S)e CcidóeGou/ta/nt
'n Praatje
op een graadje
Besprekingen bij Kaesong begonnen
West-Duitsland kan niet
neutraal zijn
Mar. Stepinac
blijft
Truman kwam
te laat
Zes vergeten Ned. soldaten
DINSDAG 10 JULI 1951
42ste JAARGANG No. 12329
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.40 p. w., 1.72 p. mnd., 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
3l%eciet op de 38e frieedteytaad
MET HEFSCHROEFVLIEGTUIGEN EN JEEPS
rvE DELEGATIES der Noordelijken en der verbondenen zijn Dinsdag-
morgen gedurende 91 minuten te Kaesong bijeen geweest ter be
spreking van een regeling voor staking van het vuren.
De ontmoeting had plaats in een ouderwets, eens luxueus, huis te
Kwangmoendong, een buitenplaatsje, dat drie kilometer ten Noorden
van Kaesong, bijna precies op de breedtegraad, ligt en minder gehavend
is dan Kaesong zelf, waarom in de éénjarige oorlog herhaaldelijk ge
vochten is.
met voedsel en andere zaken de tocht
van 18 kilometer naar Kaesong be
gonnen. Met het convooi vertrokken
twee cameramannen van het leger
met filmuitrusting, onder meer voor
het maken van een filmreportage.
Journalisten mochten niet meeko
men doch een groep van 16 corres
pondenten werd toegezegd, dat zij
morgen. Woensdag zouden mogen
vertrekken.
De Noordelijke delegatie, volgens
radio-Peking aangevuld met een
nieuw Noord-Koreaans lid, arriveer
de eerder en zou, zo meende men
evenals bij de voorbereidende be
sprekingen, de rol van gastvrouw
vervullen.
„Eervol" was
onderstreept
De delegatie der Verenigde Naties
vertrok in vijf hefschroefvliegtuigen.
Bij aankomst seinden zij generaal
Ridgway, door de radio, dat de be
spreking om elf uur plaatselijke tijd
zou beginnen.
Vóór het vertrek van het hoofd
kwartier ten Noorden van Seoel aan
de Imdjin overhandigde vice-admi-
raal Charles Turner Joy een met
potlood geschreven verklaring aan
de journalisten, waarin hij schreef,
dat de wapenstilstandsdelegatie „in
goed vertrouwen" vertrok teneinde
een „eervolle" wapenstilstand teweeg
te brengen, „bevredigend voor de
Verenigde Naties". Het woord „eer
vol" was onderstreept.
Tegen zonsopgang was een convooi
van zeven vrachtauto's en drie jeeps
Hongaarse
bisschoppen
aearresteerd
De Hongaarse regering heeft we
derom vijf bisschoppen laten arres
teren. Het zijn mgr. A. Hamvas, bis
schop van Csanad, mgr L Shvoy,
bisschop van Szekesfehervar, mgr
J. Petery, bisschop van Vacz, mgr
B. Badalik, bisschop van Veszprem
en mgr Bard, wijbisschop van Ka-
locsa, welks aartsbisschop mgr Grosz
enige dagen geleden is veroordeeld.
Van de vijf gearresteerde bisschop
pen zijn mgr Hamvas en mgr Pétery
wel de bekendsten. Meermalen heeft
het gerucht gecirculeerd, dat zij ge
arresteerd zouden zijn, mede in ver
band met het feit, dat zij reeds ge
ruime tijd met mgr Grosz in het mid
delpunt van de verdachte belang
stelling der communistische pers
hebben gestaan. In April van dit jaar
noemde het orgaan van de commu
nistische partij in Hongarije, „Szabad
Nep", hen „melaatsen" en beschul
digde het blad hen ervan de over
eenkomst tussen Kerk en Staat in
Hongarije te hebben geschonden.
De arrestatie van mgr Bard, die in
April van dit jaar tot wijbisschop
werd benoemd, zal vermoedelijk in
verband staan met de arrestatie en
veroordeling van zijn aartsbisschop,
mgr Joseph Grosz. De arrestatie van
mgr B. Badalik en mgr Shvoy komt
betrekkelijk onverwacht, daar, voor
zover althans bekend is, hun namen
tot dusverre nog zelden in de com
munistische pers werden aangetrof
fen.
Het Hongaarse Episcopaat heeft de
64-jarige aartsbisschop van Eger,
mgr J. Czapik, gekozen tot opvolger
van de pas veroordeelde mgr Grosz
als voorzitter van de Hongaarse bis
schoppenconferentie.
Mgr Czapik is de enige onder de
aartsbisschoppen van Hongarije, die
zich nog in vrijheid bevindt. Hij werd
in 1939 benoemd tot bisschop van
Veszprem en daarna tot aartsbisschop
van Eger. MgrCzapik geniet het vol
le vertrouwen van geheel het episco
paat en is zeer gezien bij de gelovi
gen.
In een verklaring van het gealli- I
eerde hoofdkwartier wordt gezegd, j
dat de Noordelijken bij de inleiden
de besprekingen te Kaesong Zondag
een voorstel hadden verworpen tot
vorming van een „neutrale corri
dor" van 16 kilometer breedte, die
Koemtsjon, Kaesong en Moensan zou
omvatten. De weg uit het Noorden
naar Kaesong zou volgens het voor
stel niet vanuit de lucht aangeval
len worden. Het laatste aanbod werd
aanvaard en de Noordelijken hadden
verklaard er op te vertrouwen, dat
zij in het gebied van Kaesong niet
aangevallen zouden worden. De
Noordelijke troepen hadden opdracht
zich te onthouden van iedere mili
taire actie in dit gebied en de Noor
delijke delegatie verklaarde er op
te vertrouwen, dat generaal Ridgway
zich eveneens van iedere aanval in
dit gebied zou onthouden.
Inmiddels wordt er in de bergen
ten Noord-Oosten van Janggoe, en
het Oostelijk deel van het centrale
front zwaar gestreden. De aanval
lende verbonden troepen leden ver
liezen in de strijd tegen goed ver
sterkte Noordelijken. De Noordelij
ke tegenstand was krachtig en de
verbondenen ondervonden hinder
van een mijnenveld en verborgen,
ontplofbare versperringen.
Het zou een prooi der Russen worden
j^E SOVJET-UNIE zal geen oorlog beginnen om 12 Duitse divisies,
doch zij zal wél alles in het werk stellen om een herbewapening
van Duitsland te verhinderen. Want zij weet, dat zij tiaar doel niet berei
ken kan, wanneer West-Duitsland in de Westelijke defensie is ingescha
keld". Met deze woorden bepleitte de Wesduitse bondskanselier dr.
Adenauer de volledige steun van zijn landgenoten voor de Westelijke de
fensie-inspanningen, omdat naar zijnmening een neutraal Duitsland een
prooi van Rusland worden zal.
Een dergelijke neutralisering zou
de grootste winst zijn, die de Russen
kunnen behalen, zeide dr. Adenauer
in een rede op een bijeenkomst van
zijn chr. dem. partij. Want dit zou
hun een zodanige meerderheid in
oorlogspotentieel ge'/en, dat Frank
rijk en Italië met hun grote commu
nistische partijen in Russische handen
Het Vaticaan heeft Zuid-Slavië la
ten weten, dat het niet bereid is mgr.
Stepinac van zijn kudde te scheiden.
Dit werd gisteren bekend gemaakt
in de „Osservatorc Romano". De be
kendmaking van het Vaticaan was
een antwoord op een aanbod van Ti
to's regering om de aartsbisschop van
Zagreb vrij te laten op voorwaarde,
dat hij Zuid-Slavië zou verlaten. Het
Vaticaan wees door middel van zijn
legatie in Belgrado de Zuidslavische
regering op het feit, dat de aartsbis
schop zichzelf onschuldig acht, en op
diens wens om te blijven werken te
midden van de kudde, die hem is toe
vertrouwd. Die wens wilde het Vati
caan eerbiedigen.
Dc Osservatore schrijft in een com
mentaar bij dit bericht, dat de toe
stand van de Kerk in Zuid-Slavië
r.og steeds deplorabel is. De bisschop
van Mostar, Mgr. Cule, die met t.b.c.
uit de gevangenis werd ontslagen, is
zwaar ziek. Andere geestelijken
zuchten nog steeds in gevangen
schap, kerkelijke goederen-, kloosters
en kerken zijn in beslag genomen,
de katholieken zijn van bijna alle
rechten beroofd, hun scholen zijn ge
sloten en hun organisaties verboden.
Hr. Ms. „DE ZEEUW" IN NIEUWE-
DIEP AANGEKOMEN. Hr. Ms.
„De Zeeuw", één van de twee fre
gatten, die op 3 Mei 1951 te Boston
door de Verenigde Staten aan Neder
land werden overgedragen, is Maan
dag 9 Juli te Nieuwediep aangeko
men. Het schip stond onder bevel
van luitenant ter zee le klasse, F. J.
Kroesen.
Hr. Ms. „De Zeeuw" (links) loopt
de haven binnen.
zouden vallen. Dan zou de Sovjet-
Unie, meende Adenauer, een macht
geworden zijn, waarmee de Ver. Sta
ten ter dege rekening zouden moeten
houden.
Voortgaande verklaarde de kanse
lier: „Wij zijn een deel van West-
Europa, en wij weten, wat wij moe
ten doen" woorden, die luide bij
val wekten. Hij werkte de Duitsers
op, de Westelijke bewapeningspogin
gen te ondersteunen, doch hij stelde
daarbij de voorwaarde van „politieke
en militaire gelijkwaardigheid". Wij
willen geen huurlingen zijn, doch
wij wensen onze keus in volle vrij
heid te doen".
Dr. Adenauer verwelkomde het
geallieerde besluit om de staat van
oorlog met Duitsland t« beëindigen,
al betreurde hij het tegelijk, dat er
nog geen vredesverdrag was.
Ten slotte wekte hij op tot steun
aan het plan-Schuman, dat voor
Duitsland zei hij, grote voordelen in
hield, terwijl 't tevens een einde zou
maken aan het Saarprobleem. Want
wanneer het staal en de steenkool
van het Saargebied Europees bezit
geworden zijn, zal Frankrijks econo
mische interesse in de Saar vanzelf
verdwijnen, aldus dr. Adenauer.
Bemiddeling door Perzië
verworpen
President Truman heeft aan de
Perzische minister-president Moissa-
deq aangeboden zijn adviseur voor
buitenlandse politiek. Avereil Har-
riman, naar Pezië te zenden om de
oliecrisis met dr. Mossadeq te bespre
ken.
In het schrijven, dat hedenochtend
in Teheran door de Amerikaanse am
bassadeur Grady aan Mossadeq werd
overhandigd, adviseerde Truman de
Perzen het vonnis te aanvaarden dat
het Internationale Hof van Justitie
in Den Haag geveld heeft en waar
bij Perzië wordt verplicht niet tus
senbeide te komen rw de winning en
verkoop van de olie der Anglo-
Iraanse zolang er geen definitief be
sluit genomen is.
Nog voordat de innoud van de brief
in Amerika gepubliceerd was arri
veerden reeds berichten, dat de Per
zische regering had verklaard, dat
Truman's brief „te laat" en dienten
gevolge afgewezen was. De Perzische
regering had definitief besloten de
uitspraak van het Haagse Hof te ver
werpen.
Uit Abadan wordt bericht, dat de
raffinaderij misschien niet helemaal
gesloten behoeft te worden. De Per
zische markt zelf kan ongevear.12.000
ton benzine per week verwerken. Het
schijnt dat de oliemaatschappij, die
zo lang mogelijk haar personeel in
Perzië wil houden, bereid is d instal
laties open te houden voor deze
markt, totdat een oplossing wordt ge
vonden.
Een begin is gemaakt met het eva
cueren van 150 man, thans „overtol
lig" Brits personeel.
Besprekingen over
Berlijn
Opnieuw 'n impasse
De eerste besprekingen, die in twee
jaar tussen de vier mogendheden
over Berlijn zijn gehouden en waar
van het lot afhankelijk is van de
nieuwe handelsovereenkomst tussen
Oost- en West-Duitsland, zijn giste
ren met een impasse geëindigd.
Van betrouwbare geallieerde zijde
werd gezegd, dat in de besprekingen
van gisteren de Sovjetrussische ge
delegeerden vastgehouden hebben
aan hun eis van controle op de West-
berlijnse uitvoer naar het Westen
voor het geval deze export voor een
deel grondstoffen behelst, die on
wettig gekocht zijn in de omringen
de Sowjetzone. De drie Westelijke
commandanten handhaafden hun
recht op volstrekte vrijheid van ver
keer met West-Duitsland over de
weg, per rail en door de lucht. De
sfeer tijdens de gisteren gehouden
besprekingen werd geschetst als „nog
vriendschappelijk wij glimlachten
nog tegen elkander".
Een geallieerde deskundige zei, dat
ofschoon geen datum is vastgesteld
voor een derde bijeenkomst, de Sov
jet russi.sche ertegenwoordigers dui
delijk hun verlangen hebben doen
blijken om de onderhandelingen
voort te zetten, en dat het altijd mo
gelijk is, dat de besprekingen zullen
worden hervat.
LABOUR-MEERDERHEID KRIMPT.
Door het overlijden van George Sa-
ville Woods is de meerderheid van
de Labourpartij in het Engelse La
gerhuis tot vier gedaald.
MINISTERS VERGADEREN IN
TREVESZAAL. Voor de eerste
maal hield Maandag de Raad van
Ministers zijn gewone wekelijkse bij
eenkomst in de Treveszaal van het
Ministerie van Verkeer en Water
staat. Deze zaal was voor de bespre
kingen uitgekozen, daar de oude ver
gaderzaal van het Ministerie van
Justitie op het Plein, ongeschikt
bleek wegens het lawaai van het
drukke verkeer.
De foto toont de Ministerraad tij
dens de vergadering: van rechts naar
links rond de tafel: De ministers Al-
bregts, Van den Brink en Rutten.
Vijfde van rechts de minister-presi
dent dr. Drees; verder de ministers
Teulings. Stikker, Joekes, In 't Veld,
Mansholt, Staf Mulderije, Maarse-
veen, Wemmers, Peters en Götzen.
Geen staat van
oorlog meer
Groot-Brittannië en andere landen
van het Gemenebest zijn sinds giste
ren niet meer in staat van oorlog met
Duitsland. President Truman heeft
het Amerikaanse Congres verzocht
dezelfde stap te doen, die „een vol
gende is op de weg, welke leidt naar
het eventuele herstel van de Duitse
onafhankelijkheid".
Frankrijk heeft gisteren eveneens
de staat van oorlog formeel beëin
digd en vele andere landen zijn de
Grote Drie gevolgd of zullen bin
nenkort volgen. Behalve Israël, dat
gisteren heeft meegedeeld, dat „de
oorlog van Duitsland tegen het Jood
se volk nog niet. als geëindigd kan
worden beschouwd".
In een verklaring wordt o.m. ge
zegd. dat de Duitsers „zich nog
steeds verheugen in het bezit van de
eigendommen, die zij van hun Jood
se slachtoffers hebben gestolen alvo
rens hen naar de gaskamers te stu
ren".
Terug uit N.-Guirtea
Iedere soldaat in Indonesië dacht
op z'n tijd wel eens, dat hij bij het
vergeten leger hoorde. Doch weinig
dienstplichtigen werden zo in dc let
terlijke betekenis van het woord
vergeten als de zes gebruinde jonge
kerels, die enige tijd geleden met
het KLM-toestel „Groningen" uit
Nieuw-Guinea op Schiphol landden.
Aldus lezen wij in „Trouw".
Meer dan een jaar deden zij en
hun familie in Nederland al het mo
gelijke om militaire en burgerlijke
autoriteiten er van te overtuigen,
dat in Ifar, 400 kilometer van Hol-
landia, te midden van oerwouden en
Papoea's zes militairen tegen wil en
dank, tegen alle bekendmakingen in
ook, waren achtergebleven. Ten
lange leste hadden de pogingen suc
ces en werden zij afgelost door
(schrikt u niet) dertig dienstplichti
gen, die zich vrijwillig voor Nieuw-
Guinea hadden opgegeven.
Sytze van der Werf uit Leeuwar
den kwam met zijn kameraden in
September 1949 in de tropen Begin
Mei 1950 behoorde hij tot een groep
van 21 militairen van de geneeskun
dige dienst, die naar Ifar werden
overgeplaatst, waar zij volgens de
commandant van het vliegveld Sen-
tani over drie maanden definitief
zouden worden afgelost.
Er was veel werk te doen onder
de Papoea's, die lang verstoken wa
ren van medische hulp. En onder
leiding van dokter Zijlstra uit
Amersfoort en dokter Van Dool uit
Krabbendijk (later kwam dokter
Akkerman uit Zwolle) werden ber
gen werk verzet rond het uit een
paar schamele hutten bestaande
Kort na het opstijgen van het vlieg
veld te Abadan is een twee-motorig
vliegtuig van de „Anglo Iranian"
neergestort en in brand gevlogen.
Alle inzittenden zijn om het leven
gekomen. Het aantal doden is nog
niet bekend.
Het vliegtuig raakte een kantoor
gebouw en passeerde rakelings de
raffinaderij-installaties.
„hospitaal". „Wij deden practisch
van alles," vertelt Sytze. „Je was
hospitaalsoldaat, schilder, water
bouwkundige en prauwenvoerder bij
groententransporten over de me
ren".
De geest was prima, doch toen die
eerste drie maanden voorbij waren,
kwam dat onbehaaglijke en onrusti
ge gevoel, dat elke soldaat kent,
wiens tijd in den vreemde er op zat.
Enkelen werden naar huis gestuurd
uit Ifar, meerderen volgden en ten
slotte bleven zes man over, die een
jaar lang vergeten werden. Zij
schreven een request aan de minister
van Oorlog en kregen nimmer ant
woord. Bij zijn terugkeer is Sytze
verontwaardigd naar het ministerie
gestapt, want dat was toch geen
werk. Men wist in Den Haag van
niets.
De familie in Nederland stuurde
brieven aan alle mogelijke autoritei
ten. Een heel enkele keer kreeg men
antwoord, namelijk dat de zaak de
nodige aandacht had. Meer niet. Ten
slotte wendde men zich tot prins
Bernhard en dat had meer succes.
De familie kreeg onmiddelijk ant
woord, dat er een onderzoek werd
ingesteld. Het was ditmaal een echt
onderzoek, de Prins zorgde, dat de
zaak inderdaad de nodige aandacht
kreeg. Zes vergeten soldaten werden
weer ontdekt. Nog heel onverwacht
kregen zij bericht, dat zij over vijf
dagen naar Nederland zouden ver
trekken. En liefst dertig plaatsver
vangers kwamen hun werk overne
men. „In het leger kan alles," dat is
hun eindconclusie en zij zijn niet de
enige soldaten, die tot die slotsom
zijn gekomen.
MARGARINEVERBRUIK VRIJ
STERK GEDAALD
Na de vermindering van het rege
ringssubsidie is het" verbruik van
margarine in Nederland teruggelo
pen. Deskundigen hebben de voorlo
pige conclusies getrokken, dat on
danks verhoging van de margarine-
prijs het verbruik niet naar boter
ten nadele van margarine verscho
ven is. De consumptie is in reactie
op de prijsverhoging verminderd en
vermoedelijk hebben zowel de huis
moeders als de fabrikanten eerst hun
voorraden verwerkt.
NIET TE
VOORBARIG
r\E WAPENSTILSTANDSBESPRE-
KINGEN zijn vandaag begonnen
in een buitenplaatsje bij Kaesong, zo
dicht mogelijk bij dc 38c breedte
graad. Misschien zullen zij spoedig
tot een resultaat leiden, misschien
zal het dagen duren. De wereld wacht
met spanning doch deze spanning
heeft meet' betrekking op de tijdsduur
dan op het uiteindelijk resultaat.
Want de verwachting is algemeen,
dat men elkaar vinden zal, is het van
daag niet, dan is het morgen.
Toch heeft generaad Ridgway, die
van zeer nabij dc onderhandelingen
volgt, gemeend te moeten waarschu
wen tegen al te voorbarig op-
0 timisme en de leider van de
delegatie der verbondenen, ad
miraal Joy, heeft extra dc nadruk ge
legd op het clement „eervol", dat
een eventuele wapenstilstands over
eenkomst zal moeten hebben. Met
andere woorden: het is gemakkelijk
genoeg om een einde te maken aan
de gevechten, maar dat moet niet ge
beuren tot elke prijs. Wanneer men
wil spreken van een winnaar en een
verliezer, dan zijn dc Ver. Naties ze
ker niet de verliezende partij en zij
behoeven bij alle goede wil om tot
vrede te komen natuurlijk niet alle
voorwaarden te accepteren, welke de
Noordelijken hun zouden willen op
dringen. Integendeel: zij zullen van
hun kant waarborgen moeten eisen,
dat dc wapenstilstand aan zijn doel
beantwoordt en geen valstrik wordt.
Dit gevaar is bij een wapenstilstand
altijd aanwezig, vooral als men te
doen heeft met een tegenpartij, die
het met sommige in het Westen gel
dende principes niet zo nauw neemt.
Het voor de hand liggende gevaar is,
dat dc tegenpartij tijd wint om verse
reserves aan te voeren en een nieuw
offensief voor te bereiden en dat dit
gevaar ook in dit geval niet denk
beeldig is, schijnen dc berichten uit
te wijzen van dc luchtverkenning,
welke duiden op een intensief verkeer
op dc Noord-Korcaanse wegen.
Maar zelfs wanneer dit gevaar
moer schijn dan werkelijkheid mocht
blijken, dan nog is er een andere ma
nier om een wapenstilstand te ma
ken tot een buitenkansje voor de
roden.
Men moet zich eens even herinne
ren dat aan de politiek van Moskou
in het Verre Oosten de bedoeling
werd toegeschreven om dc strijd
krachten van de Westerse wereld te
binden op een front, dat voor de ge
allieerden van geen betekenis was;
ze te laten vechten tegen een vijand,
waartegen zij niet wensten te vech
ten en op een tijdstip, dat hun slecht
uitkwam. Dat doel: h"t hinden van
een grote Westerse strijdmacht in een
uithoek van de wereld, kan even goed
bereikt worden door een wapenstil
stand. Een wapenstilstand maakt nl.
geen einde aan de oorlog, doch is niets
anders dan een tijdelijke opschorting
van de gevechten. De beide legers
blijven met het geweer aan de voet
tegenover elkaar staan, op hun hoede,
dat de tegenpartij geen streek uit
haalt. Zou één van beide legers de
onvoorzichtigheid hebben om troepen
naar huis te sturen of zijn positie te
verzwakken, dan kan de andere par
tij altijd een voorwendsel vinden om
de wapenstilstand te verbreken en
een gemakkelijke overwinning beha
len.
Een wapenstilstand, welke niet
spoedig gevolgd wordt door een
werkelijke vrede,' is dus bijna even
funest als een slepende oorlog. Het
enige verschil is dat er geen bloed
bij vloeit. Een langdurige bindin"
van een grote strijdmacht in het Oos
ten is niet bepaald voordelig voor do
organisatie en uitbouw van do West-
Europese verdediging.
Daarom ziin wij weliswaar ver
heugd over het tot standkomen van
het contact tussen de Noordelijken
en de Verbondenen op Korea, maar
wij willen nog geen „hei" roepen voor
dat we goed en wel over de brug zijn.
En dat kan nog geruime tijd duren
KoAAMie...
Ga nooit iemand voorbij, die hulp
nodig heeft, weet, dat ge er uw eigen
zorgen mee verdrijft en uw taak ver
licht.
