los. Drijfnat kwamen de
trok zich er niets van aan en wan-het Leidse publiek nog steeds niet meer dan 100 genooigden het Gulden
delete over de Braderie alsof we dei wat er eigenlijk zou gaan gebeuren) i Vlies binnen waar de comité-leden van
mooiste zomeravond beleefden, die en wat de(deelnemers te bieden heb- «Leiden Leeft' matig geslaagde po-
het seizoen ons schonk. De organisa- ben. Redelijkerwijze mag men ver- gingen deden om opgewekt te schij-
van „Leiden Leeft" hadden j wachten, dat er vandaag en morgen j nen. Want op hun ruggen zou het
hun hart vastgehouden: als het in
Godsnaam maar niet gaat regenen,
want dan zijn we veruorenHet is
gaan regenen. En hoe! JYIaar Leiden
was in 3 October-stemming en trok
zich er niets van aan. Als een stro
perige brei gleed tergend langzaam
tie stroom van tienduizenden langs
de tentjes; een drukte zoals Leiden
nog maar zelden in zijn binnenstad
heeft gekend. De winkeliers, die
aanvankelijk wei konden huilen van
spijt, wreven vergenoegd hun han
den: het kon tóch nog goed worden!
Het werd goed. Nu moet men niet
denken, dat er de eerste avond voor
duizenden guldens is verkocht; zoiets
kon men eenvoudig niet verwachten.
Want het Leidse publiek is uitgesla
pen; het wil eerst de kat wel eens
uit de boom kijken voordat het tot
hij in verwarring riep: „Dames en
heren, hier vette paling", terwijl
hij met een bosje stropdassen in de
lucht zwaaide?
Laten de winkeliers-in etenswaren
spreken van duizenden worstjes,
kopen overgaat. Wat is er te koop? j balletjes gehakt, croquettjes, zakjes
Wat kost het? Waar is het nóg goed- j patattes frites, oliebollen, repen cho-
gekocht zal worden.
Niet dat het publiek gisteravond
alleen maar gekeken heeft. Ver
schillende winkeliers deden reeds
goede zaken, de een beter dan de
ander. Hebben we niet zelf gezien,
dat er op de Braderie een parket
fiasco neerkomen, als het nu een
I strop werd, zou Leiden nooit en te
nimmer meer te bewegen zijn een
Braderie te houden.
Het was de echtgenote van de bur
gemeester, mevr. J. M. van Kinschot
Dorhout Mees, die er een einde aan
vloer gekocht werd, althans be- maakte. ..Kom", zei z« tot wethoii
steld? Hebben we geen haarden
winkelier horen zeggen: „Zo, die
ben ik alvast kwijt"? En hebben
we met eigen ogen en oren niet ge
zien en gehoord, dat een winkelier
in herenmode-artikelen, ergens op Kwaak *9» grote vreugde uitgespro-
het Gangetje, het zó druk had, dat j ken over dit grote ogenblik Lang
der Van der Kwaak, de voorzitter
van „Leiden Leeft", „kom we zullen
maar gaan". En zij stapte de straat op,
gevolgd door de genodigden.
Tevoren had de heer Van der
Mevr. Van Kinschot gaf startschot
had men geaarzeld; velen hadden ge
zegd: daar komt niets van terecht.
Maar desondanks is er veel bereikt.
Onmiddellijk vond het idee van een
Braderie instemming bij de vier or
ganisaties: Vreemdelingenverkeer,
Vebo, Leidse Middenstandscentrale
en 3 October-vereniging. De wethou
der dankte allen, die tot het welsla
gen hadden bijgedragen. Het zou hem
te ver voeren namen te noemen,
maar één uitzondering moest hij ma
ken: de heer R. J." Meyer, commissa
ris van politie, die zeer veel mede
werking heeft verleend.
De wethouder had nog meer op z'n
hart, maar het aanrukkende drum-
en pijperscorps van „Kunst en Genoe
gen" overstemde met donderend la
waai zijn toespraak, zodat de heer
Van der Kwaak er maar spoedig een
einde aan maakte.
Vanaf het Stadhuisbalcon aan de
j Vismarkt zagen de genodigden nog
vóór het officiële startschot reeds
hoe het zwart zag van de mensen.
Duizenden gekleurde lampjes hin
gen langs de tenten gespannen en
gaven het geheel een feestelijk aan
zien. Voor de Hoogstraat spoot een
hoge fontein uit het water op, ba
dend is een zee van licht Het Stad
huis triompheerde weer in het ver
blindend licht der schijnwerpers. De
16 luidsprekers lieten nu en dan een
vrolijk melodietje horen, afgewisseld
met gesproken advertenties, waarin
de deelnemers om strijd hun waren
Mevr. 3. M. van KinschotDor- velen naar Leiden zullen komen om als de beste aanprezen^
hout Mees, die gaarne voldeed aan te zien hoe gezond Leiden leeft en J Roven dit alles uit klonk het on-
openen,
voor het initiatief en de animo van klaarde mevr. Van Kinschot de tenten schreed. Hier en daar ont-
het Actie-comité, waarvan spreekster Braderie voor geopend. Zij drukte stonden kleine opstootjes, wanneer
het bijzonder de voorzitter op een knop en stelde daarmede de i er een kind omver gelopen werd of
Voordat de officiële opening
plaats vond, heeft liet comité
„Leiden Leeft", vertegenwoor
digd door de heren D. v. d.
Kwaak, J. v. d. Kloot, L. A.
Mennes en H. de Wilde, Woens
dagmiddag een bezoek gebracht
aan de Commissaris der Konin
gin in Zuid-Holland, mr. L. A.
Kesper. Om vijf uur kwam het
Glippertje voor de woning van
de Commissaris in Den Haag rij
den met mej. Willy van der
Meer, die een heerlijke Goudse
kaas bij zich had. De Commissa
ris had nameiijk laten weten, dat
hij wel van kaas houdt, maar
niet van Leidse. Wethouder Van
der Kwaak sprak daarom over
een „Leidse kaas zonder pitjes"!
Mr. Kesper was zeer dankbaar
voor het geschenk, temeer om
dat de stad, waar hij zo graag
en zo vaak komt, nu eens naar
hem gekomen was. De Com
missaris beloofde Donderdag
avond om half acht een bezoek
aan de Braderie te zullen bren
gen.
zien. Als we ons niet vergissen hing recht wees do loco-burgemeester,
er iets van Will Tweehuyzen en een wethouder J. C. van Schaik, er op,
stilleven van Van Zonneveld. Maar dat Leiden de naam heeft alleen maar
dat is dan ook alles wat we gezien I op 3 October feest te kunnen vieren,
hebben. Zeer groot was de belang- I Nu is wel gebleken, dat Leidén ook
stelling voor het raden naar het aan- iets anders kan organiseren. Als dit
penselen in een grote pot. De
winnaars ontvangen een schilderij.
Nog nooit, geloven we, hebben
de Leidse kunstenaars zoveel be
langstelling ondervonden. Wanneer
zij een zaal-tentoonstelling houden,
kost het moeite er enige honderden
mensen te krijgen; nu de kunst
op straat hing, kwam het publiek
met duizenden tegelijk!
Vraag ons ook niet wat er op de
Braderie te koop is. Is er wel iets
niet te koop? Men kan er sokken
kopen en een karpet, een knakworstje
en een halve koe, een speelgoed-
auto'tje en een keukenuitzet, kortom
van alles. Als volleerde standwer
kers stonden de winkeliers hun waren
aan te prijzen.
De grootste drukte concentreerde
zich op de Korenbeurs. Aan de ene
zijde was een gezellig café inge
richt, waar de hele avond geen stoel
leeg stond, aan de andere leant stond
een legertje dames oliebollen te bak
ken en patattes frites te verkopen.
De mensen trapten elkaar op de te
nen om een warm hapje te be
machtigen.
Buiten het Braderie-terrein was
het bijna even druk. Op de Haarlem
merstraat hadden alle winkeliers hun
etalage-verlichting ontstoken om hun
Braderie-koopjes onder de aandacht
te brengen. Men zag hetzelfde op de
Breestraat, waar de mensen-zee de
sfeer van 3 October opriep. Zeer te-
slaagt, zullen we werkelijk kunnen
zeggen: Leiden Leeft!
De loco-burgemeester sprak deze
woorden in Het Gulden Vlies, waar
de autoriteiten en genodigden na de
opening weer bijeengekomen waren.
Weth. Van der Kwaak deelde ge
schenken uit aan mevr. Van Kin
schot en bood de wethouders en ge
meente-secretaris een kaasje aan. Op
zijn beurt kreeg de heer Van der
Kwaak een kaasje van de heer J. v.
d. Kloot. Alle aanwezigen ontvingen
daarna 'n luxe doos met echte Leid
se Kletskoppen.
Ondertussen stroomde het publiek
verder. Pas tegen tien uur, toen de
halve bevolking van Leiden een nat
pak had, begon de drukte iets te
minderen en kregen de blijvers meer
gedegenheid iets te kopen. In het be
gin hadden zij nauwelijks ruimte om
hun porterronnaie te grijpen
Toen om elf uur het einde kwam
van deze eerste Baderie-dag, heer
ste er in de stad nog ten flinke
drukte. Velen bewonderden de
fraaie versiering en verlichting
van de Donkersteeg. Anderen lie
pen dooi de Maarsmanssteeg, waar
een prachtige licht-kroon de aan
dacht trok Ook de Dcezastraat-
winkeliers hebben een actie op
touw gezet, waarvoor eveneens
veel belangstelling was. De café's
in de bir.nenstad deden goede za
ken.
EEUWENOUD CENTRUM VAN BOERENLAND
vele eeuwen her. Het moge zijn, dat vele boeren thans per
auto komen en hun vee laten reizen in grote wagens, dit heeft
niets veranderd aan het feit, dat Leiden nog steeds een centrum
van het boerenland rondom is en dat de boeren uit de wijde om
trek naar de Sleutelstad trekken. Van oudsher is Leiden verbon
den met de veehouderij. In de achtste eeuw vond men op de
plaats waar Rijn en Mare samenvloeien, enige boerenhoeven. De
stad groeide en de boeren maakten plaats voor handel en
industrie. Maar zij zijn aan Leiden verbonden gebleven en op
iedere marktdag komen zij Leidens poorten binnen. Zo was het
ook vanmorgen, toen de boeren uit Rijnstreek, Duinstreek en
Amstelland hun beste vee naar Leiden brachten voor de 17de
Vebo-tentoonstelling, om de resultaten van hun fokkerij te tonen
en zo mogelijk een erepalm weg te dragen. De Leidse straten
waren weer vervuld van het geloei der koeien en rondom molen
molen De Valk heerste weer de vertrouwde bedrijvigheid, die
boer en stedeling zo bijzonder prettig aandoet. Het is de grote
verdienste van de Vebo, dat zij de centrale plaats van Leiden als
marktstad zo duidelijk accentueert en dat zij de Sleutelstad zo
actief betrokken heeft in hetgeen ons boerenland steeds nader
aan het hart ligt: het fokken van het beste vee, de glorie van het
kleine Holland. Reeds om zeven uur werd het eerste vee aange-
gevoerd en nadat de jury om acht uur in 't Schuttershof ontvan
gen was, toog zij onmiddellijk aan het werk om zo spoedig mo
gelijk de uitslagen bekend te maken. Terwijl de juryleden aldus
druk doende waren, kwamen om tien uur vele genodigden in
zoek om deze Braderie te wat het heeft te bieden. Met de bes- ophoudelijk geroezemoes van de mas- >t schutterhof bijeen, waar zij door de Vebo-voorzitter, de heer
had bijzondere bewondering te wensen voor een groot succes ver- sa, die voetje voor voetje langs de w> jjonda, hartelijk verwelkomd werden. Bij afwezigheid van
burgemeester Van Kinschot was het de loco-burgemeester, wet
houder J. C. van Schaik, die de officiële opening verrichtte.
noemde.
Leidens eerste burgeres, die be
treurde, dat haar echtgenoot door
een verblijf buitenslands niet aan
wezig kon zijn, merkte op, dat de ac
tie zal worden voortgezet in een
Leidse Week en zal culmineren in het
3 Octoberfeest.
Voorts wees zij er op, dat op het
gebied van de handeldrijvende en
industriële middenstand mag wor
den gezegd, dat Leiden een levendige
stad is, die bovendien als centrum
van wetenschap een wereldfaam
heeft en een middelpunt is van land
en tuinbouw en veeteelt. Toch is het
goed, dat „Leiden Leeft" nog meer le
ven in de brouwerij brengt. Het co
mité heeft zijn plan lofwaardig uit
gevoerd. Deze Braderie wil nog eens
speciaal benadrukken, dat Leiden
leeft, intens leeft. De eensgezinde sa
menwerking heeft iets zeer bijzonders
tot stand gebracht en de burgerij
zal van deze activiteiten ruim
schoots genieten. Ik vertrouw, dat j
sirene in werking, die luid-loeiendiemand een parapluie-balein in z'n
aan heel de stad verkondigde, dat het oog kreeg, hetgeen niet tot de Brade-
feest begonnen was.
Hij deed dit met een overzicht
te geven van de belangrijke plaats,
die Leiden al sedert eeuwen inne-
ment ten aanzien van de veehoude
rij, als centrale markt waarop de
boeren uit de wijde omtrek elkaar
ontmoeten en handel drijven.
Dit laatste legt Leiden geen wind
eieren. Een groot deel van de mid
denstand profiteert regelmatig van
het verblijf der boeren in Leiden,
niet'op de laatste plaats de nering
doenden rondom de markt. In dit
verband wees de heer Van Schaik er
op, dat Leidens Gemeentebestuur bij
de komende verplaatsing van de
Veemarkt buiten het stadscentrum
(over vijf jaar, achter de Haarlem
mervaart) terdege rekening zal moe
ten houden met het typische cachet
onder de Korenbeurs verdrongen de mensen elkaar om een paar heerlijk*. van de Leidse markt, vol landbouw-
oLiebollen of een zakje patattes frites te bekemen. 1 winkels en café's.
Leiden is thans bovendien een
centrum voor het land- en tuin-
bouwonderwijs. In 1948 werd er
een Lagere Landbouwschool ge
opend. Pogingen tot het oprich
ten van een Tuinbouwdagschool
hebben nog geen resultaat opge
leverd, maar het Gemeentebe
stuur zal het toch niet laten bij
de Avondschool van de Ned. Mij.
voor Tuinbouw en Plantkunde,
hoeveel deze ook voor de verede
ling van de tuinbouw heeft bij
gedragen. De tegenwoordige tijd
stelt steeds hogere eisen, ook aan
het land- en tuinbouwonderwijs.
Nadat spr. met enige cijfers had
aangetoond, dat de export van vee
houderij-producten nog steeds gro
ter wordt en een zeer belangrijke
deviezenbron is, spoorde hij de vee
houders aan op de goede weg door
te gaan en niet tevreden te zijn met
de tegenwoordige resultaten. Over
tuigd, dat de Vebo ook in 1952 niet
teleur zal stellen in haar taak het
dienen van de belangen van veeteelt
In het Waaggebouw werd gister
avond de 'Vebo-kaastcntoonstclling
geopend, waarop de grote roem van
Hollands polderland te pronken ligt:
de onvergelijkelijke boerenkaas, met
grote vakmanschap en liefde op de
boerderij gemaakt.
Op hoge stellages liggen dc goud
glanzende kazen uitgestald, terwijl
daarvóór een pyramide van kazen
is gebouwd, waarvan het publiek
moet raden hoeveel het totale ge
wicht bedraagt. We zagen gister
avond twee kleine peuters (zoontje
en dochtertje van de heer Th. Schol-
te) vol bewondering de kazen be
zichtigen. Het meisje was er zelfs
voor op een stoel gaan staan!
(Foto: „De Leidse Courant")
en landbouw verklaarde de loco
burgemeester de tentoonstelling
voor geopend.
Vervolg pag. 2, Eerste Blad.
