S)e Coidóe&Hi/fcmt
Oproer dwong premier Soeltaneh
de Sjah ontslag aan te bieden
AFGESPRONGEN
Nieuwe kans voor Mossadeq
Democratische Conventie
in Chicago
Zware aardbeving in Californië
GEZELLIGE BRADERIE TE WARMOND
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOUEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 22 JULI 1952
43ste JAARGANG
No. 12544
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
A LLE verwachtingen ten spijt is
*^dr. Drees niet geslaagd in zijn po
ging om een vier-partijen-regering
te vormen.
De geschiedenis van de vorige ka-
binets-crisis herhaalt zich. Halver
wege trekken de anti-revolutionriai-
ren zich terug. Na zich met het pro
gramma accoord te hebben verklaard,
openen zich voor hen moeilijkheden
bij de zetelverdeling.
In 1951 was het een personen-
kwestie en namen de Anti's geen ge
noegen met de uit hun midden aan
te trekken figuren. Thans is het de
zetelverdeling, welke een struikel
blok oplevert. Met het aantal van
twee ministers van hun kleur konden
zij meegaan, doch zij eisten het mi
nisterie van Sociale Zaken voor zich
op en de formateur was niet bereid
of niet in staat hun dit departement
toe te vertrouwen.
Bovendien hadden de Anti's be
zwaar tegen het voornemen, aan het
hoofd van dit departement een be
stuurslid van het N.V.V. te stellen.
Als zodanig wordt de naam van de
heer Suurhoff genoemd.
Het is zeer te betreuren, dat
Toestand in Perzië
Jnfema op zee
formatie-poging, door dr. Drees met te word™ gehinderd door de
Onder de druk van de steeds toenemende bloedige onlusten, geleid door de
aanhangers van Mossadeq, is de Perzische premier Ghavam es Soeltaneh
gisteravond plotseling afgetreden. Dit ontslag, dat door de Sjah reeds is.
aanvaard, heeft in Washington en Londen de hoop de bodem ingeslagen,
dat een regeling van het PerzischEngelse oliegeschil voor de deur stond.
De nieuwe premier nam zijn besluit, toen steeds meer berichten binnen
kwamen over doden en gewonden bij de diverse demonstraties, speciaal in
Teheran, waar de politie en de militairen meermalen van de vuurwapens
gebruik moesten maken.
Oliegeschil weer in
andere banen
Nadat het aftreden van Soeltaneh
bekend was geworden vormde de
menigte een optocht en trok door de
straten van de hoofdstad, zonder
veel tact en beleid gevoerd, op de
25ste dag nadat de opdracht werd
verstrekt, is vastgelopen.
Het anti-rev. ochtendblad „Trouw"
meent, dat wel zeer gewichtige rede
nen moeten zijn gevonden om de sa
menstelling te weigeren. „Want an
ders zou men dit, na weken van
moeizaam onderhandelen, bezwaarlijk
als behoorlijk kunnen beschouwen."
Het blad komt in zijn beschouwing
tot de gevolgtrekking: „dat de Anti-
Revolutionnairen in 's lands belang
niet anders (konden) doen dan Zij
deden".
Van de andere kant heeft dr.
Drees reeds uitgelaten, dat de P. v. d.
A„ ondanks de verkiezings-uitslag,
niets extra's voor zich heeft opge
ëist.
militairen en de politie, die enige
uren tevoren nog bezig waren ge
weest de demonstranten te versprei
den.
Hoessein Maki, de voormalige
rechterhand van oud-premier Mossa
deq heeft een grote menigte, die op
het plein voor het parlementsgebouw
was samengestroomd, meegedeeld, I
dat Ghavam es Soeltaneh, wien de
Sjah vorige week de opdracht tot1
vorming van een regering had gege-
ven, was afgetreden.
MOSSADEQ, DE HELD.
Onder leiding van afgevaardigden
van het Nationale Front, de partij
va-n Mossadeq, trokken de demon
stranten naar diens woning. In de
stoet werden portretten van hem
meegevoerd. In Teheran is men
Mossadeq, de man met de macht.
j^eiaers van nei nanonaie iront
tijen een „geweten hebben, achten j hebben via radio Teheran een cp-
I de zoon van Reza Chan" (de vorige
Sjah).
Radio Teheran zond geen muziek
dus beide groepen zich in geweten
verantwoord op him standpunt te
zijn blijven staan. Er zit echter iets
wonderlijks in, dat, na alle hoopge
vende berichten, men pas op de 25ste
dag van vertrouwelijke besprekin
gen tot de ontdekking komt, dat er
geen uitweg is op de weg, die men
gezamenlijk was ingeslagen.
De formateur zet nu zijn pogingen
voort met de drie overgeblevenen,
de K.V.P., de P. v. d. A. en de C.H.U.,
maar niemand verheelt zich, dat het
gelukken van zijn opdracht thans zeer
roep tot de bevolking gericht, in het
gehele land het werk te hervatten.
De sprekers wensten de bevolking
geluk met haar „moed en vastbera
denheid tegenover een grote over
macht" en dankten haar voor de
krachtige steun.
Voor deze ommezwaai in de toé-
stand hadden aanhangers van Mos
sadeq getracht het parlementsge
bouw te bestormen. Bij de hierbij
ontstane botsingen met de politie
werden vijftien personen gedood.
De voorzitter van de Madjlis, Ha-
san Imami, had medegedeeld, dat
T-» n TT TT 1. 1 -lllldlill, 1
onzeker is geworden. De C.H.U. hee Maandagavond een bijzonder zitting
zichzelf al wijd als „gouvernemen- van de kamer zal worden gehouden,
teel" aangediend, hetgeen haar be- j Tev0ren was de auto van Imami met
reidheid aanduidt iedere regering zo stenen bekogeld toen hij trachtte
het enigszins kan te steunen. Het is j naar de Sjah te gaan voor een be-
echter wel in de practijk gebleken, spreking. Indien dr Mossadeq in de
dat deze Christ.-Historische steun j Madjlis niet voldoende stemmen
uit met het oog op de slachtoffers,
die bij de ongeregeldheden gevallen
zijn.
Na het bekendmaken van het ont
slag van Ghavam als premier ver
klaarde de Mohammedaanse gods- j
dienstige leider Ayatoellah Kasjani
over de radio: „De laatste pijl van
het imperialisme heeft in Perzië zijn
doel gemist". Hij dankte de bevol-
king voor haar demonstraties ten be-
hoeve van dr Mossadeq en zei dat
Dinsdag een dag van nationale rouw
zal zijn om de doden, die bij de bot-
singen het leven verloren, te eren.
In een park te Teheran heeft een I
menigte gepoogd het standbeeld van
de Sjah omver te halen. Zij werd
door de politie uiteengejaagd.
PERZISCHE PARLEMENT WENST I
MOSSADEQ ALS PREMIER. Luchtopname van het Noorse vrachtschip „Black Gull" in rook en vlammen
gehuld op de O/saan, 65 mijlen van Montauk Point (Long Island). Van de
De Perzische Tweede Kamer heeft 49 opvarenden werden 45 gered, onder wie ook de vijf Nederlandse pas-
zich uitgesproken voor de herbenoe- j sagiers.
ming van dr. Mossadeq als premier.
De voorzitter van de Kamer zal de j
Sjah mededeling hiervan doen.
Er waren geen tegenstemmers.
Twee stemmen waren ongeldig en
61 stemmen werden voor Mossadeq I
uitgebracht.
De vergadering werd door 63 afge- j
vaardigden bijgewoond. Mossadeq
was de enige candidaat.
Mossadeq gaf zyn opdracht min-
der dan een week geleden terug, na
dat hij er niet in was geslaagd de
rechtstreekse controle over het leger
van de Sjah te verkrijgen.
In minder dan een half uur had het
nieuws zich door de hoofdstad ver
breid. De menigte buiten het parle
mentsgebouw juichte, toen zij de uit
slag van de stemming vernam.
Paul Dever zet partij-programma uiteen
Stadje Tehachapi niet de grond gelijk
soms zeer brokkelig is en men er niet
al te zwaar op mag bouwen. Van de
K.V.P. is het overbekend, dat zij in
deze tijdsomstandigheden alleen
maar heil ziet in een brede basis, in
een zoveel mogelijk betrekken van
het gehele volk in de moeilijke
maatregelen, welke elke regering,
welke dan ook, heeft te nemen. Het
zich terugtrekken van de Anti-Rev.
wordt in Katholieke kringen ge
voeld is een aanmerkelijke verzwak
king van een toekomstig kabinet. De
mogelijkheid is geenszins uitgesloten,
dat de K.V.P. een drie-phrtijen-rege
ring te zwak acht om er mee in zee
te gaan, ook al gelet op de verschei
denheid van stromingen in haar
eigen boezem. In dat geval zou dr.
Drees zijn opdracht teruggeven en
zou een nieuwe opdracht door de
Koningin worden verstrekt, vermoe
delijk aan een K.V.P.-man, vermoe
delijk dus aan prof. Romme. Maar
het zal wel zeer moeilijk zijn, nu
zowel de P. v .d. A. als de Anti-Rev.
zich op bepaalde punten reeds dui
delijk hebben uitgesproken, zó met
zetels en ministers te husselen en te
schipperen, dat beide groepen tevre
den kunnen worden gesteld. Ons
land dreigt bij deze normale kabi
netsformatie weer in een kabinets
crisis te geraken, welke slechts door
politieke offerbereidheid kan wor
den bezworen.
Man zonder hoofd
op rijdende motor
Op een grote verkeersweg bij het
Meer van Constance in Oostenrijk
wild? een motorrijder een met zwa
re, metalen platen geladen vracht
wagen passeren. Juist op het critie-
ke ogenblik schoof er een metalen
plaat van de wagen. Met enorme
vaart kwam ze met de scherpe zijde
in de hals van de motorrijder, waar
door het hoofd van de ongelukkige
finaal werd afgesneden. De bestuur
der, die hoorde, dat er iets gebeurde,
remde uit alle macht. Vermoedelijk
door spierreflexen van de onthoof
de motorrijder reed de motor nog
enige tientallen meters door en....
passeerde de vrachtwagen. De
vrachtwagenbestuurder schrok zo
hevig van de vreselijke aanblik een
onthoofde man op een motor te zien,
dat hij een hartverlamming kreeg en
overleed. De rijdende motor ver
wondde een moeder en een kind en
de nog niet stilstaande vrachtwagen
vernielde een winkelhuis.
krijgt voor het premierschap, zal,
volgens welingelichte kringen, aan
een van zijn meest vooraanstaande
aanhangers verzocht worden een re
gering te vormen.
NOG STEEDS ONLUSTEN.
Spoedig na dat het aftreden van
Ghavam bekend was geworden trok
een menigte naar de woning van de
hoffotograaf van de Sjah. Er werd
schade aangericht en foto's van de
Sjah en leden van de koninklijke
familie werden van de muren ge
trokken.
Er werden militairen ontboden om
de menigte te verspreiden.
Een leider van het Nationale Front
(van Mossadeq) verklaarde, dat al
len, die er voor verantwoordelijk
zijn, dat er doden zijn gevallen, be
recht en streng gestraft zullen wor
den.
De poltie verhinderde intussen een
poging van communisten, om de ge
bouwen van hun „democratische
club" weer te bezetten. Deze waren
op bevel van Mossadeq verzegeld en
door de regering overgenomen.
De straten waren Maandagavond
vol mensen, die liederen zongen,
waarin zij uiting gaven aan hun
sympathie voor Mossadeq. Men
hoorde voorts leuzen als: „Weg met
Het gebied van San Francisco tot
ten Zuiden van Los, Angeles is in de
nacht van Zondag op Maandag door
een serie aardschokken geteisterd. Er
zijn tenminste 12 doden te betreuren,
terwijl het stadje Tehachapi (3.000
inwoners) vrijwel met de grond werd
gelijk gemaakt.
Eenige schokken hield een kwar
tier aan. De eerste schok werd te Los
Angeles Waargenomen. Alarminstal
laties tegen inbrekers traden in wer
king. winkelruiten braken en boven
grondse kabels werden vernield, ter
wijl de inwoners in nachtgewaad hui
zen en hotels in allerijl verlieten. Na
de eerste schok, die drie minuten
duurde, volgden binnen een half uur
nog vijf schokken. In enige wijken
werd een voortdurende trilling waar
genomen.
Alle beschikbare ambulances
spoedden zich naar het geteisterde
Tehachapi.
Op het olieveld van Paloma, on
geveer elf kilometer ten Zuidwesten
van Bakersfield, ontstond brand in
voorraadtanks. Er deden zich hier
geen persoonlijke ongevallen voor.
De spoorwegverbinding tussen
Tehachapi en Bakersfield is verbro
ken, doordat tenminste één tunnel op
het traject is ingestort.
De hoofdweg van Los Angeles naar
San Francisco is door bomen ver
sperd. Uit San Francisco wordt geen
schade gemeld.
In 1906 werd deze stad geteisterd
door een aardbeving, waarbij 452
personen het leven verloren en een
groot deel van de stad door brand
werd verwoest.
Volgens een te San Francisco op
gevangen bericht vara een radio-ama
teur zijn te Tehachapi minstens 12
personen om het leven gekomen. Bij
na alle gebouwen zijn ingestort en
het ziekenhuis moest worden ont
ruimd, aldus dit bericht. De redding,
ploegen, die op weg zijn naar het
getroffen stadje, worden opgehouden,
doordat de wegen versperd zijn door
aardverschuivingen en gebroken-
electrische kabels.
Een ooggetuige te Tehachapi deel
de mee, dat een grote watertoren aan
de hoofdstraat is ingestort, waardoor
een golf water over de puinhopen
spoelde.
OOK DE BILT REGISTREERDE
CALIFORNISCHE AARDBEVING.
Het K.N.M.I. te De Bilt noemde
gistermiddag de uit Californië ge
melde aardbeving „sterk, maar niet
uitzonderlijk sterk. Die in het dal
van de Bramapoetra, enige jaren ge
leden, was veel sterker".
Gistermiddag te dertien uur vier
Nederlandse tijd waren de schokken
ook in De Bilt geregistreerd.
Gistermiddag om één minuut over
zes Nederlandse tijd is te Chicago de
democratische nationale Conventie
geopend. De leiders begonnen met
een beroep op de eensgezindheid van
de gedelegeerden, maar de gemoede
ren zijn zo verdeeld, dat nog bij be
nadering niet valt te zeggen wie de
meeste kans voor de democratische
candidatuur maakt.
Nadat partijvoorzitter Frank
McKinney om stilte verzocht had, be
gon de bijeenkomst met een trompet-
farafare.
De zaal, dezelfde waar de republi
keinen onlangs generaal Eisenhower
tot hun candidaat hebben benoemd,
is een weinig gewijzigd. Voorin zijn
portretten van Roosevelt en Truman
opgehangen en de leuze „Veiligheid,
voor u, uw gezin en uw land". Aan
de achterwand kan men de spreuk
„Twintig jaren van vooruitgang" le-
De democraten, die de fouten,, die
keinse partij er van beschuldigd, ge
bruik te willen maken van de „mi
litaire heldendaden" van generaal
Eisenhower om aan de macht te ko
men en een program ten uitvoer te
leggen, dat slechts een „huichelach
tige" klaagzang is. „Deze generaal,
die de republikeinen als „nieuwe
man" presenteren, blyft een begin
neling op het gebied van burgerlijke
zaken", zo heet het in de democrati
sche verklaring, waarin met een ver
wijzing naar senator Taft wordt toe
gevoegd: „De republikeinen, die on
dankbare groep, hebben de trouwe
loods, die hen jarenlang geleid heeft,
over boord gezet en een andere loods
gekozen, wiens kennis beperkt is tot
andere wateren".
Vervolgens wordt in het program
een overzicht gegeven van het werk
vara de democratische presidenten
Roosevelt en Truman in de afgelo
pen twintig jaar. In dit verband
wordt er aan herinnerd, dat de demo-
de republikeinen h.i. op hun conven- j £ra*®n V. S. van de ondergang
tie hebben gemaakt, willen vermij- hebben gered tijdens de grote we
den, hebben alle afgevaardigden op I reldcrisis. De partij belooft het werk
het hart gedrukt zich waardig te ge- i va" de ..new dealen „fair deal" te
dragen. Op iedere stoel lag een pa- zullen voortzetten,
pier, waarop te lezen was: „U zult op j
televisiescherm te zien zijra. i
het televisiescherm te zien
140.000.000 ogen slaan u gade".
Na het openingswoord van Ste
venson voerde senator Paul Douglas
uit Illinois het woord, die zijn rede
grotendeel wijdde aan de verdedi
ging van de Korea-politiek van presi
dent Truman en een aanval op de re
publikeinera wegens hun critiek op
deze politiek.
Volgens Douglas zou een niet-in-
grijpera in het Koreaanse conflict door
de V.S. het verlies van Azië aan het
communisme hebben betekend, het
geen zou zijn gevolgd door het ver
lies van het Midden-Oosten en
Europa.
Partij-programma.
Vervolgens heeft gouverneur Paul
Dever van Massachusetts het proT
gramma van de partij uiteengezet.
Allereerst wordt hierin de republi-
Jiavte GOLF
De prinsessen Beatrix en Irene
zullen een rebus opstellen, die met
een oplage van enkele millioenen
over Nederland verspreid zullen
worden ten bate van het erefonds
voor oud-verpleegsters.
In de Sorbonne te Parijs is Maan
dag het tweede internationale con
gres van biochemici geopend, dat
door meer dan 2000 geleerden uit 40
landen wordt bijgewoond. Onder de
aanwezigen bevinden zich vijftien
Nobel-prijswinnaars en ook twee
Russisdhe geleerden.
Te San Candido, een Italiaans j
dorp bij de Oostenrijkse grens, is
een autobus met Duitse toeristen in
een ravijn gestort. Er zijn volgens
de eerste berichten drie doden en 19
gewonden.
Uit Londen is Zondag per vlieg
tuig een reiziger vertrokken met
enkele monsters „Londense mist",
die in Los Angeles zullen worden be
studeerd met het oog op de bestrij
ding van het Amerikaanse equivalent!
1 van deze mist. J
Buitenlandse politek.
Op het gebied van dc buitenlandse
politiek zegt het partijbestuur het
communisme te zullen blijven bestrij
den. „Wij moeten onze strijd tegen
economische onrechtvaardigheid, so
ciale onverdraagzaamheid en be
krompen rasvooroordelen voortzet
ten, willen wij het communisme on
mogelijk maken".
Over de binnenlandse politiek
wordt in het partijprogram gezegd,
dat de V. S. voorlopig nog wel 85
procent van hun begroting aan de
defensie zullen moeten besteden.
Zinspelend op een uitlating van ge
neraal Eisenhower, die onlangs ver
klaarde, dat de belastingen met veer
tig milliard dollar per jaar zouden
kunnen worden verlaagd, zeide gou
verneur Dever, dat dit een geluid
was van „iemand, die geen flauw be
grip van de kwestie heeft". Hij ver
weet voorts de republikeinen ira het
verleden particuliere monopolies te
hebben bevoordeeld en achtte het
niet uitgesloten, dat zij thans van
plan zijn „de atoom industrie aan de
zelfde machten uit te leveren".
Tenslotte sprak gouverneur Dever
zijn vertrouwen uit in een democra
tische overwinning. „Wij hebben
reeds eerder met de republikeinen
de strijd aangebonden. Wij zullen ons
nooit overgeven. Onze zaak is recht
vaardig. Wij hebben vroeger gewon
nen, wij zullen dit weer doen".
BARKLEY TREKT ZICH ALS
CANDIDAAT TERUG.
Vice-president Alben Barkley heeft
zich als democratisch candidaat voor
het presidentschap teruggetrokken.
AMERIKAANSE NOTA AAN
ISRAEL.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft Maandag
bevestigd, dat het de Israëlische re
gering in een nota heeft medege
deeld, dat de V.S. niet van plan zijn
hun ambassade van Tel Aviv naar
Jeruzalem over te brengen, zoals
Israël had verzocht.
Een woordvoerder van het minis
terie zeide aan verslaggevers, dat de
V.S. altijd een internationaal regiem
voor Jeruzalem had voorgestaan, dat
I aanvaardbaar zou zijn voor Israël,
Jordanië en de rest van de wereld.
Jiwiettje
Gistermiddag opende de burgemees ter Von Fisenne onder grote belang stelling de Braderie te Warmond. Trap het koren niet
Foto: v. d. Horst. I klaproos te plukken.
