S)e CeidóeSoma/tit
De verkiezingen in Frankrijk geven
weinig verandering
De stembus stoofde
Marianne
een Gaulle
LEVEN IN DE
BROUWERIJ
Nieuwe kieswet brengt uitkomst
DE GAULLISTEN DOEN
HUN INTREE
Geallieerde opmars staat sti|
MARIANNE'S
STEMBUS
Teheran dreigt oliemaatschappij
DINSDAG 19 JUNI 1991
42ste JAARGANG
No. 12311
Directeur: C M. v. HAMEKSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. wf 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. leleloontjes 1 1.50
WOLGENS de mening van enige
nieuwere geschiedschrijvers is
onze nationale vrijheids-oorlog
met enig vertoon de „Tachtig-jari
ge'1 genoemd ontstaan uit woede
over de verzwaarde belastingdruk.
Vele andere, en edeler, gevoelens
speelden bij het uitbreken van de
opstand een rol, maar het was de
„tiende penning", welke de vrij
heidsdrang aanzette tot een vrij
heidsoorlog. Ook in de Kath. Volks
partij beleven we de laatste maan
den een rebellie, waarbij vele be
zorgdheden tot uiting komen over
voortschrijdende socialisering en
collectivering, doch waarvan de
voedingsbodem gelegen is in de
zware, inderdaad lood-zware, belas
tingdruk, waaronder de midden
groepen gebukt gaan.
Deze groepen menen, dat de K.
V.P. te veel de „arbeiders" naar de
ogen moet zien en anderer belan
gen min of meer verwaarloost.
Reeds lang heerste er ontstemming
in de midden-groepen van de ka
tholieke bevolking.
Het is met zulk een ontstemming
precies als met de liefde, waarvan
een liedje zingt, dat ze des te hevi
ger gloeit naarmate zij verborgen
wordt gehouden.
Daarom heeft de rector-magnifi-
cus van de Nijmeegse Alma mater,
prof. dr. F. Duynstee, er goed aan
gedaan in een reeks artikelen in de
„Maasbode" als voorvechter van de
zich weggedrongen achtende mid
dengroepen op te treden, en het hart
naar buiten te keren.
Het is voor het welzijn van de K.
V.P. en dus voor het welzijn van de
Nederlandse Katholieken en dus
voor geheel Nederland, van welks
bevolking zij zulk een voornaam en
lending-gevend bestanddeel vormen,
veel beter, dat wat er gist en broeit
naar de oppervlakte komt, dan dat
er in beperkte en besloten kringen
over gemopperd wordt, een mopper
partij, welke door het schone woord
kankeren wordt gedekt.
Bij zulk een uitbarsting van opge
kropte tegenzin wordt over en weer
wel eens een te felle toon aangesla
gen, maar daarover behoeft men
zich niet benauwd te maken. Zo
lang reeds werd er gezucht, dat het
in de K.V.P. kalmpjes en bedaard
toeging, te kalm en te bedaard om
veel belangstelling en geestdrift te
wekken. Met name bij jongere
mensen, niet, die graag wat meer
leven in de brouwerij, wensen, niet
om wille van de brouwerij, doch om
wille van het leven.
Met een Frans spreekwoord zou
men kunnen zeggen, dat het lawaai
het goede niet brengt en het goede
geen lawaai maakt, maar enige sen
satie kunnen we niet ontberen. Voor
deze prikkeling der belangstelling
hebben de publicaties van prof.
Dunstee gezorgd. De rector-magnifi-
cus wilde een K.V.P. met vleugels,
maar vond onmiddellijk tegenstand,
omdat een dergelijke gevleugelde
partij theoretisch wel kan worden
gewrocht, doch in de practijk neer
komt op een splitsing. Een derge
lijke spitsing wenst ook prof. Duyn
stee niet.
De politieke eenheid der Neder
landse Katholieken is een niet hoog
genoeg te waarderen goed, maar of
alle medestanders van prof. Duynstee
zo huiverig zijn van een nieuwe
partij-vorming?
Het is daarom toe te juichen, dat
nu open kaart v/ordt gespeeld en de
grieven geuit zullen worden, ontleed,
weerlegd, of weggenomen kunnen
worden. Weliswaar was er steeds
overvloed van gelegenheid grieven
te uiten, want men kan de K.V.P.
niet verwijten, dat zij ondemocra
tisch van opbouw en samenstelling
is Doch het opvallende is, dat juist
de middengroepen, die nu opstandig
zijn geworden, nauwelijks een po
ging deden hun stem te laten weer
klinken en geen neiging toonden in
de werkdadigheid van de K.V.P. aan
deel te nemen.
Herhaaldelijk is op de trom gerof
feld, om de midden-groepen tot po
litieke belangstelling te wekken
en plotseling is het wonder gebeurd.
Geboren uit de verdrukking, even
als de „Tachtigjarige".
Kostelijk was het, dat de heer
Boersma, hoofdbestuurslid van de
K.A.B., die de landdag van de St.
Adelbert-vereniging bijwoonde, ver
klaarde, dat deze vergadering hem
deed denken aan de „romantische
tijd" van de K.A.B., toen ook deze
vechten moest. Hij vond de tot uiting
gebrachten ontstemming een ge
zond verschijnsel en daarin zijn
we het met hem eens. Meer dan met
de voorzitter van de K.A.B.. de heer
A. V. de Bruijn, die Zondag te Oos
terbeek onmiddelijk, in antwoord op
de toespraak van de St. Adelbert-
voorzitter, het dreigement uitte: „In
dien men de tijd rijp acht de katho
lieke arbeiders te isoleren, dan zij
gezegd, dat we dit isolement als K.
A.B. en K.A.B'ers consequent wil
len aanvaarden.... Zou men haar
willen isoleren dan zal zij zelf hun
boontje doppen". Maar ook deze re
actie is, in het licht-ontvlambaar ge
moed van de heer A. C. de Bruyn,
weer begrijpelijk, en heeft ook op de^
de „gearriveerde" stemming onder de
KA.B.'ers misschien weer een goe
de uitwerking.
Het lijkt echter beter, nu de eerste
nonnades zijn uitgewisseld, nietl
y^LLE UITSLAGEN van de Franse algemene verkiezingen van Zondag
j.l. zijn nog niet bekend, maar de reeds bekende cijfers geven reeds
een overzichtelijk beeld van de situatie.
Om 2 uur in de nacht van Maandag op Dinsdag was de officieuze verde
ling van 599 der 627 zetels als volgt:
Gaullisten 111 zetels; Communisten 100; Socialisten 100; M.R.P. 78; Ra
dicalen 86; Gematigden en conservatieven 103; andere partijen 21.
P6rC6ntclQ6S waarin zij verklaart, haar voornaam
ste actie voortaan niet meer in de
volksvertegenwoordiging, doch aan
het arbeidsfront te zullen voeren.
„Vele leden der nieuwe Nationale
Vergadering zijn op onjuiste wijze
gekozen. Zij kunnen in het geheel
niet als vertegenwoordigers van het
volk, die zijn wil tot uiting brengt,
worden beschouwd. Nu de werkende
klasse en de democratische krachten
beroofd zijn van hun recht op een
rechtvaardige vertegenwoordiging in
de volksvertegenwoordiging, zullen
zij de parlementaire zwendel der ver
kiezingen beantwoorden met andere
middelen van actie onmisbaar bij
het verdedigen van looneisen, het
verzekeren van de vrede en het be
halen van de overwinning door de
In percenten uitgedrukt was de
stemmenverhouding, voorzover be
kend ,als volgt: Communisten 25.76%,
Gaullisten 20,84%, Socialisten 15,15%,
M.R.P. 12,18%, Radicalen 9,92%, Ge
matigden 11,98%.
De rest van de stemmen viel ten
deel aan kleinere groeperingen, afge-
van een aantal ongeldig uitge
brachte stemmen.
DE SLAG IN HET PARLEMENT.
Op het hoofdkwartier van de R.P.
van generaal de Gaulle gaven
functionarissen Maandagavond uiting
aan hun verlangen naar het beginnen
van ,.de slag in het parlement". Met
het doel het Gaullistische programma
van „revolutionnaire hervorming van
het regeringsstelsel" te kunnen uit
voeren. „Wij hebben de eerste slag
gewonnen en wij maken thans deel
uit van de Nationale Vergadering",
aldus één der functionarissen. „Nu
moeten wij onze kracht in de volks
vertegenwoordiging aanwenden om
ons programma uitgevoerd te krij
gen".
De Franse communistische partij
heeft een communiqué uitgegeven,
ware democratie", aldus het commu
niqué der Franse communistische
partij.
DE MARKTREACTIE.
De onmiddellijke reactie van de
wereldmarkt op de Franse verkie
zingsuitslagen was een koersstijging
voor Franse effecten en een daling
van de noteringen op de vrije goud-
markt. Dit was de eerste terugslag
op de zwenking naar rechts van de
Franse kiezers. De vorige week had
den de Franse goud gekocht met het
oog op de mogelijkheid, dat zich een
zwenking naar links zou voordoen,
doch gisteren gingen zij weer tot ver
kopen over.
Te Jambes, bij Namen, zijn drie
arbeiders van een kruitfabriek ten
gevolge van een ontploffing omgeko
men. Talrijke personen zijn gewond.
De ruiten zijn ver in de omtrek ver
brijzeld. De fabriek zelf stortte in.
De ontploffing was 15 tot 20 kilo
meter in de omtrek te horen. Naar
schatting bedraagt de schade onge
veer 3,000.000 fr.
Dp de Amerikaanse ambassade te
Havanna heeft men de lijken gevon
den van twee wachten, die met een
'vuurwapen waren neergeschoten.
Er zijn geen nadere bijzonderheden
bekend.
met dergelijk groot en grof geschut
voort te gaan. Er worden door een
zijdige belichting en beklemtoning
tegenstellingen geschapen, welke in
feite niet aanwezig zijn, behalve wel
licht bij een geringe groep behoud
zuchtige Katholieken, die iedere
progressiviteit schuwen en van de
sociale leer, door de pausen van Ro
me voorgestaan en aanbevolen, nooit
gehoord, of zoal gehoord, nooit veel
begrepen hebben. Een Katholieke
partij, die de encyclieken tot richt
snoer neemt van haar streven, is nog
lang niet aan het einde van de pro
gressie naar betere sociale verhou
dingen. Echter is ook uitdrukkelijk
iii die zendbrieven neergelegd een
hartelijke, christelijke samenwer
king en samengaan van alle groe
pen. Meent een bepaalde groep in
het nauw te komen, laat zij haar be
zwaren uitdragen, om in overleg tot
oplossing van de moeilijkheden te
komen. De K.V.P. toont zich, blij
kens een communiqué, bereid tot
herziening van haar samenstelling
waar nodig en „eventueel" tot het
vormen van nieuwe organen.
Deze kans, welke de middengroe
pen zovele jaren voorbij lieten gaan
door eigen laksheid, moeten zij aan
grijpen. Zij moeten niet aan de wal
blijven staan en critiseren. Indien
bereikt zou worden, dat de midden
groepen, en met name de intellec
tuelen, in het politieke leven zou
den worden opgenomen, behoeft
men over de ontbrande strijd niet
bezorgd het hoofd te schudden of
er zich heftig tegen te weer te stel
len in deze of gene richting. Men
moet er zich niet om verkneukelen,
dat er ruzie is, maar wel kan men
zich er over verheugen, dat de
kalmte even door elkaar wordt ge
schud en de ebbe van de politieke
belangstelling eindelijk weer eens
tot vloed stijgt. Een gezin, waarin
alle huisgenoten ja en amen plegen
te zeggen, kan zeer voorbeeldig,
hóógst voorbeeldig zijn, maar is zo
saai, zo on-menselijk saai....
GAAN CHINEZEN WEER AANVALLEN?
jV/IAANDAG werd de geallieerde opmars in Korea bijna op het gehele
front door de Noordelijke tegenaanvallen opgehouden. De Noorde
lijken hebben zich in voor verdediging geschikt gbied ingegraven en
hun luchtmacht is ongewoon actief. Slechts in het Oostelijk deel van het
centrale front boekte de geallieerde infanterie een terreinwinst van drie
K.M. De sterker wordende tegenstand geeft voedsel aan de geruchten,
dat de Noordelijken langs het gehele front een tegenoffensief voorberei
den, mogelijk deze keer ondersteund door de luchtmacht. Volgens geruch
ten zou het offensief op 25 Juni, het begin van de oorlog in Korea, be
ginnen. Bekend is, dat de Noordelijken bij voorkeur op belangrijke data
acties beginnen.
PJONGGANG NIET BEZET.
In frontlinieberichten van het acht
ste Amerikaanse leger werd Maandag
medegedeeld, dat strijdkrachten der
communisten nog steeds Pjonggang,
de top van de „verdedigingshoek" der
Noordelijken in de centrale frontsec
tor, in- en uittrekken. Zoals gemeld
zijn de verbondenen dit knooppunt
van wegen en spoorwegen vorige
week binnengerukt, doch zij hebben
het niet bezet.
De communistische strijdkrachten
hebben, sinds het begin van het ge
allieerde tegenoffensief, geen aanval
len op grote schaal meer uitgevoerd.
Berichten, meldende, dat de commu
nisten de „verdedigingsdriehoek"
weer zouden hebben bezet, werden
Maandag in het hoofdkwartier van
het achtste Amerikaanse leger als
„schromelijk overdreven" betiteld.
Generaal Sams, die in Maart j.l.
achter de Noord-Koreaanse linie een
onderzoek heeft ingesteld naar de
juistheid van de berichten, die geval
len van pest meldden in Noord-Ko-
rea, heeft Maandeg op een perscon
ferentie verklaard, dat de Noordelij
ke soldaten hebben te lijden door
pokken en vlektyphusepidemieën. Hij
zei, dat de Noord-Koreanen bijna
Z. H. de Paus heeft hedenmorgen
de Westduitse bondskanselier,
Konrad Adenauer, in particuliere
audiëntie ontvangen.
De rooms-katholieke bondskanse
lier werd ontvangen met het ceremo
nieel, dat voor staatshoofden gebrui
kelijk is.
geen geneeskundige faciliteiten had
den. Inenting zou de Amerikaanse
soldaten beschermen, aldus generaal
Sams, en het leger had zes millioen
Zuid-Koreaanse burgers ingeënt.
IJRBMIER HENRI QUEUILLE
heeft Maandagavond tegenover
journalisten verklaard: „Ik geloof,
dat de nieuwe meerderheid van de
partijen der „derde macht" plus de
Onafhankelijken in staat zal zijn het
land te regeren". Hij zei voorts:
„De politiek van de regering op het
internationale front is door het volk
van Frankrijk goedgekeurd en wij
zullen in staat zijn onze betrekkin-
gen met de andere democratische
landen te versterken".
Zo ziet het er inderdaad naar uit. j
De Franse verkiezingen van Zon-
dag hebben geen radicale wijziging j
opgeleverd althans niet een
0 zodanige, welke zich had
kunnen weerspiegelen in
een wijziging van de regering en
het regeringsbeleid. In grote lijnen
blijft het waarschijnlijk wel bij
het oude.
Vóór de verkiezingen werd Frank
rijk geregeerd door de z.g. „derde
macht", een combinatie van socialis
ten, radicalen en de M.R.P. (te ver
gelijken met onze K.V.P.). Heel erg
homogeen was deze combinatie niet,
getuige de kabinetscrisissen, maar
RIDDERS TREKKEN DOOR DUN-
STER. In het Engelse plaatsje
Dunster in Somerset worden ter ge
legenheid van het Festival of Britain
Middeleeuwse spelen opgevoerd, die
zeer vele bezoekers trekken. De
voorstellingen vinden plaats in de
hoofdstraat met als achtergrond het
eeuwenoude marktgebouw.
Koene ridders, die aan de spelen
deelnemen, trekken door de hoofd
straat. Vooralsnog schijnt van strijd
lust geen sprake te zijn.
PERZISCHE REGERING IN GELDNOOD
te voldoen aan de Perzische eisen tot contante betaling, zal de Per
zische regering Woensdagochtend de raffinaderij van de maatschappij
overnemen", dreigde de commissie voor de nationalisatie gisteren. „Ten
zij de Anglo-Iranian aan onze eisen tegemoet komt, zullen wij de lei
dingen afsluiten, zodat zij geen druppel olie meer kan leveren".
Het Amerikaanse persbureau Asso- een onderdeel zijn van een algemeen
ciated Press vernam gisteren te Lon- tegenvoorstel, dat gedaan zal worden
den, dat de Britse regering en de
maatschappij bereid zijn om Perzië
een bedrag van tien millioen pond
aan te bieden om een regeling van
het geschil mogelijk te maken. Het
aanbod om dat bedrag te betalen, zou
VOOR HET GEVAL.Hoewel
er nog geen officiële voorbereidin
gen worden getroffen voor het we
derom in dienst stellen van de Ber-
lijnse luchtbrug dit met het oog
op de beperkingen, welke de Sov
jet autoriteiten voor de doorvoer
hebben ingesteld worden op het
vliegveld van Frankfort de enorme
C82 machines, de „vliegende
vrachtauto's van de Amerikaanse
Luchtmacht" geheel nagezien. Voor
het geval dit nodig mocht blijken
kunnen deze toestellen dan onmid
dellijk voor het transport van goede
ren worden ingeschakeld.
Technisch personeel van de Ame
rikaanse Luchtmacht bezig met het
nazien van de „vliegende vracht
auto's".
in antwoord op de Perzische eis, dat
de maatschappij 75 pet. van haar in
komsten (na aftrek van de productie
kosten) aan Perzië zal afdragen.
De Britse regering gaat er bij haar
aanbod tot contante betaling van uit,
dat Perzië geld nodig heeft en graag
tot een regeling over de olie wil ko
men. De Perzische regering zou na
melijk niet in staat zijn om het leger
en de ambtenaren op tijd te betalen.
De Perzische regering heeft een
nieuw middel gevonden om de En
gelsen dwars te zitten. Zij heeft de
plechtigheid van de ondertekening
van een overeenkomst over de bur
gerlijke luchtvaart uitgesteld. Een
reden voor het uitstel werd er niet
gegeven en het uitstel werd pas een
half uur voor de ondertekening be
kend gemaakt.
Van practisch belang is het al of
niet ondertekenen van de overeen
komst niet. Toestellen van Britse
maatschappijen zullen boven Perzië
blijven vliegen, overeenkomstig een
voorlopige regeling, welke al enige
jaren van kracht is.
Britse diplomaten te Teheran ver
onderstellen, dat het uitstel bedoeld
is als een vorm van druk op Enge
land bij de onderhandelingen over het
olie-geschil.
BRITSE ANTWOORD AAN DE
SJAH OVERHANDIGD.
De Britse ambassadeur in Pezië, sir
Francis Shepherd, heeft Dinsdagmor
gen een onderhoud met de sjah ge
had, waarin hij deze op de hoogte
stelde van het Britse antwoord op de
Perzische eisen in zake de inkom
sten uit de olie-industrie.
Het formele antwoord van Enge
land zal Dinsdagavond op de bijeen
komst van de delegatie van de Brits-
Iraanse oliemaatschappij en de Perzi
sche regering worden overhandigd.
Van officiële Perzische zijde werd
Dinsdag meegedeeld, dat de Perzi
sche minister van financiën, Ali Va-
rasteh, als leider van de Perzische
delegatie is afgetreden „wegens zijn
slechte gezondheidstoestand".
Welingelichte Perzische kringen
zeiden echter, dat hij niet tevreden
was met de „beperkte macht", die hij
als hoofd van de delegatie bezat.
men hield aan elkaar vast, omdat
het wel moest Na de verkiezingen
van Zondag staat de „derde macht"
nog overeind, mede dank zij de
werking van de nieuwe kieswet
(evenals in Italië), maar zij is er niet
zonder kleerscheuren vanaf geko
men Speciaal de M.R.P. heeft heel
wat stemmen aan de Gaullisten moe
ten afstaan, die nu voor het eerst BlS
officiële partij in het parlement ver
schijnen. Tot nu toe kende men er
alleen sympathiserenden met de
Gaulle, die nu eens met hun eigen
officiële partij meestemden dan
weer niet. Maar nu zij als één par
tij optreden, zullen zij ongetwijfeld
een afgebakende houding aannemen.
De „derde macht" kan zich daarte
genover handhaven, als zij het op
een accoordje gooit met de z.g.
gematigden, v/at weer nieuwe
compromissen betekent en weer
meer water in de wijn.
WANNEER MEN in aanmerking
neemt, dat de Gaullisten nu het
parlementsgebouw binnen marche
ren en aan de andere kant de com
munisten een gevoelig verlies aan
zetels hebben te boeken, kan men
spreken van een zwenking naar
rechts. Maar of dat z'n uitdrukking
zal vinden in het regeringsbeleid, is
nog de vraag, omdat zoals gezegd
de „derde macht" het toch zal
moeten doen. Maar het zwaarte
punt van de oppositie is althans
verschoven van links naar rechts.
De communisten zijn zwaar ge
havend uit de bus gekomen. Niet
zozeer in stemmenaantal, maar door
de uitwerking van de nieuwe kies
wet, in zetels. De nieuwe kieswet
(vlak vóór deze verkiezingen aan
genomen) maakte het nl. moge
lijk, dat verschillende partijen, bin
nen een district haar lijsten verbon
den. Indien op de verbonden lijsten
de absolute meerderheid der stem
men werd uitgebracht, betekende
dit dat alle zetels aan die verbon
den lijsten werden toegewezen. Dit
heeft voor de communisten, die
geen bondgenoten hadden om hun
lijsten te verbinden, zeer destruc
tief gewerkt. Zij gingen zeer be
langrijk in zeteltal achteruit, hoe
wel zij de sterkste partij bleven.
Zanzelfsprekend steken de commu
nisten hun toorn niet onder stoelen
of banken. Terwijl de Gaullisten nu
blakend van ijver de „slag in het
parlement" willen gaan winnen,
dreigen de communisten juist met
een verhoogde activiteit buiten het
parlement
En of de toestand in Frankrijk er
op die manier beter op zal worden,
is een vraag, welke wij niet met
een gerust 1 art kunnen beantwoor
den.
Drie straaljagers van het type
Gloster Meteor zijn hoven de Britse
vliegbasis Biggin Hill binnen tien
minuten neergestort. De drie piloten
zijn om het leven gekomen.
De eerste Meteor stortte kort na
het opstijgen neer. Tien minuten la
ter kwamen op dertig meter hoogte
twee straaljagers boven de basis in
botsing. Enige ogenblikken voor het
ongeluk bevond Winston Churchill
zich op het vliegveld.
M wat indruk op ons maakt, be
vindt zioh in ons zelf.
