De Labourregering leed nederlaag HET KONINKLIJK VOORWOORD Geringe meerderheid voor de conservatieven Churchill vormt nieuwe regering Hoe het buitenland reageert Wat zeat men er hier van r CHURCHILL's TERUGKEER Het Egyptische conflict S)e Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSf R EKEN TATERDAG 27 OCTOBER 1951 43ste JAARGANG No. 12420 tji/x jm mc LPr oe bisschop i xtkmfm bovwem/ j Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mud., i 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 DE opvoering van het oproerig ein de der wereld wordt door de Kerk nog even vertraagd, tot de da gen van haar jaar voltooid zijn. Terwijl we rustig voort-teren op een overschot van „Zondagen na Driekoningen", om de liturgische touwtjes aan elkaar te knopen, be gint er niettemin tekening in het jaar te komen. Het loof van de forse boom „waar in de vogels zich nestelen", kleurt en tooit zich met de purperen tinten en de gouden gloed van de herfst, tot in één kille nacht het loveren kleed verwaait, de boom smekend en schreiend de naakte armen ten hemel strekt en ten slotte wordt omgehou wen en in het vuur geworpen. Het herfst-purper van het kerke lijk jaar in het Koninklijk feest, dat morgen- wordt gevierd, met in zijn gevolg de goud-gekroonde scharen van de zegevierende, de wenende en schreiende stoet van de lijdende en ten slotte de gelederen van de tot de laatste snik strijdende Kerk. Haar strijd wordt bezegeld met de ondergang ter vernietiging en de ver rijzenis tot een nieuw leven van al het geschapene. Dat is het gelukzalig einde van de „divina commedia" het goddelijk toneelspel dat ieder jaar bij wijze van voorafbeelding door de Kerk wordt opgevoerd. IN de drie delen van dit toneelstuk, dat voor de een 'n treurspel, voor I de ander 'n blijspel zal worden, treedt steeds dezelfde groep spelers op, de mensheid in haar geheel, ter wijl het voorwoord en het slotwoord j worden gesproken door Christus, Zichzelf noemend „het begin en het einde". Zonder voorwoord en slotwoord hangt het gehele spel als zinloos in de lucht, maar wie de inleiding en het besluit in zich opneemt, heeft ge nerlei moeite de betekenis, welke het spel ook voor hem persoonlijk heeft, j te vatten. Tussen het voorwoord en het na woord is echter een groot verschil. In de toneel-tekst staat, bij de toe- j lichting op de aanvang te lezen: „de Koning treedt op.Dat eerste op treden van de koning is een drama en mislukking. Er is nauwelijks iemand te vinden, I die minder geschikt is de konings-rol l in het stuk te vervullen, dan deze ter J dood veroordeelde, wiens koninklijk I purper bestaat uit gescheurde en I bloed-doordrenkte kleren en die van ellende en narigheid bijna niet op de I been kan blijven. Nadat Hij met door vuistslagen ge- I zwollen lippen zijn rol heeft gezegd: I „Koning ben Ik. Daartoe ben Ik in de wereld gekomen. Maar mijn konink- I rijk is niet van deze wereld",* wordt Hij afgevoerd en dood gemarteld. I, Daarmee is het voorwoord uit. I_ÏET stiik wordt gespeeld en schre- de voor schrede stijgt het naar I het hoogtepunt van het einde. Het barst uiteen in een ontzaglijk I vuurwerk van atomisch geweld, het g ontploft tot een warrelende baaierd van de natuurlijke en bovennatuur - I lijke krachten en machten. De toneel-tekst licht hierbij toe: I „de Koning treedt opnieuw en on- l verwacht op. Alle spelers, de gehele mensheid, I houdt de adem in, het ene deel van p verrukking, het andere van ontzet- „WIJ ZULLEN ONS ER DOORHEEN SLAAN" DE CONSERVATIEVEN HEBBEN DE VERKIEZINGEN IN ENGELAND GEWONNEN. MET NOG VIJF DISTRICTEN ONBEKEND IS DE STAND: CONSERVATIEVEN 319; LABOUR 293; LIBERALEN 5; AN DERE PARTIJEN 3. DE CONSERVATIEVEN HEBBEN DUS EEN MEER DERHEID VAN 25 ZETELS OP LABOUR EN VAN 17 ZETELS OP ALLE ANDERE PARTIJEN. Winston Churchill (76 jaar) is door de koning uitgenodigd om als pre mier op te treden; hij heeft de uitnodiging aanvaard. Kort daarvoor had Attlce, de minister-president van het verslagen Labour-kabinet, de vorst op het Buckingham-paleis zijn ontslag aangeboden. Het was een vermoeide Churchill, die zijn hoofdkwartier verliet en voor zijn vertrek naar het paleis eenjuichende schare volgelingen met tra- Den in de ogen verzekerde: „Wij zullen ons uiterste best doen het land te dienen. Er liggen moeilijke tijden voor ons. Ik aarzel niet te beweren, dat ik erger gezien en voor hetere vuren gestaan heb. Maar ik twijfel niet of wij zullen ons er doorheen slaan". Van vier districten wordt de uitslag niet vóór Zondag verwacht. De ze liggen op de eilanden in het uiterste Noorden en in afgelegen delen1 van de Schotse hooglanden. In een vijfde district zal eerst op 8 Novem ber worden gestemd, omdat daar de socialistische candidaat plotseling is overleden. I nister van het Gemenebest, gezien I de grote nadruk, die de nieuwe con servatieve regering ongetwijfeld lal I leggen op de band, die Groot-Brittan- Het nieuwe kabinet Waarschijnlijk zal de nieuwe Brit- se regering reeds Maandag bekend nië met de landen van het Gemene- zijn. De samenstelling van dit nieu we kabinet staat in grote trekken reeds vast, want het zal merendeels bestaan uit de leden van het conser vatieve „schaduwkabinet", dat Chur chill na zijn nederlaag van 1945 heeft aangehouden. Minister van buitenlandse zaken zal Anthony Eden zijn, minister van financiën Oliver Lyttelton, de minis ter van productie uit het oorlogska binet. Als minister van arbeid wordt genoemd Sir David Maxwell Fyfe, een van Engelands beroemdste ad vocaten, die hoofdaanklager was in het proces van Neurenberg. Een be langrijke post zal zijn, die van mi- tirvr Daar komt Hij, flitsend als de blik- sem in zijn toorn, schitterend als de zon in haar liefdevolle gloed. Hij vervloekt en zegent en met een j stem, als „het gedruis van vele wate- j ren" spreekt Christus, de Koning, het i j slotwoord: „Komt, gezegenden mijns I Vaders, en neemt bezit van het Ko ninkrijk, dat voor u bereid is van de grondvesting der wereld af. Want. Ik was arm en ziek, Ik was naakt en hongerig en gewond. Ik was dakloos en wanhopig en ge hebt Mij in mijn ellende bijgestaan. Want wat gij de minsten der mensen gedaan hebt, dat hebt gij aan Mij gedaan. Voor hem of haar, die geen hart of gevoel heeft getoond voor zijn medemens, is ook mijn Hart gesloten en gegrendeld". Dan valt het doek, voor een nieuw begin. Zo voert de Kerk, bij wijze van voorafbeelding, het toneelspel in drie delen op van Christus' dubbel Ko ningschap, van de Redder, die kwam om recht te doen, en van de Rechter, die kwam om te redden. Morgen speelt: het voorwoord. best overzee heeft. Waarschijnlijk zal de 48-jarige Richard Austen Butler deze portefeuille beheren, de man, die de nieuwe conservatieve politiek heeft ontworpen. LABOUR HAD NOG MEER STEMMEN. Dat de Conservatieven een meer derheid over alle andere partijen in het Lagerhuis zouden hebben, werd gisteren bekend tegen vier uur in de middag: zij hadden toen 313 zetels behaald, of wei meer dan de helft van de totale 625. Gezien de nederlaag van de rege ring, is het een merkwaardige om standigheid, dat Labour ook bü deze verkiezingen meer stemmen heeft behaald dan haar tegenstanders. De verdeling over de districten, waar de plaatselijke meerderheid beslist, heeft echter het zetelverlies en daar mee de val van de socialistische re gering veroorzaakt. De percentages der opgetelde stem men zijn: Labour Conservatieven en aanhang 48,94 procent (46,56 procent) Liberalen en andere Communisten 48,23 procent (43,40 procent) 2,75 procent 9,72 procent) ,08 procent ,32 procent) (Tussen haakjes de overeenkom stige percentages van 1950). Labour heeft voornamelijk in het Zuiden van Engeland (en in Lon den) en in het industriële Noordwes ten van het land zetels verloren. Alle in districten, waar de regering slechts een zeer kleine meerderheid bezat, die ongetwijfeld teniet is gedaan door de rechts-gezinde liberale kiezers. De liberale partij is verder gegaan op de weg naar de ondergang. Verleden jaar had zij nog ruim twee-en-een- half millioen stemmen, ditmaal bleef het bij ruim zevenhonderdduizend. COMMUNISTEN KREGEN GEEN VOET AAN DE GROND. De communisten kregen wederom geen voet aan de grond. De tien can- didaten verloren zelfs allen hun waarborgsom van vijftienhonderd gulden, omdat zij er niet in slaagden één achtste van het aantal stemmen in hun district, te behalen. Verleden jaar hadden zij honderd candidaten gesteld, van wie er geen in het La gerhuis kwam en er 97 hun waar borgsom verloren Alle voormannen van Labour zijn als leden van het Lagerhuis gekozen, zij het dan ook dat zij thans aan de andere zijde van het Huis zullen zit ten. Morgan Philips secretaris van de socialistische partij, heeft reeds aangekondigd, dat zij eenzelfde ge bruik van de niet overweldigende conservatieve meerderheid zal maken als de Tories van het slechts zes stemmen tellende overwicht van La boud in het vorige parlement. Het zal hard tegen hard gaan. Verwachtingen van nieuwe initiatieven IN AMERIKA is men tevreden met de uitslag der Britse verkiezingen. Daar het Amerikaanse Congres op reces is, bevinden zich thans slechts weinig Congresleden te Was hington; deze waren voldaan over de overwinning der Conservatieven. Democratische Congresleden waren van mening, dat het weer aan de macht komen van Churchill er toe zal bijdragen de Brits-Amerikaanse samenwerking in de koude oorlog te versterken. Ook meenden zij, dat het verzet in het Congres tegen het verlenen van Amerikaanse hulp aan Engeland thans zal verminderen. Reuters medewerker Paul Scott Rankine meldt uit Washington, dat de teleurstelling in Amerikaanse regeringskringen over de geringe meerderheid, waarover de nieuwe Britse regering in het Lagerhuis beschikt, algemeen is, vooral wan- S)e ueifHezingadiufite op &iafa£g.a'c Squaw Donderdagnacht was Trafalgar Squ are te Londen één zee van mensen. Duizenden hebben hun nachtrust opgeofferd om de beslissing van het Britse volk dat in de loop van Donderdag haar stem heeft uitgebracht, te volgen op een enorm scherm, dat aan een der gebouwen aan het plein was aangebracht. Het geheel was verlicht door schijnwerpers van filmjournaal en televisie. neer rekening wordt gehouden met de vraagstukken, waarmede zij in haar buitenlandse politiek te maken zal krijgen. Britse en Amerikaanse woord voerders hebben reeds te kennen gegeven voorstanders te zijn van Brits-Amerikaans-Russische bespre kingen op hoog peil te Parijs. DE EUROPESE EENWORDING Een woordvoerder van het Fran se ministerie van buitenlandse za ken heeft te Parijs verklaard, dat Frankrijk hoopt, dat de nieuwe Britse regering elke neiging in En geland tot afzijdig blijven van het streven naar éénmaking van Euro pa zal tegengaan. Van gewoonlijk welingelichte zij de, die verbindingen heeft met het hoofdkwartier van de Raad van Europa te Straatsburg, wordt verno men, dat aldaar de mening heerst, dat de overwinning der Conserva tieven geen daadwerkelijke wijziging zal brengen in de Britse „terughou dendheid" ten aanzien van het tot stand brengen van een Europese statenbond. In dit verband wordt in herinnering gebracht dat de Britse conservatieve vertegenwoordigers tijdens de jongste debatten in de Raad van Europa geen grotere ge neigdheid toonden dan hun socialis tische collega's om een beperking van de Britse souvereiniteit ten gun ste van een bovennationaal gezag, te aanvaarden. De resultaten van de Britse ver kiezingen zijn in politieke kringen te Madrid met grote voldoening ont vangen. Men verwacht, dat thans een wijziging zal intreden in de Eritse politiek ten aanzien van Spanje. WEG CHURCHILL-STRAAT! Zodra het nieuws in Teheran be kend was, verschenen twee ambte naren van het stadsbestuur in ge zelschap van een politie-agent in de Churchill-straat en verwijderden het naambord. Hiervoor in de plaats kwam het bord „Mossadeq-straat". Het gaat hier om één van de hoofd straten van Teheran. Radio Moskou gaf een kort over zicht van de resultaten onder de aanhef „Labour verslagen bij de Britse algemene verkiezingen". En werd geen commentaar gegeven. Volgens Reuter zeide de Deense premier Eriksen te Kopenhagen on der meer: „Het resultaat der Britse verkiezingen is in overeenstemming met de huidige stroming in Europa, die zich van het socialisme verwij dert". OOK DE VROUWEN LEDEN NEDERLAAG! Slechts 17 van de 77 vrouwelijke candidaten hebben haar zetel be houden. Dertig vrouwelijke candi daten van de Labourpartij, negen tien van de Conservatieve en elf van de Liberale partij verloren haar zetel. Toen bekend was geworden, dat de conservatieve overwinning zeker was, verscheen Churchill op het bal kon van een woning in zijn kiesdis trict en verklaarde tegenover een juichende menigte: „Gij hebt mij schitterend gesteund. Thans zijn er vele dingen waarover wij onze ge dachten moeten laten gaan. Er kunnen zich in de toekomst ernstige vraagstukken voor ons land voor doen". Waarnemers te Washington gelo ven, dat Churchill zal trachten spoedig een onderhoud met presi dent Truman te hebben, wanneer hij het premierschap heeft aan vaard. Amerikaanse functionarissen ge loven ook, dat hij zal streven naar een conferentie van Westelijke lei ders met premier Stalin, in de loop van het volgende jaar. Churchill zal hier echter wellicht geen haast mee maken, omdat Truman geen voorstander van deze gedachte is, tenzij Stalin naar Washington komt. Churchill is vaker minister ge weest dan welke andere Britse staatsman. In 1900 werd hij voor het eerst gekozen in het Lagerhuis. Zijn eerste ministersfunctie, die van han del, kreeg hij in 1908. Van dat tijdstip tot 1929 is Chur chill vrijwel voortdurend actief ge weest op hoog plitiek niveau. Van 19401945 was Churchill Engelands leider in de jongste wereldoorlog. Hij is nu 76 jaar. Het enige uiter lijke teken dat op zijn hoge leeftijd zou kunnen duiden is, dat hij een weinig doof schijnt te worden. Prof mr. C. P. M. ROMME, voor zitter van Tweede Kamer-fractie van de Katholieke Volkspartij zeide: „Dit is niet zulk een vrolijke uit slag. Er zijn twee tekenende dingen en wel ten eerste, de sterke gema tigdheid van de overwinning van de Conservatieven en dat na twee ron den van Labour en ten tweede de grote meerderheid waarmede Bevan en de zijnen herkozen zijn. Het komt er op neer, dat er weer geen grondslag is gelegd door de kiezers voor een regeerkrachtig be wind. Wel schijnt de grondig te zijn gelegd voor de verdere ster king van de Bevan-vleugel in de La- bour-partij. Dat alles tezamen is noch plezierig voor Engeland noch plezierig voor de vrije Westerse we reld. Daar staat tegenover vooral wanneer wij denken aan de buiten landse politiek in de tegenwoordige omstandigheden dat het aantreden van Churchill als leider van het ka binet winst genoemd mag worden sinds de goede tijd van Bevin voor- bjj is." De heer K. VORRINK, voorzitter Partij van de Arbeid, zeide: ,.De uitslag van de verkiezingen in Engeland maakt een einde aan een uitermate zegenrijk bewind van de Labour-partij". Voor Engeland maar nauwelijks in mindere mate voor de rest van de Westerse wereld is het van enorm belang, dat de uitslag slechts een zwakke meerderheid van de Conser vatieven heeft opgeleverd. Het moet tot gevolg hebben, dat in bepaalde gevallen het zal ontbreken aan een op zichzelf zeer gewenst duidelijk politiek beleid, dat zich principieel en practisch duidelijk onderscheidt van het tot nu toe gevoerde Labour- beleid. Of het alleen een nadeel moet wor den geacht is een andere vraag. Het is denkbaar, dat de geringe meerder heid zou dwingen tot een zodanige gematigde politiek, dat daarvan een voor het gehele volk aanvaardbare politiek op het alles beheersende in ternationale vlak het resultaat kan zijn". Mr A. B. ROOSJEN, tweede voor zitter van de Anti-Revolutionnaire Tweede Kamer-fractie, zeide: „Het is merkwaardig dat de socia listen nu ook in Engeland op de te rugtocht zijn, zoals over het alge meen in West-Europa het geval is. Lange jaren hebben zij in de rege ringen deelgenomen, maar nu zijn ze al in België uit de regering, in West-Duitsland en Frankrijk op re tour en de uitslag van de Engelse verkiezineen is slechts een bevesti ging van het beeld van de laatste ja ren." De heer H. A. KORTHALS, lid van de WD-fractie in de Tweede Kamer, verklaarde: De uitslag der verkiezingen in Engeland is voor mij het bewijs, dat de Labour-poli- tiek, ondanks alle sociale voorzie ningen. niet meer voldoende ver trouwen heeft weten te wekken". HE LABOURREGERING heeft in- derdaad volgens de verwachtin gen de nederlaag geleden. Maar heb ben de Conservatieven nu de over winning behaald? Zij hebben een meerderheid verkregen, ongetwijfeld, maar juist die meerderheid, welke zij alleen hun ergste vijanden toe wensen. Een jaar lang heeft Churchill zijn tegenstander Attlee het leven zuur gemaakt door bij alle mogelijke gelegenheden te proberen hem van zijn smalle meerderheids-richeltje af te stoten. Nu staat hij zelf op zo'n smal richeltje en kan Attlee hem porren geven. De verwachting is dan ook alge meen, dat Churchill weinig lust noch gelegenheid zal hebben om het 0 roer van staat radicaal om te gooien. In de eerste plaats ver oorlooft hem zijn kleine meerder heid in het Lagerhuis geen bokke- sprongen, maar op de tweede plaats zal hij moeten bedenken, dat hij wat stemmenaanial betreft de meerder heid van het kiezersvolk niet achter zich heeft. Want dat is het merkwaar dige van het districten-stelsel, dat een partij de meerderheid van het aantal zetels kan krijgen, zonder over het geheel genomen een meerderheid van stemmen te hebben Hoewel C hurchiU's nieuwe rege ring dus voorzichtig te werk zal moe ten gaan, za.' een zekere koerswijzi ging toch niet kunnen uitblijven Churchill is altijd een grote voorstan der van samenwerking met Amerika geweest en daarom ligt een nauwere aansluiting met de Amerikaanse po litiek wel in de lijn. Men spreekt dan ook reeds van plannen om een con ferentie te beleggen met Truman en zelfs komen de illusies van een sa menkomst van Truman, Stalin en Churchill weer op de proppen. Laten wij onze verwachtingen niet al te hoog spannen, anders is de teleur stelling des te groter. Zo lijkt het al zeer voorbarig om te rekenen jp een wijziging in do houding van Engeland ten opzichte van de éénwording van Europa, of schoon Winston Churchill persoonlijk zich daarvan een enthousiast voor stander heeft getoond. Maar of de premier Churchill even enthousiast zal zijn als de privé Churchill is zeer de vraag. En wat de bewapening be treft. kan n.c-n nauwelijks verwach ten, dat de Conservatieven een groter last op het volk zullen kunnen leg gen, dan dv; Labours reeds deden. Op binnenlands gebied zal de nieuwe premier wel een paar verkiezingsbe loften moeten inlossen, zoals bijv de afschaffing van de nationalisatie der staalindustrie welke Attlee onlangs met zn kleine meerderheid erdoor heeft weten te drukken. In elk geval worden verdere nationalisatie-plan nen stop gezet. Een typisch kenmerk van deze Britse verkiezingen is nog, dat de li beralen zijn afgezakt tot een onbe duidend spl nterpartijtje en dat de communisten ook ditmaal geen schijn van kans hebben gekregen. In hun gezelschap (het gezelschap van de verliezers) bevinden zich merkwar- dig genoeg ook de dames Het aantal vrouwelijke afgevaardigden is zeer gevoelig uitgedund. Het is waarschijnlijk, dat de libe ralen het beleid van Churchill zullen steunen en nat de premier hen prac tisch bij zijn meerderheid zal kunnen optellen, al zal van een echte coalitie wellicht niets komen. Alles bijeen genomen, geloven wij, dat het gezag van de oude staatsman het prestige van Engeland in de we reldpolitiek zal versterken en dat er meer leiding van zijn regering zal uitgaan, dan in de laatste jaren het geval is geweest. Dat kan geen kwaad voor de wereldvrede, want een krach tige leiding is geen gevaar, eerder een waarborg voor de vrede in de tegen woordige omstandigheden. Cairo houdt vast De Egyptische minister van bui tenlandse zaken, heeft gisteren ver klaard, dat zijn land niet zal toetre den tot een Westelijke verdedigings organisatie voor dat de Britse troe pen Egypte en de Soedan verlaten en de eenheid van het Nijldal onder de Egyptische kroon wordt erkend. Hij zei verder, dat de Egyptische douane opdracht heeft te verhinde ren, dat Britse oorlogsschepen door het Suezkanaal varen. Alle koop vaardijschepen konden het kanaal gebruiken mits zij geen „contraban de" naar Israël vervoerden. Elke bemiddeling, die zou leiden tot het wegtrekken van de Britse troepen uit Egypte en de Soedan en tot de erkenning van de eenheid van het Nyldal onder de Egyptische Kroon, zou welkom zijn, aldus de minister. Hij ontkende evenwel, dat van Amerikaanse zijde reeds bemid delingspogingen waren gedaan. Ko-Vcettie... Wie klimt ver boven zijn bereck, valt licht omlaag en breekt zijn neck.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 1