S)e &zidbe(Boti/^ant De millioenen rollen weer Leer om leer in Perzië faatiiffcóe QeitaCCetten-fle>ulenftitig. te Gaótexfreefi Koningin temidden van de Staten-Generaal 6 Get. A atiati. Jteclaóóeüng^ödag^ Ko-en, maak it mt ten ichatti? KcPiAtftit... Directeur: C. M. v. HAMEhSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DINSDAG 18 SEPTEMBER 1951 42ste JAARGANG No. 12387 Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, A bona. 20935. Giro 103003. Abonnementsprijs 1 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Adverts 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1J0 WISSELEND BEWOLKT WISSELENDE bewolking met plaatselijk enkele buien, luidt het weerbericht voor Prinsjesdag, en daarmede is tevens het karakter van de Troonrede gegeven. Evenals we na de regen-zomer tevreden zijn, als nu en dan de zon doorbreekt, zo is het Nederlandse volk bereid iede^ re Troonrede goed te vinden, als er niet gerept wordt van verdere con sumptie-beperking en nieuwe belas' tingen. Er is niemand, die een Troon rede in majeur verwachtte, nvaar in mineur is ze evenmin gesteld, het' geen tegen de achtergrond van de Millioenen-nota ook begrijpelijk is. De Millioenen-nota getuigt van eni ge verademing voor 's lands finan ciën. al is deze verademing bereikt door een wurgende belastinghef fing, welke de hertog van Alva zou doen schrikken. Deze zware finan- tiele druk is echter onafwendbaar, om twee levens-voorwaarden voor ons volk naar de mate van ons kun nen veilig te stellen: de verdediging van de bedreigde vrijheid en het evenwicht van de betalings-balans. Vrijheid is voor geen geld te koop, maar men zal toch geld moeten uit geven, wil men haar niet voor niets prijs geven. De prijs voor de vrijheid is zeer hoog. Op een begroting van ruim 4 milliard, is ruim 1 milliard, dus meer dan een vierde, uitgetrok ken voor de opvoering der landsver dediging. Een dergelijke ontzaglijke druk vereist, behalve belastingen, een aanzienlijke versobering en te rughoudendheid bij het doen van andere uitgaven, wil het bootje geen water scheppen en we in een infla tie van het geld verdrinken. De kern van onze crisis-huishouding is deze, dat alle uitgaven en kapitaals-uit zettingen, welke niet voor de verde diging dienstig zijn op zulk een peil moeten worden teruggebracht, dat zij, te zaxn'en met die verdedigings uitgaven, enigermate in evenwicht zijn met de nationale productie. Enigermate, want zonder buitenland se hulp zal het niet mogelijk zijn dat evenwicht te bereiken, ook al wordt de productie, op de wijze als' minis ter Albregts dezer dagen ontvouwde, en de uitvoer opgevoerd". „Vast staat" aldus de Troonrede „dat in het bijzonder met het oog op de beta lingsbalans de verdere uitvoering van het militaire vierjarenplan zon der buitenlandse financiële hulp be zwaarlijk zou zijn te volbrengen." In verband met dit uitbalanceren van consumptie en productie doet de Troonrede ook geen enkele toe zegging van wettelijke maatregelen, welke in de naaste toekomst geld kunnen kosten. Deze Troonrede is er een zonder veel beloften, zelfs niet wat de doeltreffendheid der verdedigings-maatregelen betreft. Zij heeft ..goede hoop", dat tijdig vol doende paraatheid kan worden be reikt, die kan bijdragen tot het voorkomen van een nieuwe wereld ramp. Verder beperkt de rede zich tot enige troostende woorden aan het adres van de middenstand, deelt zij mede, dat aan de vernieuwing van het onderwijsstelsel wordt ge werkt, evenals aan een wettelijke regeling van de ouderdoms-voorzie- ning, van de Ziekenfondsen en van de Werkeloosheid-verzekering. Er wordt in de Troonrede veel gecon stateerd, wat iedereen, die de krant leest, reeds weet. Al is het stuk lan ger dan verleden jaar, de 500 woor den, welke er meer aan zijn besteed, hebben hoogstens gelegenheid gebo den haar in ruimer zinswendingen te kleden. De rangschikking der onder werpen is weer geschied volgens de departementen, die ieder een bij dra ge in korter of langer vorm hebben moeten leveren, waardoor de op merkelijke situatie ontstond, dat de enigszins treurende paragraaf over de „Oost" onmiddellijk volgt op de buitenlandse aspecten in de kop van de rede, terwijl het bevroren Nieuw-Guinea in de staart bengelt, te zamen met een beschouwing over de „West". Een onbevredigend punt in Troon rede en Millioenen-nota blijft de woningbouw, waarvoor als Rijksaan deel 125 millioen is uitgetrokken. Wanneer met enige begrijpelijke voldoening geconstateerd wordt, dat voor de eerste maal sedert de bevrij ding kon worden bereikt, dat de ge wone dienst, de buitengewone dienst I en het landbouw-egalisatiefonds te zamen een overschot van betekenis vertonen, namelijk 304 millioen, wanneer we vernemen, dat het nade- PANIEK IN CABARET Bij een paniek in een cabaret in een voorstad van Mexico zijn tien vrouwen en vier man nen doodgetrapt of gestikt. On geveer 60 personen werden gewond. De paniek ontstond doordat iemand door het raam een vuurwerk wierp. De papieren decors vatten vlam en de me nigte, die enigszins aangescho ten was vanwege het onafhan- kelijkheidsfeest, drong zich in een onbeschrijfelijke verwar ring naar de uitgangen. Inmiddels bekommerde niemand om het brandje, gemakkelijk geblust had kun nen worden. Het cabaretge- br-uw Werd tenslotte geheel in dï as zich lig saldo van de gehele begroting van 267 millioen voor een gedeelte ge dekt kan worden door in te halen belasting-achterstand (welke in 1951 nog 275 millioen in het laadje bracht), kan men zich afvragen of een probleem van een dergelijke on- middellijk-dringende voorziening als de woningnood niet te veel vastge- knepen zit tussen de opvoering der verdediging en de beveiliging van de handelsbalans. Er staan schone zinsneden in de Troonrede over geestelijke waarden, die bedreigd worden, over de jeugd, die ook in deze verwarde tijd haar vertrouwen in de toekomst niet mag verliezen. De landsverdediging en het even wicht van de betalingsbalans zijn ongetwijfeld voor het algemeen wel zijn van het volk twee levenskwes ties, doch een derde levenskwestie van minstens even groot belang is bespoediging van de woningbouw. Het tekort aan woningen is een di recte bedreiging van geestelijke waarden en werpt een wolk van be kommernis over de toekomst van jong Nederland. Wanneer dit jaar bijna 5 milliard aan belastingen moeten worden opgebracht (waarvan méér dan de helft door de kostprijs- verhogende z.g. indirecte belastin gen!), is het bedrag, dat daarvan voor de woningbouw door het Rijk wordt besteed, zeer nietig. Zeker, woningbouw vereist ook van de ge meenten een enorm bedrag aan in vesteringen en slokt deviezen, maar er is zulk een volksbelang van de eerste orde meer gemoeid, dat het „tijdig", geldend voor de defensie paraatheid, even klemmend moet gelden voor de huisvesting der ge zinnen. Zo eindigt onze beschouwing van de wisselend bewolkte Troon rede in een regenbui over degenen die een dak zoeken en het niet kun nen vinden. MAATREGEL TEGEN BRITSE BANK Het Perzische kabinet heeft de Britse bank voor Perzië en het Verre Oosten verboden zaken in vreemde valuta te doen. Alleen de Nationale Bank van Pe rzië is voortaan nog gerechtigd deviezentransacties af te sluiten. Dit betekent, dat de Britse bank haar voornaamste bron van inkomsten v erliest. Aan de andere kant heeft de „Anglo-Iranian" 18.000 Perzische ar beiders en pl.m. 2000 kantoorbe dienden tegen het eind van deze maand geschorst. Met deze maatregel gemotiveerd met de overweging, dat de maat schappij niet van plan is, de werk loze staf te betalen wordt onge veer 5 millioen gulden per maand bezuinigd. Eens had de „Anglo- Iranian" 30.000 Perzische employe's in dienst. Thans zullen er nog een 7000 in dienst blijven voor de essen tiële diensten. Perzië heeft reeds eerder aangekondigd, de salarissen der geschorsten door te betalen. HET ULTIMATUM. Perzië's premier Mossadeq over weegt zijn ultimatum over de her vatting van de oliebesprekingen rechtstreeks aan Engeland te zen den, nu Averell Harriman geweigerd heeft, daarbij zijn bemiddeling te verlenen, zo heeft de plv. premier Hoessein Fatemi verklaard. Het besluit van Harriman was ver vat in een brief, waarin hij als reden opgaf, dat er niets nieuws, niets bruikbaars en niets constructiefs in de boodschap van Mossadeq stond. (In het ultimatum werd hervatting van het overleg geëist op straffe van uitdrijving van de nog in Aba- dan verblijvende 300 Britse tech nici). Niettemin gaf men in Washington te verstaan, dat Harriman geenszins van plan is, zich van het geschil te distanciëren, doch integendeel ver langend blijft „te doen wat hij kan". Men houdt hier nog rekening met de mogelijkheid, dat Mossadeq zijn ultimatieve voorstellen enigs zins zal wijzigen. Te Oosterbeek heeft Maandag de zesde herdenkingsplechtigheid plaats gehad van de Slag om Arnhem. In aanwezigheid van 240 familieleden van de gevallenen van de 1ste Britse Airborne Divisie, de Royal Air Force en andere Geallieerde Strijdkrachte n is Maandagmorgen op de militaire begraafplaats te Oosterbeek een her denkingsdienst gehouden. Tijdens de plechtigheid legden schoolkinderen uit Oosterbeek, die de verzorging van de graven op zich hebben geno men, bloemen neer. Gouden koets reed onder kanon-gedaver en fanfares naar de Ridderzaal In de meeste plaatsen van Nederland wordt Zaterdag 6 October de Natio nale Reclasseringsdag gehouden. De particuliere instellingen van Ver schillende gezindten die zich met de reclassering bezig houden, werken alle samen met de Vereniging van Reclasseringsinstellingen, welker orgaan het Nationaal Bureau voor Reclassering, ieder jaar de Nationale Reclasserings dag organiseert. Deze dag beoogt niet alleen een geldinzameling, maar heeft tevens ten doel belangstelling te wekken voor dit humane werk. In Stevensbeek (N.B.) bevindt zich het R.K. Internaat Maria Regina", aat ontstaan is uit de vroegere modelboerderij „Lactaria". Hier worden voorwaardelijk veroordeelde en voorwaardelijk in vrijheid gestelde vrou wen gedurende zekere tijd opgenomen en, zo mogelijk, heropgevoed. Onder leiding van de Zusters Dominicanessen verrichten de vrouwen landarbeid. Hierboven een vrolijk groepje op weg naar het werk. Men kan zich moei lijk voorstellen dat sommigen dezer vrouwen een ernstig delict hebben be gaan. (bovenste foto) In de landkolonie „Groot Batelaar" te Lunteren (77 H.A.), een verplegingsinrichtting van het Leger des Heils, worden de re- classanten door arbeidstherapie, geleide vrije-tijdsbesteding en godsdien stige beïnvloeding gewend aan geregelde arbeid. De verpleegden zijn meestal personen, die voorwaardelijk zijn veroordeeld met de bijzondere \oorwaarde, dat zij zich gedurende zekere tijd in de landkolonie laten op nemen, of ex-gevangenen, die na het ondergaan van een dee) van hun ge vangenisstraf met dezelfde voorwaarde voorwaardelijk in vrijheid zijn gesteld. Na de oorlog' heeft men „Groot Batelaar" dat door de-Duitse bezet ting zeer te lijden heeft gehad, herbouwd. De verpleegden wonen thans nog in de vroegere directeurs woning; de plannen voor een nieuw verpleegden - huis, plaats biedend aan 60 personen, liggen gereed, (onderste foto). HJY1. Koningin Juliana heeft heden middag voor de vierde maal sinds zij de troon heeft bestegen, de zitting van de Staten-Generaal geopend met het uitspreken der Troonrede. Daartoe heeft Hare Majesteit zich, vergezeld door Z. K. H. de Prins der Nederlanden, te een uur van het pa leis aan het Noordeinde langs de gebruikelijke weg: Noordeindc, Heulstraat, Kneuterdijk, Lange-Voor- hout, Korte Vijverberg, Binnenhof in de gouden koets naar de Ridder zaal begeven. Het sprookje van de Gouden Koets leeft nu weer en het is altijd weer schoner dan het verhaal, dat verteld werd door hen, die het verleden jaar, of daarvoor nog beleefd hebben. Daar zijn de kleurige uniformen van de garderegimenten, waarbij zich dit jaar tevens voegt het gala-tenue der beredenen van het corps rijkspolitie; daar is de feestelijke muziek en daar zijn de glanzend geborstelde paar den; daar zijn de vele vlaggen, die vreugde verkondigen en daar is de blijdschap van de duizenden langs de weg, die hun Koningin komen toe juichen tijdens de luisterrijke ge beurtenis. Da; zijn niet alleen de Ha genaars, die zich langs de weg hebben opgesteld, ook velen van buiten 's Gravenhage zijn gekomen om de Koningin in de gouden koets te zien. Onder hen bevindt zich ditmaal een grote groep Nederlanders uit Duits land. Maar voor het zover is krijgen de velen, die al bijtijds een plaatsje heb ben verworven, al veel te zien: het militaire vertoon en het innemen der opstellingen voor de afzetting. Ten slotte wordt hun wachten beloond met het weerklinken van het eerste der minuutschoten. welke daveren van het ogenblik, dat Hare Majesteit het paleis verlaat tot het moment, dat zij het weer zal betreden. DE EREWACHTEN. Voor het paleis had een ere-com- pagnie cadetten van de Koninklijke Militaire Academie de erewacht be trokken. Daarbij was ingedeeld het vaandel van de K. M. A met vaan- delwacht, zomede het muziekkorps van het regiment infanterie „Johan Willem Friso". Het was de eerste maal na de oorlog, dat de „jonkers van de K. M. A." aan een openbare plechtigheid in de residentie deelna men. De erewacht aan de Ridderzaal werd gevormd door 70 man van het korps mariniers, waarbij de mariniers kapel was ingedeeld. Behalve de reeds genoemde muziekkorpsen de den zich horen de luchtmachtkapel, opgesteld in de bocht Lange Voor hout en de drumband van de Konink lijke Marechaussee, in ceremonieel tenuee, opgesteld op het Plein. DE KONINKLIJKE STOET. M. Smits van Oyen van Eckhart,, W. graaf van Limburg Stirum en mr. J. H. L. M. baron Sweerts de Landas Wyborgh. Dan volgden de groot-officieren mr J. C. baron Baud en ir. F C. C. baron van Tuyll van Serooskerken, gezeten in een rijtuig met twee paarden be spannen, gaande twee lakeien naast elk portier, de grootmeesteres me vrouw douairière F. W baron van Tuyll van Serooskerkengeb. jonkv. vrouwe Boreel en de dienstdoende hofdame jonkvrouwe C E. B. Roüll, gezeten in een rijtuig met twee paar den bespannen, gaande twee lakeien naast elk portier, de opperceremonie- meester mr. G. C. D. baron van Har- denbroek; gezeten in een rijtuig met twee paarden bespannen, gaande twee lakeien naast elk portier. Deze rijtuigen gingen de Gouden Koets, waarin de Koningin en de Prins gezeten waren, vooraf. Deze statiekoets was bespannen met acht paarden, gaande een koetsier naast elk paard en vier lakeien aan elke zijde van de koets. Een adjudant, lui tenant-kolonel jhr. D. J. A. A. van Lawick van Pabst, reed ter rechter zijde van de staatsiekoets en een, ma joor C. C. Geertsema, ter linkerzijde een weinig achter het portier. Achter ae gouden koets reden twee adjudanten, nl. kapitein-vlieger R. J. E. M. van Zmnicq Bergmann en ma joor J. J. L. baron van Lynden. Een commando rijkspolitie te paard sloot de stoet. IN DE RIDDERZAAL. Aan de ingang van de Ridderzaal waren aanwezig de chef van het mi litaire huis van H. M. de Koningin, vice-admiraal N. A. Rost van Tonnin gen. de gouverneur der koninklijke residentie, generaal-majoor ir. M. Tans en de overige niet bij het escor te ingedeelde adjudanten van de ma rine kapitein ter zee C W. Th. baron van Boetzelaer en luitenant ter zee le klasse A. F. Eibers. In de zaal was een sobere versie ring met bloemen en planten aange bracht. Reeds vroegtijdig hadden zich hier velen met de leden der Staten- Gereraal verzameld. Men zag er het stemmig zwart der herenkleding naast het goud en zilver van ambtsgewa den, fleurige toiletten der dames en verscheidene uniformen. Onder d° eanwezigen waren de leden van het Oorrs Diplomatique, en voorts mr. dr. M. F. da Costa Gomez, voorzitter Geen handelscon cessies aan Bulgarije President Truman heeft Maandag van de regeringsraad der Nederlandse Antillen, mr. dr. R. H. Pos, vertegen- v oordiger van Suriname bij de Ne derlandse regering en de heer S. L. J. van Waardenburg, gouverneur van Nieuw-Guinea. Verder woonden de plechtigheid bij vlag. en opperofficicrcn leden van de Hoge Raad der Nederlanden, ver tegenwoordigers van andere rech terlijke colleges en van kerkgenoot schappen, provinciale en stedelijke autoriteiten, grootkruisen van Neder landse Orden, de secretarissen-gene raal der verschillende departementen en andere hoge ambtenaren. Tegenover de troon namen later hun plaatsen in leden van het kabi net, de staatssecretarissen en de le den van de Raad van State. De voorzitter der verenigde verga dering der Staten-Generaal, mr. J. A. Jonkman, benoemde in de com missie van in- cn uitgeleide de heren Wandelaar, voorzitter, Woudenberg, Van Velthoven en Van Walsum, al len leden der Eerste Kamer en me vrouw FortanierDe Wit en de he ren Terpstra, Hofstra, Macnen, Becr- nink en De Graaf, allen leden der Tweede Kamer. Deze commissie begaf zich naar do ingang van het gebouw om H. M. de Koningin en Z. K. H. de Prins te ontvangen. Zodra de komst van Hare Majesteit was aangekondigd rezen allen van hun zetels op. De commis si e geleidde de vorstelijke personen naar de troon. Zodra de Koningin had plaats ge nomen sprak zij de Troonrede uit. Na de rede weerklonk een „Leve de Koningin", dat door de aanwezi gen werd overgenomen De commis sie deed H.M. on Z.K.H hierop uit geleide. Nadat de leden der commis sie in des zaal waren teruggekeerd, werd de Verenigde Vergadering ge sloten. Langs dezelfde weg ging de koninklijke stoet terug naar het pa leis De stoet, die onder bevel van de eerste stalmeester, ritmeester W. F K. Bisehoff van He^mskefck Koningin ordCT Ke«evfn de handelsconcws.es en Prins naar het Binnenhof bege- kk-" n— leidde, was aldus samengesteld: Rijknecht-majoor met twee rij knechts te paard, 'n detachement der koninklijke marechaussee, een com pagnie van het garderegiment „Prin ses Irene" met het vaar.del en de Kon. Militaire Kapel en een com mando rijkspolitie te paard. Hierna volgden de rijtuigen: Voor op ging de ceremoniemeester jhr. D. G. de Graeff, gezeten in een rijtuig met twee paarden bespannen, gaande een lakei naast elk portier. Hierna volgden acht kamerheren, gezeten in twee rijtuigen, elk met twee paarden bespannen, gaande een lakei naast elk portier In het eerste rijtuig hadden plaats genomen de heren mr. K P. van der Mandele, W A. van den Wall Bake, mr. W. A. Offerhaus en H. A. A. ba ron Collot d'Escury, in het tweede de heren jhr. mr. E. L. M. H. baron Speyart van Woerden, jhr. mr. J. Th. aan Bulgarije in te trekken. Deze maatregel zal 17 October van kracht worden. De president handelde in over eenstemming met een resolutie van het Congres, volgens welke alle handelsvoordelen aan communisti sche landen en gebieden worden uitgesloten. Amerika heeft reeds eerder han dels- en vervoersvoordelen voor Roemenië opgeheven. De Sowjet-Unie, Tsjecho-Slowa- kije, Polen en Hongarije hébben aanzegging ontvangen, dat het in de bedoeling ligt ook voor deze lan den de handelsvoordelen op te hef fen. De opheffing zal naar schatting betrekking hebben op 80 procent van de jaarlijkse Bulgaarse uitvoer naar Amerika van bijna twee mil lioen dollar. De kleine Yvettc Berger, die prijkt op de jaarlijkse Lecrwarententoon- slelling te Parijs, volgt het voetspoor van de nog kleinere sprookjesfiguur Klein Duimpje. Alleen, ze kan er niet mee lopen. Niet alleen omdat ze daarvoor nog niet groot genoeg is, maar ook omdat ze geen sprookjes figuur is, maar een klein Frans meisje. De kleine dingen zijn een deel van het grote.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 1