S)eGeki6eSoii4cmt
Engeland erkent Egypte's eisen niet
BRITSE TROEPEN BLIJVEN
AAN SUEZ-KANAAL
KaAduiaat ïïleAcieA
Pu>nde>ixl jaxth, q.eZtcUn
qzfcfizti
Oliedebat in Veiligheidsraad
uitgesteld
Uit uxaniummyn antanapt
Koning George niet op reis
Qtaotate ttanófatmatat aait in ACedetiand ingzuaexd
KoAAzttje...
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 10 OCTOBER 1951
43ste JAARGANG No. 12405
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
Geen eenzijdige annulering van verdragen
De Britse minister van buitenlandse zaken, Herbert Morrison, heeft Dins
dagavond een verklaring uitgegeven, waarin wordt gezegd, dat zijn regering
Egypte's eenzijdige annulering van het Brits-Egyptisch verdrag van 1936
niet erkent en geen afstand zal doen van haar rechten krachtens dit ver
drag, zolang geen bevredigende regeling met Egypte is bereikt op basis van
door de Britse regering gedane nieuwe voorstellen. Engeland heeft dus be
sloten, aldus Reuter, dat de Britse troepen zolang in het Suezgebied zullen
blijven, totdat met Egypte overeenstemming is bereikt. De Britse regering
heeft voorts nogmaals te kennen gegeven, dat het volk van de Soedan ge-
ra: fjleegd dient te worden alvorens men overgaat tot een verandering van
de status van de Soedan, zo verneemt Reuter.
ATL. PACT ALS REDMIDDEL.
De verklaring van Morrison werd
uitgegeven, nadat de minister overleg
had gepleegd met de stafschefs met
inbegrip van sir Brian Robertson, op-
perbcvelheber der Britse landstrijd
krachten in het Midden-Oosten. Naar
verluidt blijft Morrison voorstander
van het uitnodigen van Egypte deel
te nemen aan een opperbevel voor
het Nabije Oosten, in het kader van
het Noord-Atlantische verdedigings
pact
De voorstellen daartoe worden ge-
Binnenkort wordt het feit herdacht
dat op 21 November 1851 te Braine
l'Allaud Désiré Joseph Mercier, die
later primaat van België werd, het
levenslicht aanschouwde. Vooral
door zijn moedige houding tegenover
de Duitse bezetting in de jaren 1914
1918 werd Mercier in België en
daarbuiten een zeer bewonderde fi
guur. In deze voor België zo moei
lijke tijd putte het Belgische volk
geestelijke kracht uit zijn herderlijk
schrijven van Kerstmis 1914, getiteld
„patriottisme en volharding". Mer
cier, een autoriteit op het gebied
van de scholastieke wijsbegeerte, was
lector aah de Leuvense universiteit,
waar toen een leerstoel werd inge
steld. In 1890 stichtte Mercier zelf,
met vier zijner leerlingen, het Ho
ger Instituut voor Wijsbegeerte. In
1906 benoemde Paus Pius X kanun
nik Mercier tot opvolger van kardi
naal Goossen als hoofd van het aarts
bisdom Mechelen. Kardinaal Mer
cier, aartsbisschop van Mechelen en
primaat van België, overleed 23 Jan.
1926 te Brussel.
Terrein voor nieuwe
Vaticaan-zender
Italië heeft het Vaticaan extra
territoriale rechten verleend voor
een gebied van 540 hectare in de bui
tenwijken van Rome voor de onmid
dellijke bouw van krachtige nieuwe
radiostations. Deze stations zullen de
uitzendingen van het Vaticaan in
23 talen naar alle delen der aarde
kunnen verbreiden. De overeen
komst over de extra-territoriale
rechten, die Maandag in het Vati
caan is ondertekend, wordt van
kracht, wanneer zij door het Ita
liaanse parlement is geratificeerd.
De kortegolfzender, die de Neder
landse katholieken aan de Paus
hebben geschonken, zal zo spoedig
mogelijk op een van de twee extra
territoriale gebieden in bedrijf ge
nomen worden. Later zullen nog vijf
zenders worden gebouwd. Op het
tweede extra-territoriale gebied zal
een groot radio-ontvangststation
worden opgericht.
steund door Amerika en Frankrijk.
Zij zouden vandaag, Woensdag, aan
de Egyptische regering overhandigd
worden.
DE REACTIES IN DE SOEDAN.
Het nieuws van het voorstel om ko
ning Faroek uit te roepen tot koning
van de Soedan heeft in Khartoem
grote opwinding verwekt. Verschil
lende pro-Egyptische partijen en an
dere organisaties hebben telegram
men naar het hof en de regering van
Egypte gezonden, waarin zij volledige
steun toezeggen. De onderscheidenen
partijen hebben spoedvergaderingen
bijeengeroepen om de toestand te be
spreken. De regering bereidt een
I
verklaring voor, die, zo zeide een
wooidvoerder, mogelijk gepubliceerd
zal worden als de verbreking van het
Egyptisch-Britse verdrag en de op
heffing van het gezamenlijke bestuur
over de Soedan een feit zijn gewor
den.
Andere partijen willen nu meteen
maai een onafhankelijk Soedan
,.De Egyptische invloed zal dan
niet langer de vooruitgang van de
Soecan tegenwerken", zeggen zij.
„Het volk van de Soedan zal zelf een
beslissing ovei de toekomstige rege
ring nemen. Het volk va"n de Soedan
is niet geraadpleegd over de stap van
Egypte. Het weigert dus deze stap te
erkennen."
EERST EENS ONDERLING PRATEN
De voorzitter van de Veiligheidsraad heeft aan fuctionarissen der V. N. me
degedeeld, dat de bijeenkomst van de Veiligheidsraad, waar het Engels
Perzische oliegeschil zou worden besproken, mogelijk zou moeten worden
uitgesteld. Volgens het Franse persbureau A. F. P. heeft de Perzische dele
gatie om het uitstel verzocht „met het oog op de slechte gezondheidstoestand
van minister-president Mossadeq". Waarschijnlijkei is echter, dat de raad
wil afwachten óf de beide partijen niet van te voren tot overeenstemming
zullen komen.
De Britse regering zou daarop, zij
het zeer tegen haar zin. hebben be
sloten aan de wens van deze raads
leden gehoor te geven.
TOENADERINGSTEKENEN.
De plaatsvervangende minister-pre
sident van Perzië, Hoessein Fatemi,
heeft n.1. verklaard, dat Perzië bereid
is de oliebesprekingen met Engeland
te hervatten. Weliswaar is dat niets
nieuws, want het is bekend, dat Mos
sadeq gemachtig is te onderhandelen
„op basis van de wet inzake de na
tionalisatie der olie-industrie", doch
Amerika heeft nog steeds niet de
hoop opgegeven Engeland en Perzië
tot elkaar te kunnen brengen.
Van gewoonlijk betrouwbare zijde
is Dinsdag te New York vernomen,
dat de Britse regering tengevolge van
druk van sommige leden ran de Vei
ligheidsraad, waaronder de Verenig
de Staten, besloten zou hebben bij de
komende behandeling van het Perzi
sche oliegeschil een „meer verzoe
ningsgezinde houding'' jegens Perzië
aan te nemen Deze staten-leden van
de Raad zouden de Britse regering
onomwonden hebben medegedeeld
dat, indien Engeland geen grotere
inschikkelijkheid aan de dag zou
leggen, het noodzakelijke minimum
van zeven stemmen om de Britse re
solutie in behandeling te doen nemen
niet zou kunnen worden verkregen
De hervatting der
bestands
besprekingen
Het communistische oppercom
mando in Korea heeft in een nota
aan generaal Ridgway voorgesteld
de besprekingen over eon staken van
het vuren onmiddellijk te hervatten.
De kwestie van de uitbreiding der
neutrale zóne kon later beslist wor
den op de voltallige conferentie, al
dus deze boodschap van generaal
Kim il Soeng (Noord-Korea) en ge
neraal Peng -teh-Hoeai (communis
tisch China).
De communisten hadden voorge
steld de neutrale zóne uit te brei
den tot een gebied, dat Kaesong en
Moensan omvatte, doch Ridgway
had dit voorstel van de hand gewe
zen.
De Westduitse regering heeft be
sloten een bijzondere belasting te
heffen van voertuigen, die gebruik
maken van Autobahnen. De belasting
varieert van 120 mark per jaar voor
kleine toerauto's tot 600 mark voor
zware vrachtwagens.
Voor buitenlandse toeristenauto's,
de autobussen op de transcontinen
tale lijnen en buitenlandse vrachtwa
gens kunnen speciale vergunningen
worden aangevraagd, die 14 dagen
geldig zijn. Deze vergunningen zul
len 10 procent van het jaarbedrag
voor de betrokken voertuigcategorie
kosten.
Nederlandse vrachtwagens, die ge
bruik maken van de Duitse wegen en
de duizenden Nederlandse toeristen,
die per auto via Duitsland naar Zwit
serland en Italië rijden, zullen veel
ongerief van het nieuwe belastingbe-
sluit ondervinden.
Atoomexplosies in
Nevada
In de woestijn van Nevada zijn de
voorbereidingen gereed voor een
nieuwe atoombom-explosie, die ver
moedelijk tegen het einde van deze
week vastgesteld is Gordan Dean,
de voorzitter van cie commissie voor
atoomenergie, heeft laten doorsche
meren, dat er ditmaal een hele reeks
proeven genomen zullen worden.
Rond deze experimenten worden
voor het eerst manoeuvres gehouden,
waaraan ongeveer duizend, zorgvul
dig geselecteerde miltairen zulen
deelnemen.
Uitwisseling van
de atoomgeheimen
Het Amerikaanse Congres heeft de
eerste stappen genomen om de Ame
rikaanse regering te machtigen tot
het uitwisselen van atoomgeheimen
met bevriende naties.
De commissie voor de atoom
energie heeft zich nl. uitgesproken
voor een wijziging van de wet op de
atoomenergie van 1946, die een der
gelijke uitwisseling verbiedt, totdat
een internationale contróle-systeem
is ingesteld Verboden echter zal blij
ven de verstrekking van tekeningen
en fabricagemethoden van atoom
wapens.^
BRAND IN CALCUTTA
Bij een brand in een gebouw van
drie verdiepingen in het centrum
van Calcutta zijn Dinsdagavond
achttien personen om hpt leven ge
komen, onder wie negen vrouwen
en vijf kinderen. Zeventien perso
nen zijn naar het ziekenhuis over
gebracht.
Veertien Tsjechen zijn onlangs ontsnapt uit een gevangenkamp bij de
uraniummijnen te Jachymov. Allen hadden een lange gevangenisstraf
uit te zitten en moesten minstens 12 uur per dag in de diepe mijnen wer
ken, samen met 30.000 andere dwangarbeiders Het kamp werd bewaakt
door Russische soldaten in Tsjechische uniformen, en het terrein was
afgezet met prikkeldraad en mitrailleurs. Na hun werk boden de veer
tien vluchtelingen zich voor overwerk aan en gingen, in plaats daarvan,
in een lege schacht aan hun vrijheidstunnel werken. Drie-en-halve maand
hebben ze nodig gehad om een tunnel te graven die tot buiten het ge
vangenkamp reikte. Vandaar zijn zij de Tsjechisch-Westduitse grens overge-
vlucht. Zes van de veertien Tsjechische vluchtelingen, nog in hun gevan
genuniform, gefotografeerd in het Valkakamp te Neurenberg. Hun na
men zijn niet gegeven.
IMPERIUM
IN VERVAL
EEDS JARENLANG zijn de Egyp-
tenaren bezig, de Engelsen weg
te werken uit de Noord-oosthoek
van Afrika. Tot 1936 beheersten de
Engelsen Egypte zelf ook, maar in
dat jaar hebben zij zien teruggetrok
ken en zich beperkt tot bescherming
van de Suezkanaal-zöne. Er is toen
een verdrag gesloten, dat de betrek
kingen tussen Egypte en Engeland
regelde. Bij dit verdrag werd ook
een dubbel-beheer ingesteld over de
Soedan, het grote gebied, dat Zui
delijk aan Egypte grenst; Engeland
en Egypte samen zouden beide de
Soedan besturen.
De aanwezigheid van de En-
0 gelsen bleef de Egyptenaren
echter een doorn in het oog.
Een vreemd leger op zijn grondge
bied al was het dan maar om het
Prinses Elizabeth in zijn
plaats
Prinses Elizabeth en de hertog
van Edinburgh zullen volgend jaar
in plaats van koning George VI en
koningin Elizabeth de beloofde reis
naar Australië en Nieuw-Zeeland
maken, zo maakt het Buckingham-
paleis bekend.
Met de „Ardette" is Dinsdagmorgen uit Manchester een 50.000 kw transformator in Rotterdam aangekomen.
Het gevaarte, dat bestemd is voor de voeding van een 150 000 volt hoógspanningsnet in Nederland, werd in
de Maasstad overgeladen op twee aan elkaar gekoppelde dekschuiten. Deze transporleren de transforma
tor, de eerste van een serie van vier, naar de B.G.E.M. in Nijmegen. Het totaalgewicht bedraagt 190.000 kg.
het gewicht van het grootste onderdeel is 110 ton. De Transformator aan boord van de dekschuiten
Op advies van zijn artsen heeft
de koning tot zijn diep leedwezen
besloten, van zijn voorgenomen
tocht, zo spoedig na zijn ernstige
operatie, af te zien. Op voorstel van
Menzies en Holland, de premiers
van Australië en Nieuw-Zeeland,
heeft de koning prinses Elizabeth
en de hertog van Edinburgh ver
zocht de reis te maken. Zij hebben
gaarne toegestemd.
Dit is de tweede maal, dat de ko
ning op medisch advies zijn Austra
lische reis heeft afgelast, die oor
spronkelijk in Januari 1949 had moe
ten beginnen.
De Londense „Daily Telegraph"
verneemt, dat de koning ook het
nieuwe parlement op 6 November
niet zal openen. Een koninklijke
commissie van vijf „peers", onder
leiding van de voorzitter van het
Hogerhuis, zal de plechtigheid ver
richten, zoals voor de laatste maal
in December 1935 is geschied.
Het kroonprinselijk paar is giste
ren met overweldigende belang
stelling officieel in Quebec (Cana
da) ontvangen.
Pantserwagens
aan de rol
Zij doken in de haven
Negen tweedehandse Amerikaanse
pantserwagens, bestemd voor het
Zwitserse leger, zijn bij het laden
in de haven Southampton van het
dek van het Nederlandse m.s. Hast 5
gegleden en in het zes meter diepe
water verdwenen. De Hast 5 helde
daardoor zo sterk over, dat het «chip
bijna omsloeg. Een passerende ple
zierboot ging langszij liggen om te
voorkomen, dat dit zou gebeuren.
Alle pantserwagens. 22 in totaal,
waren reeds aan boord genomen toen
het ongeluk gebeurde. Elf wagens
waren in het ruim ondergebracht en
de elf andere waren aan dek ge
plaatst. Een van de wagens is gaan
schuiven, waardoor acht andere wer
den meegenomen.
Naar verluidt zal de Hast 5, een
schip van 489 ton van de n.v. Rederij
Muron te Rotterdam, hangende een
onderzoek door het Britse ministerie
van vervoer, enige dagen worden op
gehouden.
Suez-kanaal aan de Egyptische sou-
vereiniteit te onttreken was hun
een gruwel en het condominium
(medebestuursrecht) over de Soe
dan vonden zy een wassen neus,
omdat de regerirg te Cairo weinig
anders mocht doen, dan de benoe
ming van een Engelse gouverneur
gotdkeuren.
Heel veel is er gesputtprd en ge
demonstreerd in het Egyptische par
lement en in de straten van Cairo,
maar de Engelsen bleven zitten,
vasthoudend aan hun verdrag van
1936
Maar nu heeft de Egyptische re
gering gezien hoe Mossadeq het in
Perzië deed en zij was er als de
kippen bij om dat voorbeeld na te
volgen. Het verdrag van 1936 wordt
geannuleerd en koning Faroek
wordt geproclameerd tot koning
van de Soedan. Tegelijkertijd wor
den de Britten vriendelijk uitgeno
digd om de zóne van het Suez-ka
naal te verlaten.
Nu kan de Britse leeuw tegen
woordig veel hebben, maar twee
trappen tegen z'n partes posteriores
zo vlug achter elkaar deden hem
toch schrikken. Londen probeert nu
een vastberaden houding aan te ne
men en heeft gisteravond verklaard,
dat het niet accoord gaat met de
eenzijdige verbreking van het ver
drag en dat het er niet aan denkt
om z'n troepen van het Suez-kanaal
weg te nemen. Wel is het bereid te
praten over een en ander en het
heeft daarbij een plannetje op het
oog om Egypte in te schakelen in
het Atlantisch verdedigingssysteem,
en het een aandeel te geven in het
opperbevel voor het Nabije Oosten.
Dan is het Suez-kanaal meteen vei
lig gesteld en voelen de Egyptenaren
de aanwezigheid van een Britse be
zetting niet meer als een inbreuk
op hun souvereiniteit. Het plan is
niet kwaad, want het Suez-kanaal
is niet alleen een levens-ader van
het Britse Gemenebest, maar is van
belang voor de scheepvaart van de
gehele wereld, zodat een interna
tionale controle geheel in de lijn
ligt.
De Soedan is voor de wereld van
minder belang. Dat Egypte zo ge
steld is op dat gebied, vindt zijn oor
zaak in de Nijl, die voor de vrucht
baarheid van Egypte van vitaal be
lang is. Wie de Nijl stroomopwaarts
beheerst, heeft daarmede de wel
vaart van Egypte volkomen in z'n
macht. Een paar dammetjes in deze
rivier en het vruchtbaarheid geven
de water bereikt de dorstende Egyp
tische bodem niet meer.
Voor de Engelsen zit er nog een
andere kant aan deze kwestie, n.l. het
ontwakende zelfbewustzijn van Afri
ka. De Soedannezen beginnen zich te
voelen als een volk, dat rijp is voor
zelfbestuur en er is in het land een
sterke stroming welke vrij wil zijn,
ook van Egyptische voogdij, en de
status van Dominion wenst binnen
het kader van het 3ritse Gemenebest.
Vandaar dat de Britten eisen, dat
de Soedannezen in deze kwestie ge
hoord moeten worden en dat men in
Cairo zo maar geen koning over hen
kan uitroepen.
Het Egyptische probleem 'heeft
vele facetten en de oplossing daar
van is een kwestie van veel beleid,
maar de Engelsen zelf zullen de wijze
waarop Cairo het wil forceren terecht
voelen als een belediging aan hun
adres en een aanwijzing, dat het
Britse imperium danig in verval is.
Onbegrijpelijk snel gaan de jaren
voorbij; alles verandert, behalve de
mens.