HAMEA De persoonlijke kennis van een Frans fractieleider Een moderne drukkerij in het hart van Java Liefhebberijtje van Bert Brugman werd een marionettentheater-bedrijf VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1952 DE LE1D5E LU U KAÏN 1 TWEEDE BLAD PAGINA 3 Oma's leus doet weer opgeld Tentoonstelling voor scholen over: „Het wonder van de melk „Melk is goed voor elk", is een en vitamine bij slappe, bleke kinde- ouderwetse, doch nog springlevende slagzin, die reeds op de drinkbekers bij oma stond. Maar, hoe gek het ook mag klinken, wat melk eigenlijk is, kunnen honderdduizenden stedelin gen en kinderen nauwelijks minder vaag omschrijven, dan met: „Iets van de koe". Er zijn zelfs kinderen, die stellig menen, dat melk uit de fabriek komt en het meer „vies" vinden, dat ten plattelande „melk van een koe" gedronken wordt. Dat dergelijke begrippen mede tot een verwrongen beeld van de samen leving bij kinderen kunnen bijdra gen, wordt in onderwijskringen ter dege beseft. De grote rol, die de landbouw in het bestaan van ieder mens via tafel en maag speelt gaat qua betekenis in het stadsleven goed deels teloor. Om de jeugd een beeld te geven van de landbouw, en wel speciaal van de veeteelt, wordt thans een rei zende tentoonstelling „Het wonder van de melk" voorbereid. Deze gaat uit van de stichting onderwijsten toonstellingen. Op 17 Sept. wordt deze expositie te Den Haag officieel geopend. Voor de leerkrachten ligt een ge zellig geschreven boekje met illu straties gereed, waaruit zij even tueel enkele lessen en een toelichting op de tentoonstelling kunnen voor bereiden. Het „Wonder van de melk" beeldt uit, hoe melk bij de consument te recht komt, en in welke vormen. Het maken van kaas en boter en de ver werking van melk in voedings- en genotmiddelen en zelfs in industriële producten als kunststoffen wordt op eenvoudige wijze duidelijk ge maakt. Naast een uiteenzetting over de verhouding tussen landbouw en stad en de betekenis daarvan, wordt de aandacht gevestigd op de voedings waarde van melk. Op scholen,waar geen melk ge dronken wordt, worden vaak ernsti ge tekorten gecohstateerd aan eiwit ren, doch ook wel bij kinderen, die er als „wolken" uitzien. Op scholen, waar wel melk wordt gedronken, werd over het algemeen een verheugende vooruitgang gecon stateerd. Ook de schoolprestaties worden gunstig beinvloed. Vele leerkrachten, die eerst tegen de last van de ochtendmelk opza gen, zyn thans overtuigde propagan disten van de schoolmelk. Een belangrijk punt is ook, dat de kinderen zelf gaan beseffen, dat een goede voeding voor hun gezondheid en voor een goede toekomst essen tieel is. Hier ligt voor de komende tentoonstelling, naast de „technische", ook een maatschappelijke taak, die met het „Wonder van de Melk", naar oordeel der organisatoren, zo goed en grondig mogelijk wordt ver richt. Onder de passagiers, die zich he denochtend op de Wilhelminakade in Rotterdam op de „Nieuw Amster dam" inscheepten, bevond zich ook de bekende radiospreker en jeugd- zielzorger pater P. wesseling C.s.s.R. Pater Wesseling vertrekt naar New York voor een studiereis van enige maanden door de Verenigde Staten, waar hij, in opdracht van het „Of fice international de l'Enseignement Catholique" te Genève een rapport zal opstellen over do stand van het katholieke onderwijs in de V.S. Daarnaast zal pater Wesseling ten behoeve van zijn werk onder de ka tholieke Nederlandse jongeren in de beweging „Dit is Leven" een uitge breid onderzoek instellen naar de methode en de systematiek van de zielzorg onder de Amerikaanse jeugd en het gebruik, dat hierbij wordt ge maakt van pers, radio en propagan da. Hamea Crème - Gezonde huid Hamea Gelei- Gave handen (Advertentie) „DE VRIJHEID EN IK" Leerdamse politie arresteert leugenaar ULTRAMODERNE PRECISIE- LOODWALS IN DELFT. Een merkwaardige en voor de ganse wereldindustrie ultramoderne apparatuur is te Delft bij de Zuid- Hollandse pletterijen v.h. D. A. Hamburger N.V. in gebruik geno men. Het is een 28 meter lange pre- cisie-loodwals, die deze Nederland se industrie in staat stelt per dag ongeveer dertig ton geplet lood af te leveren in dikten van een tiende milimeter af. Deze wals, die naar het uiterlijk overeenkomt met wal sen uit de staalindustrie, is groten deels op aanwijzing van de directie van het bedrijf gebouwd. Vrijwel alle handelingen worden automa tisch uitgevoerd. De producten wor den geleverd met een zuiverheid aan dikte, die verschillen tot hoog stens tweehonderdste deel van een milimeter toelaat. Met deze appara tuur is de fabriek tot de best inge richte pletterijen ter wereld gaan be horen. Op aanwijzingen van een ingezete ne, die reeds eerder het slachtoffer van de rwendelpraktijken van de be- Hiermee is de hand gelegd op een damse politie zekere B. D. uit Halm (Fr.), uit 43 jaar, kunnen arresteren. Heirmee is de hand gelegd op een oplichter-fantast, die het niet alleen in ons land tot een waslijst van ver oordelingen heeft gebracht, maar ook in het buitenland (Engeland, Frankrijk en Australië) meermalen in contact is geweest met de politie. B. D. noemde zich de laatste tijd journalist en ook wel litterator. On der deze dekmantel probeerde hij al om in den lande lezingen te organi seren over zijn buitenlandse beleve nissen. In Zaltbommel slaagde hij in deze opzet, maar verscheen op de avond van de lezing in „kennelijke staat" voor zijn auditorium en sloeg daarbij zulke wartaal uit, dat men hem het woord ontnam en de lezin genreeks in het geheel zou D. zes avonden vullen annuleerde. D. wordt nog gezocht door de poli tie van Wieringen, Schagen, Bergen en Heeze wegens oplichterij of fles sentrekkerij. Het betreft voorname lijk onbetaalde hotelrekeningen. Ook wist hij slachtoffers te maken onder de goegemeente. In Leerdam nam hij zijn intrek in een hotel, daarbij voor gevende, dat een ter plaatse bekend krantenman de rekening wel zou be talen. De betrokken journalist poog de hij daarna enkele verhalen te ver kopen. Hetzelfde trucje had echter reeds een jaar of wat eerder een kleine buit opgeleverd, zodat het deze keer op een fiasco uitdraaide. De politie, die in de zaak werd ge kend, ontdekte, dat >3. een serie von nissen achter de rug heeft, die hem rn JCappie Jiapij. watdt jaumaiht Zo hebben we dan gisteren Humpo in een diepe, gemakkelijke stoel bij Evelientje achtergelaten. En omdat jullie wel gemerkt zult hebben, dat Humpo erg graag op zijn gemak bij Evelientje zit, zullen wij hem eens een poosje met rust laten. Trouwens na al die vrese lijke avonturen, kreeg Humpo een erg rustige tijd. Hij schilderde mooie schilderijen, zat 's avonds in 7ijn tuintje naar de ondergaande zon te kijken en ging dikwijls een kopje thee drinken bij Evelientje, die ook toevallig geen spannende avonturen beleefde. Maar terwijl Humpo kalm van zijn rust geniet, is de redactie van een heel grote krant in Nederland in rep en roer gekomen. Daar kwam dezer dagen een klein jongetje binnenlopen, dat zo graag journalist wilde worden. Nu is journalist niet zo'n heel erg gemak kelijk baantje en je kunt er ook de meest wonderlijke en spannende avonturen beleven. Dit jongetje, Koppie Kopij, blijkt een erg pienter knaapje te zijn en het eerste grote stuk, dat hij in de krant mocht zetten, was een verhaal over zijn eigen belevenissen. Voordat hij dit avonturenver haal echter kon schr-ijven, moest hij ze natuurlijk eerst zelf mee maken. En daar beginnen we morgen dan mee. J ruim vijf jaar uit de circulatie hield en dat hij bovendien van 1948 tot me dio 1952 behoudens enkele korte tus senpozen vrijwel doorlopend in voor lopige hechtenis heeft gezeten. Het Gereechtshof in Leeuwarden stelde hem zelfs voorlopig ter besdhikking van de regering. D. werd tot deze straffen veroor deeld wegens een imponerende lijst van zwendelarijen. D. dist de meest ongeloofwaardige verdichtselen op. Hij geeft zich uit voor 'n zoon van een Friese genees heer en beweert in de oorlog illegaal medicijnen gestudeerd te hebben. In Frankrijk zegt hij kind aan huis te zijn bij Bidault en met tal van Australische autoriteiten zegt hij op voet van „jij en jou" te staan. Volgens zijn zeggen legt hij de laatste hand aan het manuscript voor een boek, getiteld: „De vrijheid en ik". Voor dit ongetwijfeld waarde volle meesterwerk, kan D. nu eens een indrukwekkende voorraad inspi ratie verzamelen, want de mens ver diept zich nu eenmaal bij voorbaat in die zaken, die hij niet bezit. Nu en „de vrijheid" is voor D. voorlopig een wensdroom, want hij is ter beschik king van de officier van justitie te Dordrecht gesteld. Verhouding overheid-particulier Thesaurier-generaal vol lof over werk van Broeder Balduinus Bijslag voor slechts één vrouw. De drukkerij van broeder Bal duinus is de beste, die ik ooit heb ontmoet. En dat niet alleen om de perfecte arbeidsorganisatie, die ik er constateer, maar meer nog om de sociale voorzieningen, waarvan alle arbeiders profiteren". Dit zeide de thesaurier-generaal van het Indone sische Departement van Financiën onlangs, toen bij eon bezoek bracht aan de drukkerij Canisius der Broe ders van de Onbevlekte Ontvange nis te Djokjakarta. In 1922 is de drukkerij Canisius voor de missie heel klein begonnen, maar zij groeide zo snel, dat zij in 1934 naar het centrum van Djokja karta moest worden overgebracht. Een grote hangar is de fabrieksruim- te. Directeur der drukkerij is broe der Balduinus van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis uit Maastricht, die in Midden Java be langrijk onderwijswerk ten behoeve van de Missie verrichten. Sinds haar oprichting heeft de drukkerij bijna onafgebroken ge- het werk stilgestaan. In een onderhoud met een speciale Fides-correspondent vertelde Broe der Balduinus, dat op zijn drukkerij 75 arbeiders werken, bijna alle Ka tholieken. Zij ontvangen een loon, dat tamelijk hoog is vergeleken bij het algemene loonpeil. Maar buiten deze hoge bezoldiging genieten de arbeiders nog van gezinstoelagen. Maar deze worden slechts voor één vrouw en haar kinderen uitbetaald, waarmede tevens een Christelijke oplossing is gegeven voor het pro bleem van de pensioenen in de po lygame huwelijken. Bovendien ont vangen de arbeiders een duurtetoe- slag, dat zelfs aan het personeel der staatsdrukkelij niet wordt toege kend. In de wintermaanden, wan neer de rijstprijzen stijgen, ontvan gen de arbeiders rijst, hun dagelijks voedsel, tegen lage prijzen. Manrn 9ezuivertie en geconcentreerde soda nenco fijtaa/dijeeft. du?...ge£df Pensioen voor allen. „Men heeft hier zo verklaarde Broeder Balduinus een sociale or ganisatie proberen op te zetten, zo- als' die in een Christelijke maat schappij behoort te zijn. Vandaar dat wij ook van plan zijn volgend jaar een pensioenfonds in te stellen. Dit is een tamelijk vooruitstrevende maatregel in Indonesië, als men be denkt, dat alleen de staatsambtena ren hier recht op pensioen hebben. In heel de rest van het land moeten naar adat-recht de kinderen voor hun ouders zorgen". De drukkerij verzorgt veel werk. In 1948 werden hier op oude machi nes de eerste bankbiljetten van dc Indonesische Republiek gedrukt. Nu verschijnen hier ook twee belangrij ke tijdschriften „Praba" in het Ja vaans met een oplage van 2700 exemplaren, en „Basis", het nieuwe Katholieke tijdschrift in modern In donesisch met een oplage van 5000. In 1951 hebben 160.000 boeken en brochures de drukkerij verlaten. Momenteel wordt de uitgave van dc eerste Javaanse vertaling van hot Nieuwe Testament verzorgd. Broeder Balduinus deelde mede, dat hij voornemens is zijn bedrijf tot 100 man uit te breiden en enige zeer moderne machines aan te kopen. ESPERANTO-VERTAALSTER BEëDIGD. Door de Haagse kantonrechter is gisteren mevrouw J. C. Isbrucker Dirksen uit Den Haag beëdigd als vertaalster voor de taal esperanto. Zij is hiermee de vierde beëdigde cs- peranto-vertaalster in Nederland ge worden. Amsterdam, Rotterdam en Zutphen hebben er namelijk ook een. 30 JAAR POPPENSPEL Vervoerders zijn bevreesd „Wie zijn oor te luisteren legt op de rails, kan het verlies van de Ne derlandse Spoorwegen in de toe komst horen aankomen en het is de taak van de georganiseerde beroeps vervoerders er voor te waken, dat zij bij een eventuele reoganisatie bij de N.S. niet als sluitpost worden ge bruikt". Dit zeide gisteravond de al gemene voorzitter van de Protestant Christelijke Bond voor beroepsgoe- derenvervoer over de weg, mr. E. P. Verkerk, lid van de Tweede Kamer, tijdens een federatievergadering mc de R.K. Bond „St. Franciscus" in Krasnapolsky te Amsterdam. Mr Verkerk besprak de verhou ding tussen overheids- en particu lier vervoer. Hetzelfde nadeel, dat het perso nenvervoer heeft ondervonden, n.l. dat vele particuliere ondernemers zijn uitgeschakeld, hangt nu het per sonenvervoer als een dreigend ge vaar boven het hoofd. Slechts de Christelijke vrijheidsgedachte kan hier sanerend werken. De voorzitter van de R.K. Bond, de heer O. M. Bekedam, besprak een aantal technische details van de wet autovervoer goederen. „Een heel verschil met eertijds", vindt de heer Bert Brugman, die de zer dagen met dankbaarheid her denkt, dat hij dertig jaar geleden met zijn liefhebberij, het marionet tenspel, voor het eerst in het open baar optrad. „Ik ben zo'n beetje de nestor op dit gebied" zo vertelde de directeur van het thans zo bekende marionet tentheater, toen wij hem een bezoek brachten in zijn villa aan de Toren- laan te Blaricum. „Een heel verschil, peinsde nij. Der tig jaar geleden zei ik het toneel en mijn privé-leraar Jan Musch vaar wel en ik gaf als 26 jarige jongeman mijn eerste voorstelling in het open baar voor een besloten gezelschap in een huis aan de Herengracht te Amsterdam. Thans kom ik tijd te kort om te voldoen aan het aantal aanvragen voor een voorstelling." De heer Brugman vertelde over vroeger, maar meer nog over nu. Ja renlang heeft hij indertijd gewerkt met het dradensysteem, doch de vele nadelen daarvan deden zijn geest niet vergeefs naar een ander prin cipe zoeken om zijn poppen tot leven te brengen. Nu is hij sinds enkele jaren in het bezit van een octrooi op zijn vondst, waarmee hij de armen en de „hoofden" van zijn poppen de menselijke bewegingen laat maken. Hiervoor bestond ook in het bui tenland veel belangstelling. Vroeger wist Bert Brugman met veel moeite muziek te vinden van de gramo- foonplaat. Nu is hij in het bezit van een moderne geluidsbandinstallatie, Generale repetitie! Aankomst van de troep met Paljas, Ncdda en Tontio. een z.g. „magnetafoon", zodat vooraf het geluid voor de gehele voorstel ling op de band kan worden opge nomen. Tijdens de uitvoering kun nen de directeur en zijn helpers dan hun volle aandacht besteden aan de bewegingen der poppen. Aanvankelijk werkte Bert Brug man alleen, thans wordt hij ter zfl- de gestaan door zijn echtgenote, mevr. Frieda Brugman-Frowein en zijn zes zonen. Vroeger had hij een klein poppen kastachtig toneeltje, thans, dertig jaar later, is hij in het bezit van twee demontabele installaties. Zevenmaal trad de heer Brugman met mario netten op voor de televisie. Toen hij onlangs voor de prinsesjes 't sprookje „Tafeltje dek-je" ten tonele voerde, waren de meisjes niet bij het toneel weg te krijgen, omdat ze het naadje van de kous wilden weten over het spel en de poppen. Meer dan 3000 grote programma's verzorgde de heer Brugman en een veelvoud daarvan aan kleine voor stallingen. Het nieuwe programma ter gele genheid van het jubileum, is gereed. In Breda gaat Maandag 22 Septem ber a.s. in gebouw Concordia de pre mière van de opera „Paljas" met muziek van het Scala Theater te Mi laan. Voor de kinderen verschijnt Paulus, de boskabouter ten tonele, naar het bekende verhaal van Jean Dublieu. De „regisseur" Bert Brugman met de hoofdrolspeler Paljas, die zijn beroemde aria zingt. Een waeótifn RAAKT ZOEK DOOR WILLY WATERMAN 48) „Pedro!" zei hij, wil je me ver tellen dat je me, bij de huidige stand van zaken, met wéér nieuwe gevan genen komt lastig vallen? Denk je, voor de duivel, dat het hier een mo del gevangenis is of een soort Sing Sing met onbeperkte logeergelegen- heid?" Hij wees naar de deur en Pedro vlood. „Stop ze in de enige cel die wc hebben!" tierde El Capitén, „daar hebben ze tenminste gezelschap en val me de eerste vierentwintig uur niet lastig met nieuwe aanwinsten voor deze manegerie. Vamose! Pron to!" Pedro verdween zo snel, dat hij de deur achter zich liet openstaan en ter wijl hij zich met Hemingway en Pe ter haastig verwijderde, vervolgde de verontwaardigde stem van El Capi- tan hen: „Twee Americano's.... hij lijkt waarachtig wel stapel krankzinnig om de hele Amerikaanse kolonie van Mexico hierheen te slepen. Nog één arrestant en de gehele gevangenis barst uit elkaar! Pedro!Pedro, doe de deur dicht, luie hond! Pedro, hoor je niet! Ik zal het je inpeperen, ik....!" De rest van zijn redevoering ging verloren, daar Pedro zich ijlings te- rugspoedde en de deur sloot teneinde zijn uitbrander niet aan het halve gehucht bekend te doen worden. De tweede douanier nam de taak van Pedro over en leidde de gevan genen verder de gang in tot zij aan een met ijzer beslagen, houten deur kwamen. Met veel sleutelgeknars ging de deur open en toonde een wijde ruimte, flauw verlicht door het schijnsel van de maan, dat naar bin nen viel door een groot getralied raam in het midden van de zolder. „Je mag van geluk spreken!" zei de douanebeambte in niet al te best Amerikaans, toen hij hen liet binnen treden, „hier zijn stoelen en een ta fel en een ton water en kranten; ik heb 't wel eens beroerder gezien." „Ik ook," stelde Peter hem gerust, „zeg eens, wat bedoelde die brullen de baas van jou, toen hij zei, dat we hier gezelschap zouden vinden? Vlooien?" De cipier schudde het hoofd en trok zidh veiligheidshalve tot in de deuropening terug, zijn hand op de kolf van zijn revolver. „Neen, senor," zei hij, „er zijn hier geen vlooien niet meer. Deze cala- bozo heeft jaren leeg gestaan. Waar geen mensen zijn verdwijnen de vlooien. Neen. daarbinnen zijn twee mensen. Landgenoten. Americano's. Ja!" Peter opende zijn mond om iets te zeggen, maar vergat het en staarde Hemingway aan. Een plotseling voor zijn geestesoog verschijnende moge lijkheid vervulde hem met woeste vreugde. „Ssst, Hemingway." fluisterde hij, „twee Amerikanen!" Hij keerde zich plotseling tot de ci pier, die haastig een pas achteruit deed en zijn revolver trok. „Doe dat pistool weg, ouwe jon gen," zei Peter op een fluistertoon, ik zou niet uit deze calabozo van jul lie wegwillen al kreeg ik geld toe. die twee senores die hier binnen zijn, wanneer zijn die gearresteerd, hè? Zijn die gepakt buiten, op zee, in 'n motorboot? Vanmorgen, ja?" De beambte begreep plotseling wat hü weten wilde en knikte heftig: „Si, si, senorsi. si!" „Gracias, muy gracias!" zei Peter, hopende dat zijn Spaans hem niet voor eeuwig in de ogen van de cipier zou degraderen tot een volkomen raaskaller. Hij pakte Hemingway bij zijn arip en voerde op zijn tenen een geruisloze rondedans uit in de plek maanlicht in het midden van het vertrek. „Hemingway!" zei Peter, „Heming wayheb je ooit zoiets meege maakt? We vallen een boot met dou aniers er in aan, worden ingerekend en dan worden we in precies hetzelf de cachot gestopt, als de lui die we hebben moeten. O, Hemingway. als we ze niet bü zonsopgang kunnen afrossen, dan maar bij maanlicht, maar afrossen zullen we ze..!" Lui ster! Slapen ze nog?" Het slot van de deur ging krijsend dicht, voetstappen verwijderden zich, haastige voetstappen van een cipier, die graag zoveel mogelijk stevige deuren tussen zichzelf en een in het maanlicht dansende kranzinnige had. Het werd stil, en in die stilte hoor de Hemingway en Peter, ingespannen luisterend, uit de verte alleen brok stukken van El Capitan's redevoe ring tegen Pedro, en uit de duister nis bij de wand het zware ademhalen van twee vermoeide slapers, af en toe onderbroken door een plotseling gesnurk. VIJFTIENDE HOOFDSTUK Waarin Clim de kluts volkomen kwijt raakt Clim's humeur was slecht en werd steeds slechter naarmate de wind, die door het dunne linnen van zijn jasje heen woei, killer werd, en zijn hon ger intenser. De auto reed met gelijkmatig brommende motor door de snel inge vallen duisternis over de smalle weg, die van Tampico naar het binnen land voerde. Er gebeurde totaal niets opwindends. Dc man aan het stuur reed kalm en de ene bocht na de an der verscheen mtet onveranderlijke eentonigheid in de zwaaiende licht bundels van de koplampen. Met gere gelde tussenpozen moest de wagen uitwijken voor dorpelingen die muil ezels, met grote pakken beladen, voor zich uit naar huis dreven. Nu en dan, maar zelden, passeerde er een auto. De weg liep over heuvelachtig terrein en het wiegen van de wagen over de vele hellingen, te zamen met de eentonigheid van de lange rit, maakte Clim slaperig. Hij was er zich terdege van bewust, dat; hij zich niet kon permiteren, rustig ln te dut ten onder het wakend oog van drie aartsboeven, die slecht# op een goe de gelegenheid wachtten om hem overboord te gooien. De gehele vo rige nacht had hü geen oog dicht gedaan; die middag, in het Southland Hotel, had hü een uurtje geslapen, na gebaad en gegeten te hebben, maar een uurtje slaap in een warm klimaat maakt weinig uit. Hü moest zich telkens met een kneep in zün arm of een tik met de korrel van zün revolver op zijn knie weer helder wakker maken. Zün wrok tegen de drie kerels groeide met elke tik. Als ze Morescu niet op de vlucht hadden gejaagd met hun over1de geschiet, zou hij nu rustig in de auto liggen slapen, Morescu deskundig gebonden naast hem op de vloer, Ben als trouwe waker achter in. Het onderwerp „Ben" was al even min geschikt om hem op te vrolij ken. Ben was verdwenen zonder een spoor achter te laten Clim kroop dieper weg in de kus sens van de wagen, in de hoop, een betere beschutting te vinden tegen de koude avondwind. Hij peinsde lang en diep over het problleem Ben, zo diep, dat Ihü bijna in slaap viel. (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 7