Bezorgdheid over de ontwikkeling van
het Katholieke leven in Nederland
Politieke eenheid is en blijft noodzakelijk
Bond zonder Naam telt 20.000
nieuwe leden
„Nationale Reserve'' zal niet
ontbonden worden
SXoAie in de schaduw van Djenchis Khan
ZONDER
SCHULD
MAANDAG 18 JUNI 1951
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 3
Meer ruimte voor
critiek
Meer belangstelling
voor politiek
De St. Adelbertvereniging, heeft
Zaterdag in Den Bosch een landdag
gehouden, waarop de voorzitter, mr.
F. J. G. baron van Voorst tot Voorst
een rede heeft gehouden, waarin hij
critiek uitoefende op enkele ver
schijnselen in de politieke en maat
schappelijke sfeer van het Katho-
leven in Nederland. De spreker wees
op uitlatingen in woord en geschrift,
die zeer somber stemmen, omdat zij
op strijd wijzen.
(Voornamelijk, doch niet alleen,
wordt hierbij gedoeld op een reeks
artikelen in „De Maasbode" van de
hand van prof. Duynstee, waarin op
de vorming van een „conservatieve"
vleugel in de K.V F. werd aange
drongen. Deze artikelen lokten be-
strijdign uit van de voorzitter der
K.V.P., de heer Andriessen, en van
de fractie-voorzitter, prof. Romme.
die dezer dagen zo ver ging, dat hij
prof Duynstee, rector-magnificus
van de Nijmeegse universiteit ervan
beschuldigde de politieke eenheid
van Katholieken in Nederland te
willen verscheuren, een beschuldi
ging, welke de rector-magnificus
„verbijsterd" verre van zich afwees!
Wij zien, aldus de voorzitter der
St. Adelbertvereniging, dat onze zus.
terorganisatie, de K.A.B., is uitge
groeid tot een in getal en aan in
vloed machtige organisatie. Deze
ontwikkeling zou men kunnen toe
juichen, ware het niet, dat velen zich
thans met bekommernis afvragen, of
deze macht en invloed niet te een
zijdig worden aangewend Men moge
de Katholieke beginselen uitleggen
zoals men wil, dat macht als norm
mag gelden voor al zijn handelingen
en beweringen, valt er niet uit af te
leiden. Wij wijzen dit uitgroeien tot
machtsformatie af als in strijd met
onze beginselen.
Spr. constateerde een tweede feit
De huidige financiële toestand van
Nederland is momenteel zodanig,
dat dc sociale zekerheden, die thans
wettelijk zijn gegeven, als een kaar
tenhuis dreigen ineen te storten.
Men kan voor dat feit zijn ogen slui
ter, het blijft er niettemin reëel om
en is harde werkelijkheid.
Spr. wilde geen stelling nemen- in
de controverse prof. Duystee
K.V.P.
Wel constateerde spr. bet feit, dat,
alhoewel men theoretisch niet het
recht betwist openlijk critiek te oefe
nen, toch blijkens openbare reacties,
degene, die zich verstout openhar
tige critiek te oefenen, nog altijd on
welwillend handelt, om het niet
sterker uit te drukken. Zeer ernstig
is daarbij, dat tot nu toe niets is ge
bleken van enige bereidheid bij de
K.V.P. om de. naar het oordeel van
velen toch, althans grotendeels, juiste
critiek te aanvaarden. Bijzonder on
aangenaam treft het, dat degenen,
die met de beste bedoelingen en
waarlijk niet uit eigen belang wij
zen op de ernstige gevolgen, welke
het gevoerde beleid naar hun vaste
en niet ongefundeerde overtuiging
moet hebben, zonder meer als reac-
tionnair worden uitgemaakt en dat
met deze dooddoener de zaak als af
gedaan wordt beschouwd.
In de laatste tijd zijn er zelfs uit
latingen, aldus spr., die wij met hart
en ziel verfoeien. Tot mijn grote
ontsteltenis vond ik in een ster
artikel in de Volkskrant tot vier, vijf
keer toe de term scheuring en een
maal scheurmaker Nu heeft het
woord scheurmaker in Katholieke
kring een bepaalde klank en staat
daardoor in nauw verband met de
Katholiciteit het diepste in de Ka
tholieke mens. Laten wij er toch
voor zorgen zakelijk te blijven, het
wezen van de zaak te blijven schei
den van de bij de uiteenzettingen
betrokken personen. Het woord
scheurmaker is ongetwijfeld in over
drachtelijke zin bedoeld, het ware
goed geweest dat uitdrukkelijk te
doen uitkomen. Dit alles moge bij
zaken betreffen, het vertroebelt de
sfeer en is onjuist.
Is er aanleiding gegeven voor de
gedachte, dat de St Adelbert-stand
als stand zou denken aan politieke
scheuring? Geen enkele uitlating in
deze geest is waar dan ook gedaan
Integendeel, steedc werd door de
leidende personen in de St. Adelbert
vereniging de absolute noodzaak van
politieke eenheid beklemtoond. Spr.
wil nadrukkelijk verklaren, dat een
heid der Nederlandse Katholieken in
staatkundig opzicht niet slechts drin
gend gewenst, maar bepaald nood
zakelijk is en blijft. Maar ik voeg er
even nadrukkelijk aan toe, dat het
even noodzakelijk is, dat met de
daartoe geëigende niet eenzijdig
van de zijde der K.V.P. te bepalen
middelen divergenties worden weg
genomen op royale en eerlijke wijze,
opdat die eenheid geen schijneenheid
blijkt. Wij zijn bereid van onze kant
daaraan mede te werken, waartoe
onzerzijds reeds wegen zijn beraamd.
WIE ZIJN DE ECONOMISCH
ZWAKKEREN?
Spr. erkende niet, dat relatief
genomen de arbeiders thans de
economisch zwakkeren zijn. Dit geldt
slechts met betrekking tot de mid
delbare en grote arbeidersgezinnen
met niet-verdienende kinderen. Deze
laatsten staan in dit opzicht op een
lijn met middelbare en grote gezin
nen van personen met middelbare
inkomens. Dat deze groepen (die ook
aantal wel eens groter zouden
wij én in het maatschappelijke én in
de politieke sfeer zodanig naar el
kaar toegroeien, dat een werkelijke
eenheid worde bereikt.
TE WEINIG BELANGSTELLING.
In de middag werden redevoerin
gen gehouden door mgr Féron en
door mr. Jan Derks, hoofdredacteur
van „De Tijd", die het opnam voor
de K.V.P. Mr. Derks betoogde, dat
de K.V.P. meewerkt de materiële
voorwaarden te scheppen voor de
burgers om hun godsdienstige be
stemming te kunnen nastreven.
Spreker zeide, dat er op vele pun
ten voor de K.V.P. geen uitspraken
of beginselen waren die een beslis
sing in een bepaalde richting aan
geven: Indonesië, financiële politiek
e.d. Daarin zijn de Katholieken der
halve vrij. Maar waar de K.V.P, ook
nog programpartij is, en de bisschop
pen onze eenheid wensen, daar moe
ten we binnen de party ook demo
cratisch handelen. D.w.z. we moeten
tenminste onze stem laten horen.
Maar hoe is in feite onze belangstel
ling? Theoretisch is er alle mogelijk
heid binnen de partij ons te doen
gelden. Maar het gebeurt te weinig.
Het wilde er bij mr. Derks niet in.
dat de eenheid niet bewaard kan
blijven, ook als een program bij
stemming tot stand is gekomen, maar
men moet als minderheid ook spor
tief zijn.
Tenslotte volgden de discussies,
waaruit vermeld zij, dat de heer
Boersma van het bestuur der K.A.B.
een beroep deed op samenwerking
en namens de K.A B ook prijs stel
de op die samenwerking.
De dag werd besloten met een toe
spraak van de nieuwe bisschop-
coadiutor, mgr. Alfrlnk.
kunnen blijken te zijn dan bedoelde ben gehouden. Daardoor is deze dag
Er werden meer dan 2 millioen hefboom-
kaarten verzonden
HET WERK VAN
p. HENRI DE GREEVE
Het moeten meer dan 6000 leden
van de Bond Zonder Naam zijn ge
weest, die Zondag in de Veemarkt-
hallen te Den Bosch hun D-Day heb-
arbeidersgezinnen) zwaarder worden
getroffen dan andere, deert blijk
baar niet.
Spr zag niet zoiets als een frontale
aanval op het sociale politieke be
leid als zodanig. Hij waarschuwde
tegen uitwassen, tegen een teveel
aan staatszorg, die de individuele
mens zyn eigen verantwoordelijkheid
ontneemt.
„Wij constateren", aldus spr., „dat
teveel het accent ligt op het stoffe
lijke verzorging van hen, die
hetzij herhaald relatief gezien
economisch bepaald niet minder be
deeld zijn". Trouwens het materiële
gewin, het voordeel op stoffelijk ter
rein, kan leiden tot een geestelijk
decadentie; zeker, oen minimum is
absoluut noodzakelijk. Dit minimum
is in Nederland nu door meer dan
95 van het gehele volk bereikt, ja,
meer dan het minimum is bereikt,
een gelukkig, zeer gelukkig en niet
genoeg te waarderen feit. Het meer
dere boven dit plusminimum kan
goed zijn, maar kan ook leiden tot
verstarring en tot eenzijdigheid, die
steeds sneller doet meedrijven op de
stroom naar een door materiële din
gen beheerst bestaan.
Is het zo zeke#, dat dc machtsfor
maties van K.A.B. C.N.V. en N.V.V.
ons niet brengen tct een overheer
sing van een of meer groepen, waar
bij de menselijke persoonlijkheid
het centrale punt, en onaantastbaar
aan zedelijke waarde in die groe
pen daarbuiten gewaarborgd blijft
Wij vragen ons dit met grote be
zorgdheid af.
Tegen „versocialisering" van
maatschappelijk leven.
Het gaat ons er slechts om te doen
zien dat „sociale rechtvaardigheid
nü" niet medebrengt versociaiise-
ring in de diverse sferen van het
maatschappelijk leven tot in de cul
turele £feer toe, die ongewild zo
nemen wij voorshands nog aan
maar ook ongezien zijn intrede heeft
gedaan.
Nog is het niet te laat, al zijn wij
dan op het nippertje, besloot spr.
Indien wij de handen eensgezind in
eenslaan, de Pauselijke woorden
over de samenwerking der standen
niet verdoezelen zoals gebeurt: in
haar dankwoord aan Z.H. de Paus
rept de K.A.B. niet over dit kardinale
punt, dat toch uitdrukkelijk door
Z.H. was gesteld maar deze ook
werkelijk niet alleen verstaan, maar
ook uitvoeren, kan onheil en ramp
spoed worden voorkomen. Eenheid,
maar dan ook werkelijk eenheid in
ieder opzicht.
Zonder de profeet der somberheid
te zijn, moet men stellen, dat ons
land staat voor de mogelijkheid van
een diepe val, wij kunnen daarvoor
de ogen sluiten, de val zal des to
dieper en des te harder zijn. Laten
de grootste meeting van de Bond Zon
der Nam geworden, die tot nu toe
plaats had. Want voor het eerst was
ook een kleine afvaardiging van de
zo juist tot leven gekomen Belgische
Bond aanwezig onder leiding van pa
ter van Lent, zodat de Bond een in
ternationaal karakter begint aan te
nemen. Bovendien was de Jeugdbond
Zonder Naam die meer dan 17.000
nieuwe leden heeft aangeworven,
sterk vertegenwoordigd.
D-Day begon met een plechtige H.
Mis in de Veemarkthallen, opgedra
gen door pater Loop S.M.M. met as
sistentie van zijn ordegenoot pater
Riga en van de Belgische promotor
pater van Lent.
GENOEGELIJKE
MIDDAGVERGADERING
Dc middagvergadering, die eeh
een uitermate opgewekt karakter
droeg, mocht zich in de enorme be
langstelling, waarover wij spraken,
verheugen. Het Orkest zonder Naam
met de Drie Musketiers, een clown,
een goochelaar, bezorgden de aanwe
zige enthousiaste volgelingen van de
Bond een genoegelijk avonduur.
Daarna brachten volksdanseressen
uit Maastricht, het Friese gemengde
koor, het koor der mijnwerkers, ge
kleed in hun nationale klederdrach
ten, liederen ten gehore. Het hoogte
punt van de middag volgde in de re
de van pater Loop.
digheden en dat men alle krachten
inspande om door bezuinigingen de
weerslag daarvan op te vangen. Maar
wel beschouwd biedt zelfs deze sec
tor een gezonde aanblik. Het aantal
mensen, dat ons regelmatig steunt, Is
gegroeid, maar de grote giften zijn
zeer verminderd. Ook de operatie
Allen één" gaf hetzelfde beeld, n.l.
een aanzienlijk gegroeid aantal deel
nemers, evenwel met kleinere giften.
Maar het is niet voldoende heden
een verleden te overzien. Wij moe
ten de toekomst inzien. Het is niet
voldoende, de verovering moet voort
gezet worden. In dit verband wees
pater Loop onder meer op de a.s.
tournee van de poppenstad van de
Bond. „Onze argeloze poppen zullen
zich ontpoppen" als weergaloze ver
overaars van harten en als propagan
disten van de idee van de Bond zon
der Naam".
De Bond mag niet zuiver nationaal
blijven. Er werd een kijkje gegeven
op de internationale activiteit. Het
voornaamste blijft echter het ingrij
pen in eigen leven: ieder van ons
moet op redelijke wijze zijn eigen be
lang weten te vergeten om dat van
anderen te behartigen. Een betere
wereld .igint bij onszelf of liever in
onszelf. Dan alleen kunnen wij bou
wers zijn van bruggen over kloven,
zoekers van wegen naar elkander.
WAGENS VOL PAKKEN.
Na deze rede van pater Loop,
kwam een niet minder belangrijke
episode: de aanbieding der geschen
ken. De Friese promotoren en pro-
motricen, gekleed in hun even char
mante als kostbare costuums, brach
ten een wagen vol pakken, waarin zij
de resultaten van dc papier-actie
hadden verboden. Het bleek, dat zij
de laatste maanden nog extra f 550
HET JAAR WAS HARD,
MAAR SCHOON.
Pater W. Loop begon zijn rede met
een hartelijk woord over de stichter
van de Bond zonder Naam. pater H.
de Greeve, en wees er op, dat er vele
wijzen zijn om dankbaar te etuigen,
maar dat er toch één is, die boven
alle anderen gaat, dat is: zijn werk
te behouden en te doen gedijen. Het
is een zonderlinge wijze om uiting te
geven aan zijn verering voor een per
soon wanneer men bij diens eerste
afwezigheid zijn werk dood verklaart.
Wij allen en duizenden met ons
willen het tegenovergestelde bewij
zen. Dat is een gezonder blijk van
erkentelijkheid. De vreugde, de
geestdrift van duizenden, die spr.
voor zich ziet. maar vooral de offer
geest, die er de diepere grondstroom
van is, overtuigen spr, dat de Bond
over gezonde levenskracht beschikt.
Deze overtuiging groeit wanneer
ik vanuit deze feestelijke Veemarkt
hallen het jaar overschouw, dat ach
ter ons ligt, en tot de conclusie kom,
dat het zo hard was, maar ook zo
schoon.
DE BOND GROEIT EN BLOEIT.
De spreker noemde dan enkele ge
tallen... In het afgelopen jaar slo
ten ongeveer 20.000 Nieuwe mede
werkers zich aan. Ook de Jeugdbond
kende een groei van 17.000 jongens
en meisjes, 2.000 Nieuwe promotoren
en promotrieen stelde zich in dienst
van het werk. Waar wij vorig jaar
maandelijks 180.000 hefboomkaarten
verstuurden, daar hebben wij in het
afgelopen jaar er 200.000 verzonden.
Dat is over het gehele jaar genomen
2.300.000 kaarten. Misschien zegt U
dat meer wanneer U hoort, dat dit
een vracht was van 50 ton papier. De
proms, hebben met 8.000 man 610.000
envelopjes opgehaald.
Wat de financiën betreft, die voor
deze actie nodig zijn, betoogde de
spreker, dat ook de Bond moest afre
kenen met de moeilijke tijdsomstan- leen taak op het terrein van bewa-
aan oud papier hadden ingezameld.
Maar de Friezen stonden niet alleen.
Reeds in de rede van pater Loop
was aangekondigd, welke belangrijke
giften hem zo en passant waren ter
hand gesteld door personen, die on
bekend wensten te blijven, doch dc
Bond een goed hart toedroegen. In
de aanbieding van deze geschenken
volgde dan ook nog een reeks ande
re steden en dorpen, uit Oost en
West, uit Noord en Zuid. IJselstein
b.v. kwam met een madonnabeeldje
aandragen. Rotterdam met een in
houdsvolle imitatie van de Maasbrug.
Dinther met roomboter en Woerden
met kaas, Eindhoven een electrischc
lamp met inhoud, Tilburg een lap
stof. Verder waren er geschenken uit
Roermond, Arnhem, Beverwijk en
andere plaatsen.
Het werd een en al enthousiasme,
toen pater Loop, temidden van deze
duizenden toeschouwers en warme
aanhangers van dc Bond deze ge
schenken in ontvangst mocht nemen.
Dankbaar dacht men telkens weer te
rug aan de oprichter pater Henri dc
Greeve, wiens terugkeer men zo
uitermate gaarne verwachtte.
DE POPPEN AAN HET
DANSEN.
D-Dag had nog een zeer vrolijk
slot. Buiten de hallen lieten even na
de sluiting 500 liefhebbers een bal
lonnetje op nadat pater Loop met een
grote ballon van anderhalve meter
doorsnee het teken tot deze opstijging
had gegeven. In dc hallen was in
middels ook voor de talrijke bezoe
kers de poppcntentoonstelling te be
zichtigen, welke in de eerste helft
van Augustus van Zandvoort uit een
torunee door ons land zal beginnen.
Deze tentoonstelling trok bijzonder
veel belangstelling.
Officieel wordt medegedeeld:
„In een bespreking, welke plaats
vond tussen de vice-minister-pre-
sident. de Minister van Binnenland
se Zaken, de Minister van Oorlog
en de Staatssecretaris Moorman,
met enkele vertegenwoordigers van
Steun Wettig Gezag, werd nader
overleg gepleegd omtrent een dui
delijke taakomschrijving van dit
instituut, met name voor wat be
treft de Nationale Reserve.
Daarbij bleek, dat de in enkele
persorganen verschenen berichten,
waarbij tot uitdrukking werd ge
bracht, dat het in dc bedoeling zou
liggen om tot een ontbinding van de
Nationale Reserve over te gaan, als
onjuist moeten worden gekwalifi
ceerd.
Een duidelijke overeenstemming
bleek tc bestaan omtrent de nuttige
bestemming, welke in het kader van
de afweer tegen aanvallen van een
binnenlandse of buitenlandse vijand
aan dc Nationale Reserve kan wor
den gegeven.
Omtrent de uitwerking van deze
gedachte zal nog nader overleg wor
den gepleegd.
Voorts zal gekomen worden tot
een duidelijke taakomschrijving om
trent hetgeen door S.W.G. overigens
zal worden verricht, ^jvaarbij met
name mede gedacht wWdt aan een
61. Het avontuur was tot tevreden
heid van alle betrokkenen geëindigd.
Alleen Marsian en de Europeaan
hadden zich een andere afloop voor
gesteld. Zij werden in een kooi gezet
om ontsnappingspogingen te verijde
len. Wij zien hier hoe Dokie Durf met
zijn verloofde voor op zijn kameel
naar het Westen trekt. Nan Ji zal
eerst op een huishoudschool - gaan
voor het tot trouwen komt, want
Dokie kan moeilijk aan de Mongool
se keuken wennen. De Kikkerman
heeft een rugzak vol goud gekregen
voor zijn vriendelijke houding. Hij
heeft een reiswagen gekocht en laat
zich op alle kermissen van de wereld
bewonderen. Er zijn maar weinig
Kikkermannen op de wereld te zien
en wie heeft er niet een kwartje voor
ver
over? Ook Murga is tevreden
trokken met een kameel vol goud. Hij
rooft niet meer maar heeft nu meer
kans zelf te worden beroofd van al
dat goud. Eindelijk vertrok de kara
vaan, aan het begin van een lange,
moeizame weg naar het Westen.
EINDE.
kingskernen reserve rijks- en ge
meentepolitie.
Van regeringszijde werd grote
waardering uitgesproken voor het
geen Steun Wettig Gezag tot dusver
in weerwil van allerlei bemoeilijken
de factoren in het kader van dc bun
deling van het gezagsgetrouwe deel
der bevolking en ter bevordering van
de algemene weerbaarheidsgedachte
heeft gedaan.
DIRECTEUR BETON MIJ. NfET
STRAFBAAR GEACHT.
Dc directeur van dc Hollandse
Betonmaatschappij N.V., L. D., die
zesmaal te 's-Gravenhugc terecht
stond in verband niet een aan
klacht wegens economische collabo
ratie tijdens de bezetting (vergro
ting van het vliegveld Gilze Rijen),
stond Zaterdagmorgen terecht voor
de Bijzondere Raad van Cassatie.
De Raad besliste Zaterdag, dat het
onjuist is wat D. op Gilze Rijen heeft
gedaan, doch dat hij persoonlijk
niet strafbaar is wegens overmacht
in engere zin. D. heeft namelijk
herhaaldelijk geprobeerd zich tc
onttrekken aan Duitse opdrachten,
hetgeen hem echter door pressie
van de zijde der bezetters niet
mocht gelukken.
Wel strafbaar geacht.
Dc bijzondere Raad van Cassatie
heeft de twee directeuren-bestuur
ders van de N.V. Amsterdamse Bal-
lastmaatschappij, de gebroeders A.
F. en C. F. de V. schuldig bevonden
aan economische collaboratie tijdens
de bezetting cn hen Zaterdagmor
gen veroordeeld tot een gevangenis
straf van een jaar ieder met aftrek.
AANKLACHT TEGEN
NOORD-NEDERLAND ZEER
ERNSTIG
Naar „Parool" verneemt is dc com
missie van toezicht op de bedrijfs
verenigingen thans gereed gekomen
met het getuigenverhoor in het on
derzoek tegen dc bedrijfsvereniging
„Noord-Nederland" te Groningen
die er van wordt verdacht de belan
gen van de bij hanr verzekerden niet
op behoorlijke wijze te lubben be
hartigd. Dc commissie heeft een
zeer ernstige aanklacht opgesteld,
vervat in drie hoofdpunten, verdeelcj
in 18 onderdelen.
De „Noord-Nederland" krijgt
thans tot 1 Juli gelegenheid op deze
aanklacht haar schriftelijke verdedi
ging uit to brengen, waarna om
streeks half Juli dc bestuursleden
van deze bedrijfsvereniging nog
maals zullen worden gehoord.
Naar het Duits
1)
I
De passagiers-stoomboot Holsatia
lag tot afvaart gereed voor de verre
reis over de wereldzee aan de kaai
der volkrijke havenstad. Passagiers
en goederen waren reeds aan boord,
zo juist was het eerste teken der bel
gegeven, dat de niet-passagiers, die
zich nog aan boord bevonden, aan
maande, het afvarende schip te ver
laten. toen plotseling een met twee
paarden bespannen rijtuig in vlie
gende vaart kwant aangerend en een
ogenblik later stilhield voor de
scheepstrap.
Twee heren stegen uit het rijtuig,
en terwijl een hunner, een slanke
man met blonde baard, aanstonds de
trap naar het dek afging, bleef de
andere nog enige ogenblikken op de
onderste trede staan en liet zijn
blikken al zoekend over de ver
zamelde mensen-menigte gaan. Wel
dra scheen hij ook gevonden te
hebben wat hij zocht. Van verschil
lende kanten komend, drongen snel
twee mannen door de menigte heen
en liepen naar de landingsbrug.
De twee mannen, de een in een af
gedragen blauwe kiel, de andere als
welgestelde boer gekleed, wisselden
met de op de trap staande heer snel
le blikken, waarop deze de trap af
daalde en zich op het dek begaf, ge
volgd door de twee mannen.
Het gehele toneel had zich zo snel
afgespeeld dat slechts weinige men
sen. zowel op de wal als op het schip
er hun bijzondere aandacht aan had
den gewiid.
Toen de jongeman het dek wilde
betreden, trad een met het toezicht
belaste matroos op hem toe en vroeg
kortaf: „Passagier"?
„Neen" antwoordde lakoniek de
blonde heer en wilde hem voorbij
gaan, doch deze ging voor hem staan
en zei:
„Het spijt me, mijnheer, maar dan
moogt gij ook niet meer aan boord.
Wij varen binnen vijf minuten af."
„Nu, ons moogt gij gerust toelaten,
goede vriend," zei de andere heer,
die nu ook op het dek was gekomen,
terwijl hij op de matroos toetrad.
„Wij moeten kapitein Coordes spre
ken en wel van ambtswege," voegde
hij er fluisterend bij en sloeg zijn
zwarte jas een weinig terug zodat de
matroos op de trap een klein, hem
schijnbaar welbekend schild te zien
kwam, dat de drager als een be
ambte der criminele politie deed
kennen.
„Dat is wat anders," antwoordde
de matroos en trad terug. „Kapitein
Coordes is zojuist naar het achter
schip gegaan. Gaat u hier de trap
maar op, dan kunt gij niet mislopen".
Terwijl de twee als arbeider en
boer verklede ondergeschikte amb
tenaren op een wenk van hun chef
aan de landingstrap terug bleven,
volgden de beide heren de aanwij
zing van de matroos en stonden eni
ge minuten later voor de kapitein
van het schip.
Kapitein Coordes. een baardige,
stoere kerel, wlen de blauwe uniform
en de met gouden tressen versierde
muts goed stonden, leunde behage-
lijk tegen de deur van het houten
huisje, terwijl hij met de loods in
een gesprek was.
Toen hij de twee heren zag aanko
men. richtte htf zich stram op en
met de hand het militaire saluut ma
kend, trad hij enige schreden op
hen toe.
„Kapitein Coordes?" vroeg de
blonde man, zijn hoed afnemend.
„Jawel, mijne heren, dat ben ik
levensgroot," antwoordde de kapi
tein vrolijk. „Waarmee kan ik u van
dienst zijn?"
„Veroorloof mij eerst, dat ik mij
aan u voorstel, mijnheer dc kapitein
Ik ben rechter Mühlen en hier is de
commissaris der geheime politie
Friedeberg.
Over het open gelaat van de kapi
tein ging een donkere schaduw; hij
antwoordde niets, maar boog zwij
gend.
„Het is ons zeer onaangenaam, uw
vertrek enige minuten te moeten
vertragen, kapitein, maar ambts
plicht dwingt ons daartoe. We heb
ben bericht ontvangen, dat zich
waarschijnlijk onder uw machine-
personeel een moordenaar bevindt,
die door het gerecht gezocht wordt
en nu moeten wij het schip doorzoe
ken om die man te vinden."
Kapitein Coordes lachte spottend.
„Maar, mijne heren, ik kan toch
om uwentwil de vloed niet laten
voorbijgaan! Juist was ik van plan,
het teken tot vertrek te geven."
„Wij zullen waarschijnlijk slechts
vijf minuten nodig hebben, om de
gezochte machtig te worden, kapi
tein" hernam de commissaris, „en
boe eerder gij het bevel geeft, dat
de kolendragers bijeengeroepen
worden, des te eerder zijt gij van
ons weder verlost."
„Ja, indien dat zo gemakkelijk
ging als gij daar zegt, mijnheer dc
commissaris," antwoordde kapitein
Coordes verdrietig. „Waarom zijt gij
niet tien minuten eerder gekomen?
Ik begrijp bovendien niet, hoe de
heren der justitie het zo steeds in
richten, dat ze ons met dergelijke ge
schiedenissen altijd juist op het laat
ste ogenblik komen lastig vallen."
„Onze schuld is het ditmaal niet,
kapitein." antwoordde rechter Müh
len „want eerst een kwartier geleden
kregen we het telegraphisch bericht,
dat onze man zich aan boord der
Holsatia moest bevinden, waarop wij
aanstonds hierheen gereden zijn zo
snel de paarden konden lopen."
„Ja wat nu te doen", antwoordde
de kapitein, thans wat kalmer, „in
de uitoefening van uw ambtsplicht
wil ik u niet hinderen, maar ik kan
toch op het ogenblik onmogelijk de
stokers en de kolendragers. die thans
in de machinekamer dienst doen, op
het dek laten roepen. Daaruit zou een
onberekenbaar ongeluk kunnen vol
gen. Die mannen die geen dienst
hebben, zou ik wel op het dek kun
nen laten komen, maar naar de an
dere moet gij persoonlijk beneden
gaan zien."
Dit zeggende, trad hU ln het open
staande kaartenhuisje, drukte op de
knop ener electrischc schel, die in de
machinekamer uitkwam en sprak
enige woorden door de daarnaast
aangebrachte telefoon.
Toen hij we^r uit het huisje trad
ontmoetten zijn ogen dc vragende
blik van de loods.
„Ja. beslc Riklefs, daar helpt niets
aan, wij zitten eenmaal in dc klem,"
zei hij boosaardig lachend.
„Kunnen we intussen niet vertrek
ken?" vervolgde de loods. „De boot
legt even aan en de heren kunnen
dan terugkeren als ze klaar zijn."
„Een goede gedachte!" riep dc
kapitein verblijd. „U zijt er mee
eens, heren? Zo zijn we allemaal ge
holpen."
De rechter wisselde een snelle blik
met de commissaris en stemde toe.
Weinige minuten daarna, nadat de
de touwen waren losgemaakt, ver
liet het schip, grote wolken ontsnap
pen latend uit de brede pijp, de
enige haven om de brede stroom op
te varen.
Op het hoge dek had zich onder
tussen een muziekkorps verzameld
en liet nu van tijd tot tijd klagende
afscheidsliederen horen.
(Wordt V
