Aan het Waardplein komt een grote
„Rommelspeelplaats" voor de jeugd
Tot vermindering van de baldadigheid
EEN PRACHTIG PLAN, DAT MEDEWERKING
VAN ALLE LEIDSE BURGERS VERDIENT I
DOET UW PLICHT tegenover
onze KATHOLIEKE SOLDATEN
St. Willibrorduskerk verrijkt
met prachtige kroonluchters
K
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1951
OE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 4
Er is vooral de laatste maanden i
veel gesproken en geschreven over
de baldadigheid van Leidens jeugd.
Er werd geklaagd en gedreigd, er
werden ideeën geopperd en verwor
pen, er werd beraadslaagd, kortom
de baldadigheid houdt de gemoederen
bezig.. Gelukkig! Eindelijk! Nu de be
langstelling voor dit probleem ge
wekt is, bestaat er een kans, dat de
hiervoor aangewezen instanties zich
ook gaan beraden over de oorzaak
van de baldadigheid en over de
methode, die gevolgd zal worden om
een oplossing te bereiken.
Dankbaar mogen we daarom zijn
voor het initiatief, dat twee clubhui
zen, „De Sperwer" en „De Waard"
(de laatste is een filiaal van het be
kende „Lekke Dak"), genomen heb
ben, om op het braakliggende terrein
van de voormalige Katoen-fabriek
aan het Waardplein een „Rommel
speelplaats" in te richten. Enige be
woners uit de naaste omgeving heb
ben zich eveneens voor dit plan ge
ïnteresseerd en samen met de beide
clubhuizen zullen zij dit plan opzet
ten en leiden.
Gelukkig hebben de initiatief-ne
mers bij de Gemeente een gewillig
oor gevonden. Er werd vergunning
verleend voor deze proef en wanneer
na enige weken blijkt, dat het plan
een goede kans van slagen heeft, zal
de Leidse Jeugdactie een voorstel in
dienen van meer definitieve strek
king, waarbij ook aandacht besteed
zal worden aan het stadsschoon
LIEVER AUTOWRAKKEN.
Het idee van „Rommelspeelplaat-
sen" is niet nieuw. In 1941 kwam
de Kopenhaagse architect I. Th. Sö-
rensen, in samenwerking met de pae-
dagoog Jonas Bertelsen, tot uitvoe
ring van een plan, dat naar zijn me
ning in een grote behoefte zou voor
zien. Hij was er namelijk van over
tuigd, dat een kind vooral de gro
tere jongen van 9 tot 12 jaar zich
minder aangetrokken voelt tot het
gewone spelmateriaal van schommels,
wippen, enz., dan tot schijnbaar
waardeloze rommel als oude stenen,
zand, palen, stangen, autowrakken en
golfplaten, waarmee de jongens zelf
iets kunnen maken volgens hun
eigen verbeelding.
Kinderen willen immers graag
groot zijn; hen trekt vooral wat zij
oudere mensen zien doen. Wanneer
ergens een straat wordt aangelegd,
is de jeugd er 's avonds bezig met
zand graven en stenen sjouwen, wat
veel interessanter is dan spelen met
een speelgoedtreintje! Door de kin
deren dergelijk materiaal te geven
werden uitlaat-mogelijkheden gebo
den aan de expansiedrang, die in elk
kind ontwaakt, voor zover deze bin
nen het maatschappelijk-toelaatbare
liggen. Uit dezelfde expansiedrang
komt de baldadigheid voort, wanneer
er geen andere uitlaatmogelijkheden
zijn. Logisch, dat de Deense architect
tot de conclusie kwam: geef de
jeugd een ..Rommelspeelplaats", dan
zal de baldadigheid verminderen;
VEEL NAVOLGING.
Dit Kopenhaagse plan werd een
groot succes en kreeg bekendheid
over de hele wereld. Uit alle landen
kwamen paedagogen, om dit experi
ment te bestuderen en zij moesten
wel tot de conclusie komen, dat men
hiermede op de goede weg was. Zij
zagen hoe kinderen altijd wel iets
kunnen doen met rommel, die eigen
lijk geen waarde meer heeft, hoe zij
huizen bouwden, torens optrokken,
kelders groeven, ondergrondse spoor
lijnen aanlegden met rioleringsbui-
Nee, het is nog niet zover, dat er op de „Rommelspeelplaats" al rioolbui
zen liggen, waarin de jongens zo heerlijk verstoppertje kunnen spelen.
Maar ze komen er! Want de rioolbuizen, die U op dit plaatje ziet, en nog
veel meer beton-materiaal, vonden de initiatief-nemers op de afdeling
„Ziekenhuis" van een Betonfabriek te Zoeterwoude. Wanneer er iets be
schadigd wordt, kan het niet ver kocht worden, is dus waardeloos.
Echter niet voor de „Rommelspeelplaats". Reden waarom de directie dit
voor hen waardeloze materiaal gaarne afstond. We waren er getuige van,
dat enige jongens alvast probeerden hoe leuk je in die buizen spelen
kunt! (Foto's: „De Leidse Courant").
zen, enz. De stadskinderen vonden er
iets van de rijke mogelijkheden, die
buitenkinderen voor hun spel ter
beschikking staan.
Natuurlijk moet er enige leiding
zijn, maar niet zó, dat de jeugd zich
aan touwtjes gebonden voelt. Zij
moeten vrij hun gang kunnen gaan,
hun eigen fantasieën kunnen uitle
ven, en pas wanneer er iets dreigt
mis te lopen, moet de leiding corri
gerend optreden. Vanzelfsprekend
zal er wel eens een knaap zijn, die
met een blauwe plek of een bult op
z'n hoofd thuis komt, maar die loopt
hij ook op straat op. Hij kan op de
„Rommelspeelplaats" in ieder geval
niet overreden worden of verdrinken.
In het ergste geval kan zijn bouwsel
instorten. Maar daarom moet er lei
ding zijn, die al te fantastische plan
nen tijdig de kop indrukt.
In vele landen vond dit voorbeeld
navolging, ook in Nederland. Thans
kent met deze „Rommelsepelplatsen"
ook in Rotterdam, Amsterdam en
Utrecht.
HULP GEVRAAGD.
Nu gaat men het in Leiden ook
proberen! Hoe het zal uitvallen, is
natuurlijk nog niet te zeggen. Het is
echter wel zeker, dat dit plan alleen
kans van slagen heeft, wanneer de
burgerij dit gaat zien als een werke
lijk gemeenschapsbelang. In deze
„Openlucht-opvoeding van de jeugd"
ligt een kans om de straatschenderij
te verminderen. En waar de opvoe
ding van de „massajeugd" (om dit
lelijke woord eenmaal te gebruiken)
een zaak is die allen raakt, mag ver
wacht worden, dat de burgerij de
volle medewerking geeft.
Die medewerking kan van velerlei
soort zijn. Overheidsdiensten en par
ticulieren kunnen materiaal beschik
baar stellen: rioolbuizen, betonrin-
gen, palen, golfplaten, graafgereed-
Een oude auto, waaruit de sloper al les wat nog gebruikt kan worden,
reeds verwijderd heeft, levert voor de jeugd nog genoeg op, om verrukt
mee te spelen! Kan een jongen zich iets heerlijkers indenken, dan te mo
gen „prutsen" aan zo'n oud vehikel, zonder dat er ooit iemand zal komen
om hem weg te jagen? Dit genot kan de Leidse jeugd geschonken worden,
wanneer de „Rommelspeelplaats" aan het Waardplein ruimschoots van
dergelijk materiaal voorzien wordt. Een bekende autosloperij uit Voor
schoten heeft reeds de gratis levering van dit materiaal toegezegd!
schap, autowrakken, zand, stenen,
enz.
Niet iedereen is in staat tot derge
lijke giften, maar wel kan iedereen
geduld hebben. Er zullen fouten ge
maakt worden in het begin, waarop
klachten zullen komen, die niet di
rect verholpen kunnen worden. Ge
duld! Vooral van de omwonenden zal
in de eerste weken veel goed begrip
worden gevraagd voor dit belangrij
ke experiment, dat zich voor hun
huisdeuren en ramen gaat afspelen.
Hun toch niet al te fraaie uitzicht zal
er de eerste weken niet op vooruit
gaan, maar als het plan slaagt, be
staat er goede kans, dat ook aan het
stadsschoon van deze plaats meer
aandacht wordt besteed.
Bovendien is er mankracht nodig!
Reeds a.s. Maandag wordt de „Rom
melspeelplaats" opengesteld, terwijl
er dan nog practisch niets gereed zal
zal zijn. Het materiaal moet gedeelte
lijk nog aangevoerd worden en voor
dit alles wordt een beroep gedaan op
verkenners, padvinders, jongens van
middelbare scholen, vaders uit de
buurt (voor de avonduren), kortom,
iedereen, die mee wil helpen en niets
anders kan aanbieden dan zijn pezige
armen!
Op naar het werk! Hier moet ge
sjouwd worden aan een prachtig
ideaal, aan de opvoeding van onze
stadsjeugd, een ideaal van werke
lijke broederschap: van de jeugd-
voor de jeugd! Iedereen, die helpen
wil, is welkom. Van 's ochtends 9 uur
tot 's avonds 9 uur zal er iemand op
Naar aanleiding van een pers
conferentie, door de burgemees
ter van Leiden en enige andere
autoriteiten gehouden, schreven
wij twee maanden geleden over
de baldadigheid van de Leidse
jeugd. Wij meenden, dat het
kwaad pas bestreden kon wor
den, wanneer men de oorzaak
kende, een oorzaak, die gelegen
zou zijn in het grote gebrek aan
speelruimte voor de jeugd. Wij
pleitten toen voor vrije speel
ruimten midden in de stad, zon
der de gebruikelijke accomodatie
van schommels, enz. Een idee,
waartegen van verschillende zij
den bezwaren werden geopperd.
Het stemt ons thans tot grote
vreugde, dat twee organisaties,
die werkzaam zijn op het terrein
van de „massa-jeugd", een plan
hebben voorbereid, dat in op
zet zelfs nog groter is dan het
geen wij suggereerden. Mogen
wij hiervoor grote belangstelling
van onze lezers vragen?
het terrein aanwezig zijn om leiding
te geven aan de werkzaamheden. Be
langstellenden mogen bovendien nog
weten, dat de administratie van dit
werk voorlopig gevestigd is op
Langestraat 67, telefoon 30903.
EEN NIEUWE KANS.
Maandagmorgen reeds wordt de
jeugd op deze „Rommelspeelplaats"
verwacht om te ravotten. Hopelijk
zullen de jongens er spoedig meer
kunnen doen. Dit hangt af van de
medewerking, die Leidens burgerij
van jong tot oud aan dit plan wil
geven.
Hier ligt een nieuwe kans om
daadwerkelijk mee te helpen aan de
bestrijding van een steeds verder
gaande baldadigheid, die voortkomt
uit een gebrek aan ruimte om te
spelen. Al wie het ernstig meent met
de opvoeding van onze jeugd, dient
nu zijn taak te begrijpen en te vol
brengen. Het is heel gemakkelijk om
het wijze hoofd te schudden over de
hedendaagse verwording van de
jeugd. Het is heel gemakkelijk om te
zeggen, dat de Politie strenger toe
zicht moet houden, dat de kanton
rechter er aan te pas moet komen, dat
er fikse straffen uitgedeeld moeten
worden, dat de ouders financieel aan
sprakelijk gesteld moeten worden
voor de schade, die hun lieve sprui
ten aanrichten. Het is heel gemak
kelijk om aan de kant te blijven
staan en niets anders te doen dan
1 mopperen.
Maar daarmee komen we niet ver
der. Hier moeten daden gesteld wor
den. Daden, die getuigen van een
werkelijke belangstelling voor het
wel en wee van onze jeugd, die onze
toekomst is. Daden, die getuigen van
een goed begrip voor de huidige
moeilijkheden. Daden, die getuigen,
dat de Leidse bevolking enthousiast
achter dit nieuwe plan staat en het
van ganser harte «teunen wil.
Dan kan deze „Rommelspeelplaats"
aan de Herengracht een succes wor
den. Dan kunnen de initiatiefnemers,
inmiddels gesteund door de Leidse
Jeugdactie, naar het Gemeentebestuur
stappen en vragen om medewerking
voor een definitief plan. Dan kan de
baldadigheid van Leidens jeugd voor
een groot deel verminderd worden.
Moge het spoedig dank zij ve
ler enthousiaste medewerking zo
zijn!
In deze tijd, nu de gehele wereld
gonst van berichten en geruchten
over bewapening, verdediging, pac
ten en militaire verdragen, staat de
soldaat in het middelpunt der be
langstelling.
Deze belangstelling is voor hem
zelf niet altijd even prettig, want er
zijn nog altijd (te veel) burgers, die
de opofferingen, welke deze militair
zich door onderbreking van studie
en werkkring moet getroosten, klei
neren en het nodig vinden hem de
monstratief te laten merken, dat zij
hem beschouwen, als de potverteer-
der van hun belastingcentjes. Door
alle tijden heen is de soldaat nooit
bijzonder populair geweest. Alleen,
wanneer de nood aan de man kwam,
wanneer er direct gevaar dreigde
wist men hem te loven en ontdekte
men plotseling nooit vermoede en
soms niet aanwezige deugden in
hem. Er bestaat een oud soldaten-
rijm'pje, dat wellicht te somber is,
maar dat toch een kern van waar
heid bevat:
Wij wenden ons tot God
en Jan Soldaat,
Als bitt're nood en bange tijd
ons wacht.
De nood voorbij, het land
in vredesstaat,
Vergeten is de Heer en
Jan Soldaat veracht.
Moge dit voor de oorlog op vele
buitenstaanders van toepassing zijn
geweest, in de laatste jaren is in
deze mentaliteit een grote verande
ring ten goede gekomen. Men heeft
meer contact met de soldaat gezocht
en daardoor meer begrip voor hem,
zijn moeilijkheden en zijn buitenis
sigheden gekregen.
Nu geschieden er zo nu en dan
voorvalletjes, die de oorzaak kunnen
algemeen nog niet al te sterke band,
die de burger met Jan Soldaat bindt.
We noemen b.v. de relletjes te Apel
doorn met als nasleep het veel be
sproken „gevaü Wittenberg" en df
zeer recente gebeurtenissen te Eind
hoven. Voordat men echter een al te
scherp oordeel velt, dient men te
bedenken, dat een soldaat met wei
nig geld en perioden van veel vrije
tijd, gemakkelijker tot een dergelijk
gedrag verleid wordt, dan de burger.
Gedurende een kortere of langere
tijd mist hij de basis van zijn leven,
zijn werkkring, zijn vrouw of meis
je. zijn thuis en zijn studie, hij voelt
zich zo'n beetje verloren in de
vreemde omgeving, waarin men hem
overgeplant heeft.
Om het gemis van deze vertrouw
de zaken zo goed mogelijk op te hef
fen, om hem een beetje huiselijk
heid te geven, hem een rustige stu
diegelegenheid, een gezellige film of
een goed toneelstuk te verschaffen,
is er een paar jaar geleden, op zeer
dringend aanraden van het Neder
landse Episcopaat, hier te lande een
Katholieke organisatie opgericht, die
de naam draagt van ..Nationaal Ka
tholiek Thuisfront" .Onder de bezie
lende leiding van Aalmoezenier v.
Croonenburg. die in de tropen een
rijke ervaring had opgedaan, is zij
begonnen met de militair overzee
geestelijke en materieële hulp te
verlenen. Nadien heeft zij haar ac
tiviteiten. die behalve de bovenge
noemde werkzaamheden van Katho
lieke Militaire Tehuizen, ook o.m.
het uitrusten van troepen aalmoeze
niers, de verstrekking van ontspan
ningsmateriaal en de uitgave van
een keurig verzorgd weekblad om
vatten, overgeschakeld op het bin
nenlandse front. De enorm'e geeste
lijke waarden, die met haar werk
gemoeid zijn, behoeven geen ver
zijn van een breuk in de over het" melding, maar eveneens zal het voor
Stond ee« gouden Qodófuüó,
EEN VAN DE KRONEN WORDT OPGEHESEN.
(Foto: N. v. d Horst).
ERKWERVE' VEERT FEEST deze dagen! Haar kerk staat een halve
eeuw; haar pastoor herdenkt zij n veertigjarig priesterfeest en tevens
zijn koperen pastoraat over deze pa rochie. Wat is meer vanzelfsprekend
dan dat de parochianen deze unieke gelegenheid benutten om hun her
der een passend feestgeschenk aan te bieden? Er is zwaar gedelibereerd
omtrent de aard van dit geschenk, maar nu is het dan zover. En wan
neer Zaterdagavond pastoor Ix>oyaard zijn kerkgebouw zal binnenschrij
den. zullen zijn ogen vermoedelijk met welgevallen rondgaan langs de
verfraaiing van het interieur.
Acht grote klokken
Want dan hangen ze er, de acht
grote smeedijzeren kroonluchters,
die uiting moeten geven aan de aan
hankelijkheid van de Oegstgeester
parochianen jegens hun pastoor.
Vanuit de toppen der zijbeukbogen
hangen ze omlaag, in de vorm van
een grote klok. Ja, groot zijn ze in
ieder geval met hun hoogte van an
derhalve meter en hun doorsnede
van 1.40 m\ Naar het ontwerp van ir.
N. van der Laan te 's Hertogenbosch
zijn ze vervaardigd in de smederij
van de heer G. Koelman, die zelf
ook voor een niet gering gedeelte de
hand in de vervaardiging heeft ge
had
een ieder duidelijk zijn, dat met de
ze werkzaamheden grote sommen
gelds gemoeid zijn.
U. die niet twee jaren van Uw le
ven behoeft te geven in dienst van
het Vaderland, die niet genoodzaakt
bent Uw persoonlijk leven te onder
breken. om in de holst van de nacht
te excerceren, stormbaantjes te be
klimmen. geforceerde marsen te lo
pen en meerdaagse oefeningen mee
te maken, U kunt zorgen, dat deze
organisatie in staat is. om de mili
tair de geestelijke steun, die hij niet
kan ontberen en de onspanning,
waarop hij recht heeft, te geven. Als
morgen bij de uitgang der kerk U
een speldje van het Nationaal Katho
liek Thuisfront wordt aangeboden,
geeft dan niet slechts mild, maar be
paal uw gift, na de overweging, dat
deze dient, om een organisatie te
steunen en in stand te houden, die
wellicht ook eens Uw zoon, broer of
verloofde tot geestelijke steun en
ontspanning zal dienen.
Prachtig stuk werk
Een prachtig stuk werk is elke
kroonluchter overigens. Aan de bre
de, platte onderrand met zijn een
voudige versiering van uitgespaarde
openingen hangen, juist waar bin
nen- en buitenrand zich even uit
buigen, de acht speciaal hiervoor in
Leerdam vervaardigde glazen kelken.
Aan die rand ontspringen ook de
acht eerst naar binnen en dan weer
naar buiten uitbuigende bovenarmen
die op het punt, waar zij een hoek
maken naar het midden om zich
daar te verenigen, elk een kleine
blinkende geelkoperen knop dragen.
Als sluitstuk daarop een openge
werkte bol, eveneens met eenvoudi
ge geelkoperen ornamentiek, welke
bol bekroond wordt door een open
halve bol van kleiner formaat. Stuk
voor stuk zijn deze luchters prachti
ge staaltjes van smeedijzeren hand
werk, die werkelijk een buitenge
wone aanwinst zijn ter verfraaiing
van het inwendige van de jubileren
de kerk.
Alzo is de vorm van het geschenk,
dat de parochianen hun pastoor aan
bieden, wel zeer doeltreffend geko
zen. Immers het is niet alleen een
geschenk aan de jubilerende herder,
doch tevens aan de vijftigjarige kerk
en bovendien is het, wanneer we het
goed beschouwen, een geschenk var
de parochianen aan zichzelf, want
tenslotte zullen zij het meeste nut
ondervinden van een goede verlich
ting in het kerkgebouw.
Wat er nu met de oude lampen
gaat gebeuren? We weten het niet,
rr/aar misschien mogen we een sug
gestie aan te hand doen: er zijn
waarschijnlijk meerdere noodkerken
of kapellen, die om een beetje be
hoorlijke verlichting zitten te sprin-
i gen
CfïiCeetióe ufaEiUóóenutangót
De grote vraag naar olie heeft de Chileense walvisserij tot grote bloei
gebracht. Acht schepen vangen ongeveer honderd walvissen per jaar,
die ongeveer vijfduizend ton uitste kende machine-olie en duizend ton
kunstmest opleveren met een totale waarde van vier millioen dollar.
De Chineense walvisvaart duurt het gehele jaar. Van December tot Mei
zomer in Chili geschiedt de va ngst op niet meer dan zeventig mijl
afstand van de kust van Quintay (Chili), terwijl van Juni tot Novem
her de schepen naar de Poolstreken gaan. Hier ligt op de kade van
Quintay een walvis klaar om te worden stukgesneden.
