S)e C«id^e(Soii4aivt Gromyko leed te San Francisco de nederlaag &fotiuctiepo.g,itig,en dUect uetifdeid Huishoudelijke regels aanvaard VOORZITTER ACHESON BEHEERSTE DE SITUATIE Nieuwe plaats van onder handelingen in Korea Voorstel van generaal Ridgway EENDRACHT MAAKT MACHT Het Perzisch ultimatum opgeschort Directeur: C. M. v. BAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1951 42ste JAARGANG No. 12377 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 GROMYKO'S VOORSTELLEN. J7EN EENSGEZINDE vergadering heeft gisteravond de eerste aanval van Gromyko op de conferentie van San Francisco verijdeld. Mede dank zij de bekwame leiding van de voorzitter, de Amerikaanse mi nister van buitenlandse zaken Dean Acheson, kreeg Gromyko geen voet aan de grond. Hij eiste in zijn openingsaanval, dat het „onbetwistbare recht" van communistisch China om aanwezig te zijn, erkend zou wor den. Onder applaus besliste Acheson, dat Gromyko zijn boekje te bui ten ging, omdat het aannemen van het huishoudelijk reglement aan de orde was. De conferentie bleek het daar met 48 tegen de 3 stemmen van het communistische trio Rusland, Polen en Tsjecho-Slowakije over eens te zijn. nomen was, werd de beslissing met 36 tegen 3 stemmen goedgekeurd. Gromyko bleef echter onafgebro ken protesteren tegen de beslissin gen van de voorzitter en eiste de conferentie van alle knellende ban den te ontdoen om het door de Ver enigde Staten en Groot-Brittannië ontworpen vredesverdrag te kunnen herzien. Hij betoogde, dat het huis houdelijk reglement in strijd was met het gevestigde gebruik, dat ook in 1945 te San Francisco gevolgd was. De sfeer van de eerste zitting stond in scherpe tegenstelling tot de plechtige openingszitting, toen pre sident Truman zijn toespraak hield. Acheson moest gisteren de vergade ring zelfs eenmaal verzoeken geen onnodig geroezemoes te veroorzaken. De Pool Wierblowski moest een maal met zachte drang van het spreekgestoelte verwijderd worden. De tweede nederlaag De communisten waren echter nog niet van hun stuk gebracht, al kre gen zij geen kans hun toegemeten spreektijd van 5 minuten te buiten te gaan. De plaatsvervangende Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Stefan Wierblowski, wie al eenmaal het woord ontnomen was, omdat hij niet aan 5 minuten ge noeg had om te betogen, dat com munistisch China uitgenodigd moest worden, stelde voor een commissie van zeven te benoertien om het huis houdelijke reglement te bezien. On middellijk verhief Gromyko zich om het voorstel te ondersteunen. Ache son stelde echter kort en bondig de stemming aan de orde en de confe rentie nam het huishoudelijke re glement, dat de Verenigde Staten en Groot-Brittannië hebben opgesteld om communistische dwarsdrijverij de pas af te snijden, met 48 tegen de drie communistische stemmen aan. HET SPREEKRANTSOEN. Elke delegatie mag hoogstens een uur het woord voeren en de tijd om van repliek te dienen is beperkt tot 5 minuten. Voorstellen om wijzigin gen in het verdrag aan te brengen kunnen buiten de orde verklaard worden. De verwachting was, dat het Sow- jetblok de stemming tot vandaag had kunnen tegenhouden. Het be sluit om het debat te sluiten werd onverwacht genomen als gevolg van een Dominicaanse motie, die met 24 tegen 8 stemmen werd aanvaard. Deze nederlaag van Gromyko heeft de kans op een normaal verloop van de conferentie groter doen worden. De verwachting, dat het verdrag Za terdag of in het begin van de vol gende week ondertekend kan wor den, kan in vervulling gaan, als Gromyko niet meer verrassende pij len op zijn boog heeft. Onmiddellijk na het aannemen van het reglement hernieuwde Gromyko zijn voorstel om commu nistisch China uit te nodigen, maar ook deze poging wgrd verijdeld. Acheson oordeeld, dat deze kwestie buiten de orde was en onder luid protest van Gromyko, dat hem het recht om gehoord te* worden, ont- Tweede plenaire vergadering Kort na 23 uur (Ned. tijd) opende Acheson de tweede plenaire verga dering. John Foster Dulles (Ver. Staten) legde als eerste zijn verklaring af. Hij zei, dat het door Engeland en de V.S. voorgestelde vredesverdrag met Japan rechtvaardig was en geen wraakneming beoogde. Er was geen spoor van kwaadheid in het verdrag en de edelmoedigheid van de Ver. Staten jegens Japan berustte lou ter op het verlichte eigenbelang van de landen, die het verdrag opstel den en de andere landen die het zou* den tekenen. Dulles zei, dat Rusland het vredes verdrag opgesteld wenste te zien door de raad van ministers van bui tenlandse zaken waar het veto recht heeft. Hij noemde Rusland „een actieve maar onwillige partner" China heeft veel van de Japan ners te lijden gehad. Wegens het meningsverschil onder de geallieer den over de erkenning van com munistisch of nationalistisch China was China niet op de conferentie vertegenwoordigd. De Chinezen Japannezen konden later hun eigen vredesverdrag sluiten. Na Dulles nam de Britse gedele geerde Kenneth Younger het woord. Hij prees de V.S., die naar het zeide, een voorname rol in de militaire ne derlaag van Japan gespeeld hadden. Engeland had vele redenen om het verdrag te steunen. Engeland hoop te, dat een werkelijk democratisch Japan uit de vredesregeling te voor schijn zou komen. Uiiieli&ocU iloeq, om: 37 menlen oexthonHen Volgens Gromyko had het Brits- Amerikaanse ontwerp-verdrag niets gemeen met een werkelijke vredes regeling in het Verre Oosten. Het was voortgekomen uit het ver langen van de initiatiefnemers om gebruik te maken van de goedkope arbeidskracht van de Japanse ar beiders. Met betrekking tot territoriale vraagstukken bracht Gromyko op nieuw de rechten van China ter sprake. Hij zeide, dat Formosa aan China moest worden teruggegeven evenals andere eilanden, waarvan de eigendom niet definitief door het verdrag was vastgesteld. Gromyko deed de volgende voor stellen: 1) Alle bezettingstroepen moeten binnen 90 dagen na het van kracht worden van het verdrag worden teruggetrokken. Geen vreemd land mag troepen in Japan houden. 2) Japan mag geen bondgenoot schap aangaan met een land, dat deelgenomen heeft aan de oorlog tegen Japan. 3) Het Japanse leger zou beperkt moeten worden tot een landmacht van 150.000 man, een vloot van 25.000 man en een luchtmacht van 200 jagers en verkenningsvliegtui gen. Het mag geen bommenwerpers hebben. 4) Japan mag niet meer manschap pen opleiden dan nodig zijn voor het instandhouden van zijn leger. 5) Aan de Japanse vredesindustrie mogen geen beperkingen worden opgelegd. Volgens Gromyko zou het verdrag van kracht moeten worden, wan neer het zou zijn geratificeerd door een meerderheid van de volgende landen: Australië, Birma, Canada, Ceylon, Frankrijk, India, Indonesië, Nederland, de Mongoolse Volksrepu bliek, Nieuw-Zeeland,, Pakistan, de Phillippijnen, het Verenigd Konink rijk, de Sowjet-Unie, Peking-China en de Verenigde Staten. Tot deze meerderheid zouden evenwel de VS, de Sowjet-Unie, Peking-China en het Verenigd Koninkrijk moeten be horen. Na Gromyko voerden nog de af gevaardigden van Chili en Bolivia het woord. Daarna werd de verga dering verdaagd. Vandaag te 18.00 uur (Nederlandse tijd) wordt de conferentie voort gezet. OPPERBEVF.LHEBBER DER V.N., generaal Matthew Ridgway, heeft de Chinezen en Noord-Koreanen een nieuwe plaats voorgesteld voor het voeren van besprekingen om een einde te maken aan de strijd op Korea. In zijn verklaring stelt Ridgway een bijeenkomst voor van verbin dingsofficieren, die terstond een beslissing moeten nemen over een an dere plaats dan Kaesong, „waar de onderhandelingen kunnen worden voortgezet zonder dat zij onderbroken worden". ste leger wordt gemeld, dat de ge allieerden met een Noordelijk batal jon slag hebben geleverd om hoog ten ten Noorden van Janggoe. Ten Noordoosten van Janggoe slaagden de verbondenen er in een heuveltop, die eerder hardnekkig werd verde digd, te veroveren zonder veel te genstand te ontmoeten. Ten Westen van Kansong werd na een gevecht van twee uur een tegenaanval afge slagen, aldus het communiqué. 37 van de 56 opvarenden van het vissersvaartuig „Pelican H" kwamen om het leven, toen het bootje tijdens zwaar weer een mijl buiten de kust ter hoogte van de Noordoospunt van Long Island in - de Atlantische Oceaan omsloeg. De „Pelican II" was met 54 amateur vissers uitgevaren voor een diepzeevistocht. Foto toont de berging van het verongelukte scheepje in het Duryea's dok te Montauk, New York. Ridgway's verklaring is per radio verzonden aan de Noord-Koreaanse opperbevelhebber, generaal Kim II Soeng, en aan de bevelhebber van de Chinese troepen op Korea, generaal Peng ten Hoeal. De geallieerde opperbevelhebber verklaarde, dat de gebeurtenissen van de laatste tijd het hem en de wereld volkomen duidelijk hadden gemaakt, dat een verder gebruik van de huidige conferentieplaats Kaesong onvermijdelijk tot nieuwe onderbre kingen van de wapenstilstandsbespre kingen en tot verder uitstel van een eventuele overeenstemming zou lei den. De verbindingsofficieren zouden op de brug van Panmoen Djon bij een moeten komen. Volgens niet-officiële berichten zouden de geallieerde verbindingsof ficieren moeten voorstellen, dat de onderhandelingen zouden worden voortgezet aan boord van een neu traal schip in de Koreaanse wateren. Het aanbod van generaal Ridgway werd voorafgegaan door een bood schap, waarin hij opnieuw de com munistische beschuldigingen, dat de V.N. het neutrale gebied van Kae song, zowel vóór als na het afbreken van de onderhandelingen op 23 Augustus hebben geschonden, van de hand wijst. Ridgway verklaarde, dat de geallieerde garanties tegen schen ding van de neutrale zóne door de geallieerde troepen zijn nageleefd en van kracht blijven. ,,Ik kan u geen waarborgen verschaffen tegen uw eigen onmacht om het gezag uit te oefenen in een gebied waarvoor u verantwoordelijk bent. Evenmin kan ik een herhaling van incidenten, die kwaadwillig door uw strijdkrachten in een gebied onder uw gezag zijn geënsceneerd, verhinderen", zo voeg de Ridgway er aan toe. Omtrent de krijsverrichtingen in Korea wordt gemeld, dat de troepen van de Verenigde Naties verder op gedrongen zijn in Noordelijke rich ting, doch dat er onmiskenbare teke nen zijn van offensieve voorberei dingen van de Noordelijken. Tekenen wijzen er op, dat deze keer de gebruikelijke golven Noor delijke infanterie zullen worden ge steund door meer tanks en artillerie en mogelijk ook door vliegtuigen. In het communiqué van het acht- In een uitzending van radio-Pe king is verklaard, dat de communis tische strijdkrachten Amerikaanse en Zuid-Koreaanse soldaten hebben gevangen genomen, die verantwoor delijk zouden zijn voor de dood van verscheidene leden van de militaire politie in de neutrale zóne van Kae song. In een bericht van een correspon dent te Kaesong wordt gezegd, dat deze gevangenen op 19 en 3( Augus tus de neutrale zóne waren binnen gedrongen. De gevangenen zouden eventueel wegens moord gerechte lijk vervolgd kunnen worden, aldus radio-Peking. JAuman ojient de Sonfiexentie dan te dxanciico In het Operagebouw van San Francisco heeft president Truman Dins dagavond met een rede de conferentie voor een Vredesverdrag met Ja pan geopend. President Truman tijdens zijn toespraak. Rechts: Dean Acheson, de Amerikaanse Staatssecretaris, die applaudiseert als Truman de politiek van Mac Arthur tijdens de bezetting van Japan prijst. (TELE-foto, radiografisch overgebracht). T*\E EERSTE SLAG is gisteren door U Gromyko verloren, toen zijn po gingen om de conferentie te San Francisco te rekken met een grote meerderheid van stemmen werden verijdeld. Bij geen enkele stemming kreeg de Rus meer dan drie stem men, nl. zijn eigen stem en die van Polen en Tsjecho-Slowakije. en het is juist die volmaakte eenstemmig heid onder de bijna 50 overige lan den, die te San Francisco bijeen wa ren, welke voor ons een reden tot verheugenis en voor Moskou een bij- DE SJAH MOET EERST GEHOORD WORDEN II ET PERZISCHE KABINET heef t gisteravond besloten het zenden van een nota, waarin Engeland voor de keus zou worden gesteld de oliebesprekingen te hervatten of h et overgebleven Engelse personeel uit Abadan en van de olievelden uitgewezen te zien, uit te stellen. Het ultimatum was, zoals gemeld, reeds goedgekeurd door de senaat, maar na een bijeenkomst van het ka binet, kondigde vice-premies Hoes sein Fatemit aan, dat de nota nog niet verzonden zou worden. Hij ver telde dat de Sjah nog niet van het ultimatum op de hoogte gesteld was. Men verwacht, dat premier M ossadeq vandaag het Majlis zal toe spreken om een motie van vertrou wen voor het ultimatum te verkrij gen. De maatregel zou ongeveer 350 Engelsen treffen. MOSSADEQ WAS FEL. Mossadeq won het vertrouwen van de senaat, na een hartstochte lijke toespraak, gericht tegen sena toren, die critiek op zijn beleid had den geleverd. Na het uitspreken van de rede keerde hij in uitgeput te toestand naar zijn bed terug. Fatemi vertelde, dat Mossadeq Engeland het ultimatum had gesteld om een Engelse samenzwering orn zijn regering ten val te brengen te verijdelen. Als de Engelsen vertrek ken zou Perzië oliedeskundigen in dienst nemen uit Zwitserland, Zwe- den^ en Nederland en misschien uit de Sowjet-Unie. Op de Amerika nen waren zij minder geteld, omdat die vrijwel zeker het Engese spoor zouden volgen en zouden proberen Perzië onder invloed te brengen van de grote olietrusts, aldus Fa temi. „ANGLO-IRANIAN". De „Anglo-Iranian Oil Company" heeft gisteren te Londen een alge mene internationale boycot van de Perzische olie geëist en gedreigd met gerechtelijke vervolging tegen ieder, die zou trachten rechtstreeks olie van de Perzische regering te betrekken. De A.I.O.C. waarschuw de, dat zij maatregelen zou nemen om haar rechten tegen onwettige handelingen te beschermen. Een woordvoerder van het Engel se ministerie van Buitenlandse Za ken heeft gezegd, dat het uitwijzen van de Engelse staf een rechtstreekse schending zou zijn van de tussen tijdse aanbeveling van het Interna tionale Hof van Justitie te Den Haag. Het Hof heeft beslist, dat geen der partijen wijziging mocht bren gen in de toestand, zoals deze op 1 Mei j.l. was, tot het Hof zich defini tief zou hebben uitgesproken. Overigens is Engeland bereid het overleg met Perzië te hervatten, mits werkelijk nieuwe voorstellen ter tafel komen. OPPOSITIE TEGEN MOSSADEQ. Door niet in de Kamer te verschij nen hebben vandaag afgevaardigden van de Perzische oppositie de be handeling van het aan Engeland te stellen ultimatum opgehouden. Slechts 48 van het vereiste aantal van 67 afgevaardigden was aanwe zig en na drie uur gewacht te heb ben gaf premier Mossadeq het op en verliet hij het gebouw. Buiten werd hij toegejuicht door een menigte, die voor het parle mentsgebouw demonstreerde. Het is nog niet bekend, om Mos sadeq tot Zondag zal wachten om opnieuw te trachten het vertrou wensvotum van de Kamer te krijgen, of dat hij het ultimatum zonder toe stemming van de Kamer zal verzen den. Politieke kringen beschrijven het absenteïsme van Donderdag als het meest vastberaden teken van par lementaire oppositie sedert Mossa deq vier maanden geleden aan het bewind kwam. Van officiële zijde is medegedeeld, dat binnenkort in het Indonesische Staatsblad een besluit zal worden gepubliceerd, waarbij het Neder landse communistische dagblad „De Waarheid" in Indonesië wordt ver boden. Volgens een mededeling van officiële zijde wordt deze maatregel genomen, omdat in het blad de laat ste tijd artikelen voorkomen, welke „tegen Indonesië' zijn gericht. zondere waarschuwing inhoudt. De ze eenstemmigheid wijst erop, dat practisch de gehele wereld voor zover niet verdwenen achter het IJzeren Gordijn de tactiek van Moskou door heeft en niet van plan is zich in de luren te laten leggen. Dank zy de medewerking van 0 allen en dank zij de krachtige leiding van Acheson, die de situatie blijkbaar volkomen meester was, werd de procedure-kwestie in vlug tempo geregeld en werd aan iedere poging tot obstructie de pas afgesneden door het vaststellen van een beperkte spreektijd. Nog diezelfde avond is de confe rentie daarna begonnen met de be spreking van net vredesverdrag zelf. Eerst spfaken een Amerikaan en Engelsman, die zoals te ver wachten was het ontwerp-verdrag van harte konden aanbevelen. Daar na kreeg Gromyko een uur de tijd om zijn bezwaren te ontwikkelen. Zijn grootste bezwaar bleek te zijn, dat het verdrag de deur wagenwijd openstelt voor een herleving van de Japanse aanvalsgeest, voor een we der opstanding van het Japanse mi litairisme. Daarmede poogde hij de Aziatische landen bang te maken, waarna hij dan tevens de voordelen aangaf, welke voor deze Aziatische landen zouden ontstaan, indien zij de leiding van Moskou zouden willen aanvaarden. Hij diende ook voorstellen in, welke deels nadelig waren voor Ja pan (herstelbetalingen, beperking van de Japanse strijdkrachten, toe zicht op Japans economie enz.) maar deels ook weer voordelig, zoals be houd van de Janpanse souvereinitcit over de Bouin- en Rio Kioe-eilan- den en anderen eilanden-groepen in de Stille Oceaan. Dergelijke voorstellen bergen on getwijfeld en kiem van tweedracht in zich en Gromyko speculeert er natuurlijk op, dat hij er inslagen zal een wig te drijven tussen de' ver schillende delegaties. Maar van de andere kant is de solidariteit tussen de andere landen zó groot gebleken, dat men hem weinig kans geeft. Bo vendien zijn er onder zijn voorstel len ook weer dezelfde dwaze sug gesties, welke Moskou o a. in de Koreaanse kwestie probeert op te dringen, n.l. dat alle buitenlandse strijdkrachten Japan binnen een korte termijn moeten verlaten, dat de Japanse kuststrook gedemilitari seerd moet worden, enz. Daar trapt natuurlijk niemand meer in. De Amerikanen handhaven juist hun bezetting en de Japanners zijn het daar zelf volkomen mee eens om het land niet onbeschermd te la ten tegenover een stelletje zeer agressieve buren. Wat zouden de Russen en hun vriend Mao lachen, als de Amerikanen naar huis gingen en alle grendels en sloten van de deuren werden weggenomen; zij hadden er zó maar binnen te lopen! Toen Gromyko te San Francisco aankwam, vroeg men hem, hoe lang naar zijn mening de conferentie du ren zou. Hij zei: „Een maand". Het ziet er nu naar uit, dat het vredes verdrag inderdaad binnen enkele da gen getekend zal kunnen zijn. Zal Moskou dan eindelijk leren, dat het beter kan doen als het eens uit een ander vaatje gaat tappen? JCaAAeltj.e.. De oorzaak van alle verzoekingen is wankelmoedigheid en gering ver trouwen op Goa.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 1