3)e &2id6e6owfccmt
Geen evacuatie der Britten uit Perzië
Britse delegatie vertrok uitTeheran
Overleg te Parijs opgeheven
Queuille heeft er
genoeg van
Directeur: C. M. v. HAMEHSVELQ
Hoofdredacteur: L. C. J. ftOOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 22 JUNI 1951
42ste JAARGANG
No. 12314
Britten in Perzië:
„Wij gaan nog
niet naar huis
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 70826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. 1 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes t 1.50
Rechtervleugel
„dood"
r\E redekavelingen Duynstee—An-
U driessen (in voortgezette aanleg
van Van Voorst tot Voorst—De
Bruyn) zijn een nieuwe fase inge
treden, nu prof. Duynstee, blijkens
een artikel in de „Maasbode" van gis
teravond, zijn denkbeeld van een in
gebouwde „rechtervleugel" in de
K.V.P. heeft opgegeven. „Dit denk
beeld heeft nogal misverstand en
wantrouwen gewekt" en schrijft
de Nijmeegse rector magnificus, die
tot de ontdekking is gekomen, dat bij
de partijleiding „een groter openheid
bestaat, dan wij hadden vermoed" om
een juiste plaats in te ruimen aan de
geleverde „principiële critiek".
Over deze ervaring zou men zich
kunnen verwonderen. Het contact
van de rector met de K.V.P.-leiding
schijnt eerst kortelings tot stand te
zijn gekomen.... Doch de openhar
tige erkenning van zijn onjuist ver
moeden is te hoffelijk om er aanmer
king op te maken. Des te minder is
men daartoe geneigd, wanneer de Nij
meegse rector de beweegreden ont
hult, waarom hij de „nog ongeboren
rechtervleugel" eigenhandig de dood
steek geeft.
De instemming, welke zijn plei
dooien voor een andere koers in de
K.V.P.-poliitiek, heeft gevonden, is
voor de rector, en niet alleen voor
hem, onverwacht groot geweest:
„De zeer onverwachte omvang
van de instemming met de uit
geoefende critiek komt nu aan
de vleugel-theorie het effect
vastknopen, dat binnen eenzelf
de katholieke partij de arbeiders
tegenover de andere standen zou
den komen te staan. Dit onver
wachte effect is dermate beden
kelijk, dat wij, nu er goede kan
sen bestaan, dat het door mid
del van een rechtervleugel nage
streefde doel langs andere* we
gen wordt bereikt, genoemde
idee laten varen. Maar ter voor
komen van alle misverstanden
merken wij op, dat de K.V.P.-lei
ding in geen enkel opzicht het
terugnemen van de vleugel-idee
als conditie heeft gesteld voor
het te plegen overleg, ja zelfs in
het geheel niet over zodanige te
rugneming heeft gerept".
In een, op deze mededelingen aan
sluitende inleiding, tracht prof.
Duynstee tot „duidelijke gestalte" te
brengen, welke staatkundige rich
ting de juiste is. Halverwege het ar
tikel getuigt hij dat zijn visie „vaag
omschreven" is en verweert hij zich
bij voorbaat tegen de beschuldiging
van „phrasologie". Er ligt dus geen
onwelwillendheid in de beaming, dat
uit dit inleidend artikel een duide
lijke gestalte niet te voorschijn is ge
treden. Volmondig erkend wordt in
het artikel, dat het practïsch volstrekt
noodzakelijk was, om door collectieve
zekerheid de arbeidersstand te be
schermen tegen voortdurende of te
gen verergerende uitbuiting, doch
deze collectieve zekerheden zijn
slechts gerechtvaardigd „binnen de
grenzen van het minimaal-noodza
kelijke". Gaat men toch verder op
deze weg, dan dwaalt men af van de
juiste weg, welke er toe moet leiden
de arbeider te vormen tot een per
soon met verantwoordelijkheidszin.
Want alle plannen en voorzienin
gen in de collectieve sector bereiken
niet wat zo broodnodig is het
herstel van de zedelijke levenskracht.
Daarmede zal iedereen kunnen in
stemmen. Men kan nog zoveel rege
lingen treffen, het blijft een geraam
te als de goede geest afwezig of
slechts flauw aanwezig is. De schrij
ver weet, dat ook de K.A.B. zoekende
is op dit pad, doch acht het tragisch,
dat telkenmale meningsverschillen
ontbranden: „over projecten en
methoden, welke ook naar de die
pere overtuiging van de K.A.B. mij
len ver afstaan van de eigenlijke
problematiek". Deze verschillen van
inzicht raken echter niet aan de ge
meenschappelijkheid van visie op
wat uiteindelijk de enig mogelijke
oplossing is:
„De rechtse idee, welke tot ze
gepraal moge komen in de K.V.P.
is tenslotte geen andere dan die,
welke ook de K.A.B. inspireert,
al moge dan de K.A.B. de tijd
nog niet rijp achten om daaruit
practisch reeds thans de conse
quenties te trekken".
Men verdenke de Nijmeegse rec
tor niet van conservatisme in de ge
ijkte zin van het woord Herstel van
eigendom voor de arbeiders, inbou
wen van de mogelijkheid om in
eigen arbeidsmilieu mede te spreken
over de gang van zaken, bevorde
ring van de liefde voor vakbekwaam
heid en voor smaakvolle levensstijl
zijn onderwerpen, waarbij „elke Ka
tholiek in den lande van harte in
stemt met het moeizaam en vrucht
baar streven van de K.A.B." Prof.
Duynstee is geen reactionnair, maar
acht een voortzetting der collectieve
zekerheidsmethoden verwerpelijk
omdat daardoor zo hebben we bet
begrepen de ontwikkeling van de
menselijke persoonlijkheid wordt
geschaad. Er is dus geen sprake, zo
als men uit de eenzijdige heftigheid
der ontstane discussies hier en daar
zou kunnen opmaken, van een on
welwillende gezindheid tegenover de
sociale positie van de arbeiders
Prof. Duynstee beoogt eveneens de
verheffing van het Nederlandse volk
in zijn geheel. Hij graaft echter die
per, om te hoger te kunnen bouwen,
waartoe hij „dank zij de vruchtbare
MOSSADEQ KRIJGT VER
TROUWEN VAN PARLEMENT
rJ,ERWIJL DONDERDAG een men igte Perzen het centrale bureau van
de „Anglo-Iranian Oil Company" bestormde, de neon-verlichting af
rukte en andere vernielingen aanri chtte aan eigendommen van deze
olie-maatschappij, kreeg de Perzische premier Mossadeq in het parlement
een motie van goedkeuring voor zijn optreden inzake de oliekwestie.
Tezelfder tijd verklaarde de Engel se minister van buitenlandse zaken,
Morrison, in het Lagerhuis, dat de Britse regering geen ontruiming der
olievelden wenst. „Wij zullen zeker niet voor ontruiming van de olie
velden zorgen. Het is onze wens, dat de ambtenaren en technici van de
Brits-Iraanse Oliemaatschappij daar blijven" aldus Morrison.
Intussen is de delegatie van de Brits-Iraanse Oliemaatschappij, welker
besprekingen met de Perzische rege ring mislukt zijn, Vrijdagmorgen
vroeg per vliegtuig uit Teheran naar Lorden vertrokken.
Ingrijpen
Intern. Gerechtshof?
Engeland heeft Donderdag aan de
president van het Internationale Ge
rechtshof te Den Haag een telegram
gezonden, waarin gevraagd wordt,
dat het hof de Perzische regering zal
verzoeken elke maatregel tegen de
Brits-Iraanse Oliemaatschappij op te
schorten, totdat het Hof zich over de
kwestie heeft uitgesproken.
DE HOUDING VAN AMERIKA
De grote Amerikaanse oliemaat
schappijen buiten Perzië zullen de
Perzische regering geen hulp bieden
om de genationaliseerde olievelden te
bewerken, indien de Britse autoritei
ten verdreven worden, aldus hebben
functionarissen dezer maatschappijen
aan de pers meegedeeld.
De grote maatschappijen hebben
het Amerikaanse ministerie van bui-
enlandse zaken een desbetreffende
mededeling doen toekomen.
Tevoren had de minister van bui
tenlandse zaken, Acheson, verklaard,
dat de regering de Perzen er aan
blijft herinneren, dat zij voor grote
technische moeilijkheden zullen ko
men te staan, indien zij de industrie
zelf trachten te drijven. Men ziet in
deze verklaring van Acheson een
aanwijzing, dat het ministerie ver
trouwt, dat de grote Amerikaanse
oliemaatschappijen niet zullen trach
ten de taak van de Britse maat
schappij over te nemen. Naar ver
luidt heeft de Amerikaanse ambassa
deur Grady opdracht gekregen, het
de Perzische regering duidelijk te
maken, dat zij van de Verenigde
Staten geen ervaren technici of faci
liteiten kan verwachten voor de ge
nationaliseerde olie-maatschappij.
PERZISCH VERZOEK AAN
NEDERLAND
In weerwil van het feit, dat het
ministerie van Buitenlandse Zaken
ontkend heeft, dat Perzische verte
genwoordigers met de Nederlandse
regering onderhandelen over de aan
werving van Nederlandse deskundi
gen voor de Perzische olie-industrie,
verneemt A.P., dat de Perzische ge
zant in Den Haag, de heer Hossein
De troonsafstand
van koning Leopold
De Belgische premier, Pholien. zal
Vrijdagmiddag met afgevaardigden
der drie nationale partijen opnieuw
overleg plegen over het ceremonieel
van de troonsafstand van koning Leo
pold en over verscheidene kwesties,
welke door deze troonsafstand rijzen.
„Men schijnt het er over eens te
zijn, aldus „Le Soir", dat de koning
de titel van koning Leopold zal dra
gen en dat zijn zoon Alexander Prins
van Retie zal worden genoemd.
In verband met de toekomstige
verblijfplaats van koning Leopold en
zijn gezin zouden verscheidene plan
nen bestaan. Men zou bijv. het do
mein van Val Duchesse aan de Vorst-
laan te Oudergem, ter beschikking
van de koning willen stellen en de
koninklijke familie zou aan dit plan
veel aandacht schenken."
inspanningen van de K.A.B." de mo
gelijkheid dichter bij acht, dan veelal
wordt aangenomen. Er is dus geen
reden tot* verbetenheid of argwaan,
aangezien de aan het dagjicht getre
den meningsverschillen één en het
zelfde doel nastreven: de handha
ving van de menselijke persoonlijk
heid ih naar christelijke verheffing.
Daarom lijkt het ons minder goed
gekozen, dat prof. Duynstee herhaal
delijk spreekt over de „rechtervleu
gel" of „rechtse idee". Tegenover
rechts staat links, welk onderscheid
een politieke bijsmaak heeft en aan
het wezen van de meningsverschil
len een veel te scherp karakter
geeft. In wezen is er onder de Neder
landse Katholieken een grote mate
van eensgezindheid, welke duidelijk
te voorschijn is getreden in de onwil
en afkeer*van een politieke splitsing.
Navab zich tot het ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft gewend
over het indienst nemen van Neder
landse oliedeskundigen door de
Iraanse regering.
Een woordvoerder van Buitenlandse
Zaken vertelde, dat Iran reeds vele
maanden geleden de V. N. om olie
deskundigen gevraagd had en dat dit
verzoek doorgestuurd was aan de di
verse landen ,met inbegrip van Ne
derland, waar het verzoek bestudeerd
wordt
De woordvoerder zei, aldus A.P.,
dat de Nederlandse regering geen
Nederlandse oliedeskundigen zou
weerhouden naar Iran te gaan en
ook visa zou verstrekken aan de le
den van een eventuele Iraanse mis
sie, welke, naar verluidt, in Neder
land deskundigen wil aanwerven.
HET LAGERHUISDEBAT
De plaatsvervangende leider dei*
oppositie in het Lagerhuis, de oud-
minister Eden, heeft gisteren in het
Lagerhuis gezegd, dat een Britsfc
evacuatie van de olievelden ramp
zalig zal zijn. Maar als de Britteji
verzocht werd in Perzië te blijveif,
was het de onontkoombare taak van
de regering alle noodzakelijke maat
regelen te treffen om hen te be
schermen.
Verklarend, dat Perzië zou instor
ten als de inkomsten uit de olie om
welke reden dan ook ophielden, zei
Eden, dat de Toedeh-partij rustig
wachtte om de macht over te nemen.
En wat in Perzië gebeurde zou on
middellijke terugslag hebben op het
gehele Midden-Oosten en daarbui
ten.
Duncan Sandys, de schoonzoon van
Churchill, zei, dat er geen twijfel
over bestond, dat Rusland verdrags
rechten had om troepen Noord-Per-
zië te laten binnenrukken, als En
gelse troepen in Zuid-Perzië landden.
Doch als er gekozen moest worden
tussen het verdelen van Perzië en
en het overlaten aan Russische heer
schappij van het gehele land zou de
minst kwade keuze de verdeling
zijn.
„Engeland betwist Perzië het recht
niet. souvereine rechten uit te oefe
nen, waartoe zij eventueel het recht
zou hebben", aldus zeide minister
Morrison", De actie, die de Perzische
minister-president tegen de maat
schappij schijnt te willen voeren, is
echter niet de wettige uitoefening
van die rechten. Het is geen natio
nalisatie, het is onteigening" Morri
son noemde Mossadeq „niet 'n link
se socialist of iets dergelijks, doch
een reactionnair. Hij behoort tot een
welgestelde klasse, die door de wer
kende bevolking van dat land in
stand wordt gehouden" „Het kan
best zijn. dat Mossadeq wind gezaaid
heeft en een communistische wer
velstorm zal oogsten" zo voegde
Morrissen hieraan toe.
De uit vijftien leden bestaande
missie van de Anglo Iranian Oil
Company, die in Perzië heeft trach
ten te onderhandelen met de Iraan
se regering over de voorgenomen
nationalisatie van de maatschappij,
is vanochtend op doorreis naar Lon
den op Schiphol geland. De Engelsen
maakten de reis met een gecharterd
toestel van de K.L.M.
De leider van de missie, de heer R.
Jackson, deelde mede:
„Het is mijn vaste overtuiging, dat
elke kans op een vergelijk of op on
derhandelingen volledig is uitgeslo
ten, zolang deze regering van Mos
sadeq aan het bewind blijft. Zij is
bezig haar land volkomen te ruine
ren. Onze voorstellen hielden toch in
dat Perzië een financieël welvarend
land zou worden".
Over de gemelde onlusten zeide de
heer Jackson: „Deze zijn natuurlijk
zeer ernstig. Tot nu toe hebben ze
echter nog geen uitgesproken ge
vaarlijk karakter gedragen. Wat hier
uit in de toekomst zal voortvloeien,
kan uiteraard nog niet voorzien
worden"
Uit het feit, dat verschillende be
dreigingen, zoals o.a. het afsluiten
van de afvoerpijpleiding, niet tot uit
voering zijn gebracht, zeide de heer
Jackson een aanwijzing te zien, dat
de Perzen zelf ook zeer weinig voe
len voor een stagnatie van het be
drijf, op de welvaart waarvan hun
gehele land toch steunt. Hij zeide het
eens te zijn met de politiek van de
Engelse regering om de Britse em
ployés zo lang mogelijk ter plaatse
te laten blijven. Of dit echter door
de ontwikkelingen mogelijk zal blij
ven, valt te betwijfelen. „Eén ding
staat vast", zo zeide de heer Jack
son, „als onze mensen vertrekken,
blijft er geen enkele werkelijke des
kundige over en is het bedrijf tot on
dergang gedoemd".
Praten der plaatsvervangers doelloos
jLIET HEEFT GEEN ZIN meer langer te Parijs te vergaderen. Tot die
conclusie zijn de Westerse mogendheden gekomen en daarom is het
overleg van de plaatsvervangende ministers van Buitenlandse Zaken
van de „Grote Vier" gisteren afgelopen. Het einde kwam na vier maan
den vergaderen op de 74ste zitting van de conferentie te Parijs, die was
belegd om een agenda op te stellen voor een bijeenkomst van de minis
ters van Buitenlandse Zaken van de Grote Vier, Het Westen, dat tot
tweemaal toe met een rechtstreeks beroep op het Kremlin poogde de
plaatsvervangers over het dode punt heen te helpen, heeft een eind ge
maakt aan het overleg in Parijs, maar de deur opengelaten voor een
eventuele bijeenkomst van de ministers zelf.
NU LANGS DIPLOMATIEKE WEG.
De Westelijke plaatsvervangers
hebben de Russische afgevaardigde
meegedeeld, dat „het geen zin heeft"
de besprekingen voort te zetten. Aan
de verklaring wordt toegevoegd, dat
de Westelijke mogendheden haar
uitnodiging aan de Sowjet-Unie om
aan een conferentie van ministers
van Buitenlandse Zaken deel te ne
men, handhaven. „De drie regerin
gen spreken de hoop uit, dat de Rus
sische regering bij nadere beschou
wing de mogelijkheid zal weten te
vinden haar aanvaarding van de uit
nodiging langs diplomatieke weg
over te brengen", zo wordt in de
verklaring gezegd.
Gromyko, die niet goed wist wat
hij met de verklaring aan moest,
vroeg: „Wil dit zeggen, dat er ver
der geen vergaderingen van de
plaatsvervangers gehouden zullen
worden." De Britse plaatsvervanger
Ernest Davies antwoordde: „Ja".
STERREN VOOR ATOOMPROE-
VEN. De gebouwen, die dezer da
gen op het bedrijf voor atoomener
gie te Ellenton aan de Savannah-ri-
vier in Zuid Carolina gereed zijn ge
komen, hebben een merkwaardige
vorm. Zij zijn geheel van staal en
beton vervaardigd; de vleugels me
ten 90 x 18 meter. Het bedrijf, dat
veel gelijkt op dat te Hanford, zal
ingericht worden voor werkzaamhe
den, zowel op het gebied van de wa
terstofsplitsing als het splitsen van
andere atomen.
Het bedrijf met de stervormige
gebouwen gezien van de lucht uit.
HET SPELLETJE IS UIT.
Westerse waarnemers te Parijs
verwachten geen verslechtering in
dc betrekkingen tussen Oost en West,
nu de besprekingen der „plaatsver
vangers" zijn beëindigd.
Zodra het duidelijk werd, dat Rus
land via de besprekingen der plaats
vervangers er vooral naar streefde
de tenuitvoerlegging van de verdedi
gende maatregelen der Westerse mo
gendheden te belemmeren, zowel
wat betreft West-Duitsland als aan
gaande de organisatie van 't Noord-
atlantische verdrag, hebben de Wes
terse afgevaardigden het ernstig be
twijfeld of het mogelijk zou zijn te
Parijs tot resultaten te komen.
Westerse waarnemers zijn van me
ning, dat het er de Sowjet-Unie, nu
zij er niet in was geslaagd de Wes
terse mogendheden te verplichten af
te zien van hun verdedigingsmaat
regelen, vooral om propagandadoel
einden om te doen was de conferen
tie der plaatsvervangers te doen
voortduren.
Van het Koreaanse
front
Twee vliegtuigen hebben Vrijdag
ochtend vroeg stellingen der verbon
denen in de omgeving van Tsjorwon,
in de centrale frontsector, met bom
men, raketten, benzinebommen cn
vuur van boordwapens aangevallen.
De vliegtuigen wierpen zeven hoog-
explosieve bommen uit.
De Amerikaanse regering heeft de
secretaris-generaal der V.N. Donder
dag verzocht een beroep te doen op
de leden-landen, die hun steun heb
ben gegeven aan de actie in Korea,
maar nog geen bijdragen aan land
strijdkrachten hebben geleverd, troe
pen te verschaffen naar hun ver
mogen.
DERDE NEDERLANDSE
AANVULLINGSDETACHEMENT
NAAR KOREA.
Midden Juli zullen van Rotterdam
uit met het troepentransportschip
„Generaal Mc Rae" wederom Neder
landse vrijwilligers naar Korea ver
trekken. Dit is het derde aanvullirigs-
detachement. Met hetzelfde schip zul
len 250 Belgische Korea-vrjjwilU»°«s
meereizen.
OPMARS DOOR DE RIJSTVELDEN.
De terrcinmoeilijkhedcn, die dc
Verbonden Strijdkrachten in Korea
te overwinnen hebben zijn vele. Hier
zien we infanteristen in lange rij
door een gebied van rijstvelden
trekken tijdens hun opmars.
Wat gij niet wilt
dat u geschiedt
De leiders der thans genationali
seerde Britse staalindustrie, die ook
in de voormalige particuliere bedrij
ven leidende functies hadden, heb
ben geweigerd hun organisatie voor
de aankoop van grondstoffen aan de
regering over te dragen. Vele onder
delen van dc genationaliseerde staal
industrie worden nog beheerd door
de „Vereniging van vroegere eige
naren van staalbedrijven". De Britse
minister van bevoorrading Strauss
heeft in een rede te Margate, in het
graafschap Kent, gedreigd dat hij
mogelijk „drastische maatregelen"
tegen de weigerachtige voormalige
staalmagnaten zal nemen.
De Franse premies Queuille heeft
Donderdag bij een onderhoud met
een van de leiders der onafhankelij
ke republikeinen, de herkozen afge
vaardigde Temple, verklaard, dat hij
niet de functie van premier in het
nieuwe kabinet zal aanvaarden. Hij
is overwerkt en heeft enige tijd rust
nodig.
Temple sprak na zijn onderhoud
met Queuille als zijn persoonlijke
overtuiging uit, dat het noodzakelijk
is, dat alle fracties, die aan de rege
ring willen deelnemen, snel tot een
onderling accoord komen.
Hij deelde dc mening van Queuille,
dat een meerderheid voor de rege
ring in de nieuwe Nat:cr.ale Verga
dering mogelijk is.
PETAIN BLIJFT OP JEU.
De 95-jarige gewezen maarschalk
van het Franse leger Philippe Pé-
tain, wiens levenslange gevangenis
straf door de Franse regering is ge
wijzigd in „internering in een zieken
huis", zal het eiland Jeu, waar hij
nu reeds zes jaar verblijf houdt, niet
verlaten. Zijn verdediger, Jacues
Isorni, die tot lid der Franse Natio
nale Vergadering is gekozen met als
enig programma dc leus „Pétain op
vrije voeten", verklaarde Donderdag
avond, dat 'hij zal pogen op het eiland
een villa te vinden, geschikt om als
verblijfplaats van Pétain te dienen.
Een dergelijke villa zou administra
tief worden beschouwd als te vallen
onder het gebied van het militaire
zikenhuis te Nantes. Pétain zou daar
dan zijn laatste levensdagen, in ge
zelschap van zijn vrouw, geneesheer
en verpleegster, doorbrengen.
„Glimlachend laat zich het moeilij
ke gemakkelijker dragen."
