S)e &zidbe(Boti/^ant
De millioenen
rollen weer
Leer om leer in Perzië
faatiiffcóe QeitaCCetten-fle>ulenftitig. te Gaótexfreefi
Koningin temidden van de Staten-Generaal
6 Get. A atiati. Jteclaóóeüng^ödag^
Ko-en, maak it mt
ten ichatti?
KcPiAtftit...
Directeur: C. M. v. HAMEhSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1951
42ste JAARGANG No. 12387
Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, A bona. 20935. Giro 103003. Abonnementsprijs 1 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Adverts 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1J0
WISSELEND
BEWOLKT
WISSELENDE bewolking met
plaatselijk enkele buien, luidt
het weerbericht voor Prinsjesdag,
en daarmede is tevens het karakter
van de Troonrede gegeven. Evenals
we na de regen-zomer tevreden zijn,
als nu en dan de zon doorbreekt, zo
is het Nederlandse volk bereid iede^
re Troonrede goed te vinden, als er
niet gerept wordt van verdere con
sumptie-beperking en nieuwe belas'
tingen. Er is niemand, die een Troon
rede in majeur verwachtte, nvaar in
mineur is ze evenmin gesteld, het'
geen tegen de achtergrond van de
Millioenen-nota ook begrijpelijk is.
De Millioenen-nota getuigt van eni
ge verademing voor 's lands finan
ciën. al is deze verademing bereikt
door een wurgende belastinghef
fing, welke de hertog van Alva zou
doen schrikken. Deze zware finan-
tiele druk is echter onafwendbaar,
om twee levens-voorwaarden voor
ons volk naar de mate van ons kun
nen veilig te stellen: de verdediging
van de bedreigde vrijheid en het
evenwicht van de betalings-balans.
Vrijheid is voor geen geld te koop,
maar men zal toch geld moeten uit
geven, wil men haar niet voor niets
prijs geven. De prijs voor de vrijheid
is zeer hoog. Op een begroting van
ruim 4 milliard, is ruim 1 milliard,
dus meer dan een vierde, uitgetrok
ken voor de opvoering der landsver
dediging. Een dergelijke ontzaglijke
druk vereist, behalve belastingen,
een aanzienlijke versobering en te
rughoudendheid bij het doen van
andere uitgaven, wil het bootje geen
water scheppen en we in een infla
tie van het geld verdrinken. De kern
van onze crisis-huishouding is deze,
dat alle uitgaven en kapitaals-uit
zettingen, welke niet voor de verde
diging dienstig zijn op zulk een peil
moeten worden teruggebracht, dat
zij, te zaxn'en met die verdedigings
uitgaven, enigermate in evenwicht
zijn met de nationale productie.
Enigermate, want zonder buitenland
se hulp zal het niet mogelijk zijn dat
evenwicht te bereiken, ook al wordt
de productie, op de wijze als' minis
ter Albregts dezer dagen ontvouwde,
en de uitvoer opgevoerd". „Vast staat"
aldus de Troonrede „dat in het
bijzonder met het oog op de beta
lingsbalans de verdere uitvoering
van het militaire vierjarenplan zon
der buitenlandse financiële hulp be
zwaarlijk zou zijn te volbrengen."
In verband met dit uitbalanceren
van consumptie en productie doet
de Troonrede ook geen enkele toe
zegging van wettelijke maatregelen,
welke in de naaste toekomst geld
kunnen kosten. Deze Troonrede is
er een zonder veel beloften, zelfs
niet wat de doeltreffendheid der
verdedigings-maatregelen betreft. Zij
heeft ..goede hoop", dat tijdig vol
doende paraatheid kan worden be
reikt, die kan bijdragen tot het
voorkomen van een nieuwe wereld
ramp. Verder beperkt de rede zich
tot enige troostende woorden aan
het adres van de middenstand, deelt
zij mede, dat aan de vernieuwing
van het onderwijsstelsel wordt ge
werkt, evenals aan een wettelijke
regeling van de ouderdoms-voorzie-
ning, van de Ziekenfondsen en van
de Werkeloosheid-verzekering. Er
wordt in de Troonrede veel gecon
stateerd, wat iedereen, die de krant
leest, reeds weet. Al is het stuk lan
ger dan verleden jaar, de 500 woor
den, welke er meer aan zijn besteed,
hebben hoogstens gelegenheid gebo
den haar in ruimer zinswendingen te
kleden. De rangschikking der onder
werpen is weer geschied volgens de
departementen, die ieder een bij dra
ge in korter of langer vorm hebben
moeten leveren, waardoor de op
merkelijke situatie ontstond, dat
de enigszins treurende paragraaf
over de „Oost" onmiddellijk volgt op
de buitenlandse aspecten in de kop
van de rede, terwijl het bevroren
Nieuw-Guinea in de staart bengelt,
te zamen met een beschouwing over
de „West".
Een onbevredigend punt in Troon
rede en Millioenen-nota blijft de
woningbouw, waarvoor als Rijksaan
deel 125 millioen is uitgetrokken.
Wanneer met enige begrijpelijke
voldoening geconstateerd wordt, dat
voor de eerste maal sedert de bevrij
ding kon worden bereikt, dat de ge
wone dienst, de buitengewone dienst
I en het landbouw-egalisatiefonds te
zamen een overschot van betekenis
vertonen, namelijk 304 millioen,
wanneer we vernemen, dat het nade-
PANIEK IN CABARET
Bij een paniek in een cabaret
in een voorstad van Mexico
zijn tien vrouwen en vier man
nen doodgetrapt of gestikt. On
geveer 60 personen werden
gewond.
De paniek ontstond doordat
iemand door het raam een
vuurwerk wierp. De papieren
decors vatten vlam en de me
nigte, die enigszins aangescho
ten was vanwege het onafhan-
kelijkheidsfeest, drong zich in
een onbeschrijfelijke verwar
ring naar de uitgangen.
Inmiddels bekommerde
niemand om het brandje,
gemakkelijk geblust had kun
nen worden. Het cabaretge-
br-uw Werd tenslotte geheel in
dï as
zich
lig saldo van de gehele begroting van
267 millioen voor een gedeelte ge
dekt kan worden door in te halen
belasting-achterstand (welke in 1951
nog 275 millioen in het laadje
bracht), kan men zich afvragen of
een probleem van een dergelijke on-
middellijk-dringende voorziening als
de woningnood niet te veel vastge-
knepen zit tussen de opvoering der
verdediging en de beveiliging van
de handelsbalans. Er staan schone
zinsneden in de Troonrede over
geestelijke waarden, die bedreigd
worden, over de jeugd, die ook in
deze verwarde tijd haar vertrouwen
in de toekomst niet mag verliezen.
De landsverdediging en het even
wicht van de betalingsbalans zijn
ongetwijfeld voor het algemeen wel
zijn van het volk twee levenskwes
ties, doch een derde levenskwestie
van minstens even groot belang is
bespoediging van de woningbouw.
Het tekort aan woningen is een di
recte bedreiging van geestelijke
waarden en werpt een wolk van be
kommernis over de toekomst van
jong Nederland. Wanneer dit jaar
bijna 5 milliard aan belastingen
moeten worden opgebracht (waarvan
méér dan de helft door de kostprijs-
verhogende z.g. indirecte belastin
gen!), is het bedrag, dat daarvan
voor de woningbouw door het Rijk
wordt besteed, zeer nietig. Zeker,
woningbouw vereist ook van de ge
meenten een enorm bedrag aan in
vesteringen en slokt deviezen, maar
er is zulk een volksbelang van de
eerste orde meer gemoeid, dat het
„tijdig", geldend voor de defensie
paraatheid, even klemmend moet
gelden voor de huisvesting der ge
zinnen. Zo eindigt onze beschouwing
van de wisselend bewolkte Troon
rede in een regenbui over degenen
die een dak zoeken en het niet kun
nen vinden.
MAATREGEL TEGEN BRITSE BANK
Het Perzische kabinet heeft de Britse bank voor Perzië en het Verre
Oosten verboden zaken in vreemde valuta te doen.
Alleen de Nationale Bank van Pe rzië is voortaan nog gerechtigd
deviezentransacties af te sluiten. Dit betekent, dat de Britse bank haar
voornaamste bron van inkomsten v erliest.
Aan de andere kant heeft de
„Anglo-Iranian" 18.000 Perzische ar
beiders en pl.m. 2000 kantoorbe
dienden tegen het eind van deze
maand geschorst.
Met deze maatregel gemotiveerd
met de overweging, dat de maat
schappij niet van plan is, de werk
loze staf te betalen wordt onge
veer 5 millioen gulden per maand
bezuinigd. Eens had de „Anglo-
Iranian" 30.000 Perzische employe's
in dienst. Thans zullen er nog een
7000 in dienst blijven voor de essen
tiële diensten. Perzië heeft reeds
eerder aangekondigd, de salarissen
der geschorsten door te betalen.
HET ULTIMATUM.
Perzië's premier Mossadeq over
weegt zijn ultimatum over de her
vatting van de oliebesprekingen
rechtstreeks aan Engeland te zen
den, nu Averell Harriman geweigerd
heeft, daarbij zijn bemiddeling te
verlenen, zo heeft de plv. premier
Hoessein Fatemi verklaard.
Het besluit van Harriman was ver
vat in een brief, waarin hij als reden
opgaf, dat er niets nieuws, niets
bruikbaars en niets constructiefs in
de boodschap van Mossadeq stond.
(In het ultimatum werd hervatting
van het overleg geëist op straffe
van uitdrijving van de nog in Aba-
dan verblijvende 300 Britse tech
nici).
Niettemin gaf men in Washington
te verstaan, dat Harriman geenszins
van plan is, zich van het geschil te
distanciëren, doch integendeel ver
langend blijft „te doen wat hij
kan". Men houdt hier nog rekening
met de mogelijkheid, dat Mossadeq
zijn ultimatieve voorstellen enigs
zins zal wijzigen.
Te Oosterbeek heeft Maandag de zesde herdenkingsplechtigheid plaats gehad van de Slag om Arnhem. In
aanwezigheid van 240 familieleden van de gevallenen van de 1ste Britse Airborne Divisie, de Royal Air Force
en andere Geallieerde Strijdkrachte n is Maandagmorgen op de militaire begraafplaats te Oosterbeek een her
denkingsdienst gehouden. Tijdens de plechtigheid legden schoolkinderen uit Oosterbeek, die de verzorging
van de graven op zich hebben geno men, bloemen neer.
Gouden koets reed onder kanon-gedaver en fanfares naar de Ridderzaal
In de meeste plaatsen van Nederland wordt Zaterdag 6 October de Natio
nale Reclasseringsdag gehouden. De particuliere instellingen van Ver
schillende gezindten die zich met de reclassering bezig houden, werken alle
samen met de Vereniging van Reclasseringsinstellingen, welker orgaan het
Nationaal Bureau voor Reclassering, ieder jaar de Nationale Reclasserings
dag organiseert. Deze dag beoogt niet alleen een geldinzameling, maar
heeft tevens ten doel belangstelling te wekken voor dit humane werk.
In Stevensbeek (N.B.) bevindt zich het R.K. Internaat Maria Regina",
aat ontstaan is uit de vroegere modelboerderij „Lactaria". Hier worden
voorwaardelijk veroordeelde en voorwaardelijk in vrijheid gestelde vrou
wen gedurende zekere tijd opgenomen en, zo mogelijk, heropgevoed. Onder
leiding van de Zusters Dominicanessen verrichten de vrouwen landarbeid.
Hierboven een vrolijk groepje op weg naar het werk. Men kan zich moei
lijk voorstellen dat sommigen dezer vrouwen een ernstig delict hebben be
gaan. (bovenste foto) In de landkolonie „Groot Batelaar" te Lunteren (77
H.A.), een verplegingsinrichtting van het Leger des Heils, worden de re-
classanten door arbeidstherapie, geleide vrije-tijdsbesteding en godsdien
stige beïnvloeding gewend aan geregelde arbeid. De verpleegden zijn
meestal personen, die voorwaardelijk zijn veroordeeld met de bijzondere
\oorwaarde, dat zij zich gedurende zekere tijd in de landkolonie laten op
nemen, of ex-gevangenen, die na het ondergaan van een dee) van hun ge
vangenisstraf met dezelfde voorwaarde voorwaardelijk in vrijheid zijn
gesteld. Na de oorlog' heeft men „Groot Batelaar" dat door de-Duitse bezet
ting zeer te lijden heeft gehad, herbouwd. De verpleegden wonen thans nog
in de vroegere directeurs woning; de plannen voor een nieuw verpleegden -
huis, plaats biedend aan 60 personen, liggen gereed, (onderste foto).
HJY1. Koningin Juliana heeft heden
middag voor de vierde maal sinds zij
de troon heeft bestegen, de zitting
van de Staten-Generaal geopend
met het uitspreken der Troonrede.
Daartoe heeft Hare Majesteit zich,
vergezeld door Z. K. H. de Prins der
Nederlanden, te een uur van het pa
leis aan het Noordeinde langs de
gebruikelijke weg: Noordeindc,
Heulstraat, Kneuterdijk, Lange-Voor-
hout, Korte Vijverberg, Binnenhof
in de gouden koets naar de Ridder
zaal begeven.
Het sprookje van de Gouden Koets
leeft nu weer en het is altijd weer
schoner dan het verhaal, dat verteld
werd door hen, die het verleden jaar,
of daarvoor nog beleefd hebben. Daar
zijn de kleurige uniformen van de
garderegimenten, waarbij zich dit
jaar tevens voegt het gala-tenue der
beredenen van het corps rijkspolitie;
daar is de feestelijke muziek en daar
zijn de glanzend geborstelde paar
den; daar zijn de vele vlaggen, die
vreugde verkondigen en daar is de
blijdschap van de duizenden langs
de weg, die hun Koningin komen toe
juichen tijdens de luisterrijke ge
beurtenis. Da; zijn niet alleen de Ha
genaars, die zich langs de weg hebben
opgesteld, ook velen van buiten
's Gravenhage zijn gekomen om de
Koningin in de gouden koets te zien.
Onder hen bevindt zich ditmaal een
grote groep Nederlanders uit Duits
land.
Maar voor het zover is krijgen de
velen, die al bijtijds een plaatsje heb
ben verworven, al veel te zien: het
militaire vertoon en het innemen der
opstellingen voor de afzetting. Ten
slotte wordt hun wachten beloond
met het weerklinken van het eerste
der minuutschoten. welke daveren
van het ogenblik, dat Hare Majesteit
het paleis verlaat tot het moment, dat
zij het weer zal betreden.
DE EREWACHTEN.
Voor het paleis had een ere-com-
pagnie cadetten van de Koninklijke
Militaire Academie de erewacht be
trokken. Daarbij was ingedeeld het
vaandel van de K. M. A met vaan-
delwacht, zomede het muziekkorps
van het regiment infanterie „Johan
Willem Friso". Het was de eerste
maal na de oorlog, dat de „jonkers
van de K. M. A." aan een openbare
plechtigheid in de residentie deelna
men. De erewacht aan de Ridderzaal
werd gevormd door 70 man van het
korps mariniers, waarbij de mariniers
kapel was ingedeeld. Behalve de
reeds genoemde muziekkorpsen de
den zich horen de luchtmachtkapel,
opgesteld in de bocht Lange Voor
hout en de drumband van de Konink
lijke Marechaussee, in ceremonieel
tenuee, opgesteld op het Plein.
DE KONINKLIJKE STOET.
M. Smits van Oyen van Eckhart,, W.
graaf van Limburg Stirum en mr. J.
H. L. M. baron Sweerts de Landas
Wyborgh.
Dan volgden de groot-officieren mr
J. C. baron Baud en ir. F C. C. baron
van Tuyll van Serooskerken, gezeten
in een rijtuig met twee paarden be
spannen, gaande twee lakeien naast
elk portier, de grootmeesteres me
vrouw douairière F. W baron van
Tuyll van Serooskerkengeb. jonkv.
vrouwe Boreel en de dienstdoende
hofdame jonkvrouwe C E. B. Roüll,
gezeten in een rijtuig met twee paar
den bespannen, gaande twee lakeien
naast elk portier, de opperceremonie-
meester mr. G. C. D. baron van Har-
denbroek; gezeten in een rijtuig met
twee paarden bespannen, gaande twee
lakeien naast elk portier.
Deze rijtuigen gingen de Gouden
Koets, waarin de Koningin en de
Prins gezeten waren, vooraf. Deze
statiekoets was bespannen met acht
paarden, gaande een koetsier naast
elk paard en vier lakeien aan elke
zijde van de koets. Een adjudant, lui
tenant-kolonel jhr. D. J. A. A. van
Lawick van Pabst, reed ter rechter
zijde van de staatsiekoets en een, ma
joor C. C. Geertsema, ter linkerzijde
een weinig achter het portier.
Achter ae gouden koets reden twee
adjudanten, nl. kapitein-vlieger R. J.
E. M. van Zmnicq Bergmann en ma
joor J. J. L. baron van Lynden. Een
commando rijkspolitie te paard sloot
de stoet.
IN DE RIDDERZAAL.
Aan de ingang van de Ridderzaal
waren aanwezig de chef van het mi
litaire huis van H. M. de Koningin,
vice-admiraal N. A. Rost van Tonnin
gen. de gouverneur der koninklijke
residentie, generaal-majoor ir. M.
Tans en de overige niet bij het escor
te ingedeelde adjudanten van de ma
rine kapitein ter zee C W. Th. baron
van Boetzelaer en luitenant ter zee
le klasse A. F. Eibers.
In de zaal was een sobere versie
ring met bloemen en planten aange
bracht. Reeds vroegtijdig hadden zich
hier velen met de leden der Staten-
Gereraal verzameld. Men zag er het
stemmig zwart der herenkleding naast
het goud en zilver van ambtsgewa
den, fleurige toiletten der dames en
verscheidene uniformen. Onder d°
eanwezigen waren de leden van het
Oorrs Diplomatique, en voorts mr.
dr. M. F. da Costa Gomez, voorzitter
Geen handelscon
cessies aan
Bulgarije
President Truman heeft Maandag
van de regeringsraad der Nederlandse
Antillen, mr. dr. R. H. Pos, vertegen-
v oordiger van Suriname bij de Ne
derlandse regering en de heer S. L.
J. van Waardenburg, gouverneur van
Nieuw-Guinea.
Verder woonden de plechtigheid bij
vlag. en opperofficicrcn leden van
de Hoge Raad der Nederlanden, ver
tegenwoordigers van andere rech
terlijke colleges en van kerkgenoot
schappen, provinciale en stedelijke
autoriteiten, grootkruisen van Neder
landse Orden, de secretarissen-gene
raal der verschillende departementen
en andere hoge ambtenaren.
Tegenover de troon namen later
hun plaatsen in leden van het kabi
net, de staatssecretarissen en de le
den van de Raad van State.
De voorzitter der verenigde verga
dering der Staten-Generaal, mr. J.
A. Jonkman, benoemde in de com
missie van in- cn uitgeleide de heren
Wandelaar, voorzitter, Woudenberg,
Van Velthoven en Van Walsum, al
len leden der Eerste Kamer en me
vrouw FortanierDe Wit en de he
ren Terpstra, Hofstra, Macnen, Becr-
nink en De Graaf, allen leden der
Tweede Kamer.
Deze commissie begaf zich naar do
ingang van het gebouw om H. M. de
Koningin en Z. K. H. de Prins te
ontvangen. Zodra de komst van Hare
Majesteit was aangekondigd rezen
allen van hun zetels op. De commis
si e geleidde de vorstelijke personen
naar de troon.
Zodra de Koningin had plaats ge
nomen sprak zij de Troonrede uit.
Na de rede weerklonk een „Leve
de Koningin", dat door de aanwezi
gen werd overgenomen De commis
sie deed H.M. on Z.K.H hierop uit
geleide. Nadat de leden der commis
sie in des zaal waren teruggekeerd,
werd de Verenigde Vergadering ge
sloten. Langs dezelfde weg ging de
koninklijke stoet terug naar het pa
leis
De stoet, die onder bevel van de
eerste stalmeester, ritmeester W. F
K. Bisehoff van He^mskefck Koningin ordCT Ke«evfn de handelsconcws.es
en Prins naar het Binnenhof bege- kk-" n—
leidde, was aldus samengesteld:
Rijknecht-majoor met twee rij
knechts te paard, 'n detachement der
koninklijke marechaussee, een com
pagnie van het garderegiment „Prin
ses Irene" met het vaar.del en de
Kon. Militaire Kapel en een com
mando rijkspolitie te paard.
Hierna volgden de rijtuigen: Voor
op ging de ceremoniemeester jhr. D.
G. de Graeff, gezeten in een rijtuig
met twee paarden bespannen, gaande
een lakei naast elk portier.
Hierna volgden acht kamerheren,
gezeten in twee rijtuigen, elk met
twee paarden bespannen, gaande een
lakei naast elk portier
In het eerste rijtuig hadden plaats
genomen de heren mr. K P. van der
Mandele, W A. van den Wall Bake,
mr. W. A. Offerhaus en H. A. A. ba
ron Collot d'Escury, in het tweede
de heren jhr. mr. E. L. M. H. baron
Speyart van Woerden, jhr. mr. J. Th.
aan Bulgarije in te trekken. Deze
maatregel zal 17 October van kracht
worden.
De president handelde in over
eenstemming met een resolutie van
het Congres, volgens welke alle
handelsvoordelen aan communisti
sche landen en gebieden worden
uitgesloten.
Amerika heeft reeds eerder han
dels- en vervoersvoordelen voor
Roemenië opgeheven.
De Sowjet-Unie, Tsjecho-Slowa-
kije, Polen en Hongarije hébben
aanzegging ontvangen, dat het in
de bedoeling ligt ook voor deze lan
den de handelsvoordelen op te hef
fen.
De opheffing zal naar schatting
betrekking hebben op 80 procent
van de jaarlijkse Bulgaarse uitvoer
naar Amerika van bijna twee mil
lioen dollar.
De kleine Yvettc Berger, die prijkt
op de jaarlijkse Lecrwarententoon-
slelling te Parijs, volgt het voetspoor
van de nog kleinere sprookjesfiguur
Klein Duimpje. Alleen, ze kan er niet
mee lopen. Niet alleen omdat ze
daarvoor nog niet groot genoeg is,
maar ook omdat ze geen sprookjes
figuur is, maar een klein Frans
meisje.
De kleine dingen zijn een deel van
het grote.