S)e CdcbeSoii^aiil: Een zware atoombom ontplofte in Nevada De oproer eindigde in een onderlinge ruzie tBedteityde yeftieden in de V,, Staten De koningin haalt oude herinneringen op Westerling SlowceHje WOENSDAG 23 APRIL 1952 43ste JAARGANG No. 12569 Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bij de wieg van prinses Margriet Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., 6p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 ATOOMBOM nieuw een atoombom tot ontplof fing gebracht. Het is niet meer de eerste maal, dat men ergens zo'n bom laat ploffen, zodat het niet meer zo'n sensatie was als vroeger. Het bijzondere van deze ontploffing was echter, dat men er een wel zeer spectaculair karakter aan gegeven had. De gebeurtenis was allesbehal ve geheim gehouden en een groot aantal soldaten en waarnemers was bijeengebracht; zelfs radio en tele visie waren ingeschakeld om de klap hoorbaar en de explosie-wolk zichtbaar te maken over een groot deel van Amerika. Wat was de reden van deze grote publiciteit, welke wel scherp af steekt tegen de geheimzinnigheid, waarmede de Sovjet-Unie haar atoomexperimenten omhult. Sensatie-lust kan het moeilijk ge weest zijn; althans niet bij de ver antwoordelijke civiele en militaire autoriteiten. Dat men een 0 zo groot aantal soldaten bij de proefneming heeft be trokken, vindt z'n verklaring in het feit, dat de atoombom meer en meer wordt beschouwd als een z.g. tac tisch wapen, dat wil zeggen: een wa pen, dat gebruikt kan worden bin nen het kader van de normale stra tegie van een oprukkend leger Tot nu toe is de atoombom slechts ge bruikt als een buitengewoon wapen, dat door z'n schrikaanjagende uit werking met één slag een einde maakte aan de strijdbaarheid van de tegenstander. Eén bom op Hiroshi ma en één op Nagasaki maakten meteeh een einde aan de oorlóg met Japan. Tegenwoordig zien de mili taire autoritéiten meer heil in de aanwending van kleinere bommen, wier gebruik ook voor de eigen mensen niet zo gevaarlijk is. Het ex periment van gisteren in Nevada kan beschouwd worden als een po ging om de gewone man in het le ger meer vertrouwd te maken met de toepassing van de atoombom. In zoverre heeft de ontploffing van gis teren een tamelijk grote psychologi sche uitwerking. Op de eerste plaats is de eigen bevolking van Amerika weer iets meer vertrouwd geraakt met dit ge vaarlijke wapen en heeft zij geleerd, dat men niet overdreven angstig behoeft te zijn. In tegenstelling tot de eerste proeven, welke bij Bikini werden genomen. Toen deden de ergste voorspellingen en vernnd- GEHEEL AMERIKA ZAG HET IN DE TELEVISIE De zwaarste explosie, tot nu toe Dinsdagavond (om 16.29 uur Ned. tijd) is boven Vucca Flat het atomistische proefstation in Nevada, de grootste atoombom, die ooit in de Verenigde Staten tot ontploffing ss gebracht, uit een vliegtuig geworpen en ontploft. De ontploffing kon in New-York worden gehoord via de^adio en op televi sieschermen was de lichtflits der ontploffing en de daarop volgende rook kolom zichtbaar. Het was de eerste maal, dat een ontploffing voor het publiek werd uitgezonden. De stem van de omroeper had aangekondigd dat het vliegtuig een B-36 de bom van een hoogte van ruim een kilometer (3500 voet), had laten vallen. De omroeper telde de seconden af, die ver streken voor het donderend geweld van de ontploffing dcor de luidsprekers werd weergegeven. Maar voordien werd een reusachtige zwarte wolk, waar uit lichtflitsen schoten, zichtbaar op de televisieschermen. Hieruit ontstond de witte paddestoelvormige wolk, die hoog boven de vlakte oprees. Deze wolk bleef een kwartier lang zichtbaar. SPECTACULAIRE PLOF. Kort na de ontploffing kwamen in New York de telegrammen met de verslagen der journalisten binnen. Eén van de verslagen meldde, dat door de ontploffing ,een van de meest spectaculaire tot nu toe", waarne mers op een afstand van 16 km. door elkaar werden geschud. De lichtflits was in Las Vegas 120 km. van het proef terrein verwijderd, zichtbaar. De bom ontplofte 42 seconden, na dat zij was uitgeworpen De waarne mers op zestien kilometer afstand vóelden de hitte in het gelaat. De padaestoelvormige wolk wisselde van kleur: van rose via geel en paars tot sneeuwwit. Tenslotte vormde zich op ongeveer elf kiiometei hoogte een ijs- plateau, dat zich afscheidde van de bolvormige wolk Vrijwel onmiddellijk na de ontplof fing werden de troepen die aan de proefneming hadden deelgenomen, op vrachtauto s weggevoerd, teneinde stellingen de ronde. Men vreesde te voorkomen, dat zij met de radio toen bijv. voor een kettingreactie, actieve stof in aanraking zouden ko- welke niet meer te stuiten zou zijn en de hele aarde zou verwoesten; men was bang voor een vloedgolf enz. Thans weet men, dat zelfs bij een zware bomexplosie een man in de nabijheid, die zich in een mangat kan verbergen, niet reddeloos ver loren is. Over de eerste schrik voor de atoombom is de mensheid nu wel heen en daarmede is aan dit wapen de grootste kracht ontnomen. De angst was de meest effectieve lading van de atoombom. Desalniettemin blijft deze bom een verschrikkelijke uitvinding en kun nen wij slechts hopen, dat zijn aan wending beperkt zal blijven tot lou ter preventie. Evenals onze koningin zien ook wij meer heil in samenwerking dan in strijd en zullen wij de dag zege nen, waarop proefnemingen als die van gisteren onnodig meer zullen zijn. men. Sommigen hebben zich op een afstand van slechts 4.8 kilometer van de plaats van de ontploffing bevon den Volgens waarnemers veroorzaakte de bom verscheidene secundaire hit- te-ontwikkelingen. Honderd en twintig valschermtroe pen stonden gereed om achter het „atoom-rookgordijn" neer te springen, echter na een veilige wachttijd in acht genomen te hebben. Zware'schok in mangat. De grondtroepen die zich in man gaten van iets meer dan een meter diepe bevonden, kregen een zware schok te weerstaan. Ongeveer een half uur na de ontploffing verklaar de een functionaris van de atoom- commisise, dat alles „precies vol gens de plannen was verlopen en dat er geen ongelukken zijn gebeurd. Proeven met de atoombom in Las Vegas Muitende gevangenen gaven zich over De opstand in de staatsgevangenis te Jackson (Michigan) is omgeslagen in „burgeroorlog". In de cellen, die de muitende gevangenen bezet houden, werden woedende gevechten geleverd na een ruzie over de vraag wat er gedaan moest worden met de elf cipiers, die zij in gijzeling houden. De strijd eindigde er mee, dat drie tot bloedens toe geslagen gevangenen door de an- dere gedetineerden uit het bezette gedeelte van de gevangenis werden gegooid. D? ..harde kern" van 179 muiters houdt het nog steeds uit, nadat twee honderd man politie met machine pistolen en traangasbommen gister avond de grote opstandige beweging de kop had ingedrukt. Bij deze char ge vielen één dode en tientallen ge wonden een feit, dat de autori teiten met vrees voor het lot van de gegijzelde cipiers vervulde, daar de muiters hadden gedreigd een der gijzelaars te onthoofden, wanneer iemand hunner een haar zou wor den gekrenkt. Daarom verzocht de politie alle radiostations van het feit geen melding te maken, want juist door radiotoestellen blijven de opstandige gevangenen in contact met de buitenwereld. Kort na de onderlinge vechtparij onder de onruststokers werd in een ander gedeelte van de gevangenis een nieuw oproer snel onderdrukt. Intussen schijnt de onrust ook naar andere gevangenissen in de V. S. te zijn overgeslagen. Volgens ge ruchten zijn eenheden van de politie in allerijl naar het Iona-opvoe- dingsgesticht gezonden, waar de der- Honger en dorst In de gevangenis te Rahway (New Jersey) hebben de 231 muitende ge detineerden gisteravond, moe en ge broken, hun verzet opgegeven. Sinds Donderdag hadden zij zich ver schanst in een slaapzaal, maar hon ger en dorst dwongen hen ten slotte, zich aan de geduldig wachtende „be legeraars" over te geven. De acht cipiers, die zij als gijzelaars vast hielden, werden ongedeerd vrijge laten, in ruil waarvoor de muiters geen straffen zullén krijgen. Harriman stelt zich candidaat Averell Harriman, de directeur van het Amerikaanse bureau voor weder zijdse veiligheid heeft zich officieel aanbevolen als candidaat van de de mocratische partij voor het presi dentschap der Verenigde Staten. wHij zal de strijd opnemen tegen se- tienhonderd bewoners'na rumoerige nator Estes Kefauver uit Tennessee, demonstraties begonnen zijn met Robett S. Kerr uit Oklahoma en Ri- het ingooien van alle ruiten van het I chard B. Russell uit Georgia. Harri- gebouw Autoriteiten van het ge- man heeft verklaard de tradities van vangeniswezen deelden mee, dat de I Roosevelt en Truman te willen hoog- toestand zeer gespannen was. houden. Waarnemers der commissie noem den de ontploffing een „werkelyk grote". Drie en twintig minuten na de explosie bevond de paddestoel vormige wolk zich op een hoogte van 12.000 kilometer. Zij bewoog zich naar het Zuid-Oosten. De bom ont plofte op de vastgestelde hoogte van 3.200 voet (ongeveer 900 meter). Kort vóór de ontploffing zeide Gor don Dean, voorzitter van de atoom commissie, dat de explosie de zwaar ste zou zijn, die ooit in de Verenig de Staten tot stand gekomen is, zwaarder dan die van Hirosjima en Nagasaki en de twee van Bikini (1946). Dean voegde er aan toe, dat in 1946 de meeste mensen de atoomwa pens als strategische wapens be schouwden. En men nam algemeen aan, dal een dozijn van deze wapens op oordeelkundige plaatsen gebruikt, iedere macht ter wereld hui ten ge hecht zou kunnen stellen. Thans be schouwt men de atoomwapens echter als tactische en strategische wapens, als wapens die ook te velde gebruikt kunnen worden. „Dit betekent dat niet spoedig een einde zal komen aan de ontwikke ling en fabricage van uiteenlopende typen atoomwapens. Een en ander verklaart waarom wii het nationale atoomprogram op giote schaal uit breiden en zovele atoomproeven hou den." Volgens waarnemers heeft de proef aangetoond, dat eenmansgaten be scherming kunnen bieden zelfs tegen het destructiefste wapen ter wereld. De 1.500 militairen die zich in der gelijke gaten bevonden en slechts on geveer 5% km. van de ontploffing verwijderd waren, zijn ongedeerd ge bleven. Generaal Swing, bevelhebber \an het zesde leger, verklaarde, dat het ergste wat de mannen is overkomen „een mond vol stof" is geweest. Hij vond de bom «tamelijk groot" voor tactisch gebruik. Eén der grootste rampen van de laatste tientallen jaren in de Verenigde Staten is de watersnood in de Staten Nebraska en Iowa. De enorme rivieren Missouri en Mississippi zijn buiten de oevers getreden en hebben uitge strekte oppervlakten land en hele steden overstroomd. Duizenden personen hebben, met achterlating van alle bezittingen, moeten vluchten en er is voor millioenen dollars verloren gegaan. In de stad Omaham een belangrijke stad in Nebraska, heeft men getracht het stijgende rivierwater met tientallen meters hoge beschoeiingen in toom te houden. Ver beneden het waterpeil van de Missouri verrichten de mensen hun dagelijkse werk in het industrie gedeelte van de stad Omaha. ONVEILIG JAVA. Een jeep van de onderneming Sinduagung, waarin zich de heren Zantvoort en Agermaak bevonden, werd verleden week Donderdag in de buurt van kampong Pasirsirum (desa Padabeuharbogorse) door een bende ter sterkte van circa dertig man onder vuur genomen. De kogels doorboorden het voertuig op ver schillende plaatsen. De heer Ager maak werd levensgevaarlijk gewond door enkele schoten in de hals. De bende, trok zich terug, toen politie- versterking aankwam. Het slachtof fer werd per politieauto naar het zie kenhuis in Boger vervoerd. Uit de tijd toen zij in Ottawa woonde Zij stond weer in haar winkeltje Koningin Juliana bezocht Dinsdagochtend kamer 333 in het stadsziekenhuis te Ottawa, waar 19 Januari 1943 prinses Margriet geboren werd. De Ko ningin trad de kamer binnen, waar nu een andere jonge moeder lag. Het was mevrouw Davies, echtgenote van een der artsen van het ziekenhuis, die Zaterdag jongstleden het leven heeft geschonken aan een zoon. Natuurlijk had men ook de wieg te voorschijn gehaald, waarin prinses Margriet eens lag. De Koningin sprak v/eer met zuster Gladys Moors, die haar in 1943 ge durende haar verblijf in het ziekenhuis verpleegde. De burgemeester van Ottawa, me vrouw Charlotte Whitton, bood de koningin aan, de wieg van prinses Margriet naar Nederland te zenden. Maar de koningin aanvaardde dit aanbod niet: „De wieg hoort hier thuis en moet daarom dan ook maar hier blijven", zo zeide zij. Ongeveer duizend Canadezen wa ren eerder in de morgen aanwezig bij het oorlogsgedenkteken, waar de Koningin een krans heeft gelegd. De plechtigheid werd o.m. bijgewoond door generaal H. D. G. Crerar, die aan het hoofd stond van het Eerste Canadese leger, dat in Mei 1945 Ne derland bevrijdde, luit.-generaal Charles Foulkes, de voorzitter van de gezamenlijke stafchefs, die de Duitse overgave in Nederland accep teerde en de Canadese minister van Defensie, Brooks Claxton. Toen H.M. na de plechtigheid naar de auto terugliep, ontdekte zij enkele Nederlandse immigranten, getooid met oranje, die haar toejuichten. On gedwongen onderhield H.M. zich met deze Nederlanders. De Koningin gaf de vijfjarige Bouke Haarsma en zijn vierjarig zusje Froukje een hand. De ouders van de beide kleuters waren ongeveer een jaar geleden uit Har- lingen naar Canada gekomen. In de Rode-Kruiskliniek, die de Koningin bezocht, voordat zij naar het stadsziekenhuis ging, sprak H.M. tot 300 bloedgevers. „Het doet hele maal geen pijn en u helpt er uw land reusachtig mee", zeide zij o.m. H.M. reikte Rode-Kruismedailles uit aan mevr. Hazel Bishop en mevr. Gladys Brown, die beiden meer dan twintig maal bloed hadden afgestaan. DE KONINGIN IN HAAR WINKELTJE. De gebeurtenis van de dag was het bezoek van de koningin aan de „Su perfluity Shop", een winkel, waar ACTIECOMITÉ VOOR HARRIMAN. - Franklin Roosevelt, zoon van overleden president der V.S., heeft medegedeeld, dat er een „nationaal comité voor actie ten gunste van de verkiezing van Averell Harriman tot president van de V.S." is opgericht. Harriman is directeur van het bu reau voor wederzijdse beveiliging. Het comité staat onder leiding v: Roosevelt, die (democratisch) 1 van het huis van afgevaardigden is. giften voor het Rode Kruis ten bate van het Rode Kruis verkocht worden. Hare Majesteit werkte hier in de oorlogstijd gedurende vier jaar twee dagen in de week. Zij stond achter de toonbank van het winkeltje en verkocht allerlei artikelen aan het publiek. Dinsdag was het precies twaalf jaar geleden, dat de winkel geopend werd. In deze tijd zijn 300.000 dollar ver gaard. De koningin onderhield zich met de dames en vroeg hoe de prij zen gestegen waren. Zij toonde zich verbaasd, dat de dames nog "steeds in hetzlfde kleine winkeltje werkten. De koningin ging Dinsdagmiddag ook terug naar de school, die haar twee oudste dochters gedurende de oorlogstijd bezocht hebben. Dit is de Rockcliffe school, "^e koningin be zocht alle klassen en verbleef spe ciaal lange tyd in het lokaal, waar prinses Beatrix eens als leerling haar schooluren doorbracht. Tot besluit van het bezoek legde de koningin een steen in een in aan bouw zijnde vleugel van de school, die haar naam zal dragen. „Ik hoop", zo zeide Hare Majesteit tot de kinde ren», „dat jullie opleiding hier op deze school een hoeksteen moge zijn voor je verdere leven". RADIOTOESPRAAK TOT DE CANADEZEN. Dinsdagavond acht uur heeft ko ningin Juliana om acht uur plaatse lijke tijd een radiotoespraak voor de „Canadian Broadcasting Corporation" gehouden tot het Canadese volk. De koningin seide onder meer: „Vrienden in Canada, ik voel mij ge lukkig weer in uw land te mogen» zijn en u de groeten te kunnen overbren gen van het Nederlandse volk. Ik voel mij persoonlijk gelukkig. Hoe herin neringen weer werkelijkheid kunnen worden". Velen van u voelden zich even zo thuis in mijn land als ik mij thuis gevoelde in het uwe. Ik ben van me ning, dat de oorzaak daarva.. eigen lijk gelegen is in het feit, dat zowel de 'Canadezen als de Nederlanders haard en huis kunnen offeren voor het gemeenschappelijke goed. De koningin zeide te menen, dat God het voor de mensheid zo be schikt heeft, dat, door het dragen van» elkanders lasten, een krachtige eenheid als een strijdmacht tot stand kan komen, hetgeen nieuwe mogelijk is genoeg in uw land en uw volk te vinden, waarop dit geloof gebaseerd kan worden. Bijvoorbeeld uw gast vrijheid voor de emigranten, een al omvattende gastvrijheid, die vele din gen, die nog met elkaar verbonden moeten worden, zal verbinden»". Tot de in Canada wonende Neder landers zeide de koningin in het Nederlands: „Hoe lang u hier ook moogt wo nen, de mensen om u heen zullen steeds in u Holland zien en zullen het steeds naar u beoordelen. Ik ver heug me altijd, wanneer ik hoor, dat u het hier zo goed doet en dat u hier met succes een toekomst opbouwt, dat u dit doet in harmonie en vriend schap met uw nieuwe omgeving. Te leurstelling zal onontkoombaar zijn, maar het zal uitzondering op de re gel zijn". In het Engels voortgaande zei de koningin-: „Gij, Canadezen, zijt van nature ge neigd bij het bepalen van uw koers het welzijn van de mensheid in het algemeen voor ogen te houden. Het is daarom geen wonder, dat gij in de gehele wereld eerbied afdwingt en vertrouwen wekt, omdat gij aan de stem van uw grote gevoel voor verantwoordelijkheid voor anderen gehoor geeft. Er zullen niet veel moei lijkheden voor uw volk en het onze rijzen bij het tezamen bouwen van een betere wereld, in wederzijdse achting". De koningin herhaalde deze woor den in het Frans. NATO moet kiezen Tussen Gruenther en Ridgway President Truman zal tot de Euro pese landen van het Atlantische Pact het \erzoek richten, tussen generaal Giuenther en generaal Ridgway te kiezen als opvolger van generaal Eisenhower, in zijn functie van NA- TO-opperbevelhebber in Europa, dus wordt uit bronnen, die in nauwe verbinding met de Noord-Atlantische Raad staan, vernomen. Over dit onderwerp zou de secre taris-generaal van de Raad, lord Is- may, ieeds met de verschillende de legaties niet-officiële besprekingen hebben gevoerd besprekingen, die voor het einde van de week zullen zijn voltooid. De NATO landen zijn het er reeds over eens, dat een Ame rikaan generaal Eisenhower zal op volgen. Wie men evenwei aan Truman zal voordragen, om Eisenhower's plaats in te nemen, zal eerst op 23 April, tij dens de vergadering van de Noord- Atlantische Raad te Parijs worden uitgemaakt. Zouden de Europese lan den zich sterk voor een bepaalde can didaat uitspreken, dan zou naar alge meen werdt aangenomen. Truman zich hier zonder meer door laten lei heden in iedere richting opent. „Er den bij de benoeming. Alleen als burger beoordeeld Naar het ANP verneemt, is de be langstelling van de Nederlandse Jus titie voor Westerling uitsluitend ge richt op zijn optreden als burger, niet als militair. De beoordeling van zijn activiteit als militair valt, zoals voor de hand ligt, buiten de competentie van de burgerlijke rechter. De actie in Bandoeng in Januari 1850, een actie waarbij Westerling af wezig was, wordt hem als burger aangerekend en wel wegens uitlok king van desertie, aangezien zij vol gens de Justitie gepleegd werd door aanhangers van Westerling uit het Nederlandse leger. Ook wordt Wes terling door de Justitie als burger be schouwd in zijn vroegere functie van APRA-leider. Geen belangstelling heeft de Justi tie daarentegen voor Westerlings optreden op Zuid-Celebes en Borneo, omdat hij daarbij de status van mili tair had. Alleen een militair rechts college heeft de bevoegdheid daar over een oordeel te vellen. Een dagvaarding is tgen Wester ling niet uitgebracht. Dit kan eerst geschieden, wanneer in het gerechte lijk vooronderzoek mocht blijken, dat een vervolging tegen Westerling zal worden ingesteld. Er is nog geen datum vastgesteld voor de behandeling van het hoger beroep van het O.M. tegen de voor waardelijke Invrijheidstelling van Westerling door de rechter-commis- saris in Amsterdam. Men verwacht deze behandeling echter einde dezer of begin volgende week, waarbij dan een datum voor uitspraak wordt vast gesteld. Een uitspraak voor een eventueel proces heeft Westerling nog niet ge kozen. Voor uitlevzringskwesties zal hij event, worden bijgestaan door jftr. mr. C. M. Beelaerts van Bolkland te Den Haag. Zegen over zilveren en gouden echtparen In de dezer dagen verschenen nieuwste druk van het Rituale Ro- manum, welke bij de Vaticaanse drukkerij het licht zag, is wel een der meest opvallende aanvullingen een eigen zegeningsformulier van zilveren en gouden bruidsparen. Men zou zich kunnen afvragen, waarom de Kerk tot heden heeft ge wacht een hoogtijdai in het huwe lijksleven met een bijzondere zege ning te verrijken. Maar beter lijkt het dankbaar te zijn, dat deze apar te benedictio door opname in het ri tuale thans gemeengoed gaat. worden. De zegening wordt uitgesproken na de H. Mis van dankbaarheid en ook het Te Deum maakt er deel van uit, dat of gereciteerd of gezongen kan worden. De zegening is gebonden aan een H. Mis en kan niet er buiten worden gegeven. Als votiefmis kan genomen werden de votiefmis ter ere van de Heilige Drievuldigheid of die van de H. Maagd Als tweede gebed onder één conclusie wordt dan inge voegd het gebed tot dankzegging. Deze votiefmis geniet dezelfde voor rechten als de Mis voor bruidegom en bruid. Voorspoed brengt het best onze on deugden, tegenspoed onze deugden aan het licht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 1