3)e QeidtetSoufrcvnt
Machinisten
namen de trein
INDONESIË
EN NEDERLAND
Pri ns Aschwin gisteren te
Londen in de echt verbonden
Met trein en al de vrijheid in
Tito krijgt bezoek
Hervatting van onderhande
lingen blijft mogelijk
West-Duitsland aan de orde
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 12 SEPTEMBER 1951
42ste JAARGANG No. 12382
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
lil.
BEHALVE de politieke kant. welke
wij in onze vorige arttikelen 1)
bespraken, zit er aan de kwestie van
de verhouding van Nederland tot
Indonesië ook een economische kant.
Wij wezen daar reeds op. En deze
economische kant van dit vraagstuk
is, gezien de ontwikkelingen en ver
houdingen tussen beide landen, wel
de meest voorname.
Beziet men namelijk de vraag of
wij met het oog op onze grote belan
gen in Indonesië en mét de kans op
een betere samenwerking dan in het
Uniestatuut en de gesloten overeen
komsten mogelijk is gebleken, nog
langer moeten wachten met een her
ziening dezer overeenkomsten, dan
dient men ook de benedenwaartse
beweging in financiëel en eco
nomisch opzicht in Indonesië niet
uit het oog te verliezen. Momenteel
wordt deze nog vertraagd door de
gestegen prijzen en de buitengewoon
hoge opbrengst van de voornaamste
exportproducten, maar bij een om
slag van de huidige voor Indonesië
uitzonderlijke conjunctuur, kon de
financiële afgrond wel eens open
gaan. De reserve aan deviezen, die
men als gevolg van de prijsstijging
sinds 1 Januari 1950 heeft kunnen
vormen en die op 1000 millioen Ned.
Courant worden geschat, heeft niet
bijgedragen tot herstel van de Indo
nesische economie, omdat hiermee
niet de consumptie- en kapitaalgoe
deren werden verkregen, die men
zo dringend nodig had. Met de on
veiligheid, vooral in de streken in
het binnenland, zal het voor de Wes
terse bedrijven steeds moeilijker
worden zich te handhaven.
Het is niet voor niets dat de In
donesische regering een man als
Schacht, de financiële tovenaar van
het Derde Rijk, naar haar land heeft
gehaald. Schacht zal moeten trachten
de Indonesische regering uit de eco
nomische impasse te helpen.
Maar juist in verband met het sen
timent van het Indonesische volk,
waarover wij in ons^ eerste artikel
schreven, zal het zaak' zijn bij de te
verwachten nog.grotere moeilijkhe
den op economisch gebied, niet lan
ger dan juridisch hoogst noodzake
lijk is, een instituut te laten bestaan,
dat zijn gebrek aan bruikbaarheid
volkomen heeft bewezen en dat
straks waarschijnlijk alleen nog maar
kan dienen om de lasten en het ge
brek af te reageren, dat het Indone
sische volk bij een nog verdere neer
gang te dragen zal krijgen.
In dit opzicht is wel veelbetekend
wat het invloedrijke Masjoemilid, mr
Wibisomo, schreef in de „Mimbar In
donesia". „Zelfs geheel los van de
R.T.C. en voortlevend op de huidige
voet, zal onze kracht niet wassen, in
tegendeel zal het omgekeerde gebeu
ren. Dat het machtsapparaat van de
Staat nog niet bij machte is de aan
een rechtsstaat toekomende veilig
heid te garanderen en dat de Rege-
ringsapparatuur nog geen behoorlij
ke taakuitoefening kent, heeft niets
met de R.T.C. uit te staan. Dit moe
ten wij terdege beseffen om de ca
suspositie niet verkeerd te stellen.
Gaan wij ervan uit, dat alle in het
land gerezen moeilijkheden uitslui
tend aan de R.T.C, te wijten zijn,
dan ligt het voor de hand, dat geen
poging gedaan zal worden om naar
de werkelijke oorzaken daarvan te
speuren. De beste weg om ons van
die R.T.C.-lasten te bevrijden is die,
welke ons volk uiteindelijk moreel
vooruit helpt."
Hieruit blijkt het eerlijke oordeel,
dat het niet de R.T.C.-accoorden zijn,
welke verantwoordelijk moeten wor
den gesteld voor de binnenlandse
moeilijkheden. Het feit, dat hier eer
lijk en openlijk tegen deze blijkbaar
veel verbreide opvatting stelling
wordt genomen spreekt boekdelen.
Overigens spreekt mr Wibisomo hier
tegelijkertijd van een „bevrijden van
de R.T.C.-lasten."
Hiermede staan wij voor een di
lemma, waarvoor een oplossing moet
worden gezocht, een oplossing, wel
ke voor jaren, vele jaren, de verhou
dingen tussen Nederland en Indone
sië zal bepalen.
Die verhouding, daar gaat het om.
De Indonesische regering weet nu,
dat wij bereid zijn over een herzie
ning dezer accoorden te praten, dat
wil zeggen, dat wij niet a tors et a
travers aan deze overeenkomsten
wensen vast te houden. Dat is het
eerste winstpunt. Hiermede hebben
wij reeds bereikt, dat in het senti
ment van het Indonesische volk deze
R.T.C.-overeenkomst niet meer te
gen ons kan worden uitgespeeld. Dan
hebben wij reeds bereikt, dat er een
kans ontstaat op vriendschappelijke
samenwerking op basis van de mo
gelijkheden, welke de laatste ander
half jaar ons heeft getoond en dat
door een gezamenlijke bespreking
van de herziening der R.T.C.-accoor
den de moeillijkheden voor een groot
deel uit de weg zullen worden ge
ruimd.
Maar wel zal in de plaats van deze
accoorden dan iets moeten komen,
dat niet alleen de samenwerking op
betere en hechtere basis stelt, maar
dat tevens van blijvende waarde zal
zijn en dat niet opnieuw met een
beroep op het Indonesische sentiment
ter zijde kan worden gesteld, als de
binnenlandse politieke toestand in
Indonesië dit nodig zou hebben.
1) Zie „De Leidse Courant" van
en 11 Sept.
ONTVANGST OP PALEIS SOESTDIJK
QEKLEED in een eenvoudig colbert costuum met in het knoopsgat een
witte anjer, was Prins Bernhard gisteren getuige bij het huwelijk van
zijn broer Prins Aschwin zur Lippe Biesterfeld en Simone Louise Watz-
dorf, de dochter van een Frans marine-officier, dat gesloten werd in Cax-
ton Hall, het Bureau van de Burgerlijke Stand in Westminster te Lon
den. De bruid was gekleed in een effen zwart wollen costuum met een
kleine hoed met zwarte veren en geel gestreepte zijden handschoenen. Als
enige versiering droeg zü een takje orchideeën en een vierkant gouden
cocktail horloge. De bruidegom was, evenals Prins Bernhard gekleed in
een blauw wit gestreept colbertcos tuum met in het knoopsgat een rode
anjer.
De huwelijksplechtigheid, die een
strikt besloten karakter droeg, werd
bijgewoond door de moeder van Prins
Aschwin en zijn broer, Prins -
Av.d.
Na een bezoek aan het Franse con
sulaat en een receptie in Mayfair, is
het gezelschap, in een door Prins
Bernhard bestuurde Dakota, naar
Soestdijk gevlogen.
Kennismaking in Duitsland.
De echtgenote van prins Aschwin
is al geen onbekende meer op paleis
Soestdijk. „Ik ben hier al twee maal
geweest", zegt ze in een bijna accent
loos Engels. „Ja, ik ken mijn man al
geruime tijd. We hebben elkaar leren
kennen in Duitsland. Neen, ik heb
niet zoveel verstand van Chinese
kunst als mijn man, hoewel ik enige
tijd in China heb gewoond".
Als we over het Verre Oosten gaan
praten ontdekken we plotseling, dat
de echtgenote van prins Aschwin een
Nederlandse oom heeft; Alex Holle
heet hij; woont thans aan de Riviera.
„Ik ben in 1938 en 1939 bij hem op
zijn plantage op Java geweest". Waar
ik geboren ben? „Waar wordt een
Frangaise anders geboren dan in Pa
rijs? Ik heb er politieke wetenschap
pen gestudeerd. Mijn vader was offi
cier in het Franse leger. Hij woont
thans in Bordeaux. En dan heb ik
nog een zuster en mijn broer Jean
in Frankrijk wonen. Neen, we blijven
niet in Nederland. In New York
wacht het werk weer op mijn man".
Toekomstig adres New York.
„Ik mag wel zeggen, dat mijn ar
beid als mede-curator van de afde
ling kunst van het Verre Oosten van
het Metropolitan Museum in New
York mij volkomen bevredigt", zegt
prins Aschwin. ,,In de eerste dagen
van October hoop ik daar weer terug
te zijn. Maar eerst moet ik naar
Istanboel om een congres van Oriën
talisten bij te wonen, dat daar 15
September begint. Morgen vertrek
ken we daarheen, maar we blijven
eerst nog een dagje in Rome En dan
naar ons eigen huis in New York".
Met waar enthousiasme spreken prins
Aschwin en zijn vrouw over hun
huis. „Wist u. dat we in het eerste
werkelijke flatgebouw van New York
wonen? Het werd in 1860 gebouwd
door afstammelingen van de eerste
gouverneur van „Nieuw Nederland".
Pieter Stuyvesant, voor schrijvers en
artisten van New York".
Het lijkt niet uitgesloten, dat de
Koningin en Prins Bernhard er spoe
dig eens een kijkje komen nemen,
want in April hoopt prins Aschwin
zijn broer in elk geval weer te zien
tijdens het officiële bezoek van het
koninklijk paar aan de Verenigde
Staten. Dinsdagavond gaf H. M. de
Koningin ter ere van het jong ge
trouwde paar een intiem diner op
het paleis.
HONGAARSE BISSCHOP
VERDWENEN.
Sedert twee maanden is de wij
bisschop van Székesféhervar in Hon
garije, Mgr. Imre Kisberk, niet meer
ir. zijn bisschopsstad gezien. Noch
de geestelijkheid van zijn bisdom,
noch de Hongaarse bisschoppen
weten, waar hij is of wat zijn lot is
geworden. Zij vermoeden echter,
dat de Hongaarse politie Mgr. Kis
berk vasthoudt.
Mgr Kisberk werd in Maart van
dit jaar bisschop gewijd. Zijn ver
dwijning heeft onder de gelovigen
de gevoelens van onrust en bitter
heid versterkt.
Tsjechische spoorwegmannen over de grens
Met een vaart van 90 km daverde gisteren een volle Tsjechische pas-
sagierstrein langs de Tsjechisch-Duitse grenspost Selb-Ploessberg West-
Duitsland binnen en daarmee hadden de machinist, zijn gehele gezin
en een aantal andere Tsjechen aan het communistische regiem in hun
land weten te ontsnappen.
Daar de machinist te voren alle verbindingen van de noodrem onklaar
gemaakt had, bleven de verwoede pogingen van de treinbewakers om de
trein nog voor de grens tot staan te brengen, zonder gevolg en machte
loos moesten zij toezien, hoe de wagons langs de Tsjechische grensbe
ambten stoven.
nisten. Toen zij de grens naderden,
werd vaart geminderd, een van de
machinisten sprong van de machine
en ruimde in weinige ogenblikken
de versperring op, die zich hier
dwars over de rails bevond en even
later daverden de wagons in snelle
vaart de grens over.
Terwijl de Duitse grenspolitie in
Selb de zaak opnam met de Tsjechi
sche autoriteiten, werden alle passa
giers aan een nauwkeurig onderzoek
onderworpen.
Aan het Westduitse ministerie
van Verkeer werd terstond telefo
nisch rapport uitgebracht over de
geslaagde ontsnapping.
MET Z N VIJF-EN-TWINTIGEN
Even voorbij de grens, op het sta
tion Selb-Ploessberg, deed de machi
nist zijn trein stilhouden.
Aan de toeschietende Duitse doua
niers vertelde hij, dat hij en 24 an
dere Tsjechen „politieke vluchtelin
gen" waren en in Duitsland wilden
blijven. Om hen groepten de overige
77 passagiers en treinbeambten, die
luide te kennen gaven, dat zij naar
hun land terug wilden. Zij kregen
hun zin, maar moesten wachten tot
een andere Tsjechische machinist
gearriveerd was om de trein weer op
te halen:
Uit de langzaam binnendruppelen
de bijzonderheden blijkt, dat de even
ongewone als sensationele ontsnap
ping goed voorbereid was. De trein
onderhield een dienst tussen Praag
en Asch, een Tsjechisch dorpje aan
de Duitse grens. Toen de trein
bestaande uit drie passagiersrijtuigen
en een goederenwagon in deze
plaats arriveerde stopte de machinist
niet, maar reed door, zodat de trein
op rails, die naar Duitsland voeren
terecht kwam.
Op de locomotief bevonden zich
naar achteraf blijkt twee machi-
De opperbevelhebber der Britse
vloot in de Middellandse Zee, admi
raal sir John Edelsten, heeft Dinsdag
een bezoek gebracht aan maarschalk
Tito. Hij arriveerde te Split aan
boord van de kruiser „Liverpool".
Maarschalk Tito heeft de admiraal
een feestmaal aangeboden.
In politieke kringen kent met het
bezoek een aanzienlijke politieke
waarde toe. Het is het eerste officiële
Britse vlootbezoek na de oorlog. Men
acht het van betekenis, dat maar
schalk Tito speciaal naar Split geko
men is om de Britse admiraal te ont
moeten. In Joego-Slavische kringen
ziet men in het bezoek niet slechts
een „bewijs van de steeds verbete
rende betrekkingen tussen beide lan
den", doch een verzekering, dat Joe-
go-Slavië, mocht het uit het Oosten
worden aangevallen, niet alleen zou
staan en dat de Britse vloot bereid
zou zijn de vrije toegang tot de Dal-
matische Zee open te houden.
PUBLICIST DER POOLSE
REGERING VERMOORD.
Radio-Warschau heeft vandaag om
geroepen dat Stefan Martyka, „lid
van de voorlichtingsafdeling van ra-
dio-Warschau en een van Polens
vooraanstaande dramaturgen", door
„fascistische bandieten" is vermoord.
Er werd niet medegedeeld wanneer
en onder welke omstandigheden de
moord is gepleegd. Martyka had de
leiding van de muziekafdeling van
het propagandabureau van radio-
Warschau, hij hield ook radio-toe
spraken, waarin hij, naar radio-War-
schau mededeelde, „de oorlogsstokers
en de vijanden van de Poolse volks
republiek aanviel".
Dinsdag werd in de grootste
schouwburg van Warschau een her
denkingsbijeenkomst voor wijlen
Martyka gehouden.
Hij kende de situatie.
Volgens berichten uit Duitse bron
was de ontsnapping beraamd door
een groep spoorwegmannen, o.w.
een vroegere ploegbaas uit Asch, die
in 1946 wegens zijn pro-Duitse ge
zindheid ontslagen was en die de
spoorwegsituatie in dit grensgebied
op zijn duimpje kende.
De eerstaanwezend Amerikaanse
officier in Rhenau (bij Hof), Martin,
was, volgens AP, van mening, dat de
vluchtelingen van Praag af voortdu
rend geholpen rr/oeten zijn, „anders
hadden zij het niet zo ver kunnen
brengen" De vluchtelingen zouden
„met de meeste welwillendheid be
handeld worden", zei hij, in afwach
ting van een besluit van de Ameri
kaanse Hoge Commissie, aan wie hij
de ontsnapping gerapporteerd had.
„Niet zo gelukkig"
Martin vertelde nog, hoe 14 dagen
geleden 13 Tsjechen op hetzelfde
punt bij Selb-Ploessberg naar West-
Duitsland gevlucht waren. „Maar",
zei hij ..die wnren niet zo gelukkig,
want de Tsjechische grensbeambten
vuurden op hen, toen zij in een
vrachtauto de grens wilden passeren
Ze moesten er uit springen en voor
hun leven lopen. Zij kwamen behou
den over, maar hun bagage wai*en
zij kwijt..
Sh. MaóAadeq dineert in zijn Bed
Dr. Mossadeq, de eerste minister van Iran, gebruikt gezeten in zijn
bed de maaltijd met twee bezoe kers, M. Makki de leider van het
nationale front en de afgevaardigde dr. Taba (rechts). Mossadeq heeft
bekend gemaakt, dat hij toch zijn ultimatum aan Engeland zou stellen,
zonder vertrouwensvotum van de Majlis, de „Tweede Kamer".
BRIEF VAN NOORDELIJKE GENERAALS
^E NOORD-KOREAANSE generaal Kim il Soeng cn zijn Chinese col
lega Peng te Hoeai hebben generaal Ridgway per brief doen weten,
dat z(jn voorstel om het terrein van de wapenstilstandsbesprekingen te
verplaatsen van Kaesong naar een rustiger gebied, onaanvaardbaar is.
Is er waar ook ter wereld een neutrale zóne te vinden, indien de
luchtmacht niet de strikte opdracht krijgt zich van vluchten boven de
ze zóne te onthouden, zo vragen de generaals in de brief.
DE ELFDE MAAL WAS RAAK.
Vervolgens geven zij een opsom
ming van alle beweerde schendin
gen van de zóne te Kaesong door
geallieerde vliegtuigen en laden zij
de verantwoordelijkheid voor deze
incidenten geheel op geallieerde
schouders. De brief laat in de slot
alinea de mogelijkheid open voor
hervatting van de onderhandelingen
te Kaesong, mits de geallieerden
DE GROTE DRIE TE WASHINGTON
yANDAAG BEGINT DE CONFERENTIE VAN DE GROTE DRIE te
Washington, welke de eerste zal zijn in een reeks van diplomatieke
beraadslagingen over de organisatie van de Westelijke wereld tegen de
Russische dreiging. Te Washington is West-Duitsland aan de orde de
inpassing van de Westduitse republiek in het Atlantisch dcfensiesysteem
te Ottawa, waar de tweede conferentie wordt gehouden, zal men spre
ken over de inlijving van Griekenland en Turkije bij het Atlantische
pact; te Rome komt dan de herziening van het vredesverdrag met Ita
lië ter tafel en volgende maand zal men tenslotte de regering te Bonn
uitnodigen om de vredesregeling met de Westduitse republiek op te stel
len, welke thans in voorbereiding is.
AMERIKAANS INITIATIEF.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken heeft zijn ambtge
noten uit Frankrijk cn Engeland
reeds gepolst over het plan om West-1
Duitsland lid te maken van de West-
europese statenfamilie en hoewel
Frankrijk en Engeland betwijfelen, of
het wel verstandig is, om zo spoedig
Sliina (Zócduiin ttad in Bet BuuteiijB
Te Londen is middag in Cax ton Hall het huwelijk gesloten tus
sen prins Asrde broer van P rins Bernhard en mevrouw Simone
Louise Watzdor ,.K.H. Prins Ber nhard en prinses Armgard waren
aanwezig bij .de huwelijksvoltrekki ng, die een strikt besloten karakter
droeg.
Prins Bernhard (links) biedt het br uidspaar zijn gelukwensen aan.
Tele-foto.
na de sluiting van het vredesverdrag
met Japan een dergelijke „vredesre
geling" met West-Duitsland te ma
ken, zullen zij zeer waarschijnlijk
accoord gaan met het Amerikaanse
initiatief.
MOSKOU GOOIT ROET IN HET
ETEN.
De Sowjet-Russische minister van
buitenlandse zaken, Wisjinski, heeft
de zaakgelastigde van de Franse am
bassade, Brionval, Dinsdagmiddag
een nota van elf bladzijden over
West-Duitsland overhandigd.
De nota is in feite een herhaling
van de schriftelijke betogen, welke
de Sowjet-Unie op 15 December 1950
en 20 Januari 1951 tot Frankrijk
heeft gericht cn waarin zij de aan
dacht der Franse regering vestigde op
„het gevaar ener Westduitse herbe
wapening", welke volgens het Krem
lin door de plannen, opgesteld door
Schuman en Pleven, in de hand
wordt gewerkt.
Het Kremlin vestigt er opnieuw de
aandacht op, dat Frankrijk door aldus
te handelen, „in strijd komt met de
geest van het Frans-Russische ver
drag", waaraan wordt toegevoegd,
dat „de Sowjet-Russische regering de
gevolgen van deze Franse politiek
niet over het hoofd kan zien". De
Russische regering meent, dat deze
gevolgen zijn „het in de hand werken
van een herleving van het Duitse mi
litarisme en het aangaan van een mi
litair bondgenootschap met de agres
sieve Westduitse krachten".
De Sowjet-regering acht het on
vermijdelijk de Franse regering op
nieuw te waarschuwen voor haar ver
antwoordelijkheid voor de toestand,
welke hierdoor wordt geschapen en
de gevolgen, welke deze kan hebben.
In verantwoordelijke kringen te
Parijs beschouwt men de nota als een
mogelijke poging om overeenstem
ming over de Westduitse vraagstuk
ken op de Drie mogendhedenconfe-
rentie te Washington te verhinderen.
waarborgen, dat aan de reeks van
incidenten een einde zal komen.
De brief heeft een schijn van recht
gekregen doordat even voor de ont
vangst er van het opperbevel van
de Verenigde Naties te Tokio heeft
moeten toegeven, dat een van zijn
vliegtuigen Dinsdag bij vergissing
de neutrale zóne van Kaesong heeft
beschoten. Vice-admimaal Turner
Joy, de leider van de geallieerde
delegatie heeft zijn Noordelijke col
lega in een radio-boodschap doen
weten, dat het geallieerde opperbe
vel deze schending betreurt cn tegen
de piloot, die een navigatiefout
maakte, disciplinair is opgetreden.
Er wordt aan de verontschuldiging
ter vergelijking toegevoegd,, dat
geen slachtoffers zijn gemaakt en
slechts lichte schade is veroor
zaakt.
Volgens de communistische be
schuldiging had het toestel voor het
aanbreken van de dag het centrum
van Kaesong bestookt. Inderdaad
rapporteerde de geallieerde piloot,
dat hij een uur nu middernacht had
geschoten op lichtpunten in een
streek, die naar zijn mening Kae
song niet was. Het bedienend per
soneel van een geallieerd radarap
paraat had echter ontdekt, dat de
piloot zich in deze mening vergiste
en wel degelijk boven Kaesong
vloog.
Het is de eerste maal, dat de
Amerikanen de juistheid van een
communistische beschuldiging toege
ven en het was de elfde beschuldi
ging van deze aard.
AANVAL EN TEGENAANVAL.
Volgens een communiqué van het
Amerikaanse achtste leger hebben
Noordelijke groepen van duizend
man bij de hevigste gevechten in de
afgelopen 24 uur infanterie en pant
serwagens der verbondenen tegen
gehouden, toen deze laatste op het
bergachtige Oostelijke front in Ko
rea trachtten op te rukken naar
nieuwe stellingen.
Ten Noorden van Janggoe werden
gedurende vijftien uur, tot midder
nacht, gevechten van man tegen man
geleverd. In de vroege morgenuren
duurde de strijd nog voort. De Noor
delijken zetten een tegenaanval in.
Aan het Westelijke front was het
betrekkelijk rustig. De Noordelijken
vechten hardnekkig ten Zuiden van
Koemsong op het Oostcentrale front.
In het communiqué wordt voorts
gezegd, dat de verbonden troepen
bij een aanval in het gebied ten
Noorden van Indje beperkte vorde
ringen hebben gemaakt.
Leraren van alle Franse middel
bare, hoge en technische scholen
zullen ter ondersteuning van hun
eisen om salarisverhoging de deze
maand te houden examens boycot
ten, aldus de eenstemmig genomen
beslissing van het leraren-actiecomi
té.
JCoAiettie...
In 't niets-doen ligt de dood.
In de arbeid het leven.
