3)e Ccid6e(Boii^ant
GOEDE WEEK VOOR
M0SSADEQ
Stevenson candidaat der Democraten
na felie strijd met senator Kefauver
In de ochtend viel beslissing
Vijf leden van Faroeks hofhouding
hebben hun ontslag genomen
Duitse reacties op
Schumans voorstel
Mgr. Jac. Buis 25 jaar priester
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 26 JULI 1952
43ste JAARGANG
No. 12648
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., E 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
De binnenlandse politieke strijd in
Perzië tussen fanatici en gemaitgden
heeft in de afgelopen week een be
langrijke, misschien zelfs beslissend
hoogtepunt beleefd, waarbij is ko
men vast te staan, dat dr. Mossadeq
momenteel de machtigste man van
het land is.
Reeds lang was er in de Perzische
staat een streven merkbaar van tot
verzoening geneigde elementen, die
de domper wilde zetten op een na
tionalisme, dat liever het land in de
afgrond stort dan op een redelijke
basis tot internationale samenwer
king te komen. Want al hield Mos
sadeq ook allerlei opbeurende rede
voeringen, een feit bleef, dat er van
zijn politieke en economische specu
laties niet veel terecht was gekomen.
De Amerikaanse hulp, welke hij voor
zeker had gehouden, bleek achteraf
een luchtkasteel te zijn. Engeland
toonde het zo nodig zonder de Per
zische olie te kunnen stellen en de
afzetmogelijkheden, die Mossadeq
zich gedroomd had, zijn nog niet voor
één kwart gerealiseerd.
Door dergelijke misrekeningen
staat Perzië thans aan de rand van
een bankroet. Mossadeq heeft er ech
ter geen minderwaardigheidscomplex
van gekregen. Vorige week ging hij
zelfs zo ver om dictatoriale bevoegd
heden te eisen, ook ten aanzien van
het leger, waardoor hij de Sjah als
politieke factor wilde uitschakelen.
De Sjah, een tot verzoening ge
neigd man, die het beste met zijn
volk voor heeft en zijn uitgestrekte
landgoederen voor de armej 1 ieren
ter beschikking stelde, liet de-:ë aan
matiging niet over zijn kanFgaan.
Hij greep de kans aan om een poging
te doen zijn land terug te brengen
naar een basis, die gunstiger moge
lijkheden bood dan de politiek van
Mossadeq. Chavam es Soeltaneh
werd benoemd tot premier.
Deze nieuwe premier, die bekend
staat als een geslepen diplomaat,
heeft niet de gelegenheid gehad om
te laten zien, dat hij zich niet zo ge
makkelijk voor het wagentje van En
geland laat spannen. Hij werd even
gedoodverfd als een Britse agent en
toen dat nog niet de verlangde re
sultaten afwierp, veroorzaakten de
leiders van Mossadeq's partij een
opstand, waarin zij de Mohamme
daanse leider Kashani en zelfs de
communisten betrokken.
In dit geweld heeft Soeltaneh zich
niet kunnen handhaven. Een zuiver
beeld van de situatie hebben wij niet
gehad. Het wekte echter de indruk,
dat leger en politie niet geheel ach
ter het gezag stonden, maar zeker is
dit. niet. Hoe het ook zij, de Sjah
heeft zijn hoofd moeten buigen voor
Mossadeq en hem zelfs op verlangen
van het parlement als premier moe
ten accepteren. De Mossadeq, die
thans tegenover de Sjah staat, is ech
ter machtiger dan een week gele
den. Met nog meer klem kan hij
thans aandringen op dictatoriale be
voegdheden en met nog groter ge
mak kan hij zich thans de vrijheid
permitteren, om het leger binnen zijn
machtsbereik te brengen.
Het was een goede week voor
Mossadeq. Behalve zijn overwinning
op de Sjah kreeg hij nog een morele
ruggesteun in de vorm van een uit
spraak van het Internationaal Ge
rechtshof, dat zich niet bevoegd acht
te om het oliegeschil te behandelen.
De wereld vraagt zich nu af, wat
Mossadeq gaat doen. Perzië is een
eigenaardig land, waar men nooit zo
lang zeker is van de volksgunst. Als
Mossadeq zijn dictatoriale bevoegd
heden opeist, dan staat het nog niet
vast, of hij weet, wat hij er mede be
ginnen moet. Want na zijn overwin
ningen is de tijd aangebroken, waar
op het Perzische volk verlangt, dat
er iets gebeurt. Van leuzen kan men
uiteindelijk niet leven. En hier staat
Mossadeq voor een probleem, waar
voor reeds zoveel volkeren, die een
gezond nationalisme via allerlei val
se sentimenten lieten uitgroeien tot
extremisme, zich geplaatst zagen. Op
een bepaald moment hebben ze, wat
ze wilden, maar dan blijkt, dat men
zich tijdens de strijd niet bezonnen
heeft op hetgeen er na de overwin
ning zou moeten gebeuren.
De Perzische communisten hebben
niet voor niets gestreden in de rijen
van Mossadeq's aanhangers. Zij zien
in „de held van Teheran" de wegbe
reider van een communistisch Per
zië. Het Westen weet dit en Mossa
deq zal op de Westerse vrees voor
een rood Perzië blijven speculeren
tijdens de onderhandelingen over het
oliegeschil, dat door de jongste ont
wikkeling weer verder van zijn op
lossing is gekomen.
De tijd en het geduld van de Per
zen zullen uiteindelijk de macht van
premier Mossadeq bepalen en even
eens de wijze, waarop het oliege
schil zal worden opgelost.
Democratische Conventie te Chicago
In Chicago is gisteravond en vannacht een verwoede strijd geleverd om de
oemocratische candidatuur voor het presidentschap van de Verenigde Sta
ten. De eerste stemming eindigde onbeslist en ook de tweede stemming
leverde geen van de candidaten het vereiste aantal stemmen op. AlLeen een
grote ommezwaai kon toen nog wijziging brengen in het beeld van de Con
ventie. Deze begon, toen Harriman bekend maakte, dat hij zijn stemmen aan
Stevenson gaf. De kansen voor de gouverneur van Illinois begonnen daarna
te stijgen. Het was tenslotte Kefauver, die de doorslag gaf, toen hij de Ca-
lifornische delegatie vrijheid verleend om haar 68 stemmen op Stevenson
uit te brengen en Utah aanmoedigde hetzelfde te doen.
hoeve van de millioenen uit wier
naam mijn partij spreekt en millioe
nen andere Amerikanen".
Stevenson zeide geen triomferend
gevoel te hebben doch slechts een
gevoel van nederigheid. „Ik zal God
bidden mijn geest te helpen en mij
de moed en de kracht te geven, om
deze grote taak in dit grote uur in
de geschiedenis te kunnen volbren
gen".
De uiteindelijke uitslag was:
Stevenson 617
Kefauver
Brandje gaf vertraging
De officiële uitslag van de tweede
stemming was:
Kefauver
Stevenson
Russel
Harriman
Barkley
362%
324%
78
Onmiddellijk na afloop van de eer
ste stemming hevelden verscheidene
delegaties haar stemmen over. Con
necticut gaf al zijn 16 stemmen,
Kansas de helft van zijn 16 stemmen
en Washington een halve stem aan
Stevenson. Michigan wierp zijn 40
en Kansas 8 stemmen Kefauver in
de schoot, terwijl Russell een halve
stem van Colorado ontving. De eer
ste einduitslag (met de aanvanke
lijke uitslag tussen haakjes was:
Kefouver
Stevenson
Russell
Harriman
Barkley
Kerr
340 (299%)
2V3 (24D)
268 (238)
123% (124%)
48% (71%)
65 (47%)
De beide eerste stemmingen ver
liepen zeer traag, omdat de delegatie
van Alabama een hoofdelijke stem
ming had gevraagd.
BRANDJE IN DE ZAAL.
Direct na afloop van de tweede
stemming moest de zaal van de Con
ventie op last van de brandweer
worden ontruimd, omdat er brand
was ontstaan in een stapel kranten,
die in een zijbeuk van de zaal wa
ren opgeslagen. Tegen half drie des
nachts konden de gedelegeerden te
rugkeren. Zij hadden in die tijd
ruimschoots gelegenheid gehad, om
zich op de situatie te bezinnen.
Bij de derde stemming ging de
Russel
Barkley
Dever
Ewing
Douglas
275%
61
67%
DE DEMOCRATISCHE
CANDIDAAT.
Adlai Stevenson, een in Californië
geboren advocaat, administrateur en
diplomaat, is opgevallen door zijn
tegenzin om benoemd te worden tot
democratisch candidaat voor het pre
sidentschap. Hij zei, dat hij liever
zijn werk als gouverneur van Illinois
wilde afmaken. Pas toen hij op de
Conventie op de lijst van candidaten
kwam te staan, gaf hij toe.
Voordat Stevenson zich als advo
caat ging vestigen, heeft hij als ver
slaggever gewerkt. Hij had een le
vendige belangstelling voor het we
reldgebeuren. In 1943 ging hij aan
het hoofd van een delegatie naar
Italië om te werken aan plannen
voor de bezetting.
Op de eerste assemblee van de
V.N., in 1946 te Londen, werd hij
eerste adviseur van de Amerikaanse
delegatie.
Toen hij in Chicago terugkwam,
werden de republikeinen in Illinois
beschuldigd van omkoperij. De De
mocraten kozen hem als candidaat
voor het gouverneurschap. Hij won
en heeft in vier jaren roem verwor
ven wegens zijn zuivering van het
bestuur van de staat. Stevenson
staat bekend om zijn welsprekend
heid. Hij is een warm voorstander
^an internationale samenwerking.
Regering gaat terug naar Cairo.
Vijf leden van Faroeks hofhou
ding en de chef van het kabinet zijn
gisfieren afgetreden. Drie van hen
zouden betrokken zijn in het wapen-
schandaal tijdens de Palestijnse oor
log, dat een van de belangrijkste oor
zaken van de staatsgreep was. De
Egyptische industrieel, Elias An-
draos Pasja, economisch adviseur van
de vorst, diende tegelijkertijd zijn
ontslag in.
De 69-jarige premier Aly Maher,
die twee dagen geleden benoemd
werd als „de enige man, die het land
kan redden", heeft gisteren een
reeks besprekingen gevoerd mej
strijd uitsluitend tussen Stevenson veldmaarschalk Mohammer Naguib,
en Kefauver. De kansen van de eer
ste stegen aanzienlijk en toen de uit
slag bekend werd gemaakt bleek, dat
Kefauver slechts 279% stemmen had
verkregen en Stevenson ruim 600,
waardoor hij toch nog beneden het
vereiste aantal bleef.
GROOTMOEDIG GEBAAR.
Hierna vroeg senator Kefauver,
die zijn 49e verjaardag vierde, het
die hem als opvolger koos voor pre
mier Hilaly Pasja. Zij besloten het
hof en de regering, die de heetste
maanden als regel in de zomerresi
dentie doorbrengen, binnen 24 uur
van Alexandrië naar Cairo over te
brengen. Aly Maher en Naguib zul
len op die manier gemakkelijk voe
ling kunnen houden en hun hervor
mingen doorvoeren.
P. Engelse piloten, die uit Alexan-
woord en sprak over onze candi-, drië het vliegveld van Nicosia op
daat Stevenson. Hij zegde hem vol- c 2yn aangekomen, hebben
led.ge stenn toe m de kiescampagne.! ld duat aIle EEgyptische mari.
Het zelfde deed senator Russel, dxe
als derde eindigde. De delegatie van nlers.m h"" zijn geconsig-
Utah zette toen haar stemmen op neerd en dat alle koopvaarders, oor-
Stevenson, waardoor zijn meerder-
De regering van Nepal heeft
Britse expedities toestemming gege
ven in 1953 en in 1955 pogingen te
doen om de top van 's werelds hoog
ste berg, de Mount Everest, te berei
ken. De Zwitsers hadden ook ge
vraagd in 1955 een nieuwe poging te
mogen doen, doch de Nepalese rege
ring heeft ten voordele van de Brit
ten beslist.
heid steeg tot 617% stemmen, vol
doende om hem het Candidaatschap
te brengen.
Gouverneur Stevenson zeide diep
geroerd te zijn en zich bewust te zijn
van de zeer grote verantwoordelijk
heid, die op zijn schouders was ge
legd. „Mijn partij heeft dit besluit
op open en eerlijke wijze genomen
en ik zal mijn nederige talenten in
dienst van het land stellen, ten be-
logsbodems en toestellen van de
luchtmacht onder bewaking staan.
De bewakers hebben opdracht geen
vaartuig of vliegtuig te laten ver
trekken.
Veldmaarschalk Naguib heeft voor
alle plaatselijke bladen een militaire
censuur uitgevaardigd om „valse be
richtgeving te weren". Enkele bladen
hadden geprobeerd het publiek „een
verdraaid beeld te geven van de mi
litaire beweging door haar dingen in
MeióteC van wegen ap de VeCuuve
De zijkanten van verschillende wegen op de Veluwe, die van het zware ver
keer nogal te lijden hebben, worden hersteld. Het te repareren wegdek
wordt met gloeiende teer bespoten. Daarop komt een laagje grint, dat er
met een wals wordt ingeperst. Na verloop van enige tijd gaat de teer zweten
en komt boven het grint te liggen. Het wegdek wordt dan glad en krijgt een
donkere kleur. Vooral op warme dagen hebben de mannen aan de „teerkar"
die met extra kleding tegen de kleverige substantie beschermd zijn (ook
het hoofd is met een kap bedekt) het zwaar te verduren. Arbeiders bezig
met het herstellen van de Elspeter weg tussen Nunspeet en Elspeet.
de schoenen te schuiven, die zij
geenszins begeert".
De Britse zaakgelastigde in Cairo
Creswell, heeft een onderhoud van
een uur gehad met premier Maher
Pasja. Generaal sir Brian Robertson,
de opperbevelhebber van de Engelse
landstrijdkrachten in het Midden-
Oosten, is gisteren met een vliegtuig
in zijn hoofdkwartier te Fay id in de
zone van het Suezkanaal terugge
keerd. Hij had in Londen overleg ge
pleegd met de Engelse regering over
de toestand in het Midden-Oosten.
Men verwacht evenwel geen onver
wachte wijziging in de huidige toe
stand.
Veldmaarschalk Naguib heeft gis
teren met zijn tanks een machtsver
toon in de straten van Cairo gege
ven, en tevens versterkingen naar
Alexandrië gezonden.
Saargebied blijft probleem
De Franse pogingen om de zetel
van het Schumanplan te verbinden
met een regeling van het Saarvraag-
stuk, hebben in Bonn grote teleur
stelling gewekt. - *-
In regeringskringen doet men nau
welijks pogingen om de pijnlijke
verrassing te verbergen, die dr.
Adenauer gevoelde bij het vernemen
van <3e nieuwe Franse toeleg om via
het plan-Schuman tot vereuroperi-
sering van het Saargebied te komen.
De verrassing werd in Bonn nog
versterkt, doordat de Franse ambas
sadeur te Saarbrücken, Grandval, die
als de grootste hindernis op de weg
naar overeenstemming wordt be
schouwd, Vrijdag een bezoek aan
Bonn bracht, zonder dat de Duitse
regering omtrent zijn komst was in
gelicht.
De eerste officiële reacties jn Bonn
leggen de nadruk op het Duitse
standpunt, dat voor elke oplossing
van het Saar-vraagstuk de vrij uit
gesproken wil van de Saar-bevol-
king mede beslissend zal moeten zijn.
Daarmede wordt duidelijk gezin
speeld op het hangende Duitse pro
test tegen de „ondemocratische toe
standen" in het Saargebied.
De sociaal-democratische partij
heeft er terstond aan herinnerd, dat
de Kanselier door een besluit van de
Bondsdag gehouden is deze kwestie
in de Septemberzitting van de mi
nisterraad van de Raad van Europa
aan de orde te stellen. De Duitse af
vaardiging naar de Europese Assem
blee heeft reeds officiel verzocht dit
punt op de agenda te plaatsen.
Er wordt overigens door rege
ringswoordvoerders de nadruk ge
legd op het feit, dat minister Schu-
rnan zijn voorstellen nog niet heeft
f;econcretiseerd, zodat een beoorde-
ing van hetgeen de Franse regering
in werkelijkheid onder een Europees
Saargebied verstaat, nog niet moge
lijk is. Uit Adenauer's verklaring in
een radiogesprek kan men afleiden
dat hjj de mogelijkheid, om op ba
sis van de Franse plannen een nieuw
Saaroverleg te beginnen, niet bij
voorbaat uitgesloten acht. „Het is
duidelijk dat de Franse regering een
ernstige poging wilde doen om tot
Morgen viert mgr. Jac. Buis, Apostolisch Vicaris van Jesselton (N.-
Borneo), die op 1 Mei 1.1. in de dekenale kerk te Leiden door mgr.
J. P. Huibers tot Bisschop werd gewijd, zijn zilveren priesterfeest.
Ter gelegenheid hiervan zal mgr. morgenochtend om yen uur een
pontificale Hoogmis opdragen in de dekenale kerk aan de Heren
singel. Van één tot twee uur zal mgr. receptie houden in de R. K.
Jongensschool aan de Herensingel, waar iedereen, die mgr. geluk
wil wensen, welkom is. De eigenlijke dag van het zilveren feest
was 17 Juli, toen de intieme viering in huiselijke kring plaats vond.
(Foto: Vermeulen, Den Haag).
overeenstemming te komen en ons
to bevrijden van de druk dezer
kwestie, die onze verhoudingen steeds
verder dreigt te vertroebelen", zeide
hij. „Schuman heeft verklaard, dat
het voorstel niet kan worden her
haald, indien thans geen oplossing
wordt gevonden", voegde hij hier
aan toe.
WESTDUITSE VAKVERBOND
DRINGT AAN OP UITBREIDING
VAN GROENTE-INVOER.
Het Westduitse vakverbond heeft
de minister van Landbouw, prof.
Niklas, verzocht de invoer van groen
ten te vergroten om een stijging der
prijzen te voorkomen. De prijzen
voor bonen, erwten, bloemkool en
augurken zijn volgens het vakver
bond reeds sterk gestegen als gevolg
van de door het ministerie ingestelde
beperking van de invoer uit Neder
land.
Slechte week voor
het smokkelgilde
De Duitse douane heeft deze week
in Aken en omgeving veel geluk ge
had ini haar strijd tegen de fraudu
leuze koffie-import. Zij kon daar
telkens na een opwindende jacht
niet minder dan vier auto's, waarin
gesmokkelde- koffie werd vervoerd,
in beslag nemen. Haar buit bestond
uit meer dan 3.000 kg. koffie. Van
de inzittenden dezer vier auto's kon
den er echter slechts drie worden ge
arresteerd. Vijf anderen ontkwamen
kort voor of nadat de wagens tot
staan waren gebracht.
Tijdens de afgelopen nacht stootte
de Duitse douane tussen Aken en
Vaals ook nog op een tien man ster
ke bende, die te voet van de grens
kwam. Na een hevige schietpartij
konden van deze bende twee man
worden ingerekend. Tevens werden 6
zakken met in> totaal 180 pond koffie
in beslag genomen.
Atoombom op Hirosjima
eiste 282.000 levens
De commissie, die belast is met het
onderzoek naar de gevolgen van
atoombomaanvallen, heeft in een rap
port bekendgemaakt, dat van de
400.000 inwoners, die Hirosjima telde
toen in Augustus 1945 een atoombom
op de stad werd geworpen, er 282.000
het leven hebben verloren, hetzij di
rect, hetzij in de loop van de volgen
de vijf jaar.
Naar verluidt stelt de commissie
thans een onderzoek in naar de oor
zaken van het abnormaal grote aantal
gevallen van leucaemie, dat zich in
de laatste tijd in het gebied van Hi
rosjima heeft voorgedaan en dat mo
gelijk nog een gevolg is van de
atoombomaanval.
DE KABINETSFORMATIE
Kaarten op tafel
De kabinetsformateur, prof. Beel,
heeft gisteren een gesprek gehad met
de vier fractieleiders ieder afzonder
lijk. Ieder gesprek duurde omstreeks
anderhalf uur. Over de inhoud
daarvan kan niets gezegd worden.
De fractievoorzitters hebben hun
visie op de formatie gegeven en de
kaarten liggen dus nu op tafel.
Prof. Beel bevindt zich nog steeds
in het orienterende stadium. Hij heeft
zich naar zijn huis in Nijmegen bege
ven, waar hij het weekend doorbrengt
en gelegenheid heeft zich rustig te
bezinnen. De formateur heeft niet
het voornemen in Nijmegen personen
te ontvangen.
Mossadeq gaat
„hervormen"
Premier Mossadeq heeft Vrijdag
beloofd hervormingen in het land te
zullen uitvoeren, „nu de oplossing
van de ingewikkelde oliekwestie
een keer ten goede heeft genomen",
zo meldt radio-Teheran.
In een boodschap aan het volk
zegt Mossadeq, dat hij snel die maat
regelen zal treffen die het land no
dig heeft. Eerst dienden orde en
veiligheid echter te zijn teruggekeerd.
De Britse zaakgelastigde te Tehe
ran, George Middleton, heeft Vrij
dag een bespreking van drie kwartier
met premier Mossadeq gehad.
De Gasjgai-stammen uit de pro
vincie Fars hebben een millioen rial
naar Teheran overgemaakt voor een
monument ter nagedachtenis van hen,
„die voor de vrijheid het leven heb
ben gelaten". Deze stammen, die
sterk anti-Brits zijn, waren naar Sji-
raz opgerukt, toen zij hoorden, dat
Ghavam es Soeltaneh aan de macht
was gekomen. Zij stelden toen voor,
versterkingen naar Teherran te zen
den en de oliebronnen in Zuid-Perzië
in brand te steken.
Een kleine groep aanhangers van
het Nationale Front, de partij van
premier Mossadeq, heeft te Teheran
het naambord van de „Churchill-
straat" de weg die naar de Britse
ambassade leidt, vervangen door een
bord met de naam „Mossadeqstraat".
Het naambord is reeds verscheidene
malen vervangen. Het stadsbestuur
heeft echter steeds weer het oude
bord laten aanbrengen.
JCavceCtje
Zelftucht leidt tot volle krachts
ontplooiing.
