3eurs- Qverzicht
Het Koninklijk Paar had
vertraging
Verlaging van schoolgelden
voor M.O. en U.L.O.
Minister Joekes verdedigt
verhoging kinderbijslag
250 Millioen voor woningbouw
Holland Festival
VRIJDAG 22 JUNI 1951
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Vertrek met hindernissen van Findel
H.M. de Koningin en prins Bernhard zijn vier uur langer in Luxem
burg geweest dan op het programma stond. Zij kregen nl. bij hun vertrek
van het vliegveld Findel onverwacht vertraging door motorstoring en
waren gedwongen enige uren te wach ten op een inmiddels telefonisch
ontboden K.L.M.-machine.
Het koninklijk paar zou oorspronkelijk tegen zes uur uit Luxemburg
zijn vertrokken met de Dakota van de Prins, maar op het moment, dat
het vliegtuig naar de startbaan van het vliegveldFindel bij Luxemburg
rolde, bemerkte de piloot van de Prins, kapitein Sonderman, dat er iets
haperde aan het schakelaarsmechanisme van de linkerpropeller.
vervolgens op volle toeren. Toch be
sloot men met de Convair terug te
vliegen.
De avondschemering viel in en op
de startbaan werden de signaallich-
ten aangestoken. Te negen uur kwam
de langverwachte luchtvogel „Johan
nes Vermeer" in de verte opdagen
Op het in duisternis gehulde vlieg
veld namen de Luxemburgse gast
vrouw en gastheer voor de tweede
maal van H.M. en Z.K.H afscheid.
Ditmaal kwamen er geen nationale
volksliederen en militaire eerbewij
zen aan te pas.
En zo landde om ongeveer half elf
gisteravond het koninklijk paar op
Schiphol in plaats van 4 uur vroeger
op Soesterberg.
KONINGIN STAPTE WEER UIT.
In plaats van een aanloop te ne
men, op de rechte startbaan, maakte
het toestel rechtsomkeert en hield
stil voor het groothertogelijk Echt
paar en de Luxemburgse militairen,
die het koninklijk Paar uitgeleide
hadden gedaan. Prins Bernhard
opende het raampje van de cockpit
en zei iets tegen prins Felix, die
dichterbij was gekomen.
De deur ging open. Kapitein Son
derman klom uit het toestel en wel
dra werd een laddertje aangerold.
Terwijl de troepen het geweer pre
senteerden, stapte koningin Juliana
weer uit het toestel.
Technici van het vliegveld begon
nen direct de linkerpropeller te repa
reren. Een commando weerklonk en
de detachementen van de groother
togelijke erewacht en de mare
chaussee verlieten met vaandel en
muziek het vliegveld.
De Koningin vatte de situatie niet
bijster tragisch op.
Het liet zich echter aanzien, dat
de reparatie niet in een oogwenk
klaar zou zijn. De Nederlandse en
Luxemburgse vorstelijke personen
begaven zich daarom naar de ont
vangsthal van het vliegveld, waar
verversingen werden aangeboden.
SCHIPHOL WERD OPGEBELD.
Prins Bernhard en minister Stik
ker begaven zich spoedig opnieuw
naar het toestel, waar de mecaniciens
onverpoosd werkten onder leiding
van kapitein Sonderman. De Prins
volgde de werkzaamheden vanuit de
cockpit. Nadat men een uur aan de
propeller had gewerkt, besloot men
Schiphol op te bellen, met het ver
zoek onmiddellijk een Convair van
de K.L.M. naar Findel te zenden.
Toen het gezelschap in het „Air-
fieldhotel" was aangekomen, om er
op niet-protocolaire wijze iets te ge
bruiken, begon de linker propeller
van het koninklijke toestel plotse
ling te draaien, eerst voorzichtig en
Hoger uitkerina uit
gemeentefonds
In de Memorie van Antwoord op
de begroting van Binnenl. Zaken
schrijft de minister;
Het ligt in de bedoeling van de
regering, nu, sinds de indiening van
meergenoemd wetsvoorstel en van de
fondsbegroting, het loon- en kostpeil
is gestegen en ook de inkomsten van
het gemeentefonds mede tengevolge
daarvan zullen stijgen, het uitke
ringspercentage voor 1951 hoger te
stellen dan het aanvankelijk voorge
stelde van 125 pet.
Alsdan zal verhoging van bijzon
dere uitkeringen ook werkelijk be
perkt kunnen en moeten blijven tot
bizondere gevallen. Uitgaande van
een uitkeringspercentage van 125
zouden, volgens globale opgaven van
de provinciale griffies, 306 gemeen-
een verhoging van de bijzondere uit
kering en 92 gemeenten voor het
eerst een bijzondere uitkering heb
ben geraamd. Dit betekent, dat 325
gemeenten geen bijzondere uitkering
ramen. Hoevele van deze gemeenten
over de reserves van vorige jaren
hebben moeten beschikken, is niet
bekend.
DE „VELSER-AFFAIRE".
Aan de Memorie van Antwoord op
de begroting van Binnenl. Zaken is
het volgende ontleend:
De minister stelt er prijs op te ver
klaren dat de geruchten omtrent de
z.g. „Velser-affaire" z.i. tén onrechte
de indruk zouden kunnen wekken
van een mindere betrouwbaarheid
van het Velser politiekorps als zoda
nig. Wel zijn bij het onderzoek, dat
in deze affaire werden ingesteld, en
kele ambtenaren van het huidige po
litiekorps der gemeente Velsen be
trokken terzake van handelingen,
door hen gepleegd grotendeels in het
verband van de vroegere inllegaliteit,
de binnenlandse strijdkrachten of de
P.R.A.
ONBETAALDE KLEDING NAAR
LOMMERD GEBRACHT.
Op verzoek van de Amsterdamse
politie is te Harderwijk een 29-jari-
ge man gearresteerd, die zich zou
hebben schuldig gemaakt aan op
lichting, verduistering en diefstal te
Haarlem, Utrecht, Doorn en Amster
dam.
Te Amsterdam b.v. belde hij, bij
voorkeur 's Zaterdags, herenmode
magazijnen op. Hij zei dan directeur
te zijn van Sociale Zaken of van de
Stichting 4045 en iemand te heb
ben, die met spoed in de kleren
moest worden gestoken. De afreke
ning kwam 's Maandags wel in orde,
zei hij. Een half uur later wandelde
hij het herenmodemagazijn binnen,
kreeg een pak en bracht dat prompt
naar de bank van lening. De man
heeft al een gedeeltelijke bekentenis
afgelegd.
DE WERELDREIS VAN DE EDAM"
Op zijn reis rond de wereld land
de de K.L.M. Skymaster „Edam" na
een 13 uur lange vlucht van Los An
geles voor een kort oponthoud op
het vliegveld Idlewild te New York.
De bemanning werd hartelijk be
groet door o.a. Father Knickerboc
ker, de belichaming van de 300 jaar
De oude en de nieuwe Hollanders
begroeten elkaar; links de „Public
Relations Officer" van de K.L.M., de
heer R. J. Vogels, rechts de eerste
boordwerktuigkundige van de
„Edam", Jaap Boon.
VERGOEDINGEN VOOR BIJZONDERE
SCHOLEN WEGENS DERVING INKOMSTEN
Aan de Memorie van Antwoord
op de begroting van Binnenlandse
Zaken is het volgende ontleend:
De plannen inzake verlaging der
schoolgelden bevinden zich thans in
een vergevorderde staat van voorbe
reiding.
Het ligt in de bedoeling, een ver
laging voor de schoolgelden voor het
voorbereidend hoger-, het middel-
baar- en het uitgebreid onderwijs,
voor zover dit met middelbaar on
derwijs of uitgebreid onderwijs kan
worden gelijkgesteld, zullen in ver
band hiermede wellicht ook enige
wijziging behoeven.
In de schoolgeldregeling voor het
lager onderwijs zullen geen veran
deringen worden gebracht.
Gestreefd zal worden naar een
verlaging van het schoolgeld voor het
V.H. en M.O. en het U.L.O. van on
derscheidenlijk 30 pet en 20 pet.,
ingaande met het schoolgeldjaar
1950/1951. Voorts zal ingaande met
het schoolgeldjaar 1949/1950 voor het
V.H. en M.O. een sedert de wet
van 24 November 1949 voorgeschre
ven g.ezinsreductie worden inge
voerd. Dejse reductie zal bedragen
25 pet., indien twee of drie kinderen
een school bezoeken en 50 pet., in
dien meer kinderen een school be
zoeken.
Aan de besturen van bijzondere
scholen voor V.H. en M.O. zal in
een nader te bepalen vorm com-
EMISSiES VAN PHILIPS.
„De permanente uitbreiding van
onze zaken in de gehele wereld heeft
ons doen besluiten de kapitalisatie
met de sinds de vorige emissie be
langrijk gestegen omvang van onze
activiteit meer in overeenstemming
te brengen.
Dit deelt de raad van bestuur der
N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken
te Eindhoven mede in het thans ver
schenen emissieprospectus.
Op 5 Juli a.s. staat de inschrijving
open op 30.000.000 6 pet. cumulatief
preferente winstdelende aandelen en
69.627.000 gewone aandelen, beide
in stukken van 75Ó.in de N.V.
gemeenschappelijk Bezit van Aande
len Philips' Gloeilampenfabrieken te
Eindhoven, beide tot de koers van
100 pet. en beide, wat het jaar 1951
betreft, voor de helft delend in de
resultaten van de vennootschap. De
inschrijving staat zowel voor de pre
ferente als de gewone aandelen uit
sluitend open voor houders van oude
preferente en gewone aandelen.
Naast bovengenoemde aandelen
emissie brengt de raad van bestuur
ook een dollar-obligatielening aan de
markt, omdat de kapitaalbehoefte
voor een belangrijk deel in het bui
tenland ligt.
BELASTINGCERTIFICATEN
Het ministerie van financiën deelt
mede, dat de termijn van inschrij
ving op de 2%% belastingcertifica
ten. welke op 30 Juni a.s. afloopt,
niet zal worden verlengd.
Op deze certificaten was op 20 Ju
ni jl. ingeschreven tot een bedrag
van 161.917.000.—.
Een slag met een
mestvork
Enige dagen geleden hoorde de 72-
jarige boer Ch. te Boekei 's nachts
onraad op zijn erf. Hij kleedde zich
aan en ging naar buiten, waar hij
enige jongelui aantrof, die aanstal
ten maakten om hem lastig te vallen.
De boer greep een mestvork om
de jongens daarmee weg te jagen,
maar de 27-jarige V. nam hem de riek
af en sloeg de boer er mee op het
hoofd. Ch. raakte bewusteloos en
zonder tot bewustzijn te zijn geko
men is hij gisteren overleden.
De dader is door de rijkspolitie
verhoord. Hij bleek die avond te veel
gedronken te hebben. I
pensatie worden gegeven voor het
verlies, dat tengevolge van de school
geldverlaging wordt geleden.
Voorts ligt het in de bedoeling aan
de gemeenten, die de schoolgeldrege
ling voor de gemeentelijke scholen
aanpassen aan de rijksregeling, even
eens een compensatie in uitzicht te
stellen. Gedacht wordt aan een ver
hoging van de vergoeding per klas,
die thans 1125.per jaar bedraagt.
De verlaging van de schoolgelden
voor het Ulo met 20 pet. zal kunnen
worden bereikt door een vermenig-
vuldigingscijfer van 0.8 vast te stel
len. Overwogen wordt, aan de ge
meenten, die hiertoe overgaat, een
compensatie te verlenen gelijk aan
25 pet. van de werkelijke opbrengst
van het schoolgeld.
Onder deze regeling vallen dan te
vens de bijzondere Ulo-scholen.
Binnenkort is de verplichtstelling
van deelneming in het bedrijfspen
sioenfonds voor de bouwvakken, op
grond van de wet verplichte deelne
ming in een bedrijfspensioenfonds te
verwachten.
De te verwachten maatregel zal de
achtste zijn op grond van genoemde
wet.
BRUG OPGEHAALD VOOR
ZWEMMEND PAARD.
Dat een brug opgehaald wordt
een zwemmend paard door te laten
is geen alledaags gebeuren. Dit ge
schiedde toen een paard en wagen
van een landbouwer te Meppel in de
Hoogeveense vaart geraakte. Aange^
zien de walkanten te sterk waren
om het paard op de wal te hijsen,
wist men niet beter te doen dan de
strengen van het tuig door te snij
den en het fiere ros door de vaart
te laten zwemmen naar de andere
kant van de Grote Knoppersbrug,
waar de wal glooiend oploopt. Daar
toe moest evenwel de brug openge
draaid worden
Tweede Kamer
Meerderheid van Kamer blijft halsstarrig
In de vergadering der Tweede Ka
mer is gistermiddag de algemene be
raadslaging over de zes wetsontwer
pen tot wijziging van sociale wetten
voortgezet.
De heer GORTZAK (C.P.N.) zei-
de van oordeel te zijn, dat de ver
hoging voor degenen, die ingevol
ge de noodwet ouderdomsvoorziening
uitkering ontvangen, niet voldoende
is om de gestegen kosten van het
levensonderhoud te dekken.
De heer WAGENAAR (C.P.N.)
vond het buiten twijfel, dat de wij
ziging van de kinderbijslagwet be
doelt meer progressie te brengen in
de bijslagen. Hij wilde dat voorko
men door een amendement.
De Minister van Sociale Zaken,
de heer JOEKES, was van oordeel,
dat het complex wetsontwerpen
gunstig is ontvangen. De kwestie van
de compensatie voor de huurverho
ging is uitvoerig besproken bij de
algemene beschouwingen over de be
groting. Bij de uiteenzetting van het
standpunt der regering is toen ge
zegd, dat er niet voldoende aanlei
ding was voor een huurcompensatie
voor ouden van dagen. De heer Van
den Born had er bezwaar tegen ge
maakt. dat de verhoging van de kin
derbijslag reeds was uitgekeerd. De
minister zeide naar aanleiding daar
van, dat het hier een voorschot gold.
Spr. zeide het er mede eens te zijn,
dat de bijslag gegeven moet worden
van het derde kind af. Na de oorlog
is men daarvan afgeweken, maar spr.
meende, dat men naar het oude stel
sel terug moet. De kwestie der pro
gressie is in onderzoek bij de S.E.R.
In de regeringsverklaring is gezegd,
dat gewaakt zal worden tegen on
evenredige achteruitgang der grote
gezinnen. Toen de prijzen van ver
scheidene levensmiddelen gestegen
waren, zag de regering zich genood
zaakt met deze regeling te komen.
Werd over de hele lijn een verho
ging van 5 pet. gegeven, dan zouden
de grote gezinnen in de knel komen.
De bedoeling is, dat de S.E.R. over
het gezinsvraagstuk een interimrap.
port zal uitbrengen. Spr. wenste niet
terug te komen op wat nu is voor
gesteld en amendementen, die wijzi
gingen beogen ontried hij.
Er is overwegend bezwaar tegen
een bepaald bedrag aan eigen kos
ten vrij te stellen bij de ouder-
HOOFDPUNT
Mijnhardt HoofdpijopocdcM. Doo»
Levensverzekering-maatschappijen
verstrekken lening
Omtrent de besprekingen, welke in
de afgelopen weken door vertegen
woordigers van het levensverzeke
ringsbedrijf met de minister van Fi
nanciën zijn gevoerd, deelt het be
stuur van de Nederlandse vereniging
ter bevordering van het levensverze
keringswezen bedrijfsgroep „levens-
Bescheiden herstel voor Philips
Gisteren had de effectenbeurs een
vriendelijker voorkomen dan de bei
de laatste dagen, hetgeen vooral in
verband werd gebracht met herstel
voor Philips. Unilevers monteerden
circa 7 punten. Behalve belangstel
ling van het pu/bliek schreef men dit
avance ook toe aan vraag voor Lon-
dense rekening. Gisteren zijn de jaar
stukken over 1950 van Philips ver
schenen, waarin melding wordt ge
maakt van gestegen omzetten en
gunstige winsten. Het prospectus
van de aandelenemissie was officieus
reeds bekend. Ter beurze werd
geannonceerd dat de handel in
claims pas a.s. Maandag zal aanvan
gen, dit waarschijnlijk in verband
met het tijdig bekend zijn van bui
tenlandse aandeelhouders met de
voorgenomen emissie. In ieder geval
maakte het jaarverslag een gunstige
indruk, zodat genoemde aandelen
avanceerden van 210 tot 214 een
bescheiden herstel wanneer men 'be
denkt, dat de koers in twee dagen
van 233 is achteruit gegaan.
Door deze gunstige ontwikkeling
van Philips en Unilever werd de
gehele markt min of meer opgetrok
ken, zodat vrijwel overal kleine ver
beteringen vielen te constateren.
Olies sloten op 294 y2 (293 3/4). Ook
de overige Industriepapieren waren
goed prijshoudend. De Scheepvaart
afdeling was eveneens iets hoger,
waarbij Stoomvaart Maatschappij
Nederland zich volledig herstelden
van het gisteren geleden verlies.
Cultures stil, doch goed op peil met
uitzondering van H.V.A., die 1 punt
achteruit liep tot 120 y. Staatsfond
sen waren fractioneel lager voor de
guldensbeleggingen.
Op de Amerikaanse afdeling be
wegen de koersen zich de laatste
dagen niet geheel in overeenstem
ming met New-York. Woensdag wer
den in Wallstreet igts lagere prijzen
vernomen. Op het Damrak steeg het
agio niet minder dan ruim twee
punten tot circa 14 1/2 a 15 pet. Men
brengt dit vooral in verband met de
voorgenomen emissie van dollarobli
gaties door Philips, waarover verde
re bijzonderheden eerdaags verwacht
kunnen worden. Ook de 3 3/4 pc.
dollarcertificaten waren in verband
hiermede vast. Prolonc^ie 3 1/4 pet.
verzekering" mede, dat de gezamen
lijke levensverzekeringsmaatschap
pijen in het tijdvak van Juni 1951
Juni 1953 door middel van te ver
strekken leningen een bedrag van
250 millioen gulden ter beschikking
zullen stellen voor de financiering
van de gemeentelijke woningbouw.
De individuele maatschappijen zullen
in dit bedrag participeren voor be
dragen, welke volgens een intern
overeen te komen verdelingssleutel
zullen worden bepaald.
De gelden zullen worden verstrekt
door middel van 25-jarige annuïteits
leningen van pet. rente. Indien
echter het rendement van vrijwillige
overheidsleningen van ongeveer ge
lijke looptijd in het tijdvak 1 Juni
19521 Juni 1953 tot boven de 4 pet.
mocht stijgen, zullen de daarna nog
door de levensverzekeringmaatschap
pijen te verstrekken leningstermijnen
een zoveel hogere rente dragen.
DE NIEUWE AUTONUMMERS.
Bij de Rijksdienst voor het Weg
verkeer is men naar de K.N.A.C.
meedeelt thans reeds zover met de
uitgifte van kentekenbewijzen voor
personenauto's gevorderd dat de let
ters ND met vier cijfers de tiendui
zend hebben bereikt.
Sedert enige dage is men begon
nen met de uitgifte van de nieuwe
letters NG.
Hetzelfde is het geval met motor
rijwielen en driewielers .waarvoor
thans na de aanvankelijk gebruikte
letters NE de letters NH worden
gebruikt.
Wat de vrachtwagens betreft is
men nog niet zover, dat de letters
NA reeds door nieuwe moeten wor
den vervangen. Zodra men echter
zover is zal men de letters NF gaan
gebruiken.
LANDELIJK CONTACTCOMITE
VOOR TECHNISCH PLATTE
LANDS JONGERENWERK.
Opgericht is het landelijk comité
voor technisch plattelandsjongeren-
werk, dat een nieuwe koers wil vol
gen bij het ontwikkelingswerk voor
plattelandsjongeren. De oprichting
van het comité is het resultaat van
een op uitnodiging van de ECA ge
maakte studiereis naar Amerika,
waaraan vertegenwoordigers van de
centralle landbouworganisaties, boe-
rinnenbonden en het ministerie van
landbouw, visserij en voedselvoor
ziening deelnamen.
Het is de bedoeling, dat de jonge
renorganisaties niet alleen de prin
cipiële, sociaal-economische en cultu
rele vorming van hun leden ter hand
nemen, maar ook voor de practische
technische vorming zorgen. Men wil
in dit werk een soort wedstrijd
element brengen. Aan industriële,
bij de landbouw belang hebbende or
ganisaties, zal gevraagd worden
financiële steun te verlenen en prij
zen beschikbaar te stellen
PRINSES ALICE IN DEN HAAG.
Prinses Alice, gravin van Athlone,
heeft gistermiddag aan de Riouw-
straat in Den Haag de eerste steen
gelegd voor het nieuwe kerkgebouw
van de Engelse en Amerikaanse
episcopale kerk. De plechtigheid werd
door vele autoriteiten en kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleders bijge
woond. Tot hen behoorden de bis
schop van Fulham, de ambassadeurs
van Engeland, de Verenigde Staten,
van Engeland, de Verenigde Staten,
Canada en Australië, de ministers dr
W. Drees, prof. mr. P. Lieftinck en
dr J. in 't Veld, de commissaris der
Koningin in Zuid-Holland mr. L. A.
Kesper en de burgemeester van Den
Haag mr. F, M. A. Schokking.
De steenlegging had plaats tijdens
een korte dienst. De steen draagt de
inscriptie: „To the glory of God.
This stone was laid by H.R.H. prin
cess Alice, countess of Athlone on
June 21ste. 1951".
KOPERDIEF BRACHT
VEILIGHEID IN GEVAAR.
De gemeentepolitie te Apeldoorn
heeft de 32-jarige Apeldoorner J. T.
aangehouden, verdacht van diefstal
van een aanzienlijke partij circa
160 kg. koper ten nadele van de
Ned. Spoorwegen.
Tussen Apeldoorn en Assel
waar de verleden jaar geëlectrifi-
ceerde spoorlijn dwars door het bos
loopt verwijderde T. namelijk het
koperdraad, waarmede de electrische
leiding geaard is. Het op deze wijze
gestolen koper verkocht hij aan
Apeldoornse opkopers van oude me
talen.
Tegen de voormalige chef van de
afdeling regeringsmolestregeling van
het directoraat-generaal van de
scheepvaart W.A.K. is voor de Haag
se arrondissementsrechtbank 2 maan
den gevangenisstraf geëist.
K. zou zijn ambtsgeheim hebben
geschonden door in 1949 aan een tus
senpersoon namen en adressen te
hebben verstrekt van mensen, die
schade-claims hadden lopen. Tot zijn
verdediging voerde hij aan, dat de
namen van de claimhouders in ver
schillende scheepvaartkringen be
kend waren en hij zich dus niet aan
geheimhouding gebonden had geacht.
De verdedigster, mevr. mr C. Paau-
we-Verveen, vroeg vrijspraak.
Uitspraak 3 Juli.
MET BROMFIETS GESLIPT
De bekende Amsterdamse predi
kant ds. J. C. Koningsberger heeft in
Nieuw Vennep een ongeluk gehad,
toen hij bij een stoeprand met zijn
bromfiets slipte. Men vond ds. Ko
ningsberger met een hersenschud
ding en een hoofdwond bewusteloos
op de weg. Naar „Trouw verneemt,
zal hij geruime tijd thuis rust moe
ten nemen.
doms-uitkering. Door vrijstelling van
een bedrag van 100 schept men geen
bevredigende toestand.
Bovendien zou men dan de weg tot
verdere vrijstellingen opgaan. De
minister verklaarde, dat de regering
de financiële consequenties niet kan
aanvaarden. De meerdere kosten van
de nu aan de orde zijnde voorstellen
zullen voor het rijk 20.290.000 be
dragen.
Bij de replieken kwamen geen nieu
we gezichtspunten naar voren. De
sprekers handhaafden hun opvattin
gen.
De heer GORTZAK (C.P.N.) dien
de drie moties in. In de eerste wordt
vrijstelling van ten minste 100 aan
eigen inkomsten gevraagd; in de
tweede vroeg hij een verhoging der
uitkering krachtens de noodwet
ouderdomsvoorziening en in de der
de werd bezwaar gemaakt tegen de
versterkte progressie.
Over deze moties zal Vrijdag wor
den gestemd.
Te vijf uur is do vergadering ver
daagd tot hedenmiddag een uur.
Monteverdi's
Combattimento
Gisteravond werd in de Kon.
Schouwburg te Den Haag door „The
English Opera Group" de oudste
muziekdramatick ten tonele gevoerd,
en met eerbied en bewondering heb
ben wij de origine van de latere
opera leren kennen. Monteverdi
(15671643) heeft het orkest uit z'n
ondergeschikte positie gehaald en
aan de instrumenten dramatische
effecten toebedeeld. Het tremolo
staat op zijn naam. Gemoderniseerd
heeft hij dus 't orkest, en deze
nieuwe geluiden, die ons nu zo sim
pel en nederig voorkomen, gaven
toen geweldige emoties. Onder lei
ding van Benjamin Britten voerde
het Engels opera-gezelschap „II Com
battimento di Tancredo e Clorindo"
uit, uit 't 8e boek madrigalen, (ka
mercantates voor allerlei bezetting
en meermalen voorzien van aan wij-
zignen hoe zij opgevoerd of uitge
voerd moesten worden). Ook voor
de Combattimento geeft Monteverdi
nauwkeurig instructies omtrent de
uitdrukkingsmiddelen van de emo
ties. Als het scherm opgaat ver
schijnt de verteller Peter Pears,
buigt hoofs en zingt het verhaal van
de strijd van de Kruisvaarder Tan-
cred en de heidense Clorinda, die als
man gekleed met Tancred vecht,
door hem overwonnen wordt en als
hij haar herkent als zijn geliefde,
doopt hij haar en zij sterft als
Christin. De tekst is van Torquato
Tasso. De verhaler reciteert zingend;
de beide spelers of dansers dansen
een pantomime, en van uit de or
kestruimte worden de recitatieven
van Tancred en Clorinda gezonngen
door Bruce Boys en Gladys Whit-
fred. De dansen, een stemmingsvol
bewegen, zijn volgens een choreo
graphic van Walter Gore en cos-
tuums en décor van John Piper.
Alles is puur, streng en gestyleerd
De stem van Peter Pears, klankrijk
en bijzonder expressief in de tekst
declamatie waarop heel 't werk ge
baseerd is. Muziek en woord zijn in
nauw verband gebracht door de
componist. Een klein orkest (er.kélc
voortreffelijke violen, colli, altviolen,
contrabas en cembalo) begeleidt
puur van klank en stijl; illustreert
de situatie en schildert de ontroering
door 't gegeven ontstaan, door fijne
figuren, die zich als ranken om de
melodie slingeren. Eenmaal zingt de
verteller een arioso, bij de aanroe
ping van de nacht. Een aangrijpend
drama is 't hoe verstild dan ook!
Monteverdi is en blijft met hart en
ziel muzikant, hoe streng zijn opvat
ting ook moge wezen. Zijn personen
heeft hij ten leven kunnen opwek
ken. Na dit waardig en interessant
gebeuren, kreeg men een bewonde
renswaardige opvoering van „Pur-
cell's Dido and Aeneas" (1658
1695). De dramatische expressie is
feller geworden, 't koor had een
plaats gekregen, 't recitatief kreeg
meer karakter, en aan de melodie
voegde de componist coloratuur toe.
't Is fraaie polyphone muziek; adel
dom; verdiepte geest; melancholie en
romantiek kenmerken haar. De op
voering was prachtig, van enscénc-
ring en van décors; sierlijk de cos
tumes van Sophie Fedorowitsch.
Joan Cross heeft hier haar sporen
verdiend vooral als régissousc. De
kleuren waren in gedempte tinten
gehouden; de bewegingen waren bij
zonder soepel en gedistingeerd; de
groepen zeldzaam mooi. Misschien
zou een beetje meer licht in de grot
ten de heksen in hun bewegingen
duidelijker hebben gemaakt. Nog
maar zelden hoorden wij in 'n opera
noogst intelligente leiding van Benja-
was de bezetting goed, maar niet
excellerend door pracht van stem
men. Dat het doodsgezang van Dido
zo aangrijpend is, komt hieruit voort,
dat Purccll een basso ostinato op zo'n
voortreffelijke manier door steeds
verandered bovenstemmen weet te
bewerken. Het orkest speelde met de
nodige onderscheiding. Beide werken
stonden onder de zeer bekwame en
hoogst intelligent leiding van Benja
min Britten, sensitief kunstenaar zo
als men hem heeft leren kennen.
't Was een heel bijzondere en
mooie opvoering, een avond waarop
men veel heeft gezien en gehoord,
wat men nog niet meemaakte. Een
nit volle Schouwburg heeft de exe
cutanten heel hartelijk toegejuicht.
