3)e £cid6e(Soti/fca/tit
Radicale koerswijziging in Perzië
Nieuwe premier zal olie-kwestie oplossen
Toenemende Sovjetisering
van Oost-Duitsland
Jiavteitje
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOK LEIDEN EN OMSTREKEN
fcATEKDAÖ 19 JULI 1952
43ste JAARGANG
No. 12642
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn* 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
GLIBBERIG PAD
Het leven van een staats
man zijn politieke leven be
doelen we hangt altijd aan een zij
den draadje; zó ben je premier en
juicht heel de volksvertegenwoordi
ging je toe als een nationale held en
zó zit je op de grond en ben je aan
de dijk gezet.
Aldus verging het van de week de
Ferzische eerste minister Mossadeq,
die wij nog niet zo lang geleden in
Den Haag als gast hebben gezien. Hij
vond het hier best om uit te houden
en heeft ondanks de berooidheid van
de Perzische schatkist een paar pret
tige weken aan de Noo/rdzee-kust
doorgebracht, terwijl hij de bevoegd
heid van het Internationale Hof van
Justitie betwistte om een uitspraak
te doen in het oliegeschil met En
geland. Opgefrist keerde hij naar
Teheran terug en daar werd
0 hij verwelkomd als de natio
nale held van Perzië. Er wer
den verkiezingen gehouden en alles
liep best af. Formeel trad Mossadeq
af, zoals men dat in het Westen ook
doet en prompt werd hij weer aan
gewezen om een nieuw kabinet te
vormen. Even was er een strubbeling
met de Senaat, die een kleine por no
dig bleek te hebben om even enthou
siast voor Mossadeq te worden als
de Majlis (Tweede Kamer), maar
overigens liep alles op rolletjes. In
Londen zag men de hoop, dat Mos-
sadeq's politieke levensdraad zou
worden afgesneden, reeds in rook
vervliegen. Men had er daar op ge
rekend, dat dit vandaag of morgen
wel moest gebeuren, omdat het land
door het ontbreken van de inkomsten
uit de voormalige olie-concessies
voortdurend armer werd en de bo
dem van de schatkist van Teheran
reeds geruime tijd te zien was. Zo
dra de Perzen zouden merken, dat
Mossadeq hen aan de rand van een
bankroet had gebracht, zouden zij
deze halsstarrige oude man wel z'n
congé geven, dacht men in Londen.
Maar het nationale sentiment, dat in
Mossadeq z'n exponent gevonden had,
bleek sterker dan de honger en de
wenende Mossadeq bleef de held van
het iand.
Toch gebeurde het ongelooflijke:
Mossadeq viel en wel door zijn eigen
populariteit. Hij eiste behalve het
premierschap ook de portefeuille van
oorlog voor zich op, waarschijnlijk
met de bedoeling onder de officieren,
die hem niet door dik en dun volg
den, eens duchtig huis te houden.
De Sjah had daar evenwel geen oren
na en wipte Mossadeq een beentje.
ER IS NU EEN ANDERE premier
aangesteld, een millionair, die
volgens de berichten een radicale
koerswijziging gaat invoeren, tot
groot misnoegen natuurlijk van Mos-
sadeq's volgelingen.
De wereld kijkt nu met een lich
telijk ironische belangstelling toe en
wacht het verdere verloop van zakeni
af. Men zou voor het geharrewar daar
in de Perzische hoofdstad niet die be
langstelling hebben als de Perzische
olie er niet zo'n bijzondere smaak en
reuk aan gaf.
De olie-installaties, die de Perzen
koste wat het kost in handen wilden
hebben, liggen nu reeds geruime tijd
stil en wat er nog aan voorraden
lag, ligt er nog. Krampachtige pogin
gen heeft men gedaan om hier en
daar wat olie kwijt te raken, maar
tot nog toe tevergeefs. De poging van
de „Rose Mary" is op niets uitgelo
pen; het schip ligt nu in de haven
van Aden aan de ketting, omdat er
beslag op gelegd is vanwege' de An-
glo-Iraniara Oil Cy, die hangende het
geschil nog altijd aanspraak maakt
op de eigendom van de olie.
En zo zitten de Perzen met de olie
in hun maag en zullen wel gedwon
gen worden het met de Engelsen op
een accoordje te gooien. De Britten
hebben altijd verklaard, dat er geen
accoord mogelijk was, zolang Mossa
deq aan het bewind bleef, omdat er
met deze man/ niet viel te praten.
Misschien valt er met zijn opvolger
nu wel te praten en zal deze een soe
peler houding aannemen. Dat zal niet
alleen de financiële positie van Per
zië tern goede komen, maar ook de
Westerse wereld, want olie is nu een
maal in de Westerse samenleving een
zeer begerenswaardige vloeistof,
waarvan mem niet gauw teveel heeft.
Er wordt wel gezegd, dat het wegval
len van de olie-toevoer uit Perzië
geen nadelige invloed heeft uitge
oefend omdat compensatie gevonden
is uit andere bronnen, maar de pro
ductie-capaciteit van Pezië is toch wel
zodanig dat zo'n bron min of meer
een groot verschil uitmaakt op de
wereldmarkt. De wereld is al onrus
tig genoeg, zodat zij geen behoefte
heeft aan het voortbestaan van een
haard vam onrust. Daarom is het te
hopen, dat de val van Mossadeq het
begin moge zijn van een bij legging
van het fameuze olie-conflict.
Weer tomaten
naar Engeland
Het Alg. Dgbl. bericht uit Londen,
dat Engeland de invoer" van tomaten
zal hervaten en wel tot een hoeveel
heid van 1500 ton in de week van
24 op 31 Juli. Tussen 10 en 22 Juli
was de invoer geheel stopgezet. Het
quotun voor Augustus is op 2300 ton
vastgesteld, welke hoeveelheid ech
ter voor wijziging vatbaar blijft.
„Misdadiger" werd weer „Zijne Hoogheid"
De nieuwe Perzische premier, de 77-jarige millionnair Ahmad Ghavam es
Soeltaneh, heeft gisteren onder het wakend oog van tanks en pantserwa
gens een bezoek aan de Sjah gebracht en instructies ontvangen om een
regering te vormen. Men neetat aan, dat de Sjah Ghavam de titel „Zijne»
Hoogheid" (Jahab Asjraf) weer heeft toegekend, die hem twee jaar geleden
ontnomen werd. De Sjah was toen ontstemd over zijn eerste dienaar, die in
een bekendmaking van het Hof voor een misdadiger en verrader werd
uitgemaakt.
STRENGE STRAFFEN
Premier Ghavam heeft medege^
deeld, dat hij een nieuwe politiek
had gekozen. Iedereen, die zich te
gen zijn beleid zou verzetten, zou in
overeenstemming met de wet streng
gestraft worden. Hij zou de olie
kwestie met Groot-Brittannië oplos
sen. Al was het vraagstuk moeilijk,
het was niet onoplosbaar. Ongeluk
kigerwijs hebben door enkele fou
ten, onze pogingen om onze rechten
van de voormalige Engels-Perzische
oliemaatschappij te verkrijgen, vij
andigheid tussen onze landen ge
wekt. .,Als ik er niet in slaag het
probleem op te lossen, zal ook ik van
het toneel verdwijnen", aldus de
nieuwe premier.
De militaire gouverneur van Te
heran heeft de burgers gewaar
schuwd, dat overtreding der bepa
lingen onder de 'heersende staat van
beleg streng gestraft zal worden-
Tanks en pantserwagens patrouille
ren in de hoofdstraten van de hoofd
stad.
De dertig aanhangers van Mossa
deq, die Donderdag niet in de par-
lementszitting verschenen waren,
hebben- Ghavam's verkiezing on
grondwettig verklaard. Zij zijn van
plan een afvaardiging naar de Sjah
te zenden, om te betogen, dat de
meerderheid bij de stemming drie
vierden van de in Teheran aanwe
zige leden had moeten zijn. Zij heb
ben een verklaring uitgegeven, waar
in zü trouw zweren aan Mossadeq
en zijn politiek.
Geen uitverkoop van karpetten
De nieuwe premier heeft na zijn
onderhoud met de Sjah een uiteen
zetting van zijn beleid voor de radio
gegeven. Hij vertelde dat het olie
dispuut het land aan hartstocht en
bandeloosheid had prijsgegeven. Zijn
regering had in 1946 voor het eerst
voorgesteld de rechten van Perzië op
de „Anglo-Iranian Oil Company" te
herwinnen. Het oplossen van het
oliegeschil is het voornaamste punt
Toch maar weer
overname?
Het Witte Huis zou, naar verluidt,
ernstig overwegen een deel van de
Amerikaanse staalindustrie toch maar
weer over te nemen, die nu al 47
dagen stil ligt als gevolg van een sta
king over het gehele land.
Juristen van het departement van
justitie hebben opdracht gekregen,
de documenten voor te bereiden
voor een gedeeltelijke overneming
krachtens de „Selective service Act".
Deze wet geeft de president het
recht, de leiding van bedrijven over
te nemen, die niet aan hun verplich
tingen ingevolge rechtstreekse op
drachten van regeringsbureau's vol
doen.
i. Yïl. de KotiinqUi o-fx
jjtie&ietiw-aacf."
We zien de Koningin hier staande
op de weegschaal in de „Heksen-
waag" te Oudewater, de enige waag
in ons land, die indertijd bevoegd
was „certificaten" af te geven, of een
vrouw al dan geen heks was.
regering zou steunen op goede be
trekkingen met alle landen, in hst
bijzonder met de grote. De binnen
landse politiek zal gericht zijn op
het herstel van wet en recht, het
geen het volk nodig heeft „als wa
ter en brood". Als rechtvaardigheid
heerste en wreedheid en onrecht
waren uitgebannen, zou de finan
ciële en economische toestand even
eens verbeteren.
Het korten van ambtenarensalaris
sen, het verzamelen van karpetten
uit de woningen en departementen
van ministers, het opsporen van
staatseigendommen, zoals auto's voor
de verkoop, was pure dwaasheid, zo
zeide hij met een duidelijke toespe
ling op de praktijken onder Mossa
deq.
Ghavam beloofde welvaart voor
alle standen met hogere inkomsten
voor iedereen.
De gezagvoerder van het schip
heeft eey nieuwe koers gekozen, zo
besloot hij zijn radio-toespraak.
Arrestaties in Teheran
De Perzische politie heeft in Te
heran verscheidene aanhangers van
oud-minister-president Mossadeq ge
arresteerd en het secretariaat van
twee politieke clubs, die achter de
oud-premier stonden, bezet. De ar
restaties werden verricht, toen vol
gelingen van Mossadeq probeerden
in het centrum van de Perzische
hoofdstad een demonstratie tegen
de nieuwe minister-president Ah
mad Ghavam te organiseren. Aan het
hoofd der raddraaiers stond volgens
de politie Hassibi, Mossadeq's advi
seur voor oliezaken, maar men moest
hem laten gaan, omdat hij beschermd
werd door zijn parlementaire on
schendbaarheid. De demonstranten
werden overigens zonder veel moei
te verspreid.
Naar Reuter meldt is de Wereld
bank bereid de besprekingen niet
Engeland en Perzië ter oplossing van
het oliegeschil te hervatten, indien
beide landen daarom verzoeken, al
dus hebben functionarissen van de
Wereldbank te Washington v er-
klaard.
Verscherpte koers in Sovjet-zone
De maatregelen tot hermetische afsluiting van de zónegrens, dwars door
Duitsland, worden voortgezet. Van vele punten aan de grens zijn in de
laatste dagen berichten gekomen, volgens welke de Oost-Duitsers onder
(oezicht van ile volkspolitie bezig zijn prikkeldraadversperringen aan te
brengen. In West-Duitsland begint men zich met steeds grotere bezorgdheid
af te vragen of deze grensmaatregelen inderdaad moeten worden gezien
als een begin van een volledige inschakeling van de Sovjetzóne in het Oos
telijke blok. Deze vrees wordt versterkt door aankondigingen en maatrege
len van de Oost-Duitse regering, die allen wijzen op een versnelde Sov
jetisering van het Oostelijke deel van Duitsland.
rakter zou krijgen. Adenauers
spreekbeurt voor het congres is in
middels afgezegd. In Berlijn wordt
gevreesd, dat ook de 20.000 Oostduit-
se protestanten, die zich hebben aan
gemeld voor de kerkendag in Stutt
gart niet zullen kunnen komen. Men
vraagt zich af of ook voor de in
Augustus in beide delen van Berlijn
te houden Katholiekendag geen moei
lijkheden zullen komen.
NIEUWE INDELING.
De jongste partij besluiten van de
socialistische eenheidspartij hebben,
zo wordt uit de Sowj et-zóne bericht,
achttien millioen Duitsers voor de
angstige vraag gesteld, welke uit
werkingen de verscherpte koers zal
hebben. De vijf landen, waarin de
Sowjet-zóne tot nu toe volgens min
of meer historische lijnen was ver
deeld, zijn opgeheven. De centrale
regering heeft daarvoor in de plaats
een indeling der zóne naar economi
sche gezichtspunten gesteld. De „Duit
se democratische republiek" is nu in
vijftien districten verdeeld, die in
hoofdzaak om industriële zwaarte
punten van de zóne zijn gelegen. Zo
heeft men bij Fürstenberg aan de
Oder het belangrijkste staaldistrict
gevestigd. Hier heeft men nieuwe
staalfabrieken gebouwd, waar Russi-
Nieuw leger in de maak.
Voorts wijzen de berichten uit de
zóne er op, dat de voorbereiding
van de vorming van een Oostduits le
ger gestadig voortgang maakt. Hoe
wel de Oostduitse regering nog steeds
niet de dienstplicht heeft afgekon
digd en nog altijd slechts van een
mobilisering van vrijwilligers spreekt,
zijn haar beambten volgens deze be
richten alom in de zóne begonnen
sche ertsen met Poolse kolen worden aan het opstellen van de recruterings-
gesmolten. De nieuwe stad die hier
verrezen is, is door het rode bewind
bestemd als model voor de socialisti
sche toekomststad. Onder de 25.000
mensen, die er tot nu toe wonen, zijn
geen zelfstandige ondernemers. Art
sen, kleermakers, schoenmakers en
bloemenverkopers zijn alle in staats
dienst. De verzorging der stad ge
schiedt geheel en al door de staats
winkels en coöperaties. In de oudere
industriegebieden der zóne hebben de
particuliere bedrijven zich bij de
kleine ondernemingen nog enigszins
kunnen handhaven, doch men ver
wacht thans een nieuwe stelselmati
ge aanval der staatsondernemingen
op de resten van de vroegere onder
nemingsvormen.
Ook het platteland.
Een grote campagne i§_ voorts be
gonnen om de socialisering op het
platteland in te voeren. Uit vrijwel
alle delen van de zóne zijn in de
laatste dagen berichten gekomen over
het instellen- van agrarische collectie
ve ondernemingen. Daaruit leidt men
hier af, dat een grootscheepse aanval
op de zelfstandige boeren gaande is.
Door ongelijke concurrentievoor
waarden als gevolg van betere voor
ziening en lagere belasting der col
lectieve bedrijven, hoopt men de zelf
standige boeren te dwingen zich bij
de gemeenschappelijke bedrijven
aan te sluiten. Om deze stap gemak
kelijker te maken is bepaald, dat de
boeren eigenaar blijven van het land,
dat zij inbrengen.
Van veel betekenis wordt het ge
acht, dat de communistische leider
der SED, Ulbricht, nu ook recht
streekse aanvallen op de kerken
heeft gericht. De kerken zouden vol
gens hem verbindingen onderhou
den met „imperialistische agenten".
Ulbrichts waarschuwingen zijn nu
ook door maatregelen gevolgd. De re
gering der Sowjet-zóne heeft name
lijk de 5000 Oostduitse afgevaardig
den naar het Luthers wereldcongres
in Hannover de reis onmogelijk ge
maakt. De officiële grond voor deze
onverwachte maatregelen is, dat kan
selier Adenauer het congres zou toe
spreken, waardoor dit in de ogen der
Oostduitse regering een politiek ka-
lijsten. Deze worden in de fabrieken
onder de camouflage van „registreren
van arbeidskracht" opgesteld. Vol
gens de plannen was met de voorlo
pige recrutering van ongeveer hon
derdduizend leden der communisti
sche jeugdbeweging gerekend, doch
het schijnt, dat de vrijwillige aanmel
dingen om toe te treden tot de volks
politie ver beneden de verwachting
zijn gebleven. Aangenomen wordt,
dat de volkspolitie reeds thans een
kader van 58.000 man als kern van
het „nationale leger" zou kunnen le
veren.
In Westduitse kringen worden al
deze aanduidingen voor een zeer ver
scherpte koers in de Sowjet-zóne met
de grootste zorg waargenomen. Ve-
leni spreken de vrees uit, dat de Sow-
jet-Unie haar interesse voor een her
eniging van Duitsland, zo deze ooit
bestaan mocht hebben, blijkbaar
heeft verloren. Terwijl nog maar kort
geleden in West-Duitsland de opvat
ting werd gehuldigd, dat de Sowjet-
Unie bereid zou zijn de macht der
socialistische eenheidspartij ineen te
doen storten om tot een neutralise
ring van geheel Duitsland te komen,
ziet men thans een verscherping van
het straffe bewind, dat geheel en al
op de macht van het partij-apparaat
der S.E.D. gebouwd is.
Immigranten dreigen
met opstand
Tweehonderd gewapende soldaten
zijn gisteren onder bescherming van
vijf gevechtswagens het immigran
tenkamp Bonegilla in Victoria
(Australië) binnengetrokken, nadat
tweeduizend Italiaanse immigranten
gedreigd hadden, in opstand te zul
len komen en het kamp te verbran
den. De Italianen waren van plan op
te marcheren naar de omliggende
steden wanneer niet onmiddellijk
zorg gedragen werd voor behoorlij
ke tewerkstelling of repatriëring.
De immigranten zijn reeds vier
maanden zonder werk en zonder
middelen. Bovendien moeten zy in
Italië achtergebleven leden van hun
gezinnen onderhouden.
Gisteren is het gerestaureerde stadhuis van Gouda, het oudste stadhuis in
ons land, oflicieel in tegenwoordigheid van H. M. Koningin Juliana in ge
bruik genomen. We zien hier een overzicht van het marktplein de ster
op de voorgrond geeft het middelpunt van de oude stad aan op het mo
ment, dat de Koningin het bordes van het stadhuis betreedt.
MOORD UIT MISNOEGEN.
Een 29-jarige ex-student van de
Columbia-universiteit te New York,
heeft Maandag jl. een hem onbe
kende achttienjarige boekhoudster
van het Amerikaans Natuurkundig
Genootschap doodgeschoten. Hij
heeft thans bekend, dat hij de moord
bedreven heeft uit misnoegen over
het feit, dat het Genootschap geen
interesse had betoond voor zijn ma
nuscript over „Electronische genees
kunde om het leven te verlengen
Of hoe men eeuwig kan blijven le
ven".
„Ik wilde iemand doden, die bij
het genootschap behoorde,, omdat zij
niet eens naar mijn boek hebben
willen kijken", aldus zeide hij. „En
ik zou er nog meer doodgeschoten
hebben als ik de leans had gehad."
Mevr. Peron gaat
achteruit
De toestand van mevrouw Peron is
gistermiddag merkbaar verergerd, zo
is gisteravond te Buenos Aires in een
bekendmaking medegedeeld. Vijf uur
tevoren was een communiqué uitge
geven waarin gezegd werd, dat haar
toestand onveranderd was.
President Peron is deze week
slechts eenmaal op zijn kabinet ver
schenen. Hij vertoeft ini het zieken
huis, waarin zijn echtgenote is op.
genomen.
De beide huizen van het Congres
hebben de zitting Vrijdagavond on
verwacht geschorst na met spoed
een wet te hebben aangenomen,
waarbij aan mevrouw Peron de hoog
ste Argentijnse onderscheiding wordt
toegekend: de orde van de bevrijder
generaal San Martin.
Te middernacht plaatselijke tijd
waren alle ministers in het paleis
bijeen. De avondvoorstellingen van
de vier gemeentetheaters te Buenos
Aires werden afgelast.
Boterschaarste
in Duitsland
De prijs van boter is in de laatste
drie weken zeer sterk gestegen in
West-Duitsland en in Neder-Saksen,
waar de meeste Duitse boter wordt
gemaakt, begint reeds schaarste op
te treden, welke naar men vreest
in de komende winter nog sterker
zal worden.
De Duitse groothandelaren in zui
velproducten hebben dan ook de
Westduitse regering verzocht om een
onmiddellijke verlaging van> de in
voerrechten op boter, welke onder
de druk van de Duitse boerenorgani-
saties nog altijd zó hoog worden ge
houden, dat in dit jaar nog slechts
800 ton boter in de Bondsrepubliek
is ingevoerd tegen 26.000 ton in de
eerste helft van het vorige jaar.
ELECTRISCH STEMMEN.
De Belgische senaat heeft beslist,
dat zij voortaan zal stemmen met be
hulp van een electrisch systeem,
door het inschakelen van lampjes
van verschillende kleuren brengen
de leden hun stem uit. Een verlichte
tabel geeft het aantal voor- en tegen
stemmen, onthoudingen en afwezi
gen aan. Een stemming zal slechts
drie minuten tijd kosten.
Geen verandering
in Panmoenjon
De geheime wapenstilstandsbcspre-
gingen in Panmoenjon zijn gisteren,
na een recès op communistisch ver
zoek van twee maal twee dagen,
hervat. Na 41 minuten gingen de de
legaties uiteen zonder dat enige of
ficiële mededeling over het resultaat
van het overleg werd bekend ge
maakt. Volgens militaire waarnemers
werden de onderhandelingen ge
schorst, nadat de UNO-delegatie de
communisten een nieuw voorstel had
gedaan inzake de kwestie der krijgs
gevangenen. Generaal Nuckols wei
gerde meer te zeggen dan dat er
„geen merkbare verandering in de
atmosfeer" was gekomen. Zaterdag
zijn er nieuwe besprekingen.
De onderhandelaars zijn Zaterdag
wederom korte tijd in geheime zit
ting bijeen geweest. Er is niet mede
gedeeld, wat het resultaat was. Zon
dag komt men weer bijeen.
Radio-Peking meldt over de ge
heime besprekingen te Panmoenjon
het volgende: ,,De bijeenkomsten
hebben tot nog toe geen enkele bij
drage of duidelijk be\yijs van Ame
rikaanse goede bedoelingen geleverd.
Geen geschilpunt is opgelost. De
Amerikaanse politiek kan de bespre
kingen doen mislukken".
Kostbare schilderijen
gestolen
Handige dieven maakten zich gis
ternacht in het kasteel van Dam-
pierre, een eigendom van de Hertog
van Luynes, ten Zuiden van Parijs,
van een grote buit meester. Ze leg
den de hand op een Rubens en een
Rafaël, die in de huiskapel ter zijde
van hët altaar hingen- Ze vergrepen
zich ook heiligschennend aan een ta
bernakel, waaruit ze een gouden ci-
borio roofden. De waarde van de
buit is niet te berekenen, maar de
politie acht het uitgesloten, dat de
dieven de gestolen kostbaarheden
kunnen slijten. De Rubens, een
„Kindje Jezus" is een bekend stuk
van de Vlaamse meester en zijn
waarde bedraagt minstens 500.000
gulden. De Rafaël is minder bekend
en misschien slechts een stuk uit de
school van de Italiaanse meester.
ERNSTIG BUSONGELUK BIJ
KLAGENFURT.
Bij Klagcnfurt is Vrijdag een auto
bus van/ een Berlijns reisbureau van
een drie meter hoge berm gereden en
omgeslagen.
Drie der inzittenden werden op
islag gedood, 21 ernstig gewonden zijn
naar ziekenhuizen overgebracht,
waar later twee van hen overleden.
Zestien gewonden waren Vrijdag-
avond nog niet bij kennis gekomen/.
DE KINDERVERLAMMING
In ons land zijn in de week van 6
t/m 12 Juli 72 gevallen van kinder
verlamming aangegeven, waarvan
29 in Limburg, 20 in Noord-Brabant,
8 in Noord-Holland, 5 in Gelderland,
2 in Utrecht, 1 in Friesland en 7 in
Zuid-Holland (5 in Rotterdam, 1 in
Ridderkerk en 1 in Vlaardingen).
Veraoht geen klein gevaar, ver
smaad geen kleine vreugd.
