S)e ftzidaeSou/fca/iit
DE TROONREDE
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1952
42ste JAARGANG No
Leiden leeft!
Grote prijsvraag
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.47 p. w„ f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
VERDIENSTELIJK
PROGRAMMA
Met bizondere belangstelling werd
dit jaar de Troonrede tegemoet
gezien, daar zij de weerslag zou zijn
van het compromis, dat tussen de
vier in de regering zitting nemende
partijen was aangegaan. Deze Troon
rede is tevens regeringsverklaring
en deze
Bij het overzien van de ontwikkeling in de achter ons liggende pe
riode is er, naast grond voor bezorgdheid, ook in meer dan èèn
regeringsverklaring is geb^- *icht reden tot voldoening en dankbaarheid.
seerd op de schets van dr. Drees, wel
ke in grote lijnen het politiek beleid
tekende en welke op even vlotte
wijze werd aanvaard als de kabinets
formatie met horten en stoten ge
paard ging. Het vermoeden afge
leid uit dit spoedige accoord tussen
zo uiteenlopende meningen dat het
regeringsprogram van socialistische
zijde bezien gematigd zou blijken,
wordt, door de Troonrede bevestigd.
Zelfs de nogal ingrijpend klinkende
zinsnede inzake de investerings-poli-
üek: „mede door participatie van de
overheid waar de omstandigheden
daartoe nopen", is, door het erbij ge
maakte voorbehoud van de genoopt
heid, als algemene richtlijn niet on
aanvaardbaar. Het hangt geheel af
van de manier, waarop zulk een deel
name van de overheid in practijk
wordt gebracht en wij kunnen ons
nauv/elijks indenken, dat een Ant.-
Rev. minister van Economische Za
ken zou wijken voor aandrang, méér
investeringen door de staat te doen
geschieden, dan het algemeen welzijn
vordert.
De opmerking, dat het van de
manier afhangt, waarop de verschil
lende paragrafen in wets-artikelen
worden uitgewerkt, is trouwens gel
dend voor de gehele Troonrede
in 't bizonder voor de bemoeiingen
van de overheid op het terrein van
de vrije jeugdvorming. Maar als
staatsstuk in haar geheel bezien geeft
deze Troonrede een programma voor
het nieuwe zittingsjaar, dat gezond-
progressief kan worden genoemd, op
de basis van een conservatief finan
cieel beheer. Van belasting-ve'rlaging
wordt niet gerept, omdat een deel
van de lopende inkomsten zullen
worden gebruikt tot dekking van de
kapitaalsuitgaven, 'welke noodzake
lijk zullen zijn voor woningbouw en
werkgelegenheid. Of de bevordering
van voldoende investeringen toch tot
een belastingverlaging voor bedrijfs
winsten zal leiden, wordt in 't midden
gelaten, terwijl wel de nadruk wordt
gelegd op de uitvoer naar de dollar-
landen en een verhoging van de koop
kracht der bevolking. De onzichtbare
straffe hand van prof, Lieftinck is in
de financiële paragrafen nog duide
lijk te bespeuren, maar het zal zeker
aanbeveling verdienen na te gaan of
de tijden niet gerijpt zijn, althans
voor het bedrijfsleven, deze straffe
omknelling te verlichten om de vrije
investeringen aan te moedigen en
aldus tevens de werkgelegenheid bre
der baan te geven. Daartoe moet wel
geneigdheid bestaan aangezien uit
drukkelijk wordt vastgesteld, wat ze
ker niet bijzonder socialistisch klinkt,
dat de ontwikkeling van het normale
zeker verantwoord is.
Nu ons land de schok van de onaf
wendbare militaire veiligheids-maat
regelen in een verzwaarde belasting
heeft opgevangen en de betalingsba
lans in evenwicht is gebraoht hoe
wel niet al te vast is het nodig de
werkgelegenheids-politiek in het
middelpunt der regerings-zorgen te
plaatsen. Een open oog heeft de re
gering daarbij voor de uitvoer, en de
industrialisatie als de gezondste mid
delen om de werkgelegenheid te ope
nen. doch daarnaast beraamt zij ver
snelling en voorbereiding van cul
tuur-technische werken waarbij^ ook
wel gedacht zal zijn aan de. overigens
zeer kostbare, wegenbouw, welker
bespoediging, met name van de weg
BurgerveenYpenburg economisch
zkêr verantwoord is.
Behalve aan de grote industriële
ondernemingen en grote werken tot
bezwering van de werkloosheid, wijdt
de Troonrede aandacht aan het uit
breiden van credieten voor de mid
denstand en huur-verhoging en in 't
bizonaer aan het welzijn van de
landbouw, voor welke bedrijfstak
omvangrijke wetten worden ontwor
pen, waarbij de Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisatie tot volledige toe
passing zal komen Het is met enige
spanning, dat de verwezenlijking
van dit ontwerp kan worden ver
wacht en op haar verdienstelijkheid
getoetst, want als één P. B O.-schaap
nu goed en wel over de dam is, zal
de geneigdheid groter zijn ook op
andere terreinen de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie zonder dwang
en con amore in te voeren.
In de onderwijs-paragraaf worden
de wetsontwerpen voor onderwijsver
nieuwing van minister Rutten door
zijn voormalige staatssecretaris over
genomen, terwijl de afschaffing van
het schoolgeld voor leerplichtigen
het is voorzichtig geformuleerd!
zal worden onderzocht. Tevens wor
den maatregelen overwogen, opdat
ook in minder-bedeelde kringen met
meer gemak na de lagere school de
studie kan worden voortgezet.
Wij zouden in een herhaling van
de Troonrede vallen, indien wij de
inhoud van de sociale paragrafen
weergaven, doch oprechte voldoening
zal wekken dat de administratie van
sociale verzekering en belastingen zal
worden vereenvoudigd de romp
slomp is werkelijk schrikbarend
en dat het wankele ziekenfonds-we
zen beter op poten zal worden gezet.
De internationale betrekkingen, zo
als deze in de Troonrede worden ont
vouwd, geven geen aanleiding
opmerkingen er heerst daarom-
In de internationale toestand is helaas geen ontspanning ingetreden,
maar aan de samenwerking tussen de vrije volken kon tastbaarder
gestalte worden gegeven. De grondslagen voor de veiligheid van het
Westen werden door voortgezette opbouw der Atlantische strijd
krachten bevestigd en uitgebreid. De voortschrijdende integratie van
West-Europa zal die grondslagen verder versterken en houdt, indien
zij ook op economisch gebied wordt voortgezet, tevens de belofte in
van een blijvende bijdrage tot verhoogde welvaart der daaraan deel
nemende volken;
In het betalingsverkeer met het buitenland is een wending ten goe
de opgetreden.
Ook in de voor ons liggende periode zal de ontwikkeling der in
ternationale betrekkingen in belangrijke mate haar stempel drukken
op het beleid. Teneinde in het kader van de Noord-Atlantische ver
dragsorganisatie een versterking der Westeuropese defensie te be
reiken, werd de Europese Defensie Gemeenschap voorbereid. Een
ontwerp van wet tot ratificatie der in dit verband aangegane over
eenkomsten zal binnenkort de Staten-Generaal bereiken.
Aan een nauwe samenwerking met België en Luxemburg in Bene-
luxverband blijft de Regering grote waarde hechten.
Nu belangrijke structurele wijzigingen in de internationale verhou
dingen met toenemende snelheid tot ontwikkeling komen, zal het
aan de behartiging van het buitenlands beleid ten goede komen, in
dien de wijziging van de bepalingen in de Grondwet betreffende de
buitenlandse betrekkingen, welke reeds in eerste lezing door de Sta
ten-Generaal is aanvaard, zo spoedig mogelijk van kracht wordt.
NIEUW-GUINEA.
De Regering is bereid de besprekingen met Indonesië over de Ne
derlands-Indonesische Unie en daarmede samenhangende kwesties,
welke in Februari j.l. werden opgeschort, te hervatten met het doel
een nieuwe basis voor de betrekkingen tussen Nederland en Indonesië
te leggen.
De Regering zal zowel de geestelijke en sociale ontwikkeling der
bevolking van Nieuw-Guinea als de economische vooruitgang van
het land bevordejen. Het ligt in het bijzonder in de bedoeling zo
spoedig mogelijk een ontwikkelingsplan voor dit gebiedsdeel vast te
stellen.
Door een en ander dient de.grondslag te worden gelegd voor de
mogelijkheid, dat op den duur de bevolking in staat zal worden ge
steld z»lve over haar toekomst te beslissen.
Hiermede wordt tevens gehandeld in overeenstemming met artikel
73 van het Handvest der Verenigde Naties.
In overleg met de Regeringen der Nederlandse Antillen en van
Suriname zal er naar gestreefd worden de voorbereiding van de
nieuwe rechtsorde in het Koninkrijk voortgang te doen vinden.
Het ligt in de bedoeling met spoed de instelling te bevorderen van
de Commissie voor het voortgezet overleg, waartoe de Conferentie
Nederland-Suriname-Nederlandse Antillen besloot.
BETALINGSBALANS MET OVERSCHOT
Tengevolge van in 1951 getroffen maatregelen, de gunstige ont
wikkeling van de ruilvoet met het buitenland en een aantal slechts
tijdelijk werkende factoren, zal waarschijnlijk in 1952 voor het eerst
na de bevrijding de betalingsbalans een overschot vertonen. De goud
en deviezenvoorraad is echter in verhouding tot de totale handels
beweging nog aanzienlijk kleiner dan voor de oorlog. Daarenboven
is de internationale economische toestand vol onzekerheden, terwijl
de dichtheid en de snelle groei van onze bevolking voortdurende toe
neming der economische bedrijvigheid voor ons land dringend nood
zakelijk maken.
DE WERKGELEGENHEID.
Het feit, dat de productie reeds geruime tijd gelijk is gebleven en
dat de werkloosheid zich gemiddeld in 1952 op een hoger niveau be
vindt dan vorige jaren, noopt er toe de werkgelegenheidspolitiek
steeds meer als het centrale punt in het sociaal-economische beleid
te zien. Primair is de ontwikkeling van het normale bedrijfsleven.
Met het oog hierop zal dan ook met name de industrialisatiepolitiek
met kracht worden voortgezet, waarbij de mogelijkheid van voldoen
de investeringen zal zijn te bevorderen, mede door participatie van
de overheid in de investeringen waar de omstandigheden daartoe
nopen.
Naar een versnelde uitvoering van de plannen voor de ontwikke
lingsgebieden wordt gestreefd.
De bereidheid bij het bedrijfsleven om tot nieuwe investeringen over
te gaan is uiteraard in belangrijke mate afhankelijk van de verwach
tingen omtrent de afzet der producten. Daartoe zal handhaving en zo
mogelijk verhoging van de koopkracht der bevolking van belang zijn,
terwijl tevens de export zal zijn op te voeren. Dit geldt met name voor
de uitvoer naar de Ver. Staten van Amerika en Canada, aangezien
ook bij een overigens gunstige betalingsbalans het dollartekort nog
blijft bestaan. Een zo snel mogelijk totstandkomen van de wettelijke
trent een nationale eensgezindheid
doch meer nieuwsgierigheid bestond
er voor Nieuw-Guinea, dat in de for
mulering, hier gekozen, in de ijskast
is gebleven, maar met de sleutel in
het slot. Aansluitend op de door de
Indonesische regering geuite wens de
besprekingen over de Nederlands-In
donesische Unie te heropenen, ver
klaart ook onze regering zich daartoe
bereid, met dien verstande en
daarvan zal ook de Indonesische re
gering niet onkundig zijn gebleven!
dat Nieuw-Guinea Nederlands
blijft, zo lang het onmondig kan wor
den geacht over zijn eigen status te
beslissen. De gehele Nieuw-Guinese
aangelegenheid drijft midden in de
zee van de wereldpolitiek, wat voor
een eiland, dat bewoond wordt door-
koppensnellers, een vermakelijke eer
betekent. Deze klip in zee schijnt in
de Indonesisch-Nederla'ndse betrek
kingen thans omzeild te kunnen wor
den, doch dat neemt niet weg, dat
het overleg over de zeer losse maar
door Indonesië als nog te knellend
aangevoelde banden tussen hen en
ons, zeer moeilijk en voor ops teleur
stellend kan zijn.
Als wij ons niet vergissen, komt
de Koningin, na als constitutioneel
monarch plichtmatig de door de de-
(Adv.)
de
volgende
belangrijke gebeurtenis
Op Vrijdag 19 Sept., om 2 uur, begint op
Houtrust het grote evenement van Den
Haag: de 70ste Damesbeurs van de Dames
kroniek. Vele attracties en demonstraties,
waardevolle geschenken. Entrée slechts
fl.-; kinderen f0.50.
Dit moogt CJ beslist niet missen!
partementen aangevoerde lees-stof te
hebben uitgesproken, zelf aan het
woord bij het slot, waar de Troon
rede gevoeliger van toon wordt en
gewaagt van de moeilijkheid tot het
bewaren van de nodige afstand tegen
over de vele vraagstukken van deze
tijd, om in deze tijd nog tijd te vin
den voor de „verdieping van eigen
inzicht". De Troonrede valt op geluk
kige wijze uit haar rol, na haar rol
vervuld te hebben. Deze rol was „de
goede vertegenwoordigers des volks",
en daarmede het gehele volk, een
uiteenzetting te geven van de plan
nen der regering voor dit jaar, ee*
zeer rijk-beladen en, met het eerder
gemaakte voorbehoud, verdienstelijk
en veelbelovend programma.
voorzieningen, genoemd in de Exportnota, die in de afgelopen zit-
tingsperiode aan de Staten-Generaal werd overgelegd, is daarom
gewenst.
De Regering zal, terwille van de toeneming van het handelsver
keer, krachtige steun verlenen aan pogingen om internationaal tot
verlaging van invoerrechten te komen.
Waar nodig wordt de uitvoering van openbare, in het bijzonder
ook cultuurtechnische werken versneld en de voorbereiding van
nieuwe plannen wordt ter hand genomen.
Voortzetting van een actief emigratiebeleid acht de Regering ge
boden. Het landbouwbeleid blijft gericht op een zo groot mogelijke
bijdrage van de landbouw in de nationale productie, met inachtne
ming van de bestaanszekerheid voor de werkers in deze bedrijfstak.
In het bijzonder door een consequente voortzetting en uitbreiding
van het vestigings- en credietbeleid zal getracht worden de econo
mische positie der middenstandsbedrijven zoveel mogelijk te ver
stevigen.
DE WONINGBOUW.
Op het gebied van de woningbouw zal gestreefd worden naar de
bouw van tenminste 55.000 woningen.
Een passende verhoging van de huren zal aanhangig worden ge
maakt met compensatie van kosten voor die groepen huurders, ten
aanzien van welke dit mogelijk en nodig is.
Om de krotopruiming dienstbaar te maken aan bestrijding van
werkloosheid, wanneer in komende jaren de bouwbedrijvigheid zou
teruglopen, zal de voorbereiding van saneringsplannen worden ter
hand genomen. Het zal naar het oordeel van de Rgering ook tijdens
het komende begrotingsjaar geboden zijn een deel van de lopende
inkomsten van het Rijk aan te wenden voor het dekken van kapi
taalsuitgaven. Het is twijfelachtig of zonder deze financieringswijze
de middelen voor de woningbouw en voor werken, noodzakelijk ook
terwille van de werkgelegenheid, in voldoende mate zouden kunnen
worden verkregen, terwijl het tevens aanbeveling verdient, de nog
steeds hoge staatsschuld zo beperkt mogelijk te houden.
In verband met de zware lasten, die op de bevolking drukken, zal
bij de uitgaven grote soberheid zijn te betrachten.
ONDERWIJS-VERNIEUWING.
Naast de toenemende krachtsinspanning voor de verdediging en
op materieel gebied komt de noodzaak tot behoud en versteviging van
de geestelijke waarden van ons volk sterk naar voren. Voorzienin
gen, die hieraan dienstig kunnen zijn, zijn in de afgelopen jaren voor
bereid en, wat betreft de vernieuwing van het onderwijs, ten dele
reeds in de vorm van wetsontwerpen aan de Staten-Generaal voor
gelegd. Het ligt in het voornemen de verdere uitwerking hiervan
ook in de komende Regeringsperiode met voortvarendheid ter hand
te nemen.
Voortgang zal worden gemaakt met het treffen van maatregelen,
opdat de Nederlandse bevolking zoveel mogelijk aan de verschillende
vormen van onderwijs, kunsten en wetenschappen deel kan hebben.
Onderzocht zal worden of voor leerlingen van de lagere school
•wellicht voor alle leerplichtige leerlingen het schoolgeld ware af
te schaffen dan wel de regeling ware te vereenvoudigen. Tevens zal
worden overwogen of meer belastingfaciliteiten nodig zijn voor kin
deren, die in opleiding zijn, of ter tegemoetkoming in de kosten van
eigen studie. Verruiming van studietoelagen zal worden bevorderd.
Aan de bemoeiingen van de overheid op het terrein van de vrije
jeugdvorming zal een wettelijke basis zijn te geven.
Een wetsontwerp tot regeling van de omroep en een ontwerp van
wet tot heffing van kijkgeld hoopt de Regering in dit zittingsjaar aan
te bieden. Ook overigens wacht op het gebied van de wetgeving Re
gering en Staten-Generaal een omvangrijke taak. Naast reeds ge
noemde wetsontwerpen zijn o.a. aanhangig een ontwerp inzake de
omzetbelasting, dat heffing daarvan bij de detaillist wil beëindigen
een ontwerp op de vervreemding van landbouwgronden om het ont
staan van onrendabele bedrijven te voorkomen, benevens voorstellen
betreffende herziening van het burgerlijk procesrecht en van de cas
satieprocedure.
Nadere voorstellen aangaande Jiet burgerlijk procesrecht worden
voorbereid.
In verband met de voorgenomen herziening van het Burgerlijk
Wetboek zullen in de vorm van vraagpunten een aantal principiële
kwesties aan de Tweede Kamer ter behandeling worden voorgelegd.
Gestreefd wordt naar een spoedige indiening van wetsontwerpen
betreffende een algemene regeling van de administratieve rechtspraak.
Een Staatscommissie zal een onderzoek instellen nopens in ons
kiesstelsel aan te brengen wijzigingen. Voorts zal mede in verband
met het vraagstuk van de samenvoeging van gemeenten de meest
gewenste bestuursvorm voor de grote gemeenten in onderzoek wor
den genomen.
SOCIALE VOORZIENINGEN
Een herziening der pensioenwetgeving is in voorbereiding.
Een definitieve regeling van de ouderdomsvoorziening, ook voor
zelfstandigen, op de grondslag van de sociale verzekeringsgedachte
zal worden voorbereid, zodra het advies van de Sociaal-Economische
Raad is ontvangen. Op dezelfde grondslag zal een definitieve rege
ling van de kinderbijslag voor zelfstandigen worden bevorderd. Ver
eenvoudiging van de administratie van de sociale verzekeqring en
de belastingen wordt voorbereid.
De regeling van het ziekenfondswezen en de organisatie der ge
zondheidszorg zullen zijn te herzien.
DE LANDBOUW.
Op het gebied van de landbouw zijn o.a. voorbereid een Land-
bouwarbeidswet, een Landbouwwet ter vervanging van de zoge
naamde crisiswetgeving welke aangepast zal zijn aan de wetge
ving inzake de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie, en een herzie
ning van de Pachtwet.
Steeds groter wordt de kring van problemen, die U ter beoordeling
worden voorgelegd. Niet alleen binnenslands, maar ook internationaal
vragen voortdurend meer onderwerpen de aandacht van de Rege
ring en Volksvertegenwoordiging. Temidden van de dagelijkse zor
gen en ingewikkelde problematiek wordt het steeds moeilijker het ge
heel te blijven overzien. Nog moeilijker is het tegenover de vraag
stukken van deze tijd de nodige afstand te bewaren en aandacht te
schenken aan verdieping van eigen inzicht. Moge God U wijsheid
schenken en Gij als goede vertegenwoordigers des volks in het ko
mende zittingsjaar tot zegen van het Koninkrijk en voorzover het
in ons vermogen ligt van de wereld werkzaam zijn.
Onder deze bede verklaar ik de zitting van de Staten-Generaal
voor geopend.
NAGUIB VRAAGT
HALF JAAR
Egypte's generaal-premier Naguib
heeft een lialf jaar tijd gevraagd om
zijn hervormingsplannen uit te voe
ren.
„Wij hebben nog maar de eerste
faze bereikt", sprak hij op een mas
savergadering, „De volgende stappen
vragen uw samenwerking en uw ge
duld. Geeft ons zes maanden de tijd."
Naguib heeft reeds nieuwe verkie
zingen beloofd tegen Februari, over
een half jaar derhalve.
Men verwacht, dat hij deze week
de politiek jegens Engeland zal uit
stippelen, een politiek, die gebas-
seerd zou zijn op „realisme".
Volgens sommige bladen zouden
Naguib en zijn ministers overwegen
om van het land een republiek te
maken een dankbeeld, dat onder
steund zou zijn door een petitie van
verschillende organisaties en par
tijen. Officieel is tot dusverre echter
niets in de richting van een wijziging
van het regiem ondernomen.
Zonder fez gaat
het niet
De kooplieden in fezzen te Alex-
andrië hebben bij de bevoegde auto-
randum een soort „verdediging en
verheerlijking van de fez" inge
diend. Zij beschouwen de fez als het
nationale Egyptische hoofddeksel.
De kooplieden stellen deze vraag:
„Wat komt er zonder fez terecht van
de kale, de kleine, de vrome en de
nationalist?" Ook brengen zij in
herinnering, dat per jaar voor 5.078
pond sterling fezzen werd uitgevoerd
en dat Egypte in 1950 voor 65.000
pond sterling hoeden heeft inge
voerd. „Het zou dus millioenen kos
ten, indien de hoed als hoofddeksel
algemeen werd ingevoerd."
Gearresteerden te
Vera Cruz weldra
vrij
De Nederlandse consul Gabriel L.
Barranco heeft meegedeeld dat de
drie Nederlandse zeelieden die sinds
Juli in Vera Cruz worden vastge
houden onder verdenking van moord
op een Cubaanse verstekeling op de
„Alblasserdijk", waarschijnlijk in do
loop van deze week vrijgelaten zul
len worden.
De advocaten van de drie Neder
landers zijn in hoger beroep gegaan
en het Federale Hof heeft daarna ge
last de verdachten in vrijheid te
stellen. Het Hof van Appèl achtte
geen termen aanwezig om langer ar
rest te rechtvaardigen en noemde de
tenlastelegging en het verzamelde
bewijsmateriaal onvoldoende.
De uitspraak van het Hof van Ap
pèl is doorgezonden naar het dis
tricthof, maar de plaatselijke autori
teiten hebben nog niet op het bevel
van hogerhand gereageerd.
Veertien dagen geleden nam de
Nederlandse regering de kwestie op
en diende bij de Mexicaanse gezant
in Den Haag een klacht in over de
trage afwikkeling van het geval.
Een tip voor transporteurs
In de woeste Abruzzen (Italië), kun
nen sommige bergdorpjes niet wor
den bereikt door vrachtwagens, zelfs
niet door karretjes. Daar wordt de
waarde van het hoofd van 'n vrouw
niet afgemeten naar de mooie ogen,
neus of mond, maar naar de stevig
heid van de schedel. Want de huis
vrouw in de Abruzzen doet bood
schappen zonder boodschappentas.
Zij zet het brood, vlees, een kan met
water, op haar hoofd, en zo wandelt
zij rustig naar huis. Ook deze vrouw
vindt, dat water het beste op het
hoofd kan worden gedragen. Op weg
naar huis, ergens in de bergen, breit
zij kousen voor het gezin. De kope
ren kan is met de hand gemaakt.
JCatieCtje
Pessimisme is gelijk aan een don
kere bril, die het zonnige landschap
als door onweerswolken bedreigd
doet schijnen.
