S)e ftjicl6e(Soii/fca/iit
De kwestie der collectieve
veiligheid
Franse regering ten val gebracht
Willen de roden geen
wapenstilstand
De„Flying Enterprise'vordert
Suiker in de soep
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 8 JANUARI 1952
43ste JAARGANG
No. 12479
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. 1 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
CULEMBORG
BOUWT HUIZEN
IJET is bepaald géén gloednieuw
*^en oorspronkelijk denkbeeld, in
dien we beweren, dat er met alle
kracht naar gestreefd moet worden,
het tekort aan woningen zo spoedig
mogelijk op te heffen! Het komt ons
ook buiten kijf voor, dat wanneer uit
het kwaad de woningnood iets
goeds geboren kan worden, dit boor-
lingske zo spoedig mogelijk ten doop
moet worden gehouden. Daarom heb
ben we destijds de eerste burgerzin-1
lening, te Holten in 't Overijsselse,
sterk aangeprezen, omdat verstevi
ging van de burgerzin prijzenswaar
dig is. Daarom werd dezerzijds uit
voerig melding gemaakt van de vrije-
tijds-woningbouw, welke in de stede
van Culemborg op stapel werd gezet.
In Culemborg, zoals deze belang
wekkende en bloeiende stad aan de
Lek officieel heet in Kuilenburg,
zoals zij in het spraakgebruik wordt
genoemd, zijn 20 mannen in Septem
ber begonnen een even groot aantal
woningen te bouwen, in hun vrije
tijd, welke woningen, als ze voltooid
zijn, zullen worden verloot en het
persoonlijk eigendom van de bouw
heren worden. Voor deze woningen
werd een extra-toewijzing ontvan
gen boven het voor Culemborg vast
gestelde contingent. Door toepassing
van de Rijks-Premieregeling wordt
ongeveer 1/3 van de kosten gedekt,
1/3 verdienen de bouwers zelf en
wat er dan nog te betalen overschiet,
wordt gedekt door een hypotheek,
waarvoor de gemeente garante is.
Men zou zo zeggen, dat deze Cu-
lemborgse opzet er een is, waarin
verscheidene vliegen met een slag
werden gevangen: de woningbouw
wordt bespoedigd, men woont in een
eigen huis en men besteedt op ver
bazend nuttig wijze zijn vrije tijd
die kostelijke vrije tyd, welke te
genwoordig ook al tot eer probleem
wordt gemaakt. Maar als men deze
opzet aanbevelenswaard en voor rui
mere toepassing zter geschikt vindt,
heeft men buiten de opperman der
opperlieden, het N.V.V., gerekend,
dat er zeer vele bezwaren tegén heeft
geopperd. De burgemeester van Cu
lemborg, de heer Van Koningsbrug-
gen, heeft het daarom nodig geoor
deeld in enige bedachtzame, maar
met de gloed van innerlijke overtui
ging in „De Tijd" geschreven artike
len, zich tegen de gemaakte aanmer
kingen te verweren.
Het voornaamste ingediende be
zwaar was, dat te Culemborg een
poging wordt gedaan „om de 48-uri-
ge arbeidsweek te doorbreken n.b. in
een tijd, dat er in Nederland meer
dan 10.000 werkloze bouwarbeiders,
waaronder vele vaklieden, rondlo
pen". De burgemeester ontkent ten
stelligste, dat er enig oorzakelijk
verband zou kunnen bestaan tussen
de werkloosheid en vrije-tijds-beste-
ding en we' om deze afdoende re
den: „De oorzaak van de huidige
werkloosheid in de bouwvakken is
van zuiver monetaire aardin
het zelfbouw-plan Culemborg wordt
een oplossin gepresenteerd, waarbij
juist aan d moeilijkheden het
hoofd wordt geboden door 1/3 van
de benodigde investering te bespa
ren."
Ook heeft men als bezwaar tegen
het Culemborgse ondernemen durven
aanvoeren: „dat indien deze wonin
gen dan niet dit jaar gebouwd zouden
zijn, dat toch een volgend jaar zou
zijn geschied. Het bouwen van hui
zen schept werkgelegenheid en deze
werkgelegenheid wordt nu vermin
derd door in de vrije tijd te laten
bouwen". De burgemeester die,
gelijk we reed^ opmerkten zeer be
dachtzaam schreef acht de uit de
aanhaling te maken gevolgirekking
„absoluut onaanvaardbaar". We zijn
geneigd daar nog een schepje bo-
ven-op te doen. Onze niet bepaald
gloednieuwe en oorspronkelijke be
wering in de aanhef dezes
blijkt nog niet overbodig te zijn!
Er is een achterstand van 250.000
woningen, de behuizings-toestanden
zijn allerbedroevendst, de lijst van
wachtenden (men zie de mededeling
van de Haagse burgemeester in zijn
Nieuwjaarsr le) wordt groter en
groter en in deze nood-toestand
komt het N.V.V. en de aangesloten
vakbond met een ijskoude redene
ring, welke ieder mede-levend mens
kippevel bezorgt. „Bij het plan Cu
lemborg" verdedigt de burge
meester „zit niet voor om werk
gelegenheid te ontnemen, doch
slechts om de achterstand van de
woningbouw in versneld tempo in
te halen". Desondanks klaagt de bur
gemeester aan, dat de genoemde or
ganisaties „niet ophouden tegen het
plan stelling te nemen"
Ook het besteden op deze wijze
van de vrije tijd is aangevochten.
„De opponenten beweren een ander
begrip van vrije tijd te hebben, dan
de zelfbouwers te Culemborg"
schrijft de heer Van Koningsbrug-
gen, en vervolgt: „Zij mogen hier
mede gelukkig zijn, doch een ieder
besteedt zijn vrije tijd op die wijze,
welke hem het nuttigst voorkomt.
Wanneer dan iemand dit meent te
moeten doen, door voor zijn reeds
gevestigd gezin een noodzakelijke
woonruimte te bouwen, handelt hij
daardoor in de meest natuurlijke
zin volgens zijn dooi de Schepper
gewilde roeping". Deze woorden van
de Culemborgse burgervader zullen
alle arbeiders uit het hart zijn ge
grepen, zeker de arbeiders die be
wust mens zijn en nog een eigen per
soonlijkheid bezitten, welke met
het gezin het beste wordt geacht.
In het Culemborgse geval wordt
in feite niemand benadeeld. Maar
zelfs al zou zijdelings dit enigermate
wel het geval zijn!
Mag een arbeider er ook geen volks
tuintje meer op na houden, omdat
hij misschien de tuinders benadeelt?
Mag hij geen radio-toestel meer ver
vaardigen omdat daardoor de fa
brieken te-kort worden gedaan? Of
mag hij geen lid van een coöperatie
zijn, omdat de middenstand er door
gedupeerd wordt! Mag hij dit met?
Mag hij dat niet? Wij hebben de er
varing, dat iedere arbeider in dat
opzicht gezond-eigenreid is en doet,
wat hij voor zich verkieslijk acht.
Het wordt wel een heerlijke toe
komst, als een arbeider alleen nog
maar lid mag zijn van een perso-
neels-vereniging onder de aartsvader
lijke zegen van het bedrijf, waarin
hij overdag werkt. Zich ook met de
vrije tijd van de arbeider te gaan be
moeien, door deze vrijheid, soms on
der zachte, morele dwang te be-
snoe'en, is een massificerend stre
ven, waartegen ieder recht-geaard
arbeider in verzet moet komen. In
zijn jongste Kerstrede heeft PausPius
XII de merkwaardige uitlating ge
daan, dat ook de z.g. „vrije wereld"
in velerlei opzicht een verkeerd be
grip van vrijheid heeft. „Zij be
driegt zich of kent zichzelf niet:
want in de ware vrijheid is haar
kracht niet gelegen". De grieven, te
gen het Culemborgse plan te berde
gebracht, wijzen in de verkeerde
richting, naar die onzalige zaligheid,
welke alle mensen een ijskast in
huis belooft, maar hun het hoogste
DE „GROTEN" ZIJN HET NOG NIET EENS
Maandag is in de politieke commissie der Verenigde Naties het debat over
collectieve veiligheid voortgezet. De elf landen, die het Westelijke plan
voor collectieve veiligheid hebben ingediend, dat o.m. voorziet in de op
richting van een „schaduwleger" der V. N. tegen mogelijke agressie, heb
ben het amendement van een aantal Arabische en Aziatische landen over
genomen, dat alle staten in laatste instantie vrijheid van handelen wil §e-
ven inzake de te nemen maatregelen. Een amendement van enige Zuid-
Amerikaanse staten, waarin met nadruk wordt verklaard, dat de te nemen
maatregelen op geen enkele wijze inbreuk mogen maken op de binnenland
se veiligheid der verschillende landen, werd eveneens overgenomen.
delijk overleg kiest, wat voor de Soed. de vrijheid, reeds voor de be-
vorming en ontplooiing van zich en loofde ijskast er is, wil ontnemen.
Pleven had 8 maal de vertrouwenskwestie gesteld
Van de achtvoudige gelegenheid, welke het Franse parlement gisteren h&d
om de regering ten val te brengen Pleven had nl. acht maal de kwestie
van vertrouwen gesteld heeft het gebruik gemaakt. De Franse Nationale
Vergadering heeft de regering-PIeven met een meerderheid van 98 stem
men 341 tegen 243 naar huis gezonden. Hiermede is Frankrijk aa.i zijn
zestiende na-oorlogse regeringscrisis toe. Gisteravond om half acht diende
Pleven het ontslag van zijn kabinet in bij Vincent Auriol, president van
de republiek.
BEZUINIGING
STRUIKELBLOK.
Het Franse parlement discussieerde
over de belastingverhoging, welke de
regering had voorgesteld en de be
zuinigingen op openbare diensten en
sociale voorzieningen. Op dat laatste
punt is Pleven ten val gebracht, want
gisteren was reeds vóór de stemming
bekend dat de socialisten tot dp te-
gestemmers zouden behoren. De rege
ring had aangekondigd, dat zij alle
acht stemmingen, die nodig zouden
zijn om de plannen te doen aanne
men als kwesties van vertrouwen
zou beschouwen, hetgeen dus bete
kende, dat een nederlaag op elk van
de onderdelen tot het aftreden van
de regering zou leiden.
Reeds bij de eerste stemming is dat
gebeurd. Donderdag hadden de so-
clialisten zich van stemming onthou
den over een vertrouwenskwestie,
maar gisteren ging het om bezuini
gingen bij de genationaliseerde spoor
wegen, die, naar de socialisten vrees
den, tot ontslag van personeel zouden
leiden, zodat zij tegen stemden.
Men verwacht, dat de val van het
kabinet-Pleven tot 'n lange crisis zal
leiden. Als nieuwe formateurs wor
den gedoodverfd: de radicaal Henri
Queuille, die reeds meermalen pre
mier is geweest. George Bidault,
aftredend minister van defensie, en
de jonge radicaal Edgar Faure, die
de Franse procureur bij et proces
van Neurenberg is geweest.
Ei is uiteraard veel sprake van,
dat de Gaullisten, die na de laatste
verkiezingen als de sterkste partij
voor de dag zijn gekomen aan een
nieuwe regering zullen d^lnemen,
doch de aanhangers van generaal De
Gaulle zijn er niet toe bereid aan een
gewone coalitie deel te nemen. Ver
antwoordelijkheid willen zij slechts
aanvaarden op basis van een „natio
naal programma" voor defensie, bui
tenlandse zaken, financiën en sociale
hervormingen. Zowel Gaullisten als
sommige conservatieven allen te
genstanders van het plan tot vor
ming van een Europees leger zul
len er op aandringen, dat Robert
Scb'-.man niet opnieuw minister van
buitenlandse zaken wordt, uit vrees,
dat een nieuw kabinet met de auteur
van het plan tot een gezamenlij
ke Europese kolen- en staalindustrie
op cïe post ook het andere Europese
plan er bij het parlement door zal
krijgen.
Wisjinski was van oordeel dat de
resolutie de internationale spanning
slechts kon verergeren en dat de in
dieners streefden naar de wereldhe
gemonie. Rusland was niet gekant
tegen collectieve veiligheidsmaatre
gelen, maar wel tegen de Westelij
ke plannen, „omdat zij de organisa
tie der V.N. in een oorlogsinstrument
zouden veranderen", aldus spreker.
Hierna besprak de Russische mi
nister de resolutie van de Sow jet-
Unie, waarin wordt gevraagd de com
missie voor het bestuderen van col
lectieve maatregelen op te heffen en
een periodieke bijeenkomst" van de
Veiligheidsraad bijeen te roepen, ten
einde te komen tot het beëindigen
van de oorlog in Korea en het ver
minderen van de internationale span
ning. Hij zag niet in, waarin het be
spreken van deze kwestie door de
Veiligheidsraad de onderhandelin
gen te Panmoendjop zou belemme
ren. Ministers van buitenlandse za
ken of speciale vertegenwoordigers
der respectieve landen pogen de on
derhandelaars in Korea van dienst te
zijn. Het werk van de Veiligheids
raad in deze kwestie moest niet ge
zien worden als alternatief van de
wapenstilstandsbesprekingen, aldus
Wysjinsky.
Britse afgevaardigde Selwyn
wil, dat de internationale spanning
vermindert, zijn wij bereid dadelijk
met hem hieraan te gaan werken."
Ben Cohen, de Amerikaanse ver
tegenwoordiger, verklaarde- „Wij
willen geen conferenties op hoog ni
veau, welke gehouden worden om als
klankbord te dienen voor felle re
devoeringen, die het gevaar voor
oorlog wellicht vergroten in plaats
van verminderen".
KAMPEN IN SlBERlë VOOR
KOREANEN.
Van bevoegde zijde is in Tokio
enig licht geworpen op het vraag
stuk van de verdwenen Zuid-Kore-
aanse krijgsgevangenen. Aangeno
men wordt dat velen van hen in Rus
sische kampen zijn terechtgekomen.
Volgens mededelingen van oogge
tuigen zijn transporten Koreaanse
krijgsgevangenen in de Siberische
steden Sjita en Irkoetsk aangeko
men. Zij werden doorgezonden met
onbekende bestemipingen. Tweedui
zend Koreaanse gevangenen werden
in Juli 1951 van Korea naar een ha
ven bij Wladiwostok gebracht. In
November van het vorige jaar wer
den vier kampen voor Koreaanse
krijgsgevangenen ingericht in het
gebied van Archangel.
De Verenigde Naties hebben Maan
dag de Noordelijken 1.087 brieven
overhandigd, bestemd voor soldaten
der V.N., die zich in Noordelijke
krijgsgevangenkampen bevinden.
De Noordelijken overhandigden
157 brieven van V.N.-krijgsgevange-
Betogingen voor Jeruzalems parlement
Tegen onderhandeling met de Duitsers
Met traangas moest de politie gisteravond duizenden Joden te Jeruzalem
uiteenjagen, die voor het parlement te hoop gelopen waren uit protest tegen
het voornemen van de regering om rechtstreekse onderhandelingen m©t
West-Duitsland te beginnen over de geëiste herstelbetaling van 1500 milJioen
dollar
De regering van Ben Goerion is namelijk van mening, dat slechts door
middel van directe onderhandelingen die onvermijdelijk de erkenning
van de West-Duitse Bondsrepubliek zullen inhouden tot een voor Israël
bevredigende oplossing voor de kwestie der voor het land dringend nood
zakelijke herstelbetalingen gekomen kan worden
Niet alleen de oppositie, ook vele
aanhangers der regeringspartijen
hebben hiertegen ernstige gewetens-
Lloyd 5Ï:,B7KhÏÏ bezwaren. °™"at "ierin
De kwèstie der
vliegvelden
Vice-admiraal Turner Joy, de lei
der van de UNO-delegatie die met
de communisten in Panmoenjon over
een wapenstilstand onderhandelt,
heeft in Tokio verklaard dat het da
gelijks duidelijker wordt, dat de
communisten geen wapenstilstand
willen. Joy is gistermorgen uit Korea
in Tokio aangekomen om overleg
met generaal Ridgway te plegen
De vice-admiraal hekelde het kop
pige vasthouden van de communis-
Panmoendjon is getuige geweest
van één van de zeldzame gevallen
van samenwerking tusen de commu
nisten en de Verbondenen. De tent,
waarin de subcommissie voor de
krijgsgevangenen vergadert, bleek
slecht berekend op de strenge Ko
reaanse winter,
De communisten hebben nu ge
zorgd voor een nieuwe tent, de Ver
bondenen zorgden voor de Inrichting,
verwarming en verlichting daarvan.
TT i n i I Volgens waarnemers, die altijd klaar
gebeurtenissen te ver-
klaren, betekent de nieuwe tent niet,
dat de conferentie langer of korter
zal duren, doch dat de afgevaardig
den een hekel aan tocht hebben.
Woensdag te Falmouth verwacht
ten aan hun recht om tijdgns het be
stand vliegvelden te mogen aanleg
gen. Deze kwestie is een van de voor
naamste oorzaken van de huidige im
passe. „Als de roden oprecht zijn en
vrede willen", aldus Joy, ..hebben
zij geen militaire vliegvelden nodig."
De commurlisten noemen de gealli
eerde eis om geen vliegvelden aan
te leggen „inmenging in de binnen
landse aangelegenheden".
HET TOCHTTE IN DE TENT.
den gisteravond hun bloedende, pijnlijke handen, terwijl het Amerikaanse
vrachtschip „Flying Enterprise" langzaam maar zeker achter de Engelse
sleepboot „Turmoil" naar de veilige haven Falfiioulh koers zet. Zij ontvel
den hun handen Zondag met het binnenhalen van een boodschappenlijn,
waarlangs hun middagmaal van de escorterende Amerikaanse torpedoboot-
jager „Willard Keith" overgebracht werd. De kapitein en de stuurman
waren zo uitgeput, dat zij een blik hete groentesoep voor koffie aanzagen
en er room en suiker aan toevoegden. Maar het had hun best gesmaakt.
Zware Atlantische golven brachten
de „Flying Enterprise" gisteren ver
schrikkelijk aan het rollen, toen zij
nog 140 mijl voor de boeg had. De
.ïtrmoil", die aan een sleeptros van
7Ü0 meter lang trekt, heeft van haar
snelheid een halve knoop moeten la
ten vallen. Hoewel de golven af en
tut* over het zwaar overhellende schip
heenspoelen, houdt de „Flying En-
fZ)e „{flying. &ite>cpüóe" ap. óleeptauw
De Britse sleepboot „Turmoil" één van de grootste en krachtigste bergingsvaartuigen ter wereld (links) is
er in geslaagd een sleepkabel aan boord van de reeds zeven dagen op de Oceaan ronddobberende „Flying En
terprise" te brengen. Het Amerikaanse vrachtschip, dat hevig slagzij maakt, wordt thans met grote omzichtig
heid naar de Engelse haven Falmouth, in Cornwall gesleept. Kapitein Carlsen heeft zijn schip niet willen
verlaten en heeft, voordat een bemanningslid van de Turmoil, Dancy, aan boord kwam om hem te helpen de
tros te bevestigen, zes dagen alleen aan boord van het op drift geraakte schip doorgebracht.
terprise" zich uitstekend op sleep.
De laatste boodschap van de „Wil
lard Keith" luidde: „Lucht betrokken
zicht 10 mijl, barometer stijgt voort
durend, wind matig, golven uit het
Westen drie meter hoog, snelheid
uit oogpunt van veiligheid tot drie
knopen verminderd. Enterprise maakt
slagzij van 50 tot 65 graden, brug
verdwijnt af en toe onder de golven,
maar zij volgt best.''
Carlsen en Dancy hebben gisteren
geprobeerd een laadboom op te zet
ten om meer levensmiddelen tegelijk
aan boord te kunnen nemen. De
batterijen van de radio-installatie
zijn bijna uitgeput, zodat Carlsen zui
nig moet zijn met zenden.
De .kapitein van de Turmoil sein
de dat zijn voorlopige bestemming
nog steeds Falmouth is maar dat hij
rekening moet houden met winden,
die de sleep naar de Franse kust
kunnen drijven, Falmouth verwacht
de Flying Enterprise" in de loop van
Woensdag.
Op het laatste deel van de reis naar
Falmouth kwam de „Flying Enter
prise" gisteren in zwaardere zeegang.
De wind is wat toegenomen en de
golfslag wordt hoger. Ook treden
mistbanken op. De sleep schiet goed
op; zonder ongelukken kunnen de
schepen binnen 24 uur Falmouth be
reiken.
Gisteren hebben kapitein Carlsen
en stuurman Dancy bij het aan boord
halen van de lijn met voedsel van
de torpedobootjager „William Keith"
hun handen geschaafd. Zij waren zo
vermoeid, dat zij warme soep voor
koffie hielden en er room en suiker
by deden.
Onrust aan
Jordaanse grens
Israëlische strijdkrachten hebben
Maandagochtend vroeg het dorp
Beit Djalla aangevallen, waar ver
scheidene bewoners gedood werden
en een huis opgeblazen, aldus ver
klaart men in Jordaanse kringen te
Amman.
De Israëliërs zouden eveneens het
dorp Amwas hebben aangevallen,
waar manschappen van het Arabi
sche legioen met hen ir een gevecht
gewikkeld raakten.
Aan de leden van de Wapenstil
standscommissie is verzocht zich ter
plaatse te begeven De gevechten
duurden volgens genoemde kringen
s middags nog voort.
Te Amman i - officieel medegedeeld
dat zes Arabieren, onder wie twee
vrouwen en twee kinderen, Zondag
avond ten Noorden en Westen van
Bethlehem, ongeveer drie km. over
de Jordaanse grens, door Israëlische
patrouilles werden gedood. Twee hui
zen waren opgeblazen en een bescho
ten.
Op de plaats van de incidenten
zouden pamfletten zijn gevonden,
waarin werd medegedeeld, dat de
Israëlische strijdkrachten van plan
waren weerwraakmaatregelen te ne
men voor Arabische infiltraties.
DE BELGISCH REGERINGS
CRISIS.
De ontslagneming der homogeen-
Katholieke Belgische regering, die
algemeen Maandag werd verwacht,
blijkt opnieuw uitgesteld te zijn in
verband met de moeilijkheden, die
eerste minister Pholien ondervindt
bij het zoeken van zijn opvolger.
raad zien tegenover de nagedachte
nis aan de zes millioen, door de Duit
sers vermoorde Joden.
Zwaaiend met de nationale vlag
wierpen naar schatting 10.000 volge
lingen van de vroegere anti-Britse
verzetsleider Mcnachem Beigin
thans verzameld in een politieke
partij, de „Vrijheidsbeweging"
stenen naar het hechte politiecordon
rond de Knesseth (parlement) en een
2000 hunner slaagden er in, de af
zetting te doorbreken en naar het
febouw te stormen. Daar schreeuw
en zij tal van leuzen tegen de voor
genomen onderhandelingen met de
„erfgenamen van Hitier". Ruiten
sneuvelden en verspreidden haar
splinters over de parlementsleden
in de Knesseth, van wie één gewond
werd. Van de vechtende betogers
en politiemannen liepen zeker 180
verwondingen op.
De politie beklom het dak om op
alles voorbereid te zijn, loste salvo's
in de lucht en moest tenslotte haar
toevlucht nemen tot traangas gas,
dat ook door de ramen van de Knes
seth naar binnen drong, waar het de
afgevaardigden de tranen uit de ogen
drong
Doch ondanks dit ongemak droe
gen ook de debatten hier een heftig
karakter, vooral nadat premier Ben
Goerion verklaard had, dat „ieder
Duits regiem, dat niet poogt te her
stellen, wat te herstellen is, zich
zelf niet kan zuiveren van de nazi
misdaden". Hij voegde daaraan toe,
dat bondskanselier Adenauer zich
vorige maand bereid verklaarde, „het
probleem te bespreken op basis van
de Israëlische eis van 1500 millioen
dollar".
,Buus 75 jaar
De heer Joh. Buziau, de onverge
telijke, herdacht gisteren zijn 75ste
verjaardag. De nieuwste foto van de
man, die heel Nederland liet schate
ren.
Ko-ïïe(tj,e..
Ware jeugd is niet de leeftijd maar
de bezieling.
