Grootse manifestatie in het Feyenoordstadion
Een prachtige
de „Golfslag
opvoering van
der Eeuwen"
Encyclieken herden king te Rotterdam
twum aan de óaciaCe leiding
aan het 3iaagwaa>tdig CpiAcapaat
OPA
Toespraak van Mgr Huibers
Losse krabbels
PAUSELIJKE BOODSCHAP IN 'T NEDERLANDS
MAANDAG 28 MEI 1951
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA I
y EST IG PUI ZEND katholieke arbei dei*s trokken Zaterdagavond onder
een stromende regen de Maasstad binnen- Met extra-treinen en hon
derden autobussen waren zij uit 728 steden en dorpen van ons land naar
het Feijenoordstadion gekomen, om op grootse wijze te uitvaardiging
van de sociale encyclieken „Rerum Novarum" en Quadragesimo Anno"
te herdenken. Op de tribunes hoorde men alle dialecten spreken. Daar za
ten de Limburgse mijnwerkers naast de Twentse textielarbeiders, de Bra
bantse sigarenmakers naast de boeren knechten uit Friesland, kortom hier
waren de arbeiders uit alle takken van het bedrijfsleven en uit alle
landstreken te samen gekomen als een symbool van de hechte eenheid,
die de katholieke arbeidersbeweging onder leiding van de kerk heeft we
ten te bereiken-
Feestrede van
prof. Romme
Nadat zich voor de tribune, waar
op de geestelijke en wereldlijke auto.
riteiten hadden plaats genomen, een
ere-wacht had opgesteld van politie
mannen en onderofficieren, leden van
de R. K. Bond van Politiepersoneel
„St. Michaël" en de Rooms Ka
tholieke Bond van Onderofficieren
„St. Martinus"werd het congres ge
opend met een massale intocht van
de katholieke arbeidersjeugd. Ter
wijl de Kajottersbands uit Amsterdam
en Utrecht musiceerden stroomde de
jeugd. voorafgeg:aan door vlaggen
dragers, van alle kanten het stadion
binnen om tenslotte een lange haar
te vormen voor de ere-tribune.
De landelijk voorz. van de K. A. B.,
de heer A. C. de Bruijn, verwelkomde
allen, die gekomen waren, om dit
feest van de arbeid mede te vieren.
Hij begroette de pauselijke internun.
tius, mgr. Paulo Giobbe, mgr. J. P.
Huibers. bisschop van Haarlem, mgr.
J. W. M. Baeten, Bisschop van Bre
da, mgr. dr. J. M. J. A. Hanssen,
coadjutor-bisschop van Roermond,
mgr. D. Huurdeman, vertegenwoor
diger van kardinaal De Jong, de mi
nisters mr. A. M. Joekes, prof, mr-
P. Lieftinck, mr. J. in 't Veld, ir. S.
L. Mansholt, mr. J. H. van Maarse-
veen, prof. dr. J. R. M- v. d. Brink,
prof. dr. F. J. Th. Rutten, prof. dr. A.
Albregts, ir. L. A. H. Peters, de Bel
gische minister van arbeid G. van den
Daele, de staats-secretaris van sociale
en de ,,60.000"
Toen Zaterdagnacht de klok van
een Rotterdamse kerk met één flinke
boem vertelde, dat het half één was,
zaten wij tussen een wirwar van
K. A. B.'ers op een wankel hekje bij
het station van Feijenoord op onze
extra-trein te wachten. Die extra-
trein had geen haast en wij eigenlijk
ook niet, want het zou de andere dag
toch Zondag zijn.
Van alle kanten waaiden flarden
van gespreken in onze oorschelp, die
zo vriendelijk was ze via ons cen
traal zenuwstelsel door te geven, zo
dat we vernamen, hoe er over de en
cycliek-meeting gedacht werd.
Voor ons is zoiets al afleiding ge
noeg, maar anderen, die op dat ge
bied veeleisender zijn, konden zich
bezighouden met een Amsterdamse
mijnheer, v/elke zijn misnoegen te
kennen gaf over de onmogelijkheid
om een hartigheidje te kopen of een
juffrouw, die niet tegen het gedrang
kon en daarvan getuigenis aflegde
door heel demonstratief in de bewus
teloze toestand te tuimelen.
Toen kwam er een oud baasje naar
ons toe. die wel een kwartier lang
diepzinnig voor zich had gestaard.
„Daar waren hier toch zestigdui
zend mensen, mijnheer?", informeer
de hij op de toon van iemand, die
ng even voor alle zekerheid
„Ja zeker", antwoordden wij.
,.En vanavond stond er in de krant,
dat er in Korea zestigduizend Chi
nezen ingesloten zijn. Dat zijn net
zoveel Chinezen als er K. A. B.'ers
in het stadion waren".
Er verscheen een glundere lach op
zijn geziëht. toen hij ons toefluister
de. Dat moet ik straks nog even aan
*n;ir. vrouw vertellen. Als ze nu maar
niet slaapt." En hij zuchtte al bij de
gedachte aan dit laatste.
FLIP.
Prof. Romme „Erkenning van de
menselijke waardigheid."
encyclieken, die wij herdenken, en
talrijke herderlijke brieven, slaat ons
altijd weer tegen die mildheid, die
zorgzaamheid, dat liefdevolle, waarin
wij ons geborgen voelen. Men zal bij
de kerk, bij haar sociale leer en lei
ding, geen opportunisme vinden, ook
al moet de katholieke sociale politiek
steeds rekening houden met de om-
chier aanhaalde: „Gij hebt uw mil- j standigheden, v/aarin zij tot toepas-
lioenen uitgegeven om in de koloniën ising en tot gelding moet worden ge-
slaven af te schaffen en gij sluit de bracht. Het is altijd en moet altijd
ogen voor die arme slaven, die op j blijven: Dezelfde sociale leer.
Menselijke waardigheid.
uw eigen erf, in slavernij geboren,
een andere bestemming kennen, dan
et leiden van een vegeterend leven,
tot zij wegsterven in 'het graf"- Het
andere uitsterste ontmoeten wij voor
ons land in de totstandkoming van
een wet op de publiek rechtelijke be
drijfsorganisatie, die o.m. steunt op
de solidariteit van de bedrijfsgenoten.
Wat een wereld van ontwikeling ligt
er tussen die twee uitersten, waarvan
de verbinding een werk is geweest
van pionieren, dat zweet en tranen
heeft gekost. In die strijd en in die
branding van ellende hebben katho
lieke mannen en vrouwen steeds het
kostbaarste, ons H. Geloof, weten te
behouden.
Hernieuwing van trouw.
Dit is een reden temeer voor ons,
zo vervolgde prof. Romme, om op
deze herdenking niet alleen onze
dankbaarheid te prevelen maar ten
overstaan van onze hoogste kerke
lijke gezangsdragers onze trouw aan
de algemene sociale leiding van het
episcopaat te hernieuwen.
Een donderend applaus was het
antwoord op deze woorden.
Spr. zeide daarna: Wij hebben
doorslaande motieven, om deze lei-
dJ~g trouw te blijven. Uit de belde
Spr. noemde het doel van de beide
sociale encyclieken de wezenlijke
bedrijfsvrede- Om die te bereiken
wordt een arsenaal van middelen uit
gestald, boven welks poort als motto
geschreven zou kunnen staan: Men
selijke waardigheid. Want om de we.
zenlijke bedrijfsvrede te verwerven
moet de menselijke waardigheid van
de arbeider in het bedrijfsleven con
sequent worden erkend Aan deze
stelling zou men nog een andere kun
nen toevoegen, die in de strijd voor
productieverhoging wellicht hier en
daar nadere overweging verdient nl.-
Voor zover de productiviteit van een
onderneming afhangt van de arbei
der .zal de opvoering ervan meer sla
gen naar mate de menselijke waar
digheid van de arbeider meer wordt
erkent. En wanneer iemand dan
vraagt, waar komt dit practisch op
neer dan is het antwoord: Dat ge er
aan meewerkt, om aan de door God in
geschapen verlangens van de arbei
dende mens in redelijke mate te vol
doen.
Prof. Romme besloot zijn toespraak
met de woorden: God zegene U en de
uwen. en door uw werk en streven
h^t ganse vaderland.
zaken mr- dr. A. A. van Rhijn, de
commissarissen van de koningin in
Zuid-Holland en Utrecht, mr. Kesper
en M. A. Reinalda, B. en W. van
Rotterdam en voorts vertegenwoordi
gers van verschillende ambassades,
vakverenigingen uit binnen, en bui
tenland, kamerleden en hooglearen.
De heer de Bruijn gaf als zijn me
ning te kennen, dat deze avond een
van de belangrijkste vruchten der
pauselijke encyclieken werd getoond
nml. een dooi beginsel, eenheid
solidariteit sterke nationale Katho
lieke arbeidersbeweging.
Waardering van de regering.
Nadat uit zestigduizend kelen het
K. A. B.-strijdlied was opgeklonken,
hield de voorz. van de K A. J., de
heer W. Pennings, een korte toespraak
waarin hij dank bracht aan het be
stuur en alle pioniers, die de dringen
de roepstem van paus Leo XIII met
een daad hadden beantwoord- Spr.
deed de belofte, dat de oudere vrien
den van de K. A. B. op de jeugd kon
den rekenen. Wij zullen uit uw han
den de fakkel overnemen, zo zeide
de heer Pennings, en deze brandend
houden. De fakkel van de katholieke
beginselen zal ook onze weg ver
lichten.
Namens de regering getuigde mi
nister Joekes van de waardering voor
de sociale encyclieken. Ik aarzel niet,
zo merkte hij op, te beweren, dat bei
de zendbrieven in sociaal opzicht van
«rrote betekenis zijn geweest. Zij heb
ben hun rol gespeeld bij de totstand
koming van de vele verbeteringen op
het gebied van arbeidsrecht en eco
nomische orde. Moge daarom ook in
de komende jaren zegen op uw werk
rusten.
De taak der pioniers.
Als laatste spreker hield prof Rom
me een grote rede, waarin hij aller
eerst de K. A. B. eerde in haar voor
mannen.
Wanneer wij, aldus de heer Rom
me. de verschijning van de beide en
cyclieken herdenken, mogen wij dat
doen in dankbaarheid om de zicht
bare zegen, die zich niet tot de ar
beidersstand beperkt, maar zich uit
strekt over de gehele samenleving.
Die zegen kan misschien niet beter
tot uitdrukking worden gebracht dan
door de beide uitersten tegenover
elkaar te stellen, welke door de bei
de encyclieken met elkaar zijn ver
bonden. Het ene is de sociale situatie
die Abraham Kuijper de vorige eeuw
in de Tweede Kamer bracht en waar
bij hij het woord van Leon Fau-
Vaandeldragers en -draagsters bij de
massale- intocht van de Katholieke
Arbeiders Jeugd, marcherend op het
tempo aangegeven door de Kajotters-
band van Amsterdam.
(Foto Order)
De encyclieken-herdenking bereik
te een hoogtepunt, toen de grijze bis
schop van het Haarlemse diocees,
mgr. J. P. Huibers, tegen het vallen
van de schemering het spreekge
stoelte beklom om namens tet Hoog
waardig Episcopaat enige woorden
te spreken.
Het is voor mij een buitengewoon
voorrecht, zo zeide mgr. Huibers, om
bij deze herdenking van de pauselij
ke encyclyieken'de tolk te mogen zijn
van* de gevoelens, die het hart uwer
bisschoppen vervullen met een dank
bare vreugde voor het heden en het
verleden en met een blij en rotsvast
vertrouwen voor de toekomst.
De sociale encyclieken riepen op
tot de strijd voor het recht van een
menswaardig bestaan, als een bijna
onmisbare voorwaarde voor een le
ven van godsdienst en deugd. Luiste
rend naar die wekroep en naar de
-ichtlijnen daarin gegeven, hebben uw
l sschoppen niet geaarzeld priesters en
leken dringend te vermanen en aan
te sporen, om dat geschreven woord
te maken tot een levende werkelijk
heid.
Met volhardende ijver werden
overal de verenigingen opgericht en
onder de leiding der kerk mobiel
gemaakt, waarmede de kerk toonde,
dat zij niet een eenzijdige verdedig
sters was van het bezit der gegoeden
maar dat zij opkwam voor de rechten
van armen en verdrukten en voor de
erkenning van de menselijke waar
digheid in iedere arbeider. Dit laaste
beschouwde zij als een christelijke
plicht van de hoogste waarde, waar
voor de grootste offers niet te zwaar
konden zijn.
Wij zien de strijd thans bekroond,
zo vervolgde de bisschop, door het
geen er bereikt is tot op deze dag.
Onze vreugde hierover is groot, om
dat nog meer dan het stoffelijke wel
zijn de geestelijke welstand in zulk
een beduidende mate is toegenomen.
In de Katholieke Arbeidersbeweging
zijn mannen en vrouwen gevormd
van diep geloof en beginselvaste
deugd. Dit blijkt uit het grote getal
voorbeeldige gezianen en uit het gro
te aantal priesterroepingen in de ar
beidersstand. Voor God en voor de
deugd is geen offer u te zwaar, dat
hebben uw bisschoppen ondervonden
in de tijd der Duitse bezetting, toen
gij pal stond. Het is een zeldzame
vreugde op dit congres ten overstaan
van 60.000 katholieke arbeiders na
mens het Episcopaat nog eens te mo
gen getuigen, dat uw bisschoppen
nog vol zijn van vreugde en dank
baarheid voor de fiere belijdenis van
uw geloof en trouw.
Op de vraag: Wat verwachten nu
de bisschoppen van U in de toekomst?
antwoordde mgr. Huibers als
volgt:
Wij verwachten, dat ge voort zult
gaan in de strijd voor het recht in
vereniging met de andere katholie
ke standsorganisaties, dat ge zult
blijven volgen de richtlijnen, welke
de paus en de bisschoppen u ook
hierin zullen geven. Dat moeten we
blijven doen, want zo zegt Paus Pius
XI in Quadragesimo Anno al is'het
niet de taak der kerk, om recht
streeks te zorgen voor sociale orde,
Op de officiële tribune v. I. n. r.;
mgr. J. P. Huibers, mgr. J. W. M.
Baeten, bisschop van Breda, mgr. dr.
J. M. J- A. Hanssen, coadjutor van
Roermond, mgr. D. Huurdeman,
vicaris-generaal van het bisdom
Utrecht, mevrouw van den Brink en
prof. dr. J. R. M. van den Brink.
zij moet deze toch bevorderen, omdat
zonder deze een wanorde zou ontstaan
die voert tot de ruina animarum
de ondergang der zielen opstand
en verlies van het geloof.
Wij verwachten ook nog iets veel
hogers. Uw stoffelijke welvaart moet
U helpen, om in dankbaarheid aan de
goede Gad uw geloof steeds dieper te
beleven. Ge moet luisteren naar het
woord van de paus. ook als hij alle
christenen oproept, om voor 100 pet.
katholiek te zijn. niet alleen in het
uiterlijk vervullen van van gods
dienstplichten. maar door een echt
degelijk godsdienstig leven. Een man,
die niet alleen bekwaam vakman is,
maar die zich tevens toont als een
man van karakter, dwingt eerbied af
en is reeds apostel door zijn stil voor
beeld. Neemt daarom deel aan retrai
tes en Credo Pugnoclubs. Want wat
een kracht zal er uitgaan van een le
ger van echte katholieke mannen en
vrouwen, die Christus dragen in hun
hart.
Mgr Huibers besloot zijn toespraak
als volgt: Katholiek in woord en
daad, dat hebt gij jubelend beloofd in
het Heiligdom van St. Pieter, toen de
H. Vader zegenend zijn hand over u
uitstrekte. Dat hebt gij zoeven uit
volle borst gezongen: „Wij zijn be
reid om voor God en hoogste goed
pal te staan met mannenmoed" Ziet,
dat is het. wat uw bisschoppen ver
vult met blijde hoop en een rotsvast
vertrouwen, en waarom zij voor de
katholieke arbeidersbeweging en al
haar bestuurders, leden en begunsti
gers de overvloedige zegen afsmeken
van de Almachtige God.
Het is geen kleinigheidje, om een
encycliekenherdenking te organise
ren van de omvang als Zaterdag
avond in het Feyenoordstadion plaats
had. En daarom is op deze pagina
ook een woord van hulde op zyn
plaats voor de cultuurdienst van de
K.A.B., die, onder de bezielende lei
ding van de heer Bcumer, alles tot
in ae puntjes geregeld had.
Toch is er een zeer critiek moment
geweest, waarin de regisseur van
„Golfslag der eeuwen", de heer Jan
Muller, zijn reputatie zag wankelen.
Op het moment, dat de muziek het
begin van het spel aankondigde, wei
gerde de lichtinstallatie op het speel
veld haar taak te volbrengen. Geluk
kig was deze moeilijkheid spoedig
opgelost, maar toen sloegen er een
paar zekeringen door. Jan Muller
stond te zweten van ellende en de
technische ploeg kroop met bonzen
de harten tussen de stellages. Zo snel
werd de reparatie verricht, dat de
aanwezigen niets van de storing be
merkten.
De Rotterdamse politie met haar
ervaring uit vele interlandwedstrij
den had de invasie van voertuigen
volkomen onder controle. In totaal
registreerde zij 900 bussen, 100 luxe
auto's, 1000 fietsen en een ontelbaar
aantal voetgangers die met tiental
len extra trams en 16 extra treinen
werden aangevoerd en de toegangs
wegen tot het stadion bevolkten.
Alles verliep naar wens. De 100
pesonen, die van hun stokje gingen,
werden door de Roode Kruis colon
nes spoedig bijgebracht en het weer,
dat er niet zo gunstig uitzag, besloot
op het laatste moment zijn mede
werking te verlenen. Alleen tijdens
het spel heeft het even geregend.
Was het programma voor de pauze
wat te eenzijdig, waardoor de aan
dacht sterk verslapte, in het tweede
gedeelte van de avond bleken de
aanwezigen sterk geboeid door het
zo aan symboliek rijke en tevens
spectaculaire spel „Golfslag der
Eeuwen".
Gabriël Smit, die de dichterlijke
tekst schreef, heeft afstand genomen
van het gebruikelijke massaspel met
collectieve leuzen en de richting ge
kozen, waarbij het zwaartepunt ligt
op de vormgeving.
„Golfslag der Eeuwen", gaf een
beeld van de betekenis der arbeid in
de loop der tijden. Het vestigde de
aandacht op het feit, dat onze tijd niet
alleen stormachtig is, maar dat er
vele perioden in ae geschiedenis zijn
feweest, waarin de storm woedde en
e menselijke arbeid beurtelings als
een vloek en een zegen werd be
schouwd. Sinds de zondeval heeft de
mens ononderbroken de arbeidsstrijd
geleverd, om de aarde bewoonbaar
te maken. Altijd v/eer heeft God tot
hem gesproken en hem de moed ge
geven te werken tot de avond viel,
in de hoop en het vertrouwen op een
betere toekomst.
Het spel begon bij de schepping
der wereld en de sfeer, die de regis
seur Jan Muller hier had weten te
treffen, was bijzonder goed. Bij de
broedermoord van Kaïn op Abel werd
zeer suggestief uitgedrukt, dat
waar de arbeid niet op haar juiste
waarde wordt geschat zij ontaardt
in slavernij.
De bewogen geschiedenis van het
Joodse volk werd zeer sterk uitge
beeld. Het bewegen van de grote
groepen maakte een zeer harmoni
sche indruk. De dans om het gouden
kalf, een scène, die massa's moeilijk
heden in zich had, was wederom een
staaltje van knappe regie, evenals de
daarna gesymboliseerde inkeer.
Het slot van deze rumoerige oud
testamentische taferelen was de
komst van Christus, die de ware orde
verkondigde en de grondslag legde
voor het waarachtige arbeidsideaal
Maar ondanks dat heeft de wereld
zich opnieuw afgewend van het goe
de en zich geworpen op de dwaalle
ren. Treffend weid dit verbeeld door
het neerhalen van de poorten der
kathedraal en het binnendringen van
lugubere mannetjes in een biddende
menigte.
Nadien is de golfslag der eeuwen
voortgegaan en een nieuw hoogte
punt kwam in de uitvaardiging van
„Rerum Novarum" door Paus Leo
XIII. Met een machtig Credo, door
alle aanwezigen medegezongen, werd
de betekenis hiervan onderstreept.
Opnieuw klonk de wekroep van het
Z. H. de Paus richtte zich in het Nederlands tot de congressisten.
Christendom over dc aarde. De en
cycliek gaf de zoekenden en dwalen-
den reeds lang vergeten waarheden
terug. En als een groots symbool ver
rees toen op het podium een gewel
dig wit kruis, dat daar in het donkere
stadion gevangen werd in het licht
van vele schijnwerpers. De 1700 me
dewerkenden die in groepen over
het veld waren verspreid, verzameb
den zich rond deze plaats.
Jammer was het, dat de begelei
dende muziek van Jan Mul door de
geluidsinstallaties niet zo fraai werd
weergeven.
Het werd doodstil en iedereen
staarde geboeid naar dit schouwspel.
Toen eensklaps klonk de stem van dc
H. Vader door de stilte voor een
boodschaD in het Nederlands aan de
congressisten.
Hierin zeide de Paus:
„Op deze herdenkingsdag van de
encyclieken „Rerum Novarum" en
„Quadragesimo Anno' is het voor Ons
een zeer grote vreugde U te begroe
ten, die in zo groten getale hier zijt
samengekomen. Wij weten, Beminde
Zonen en Dochters, dat Gij trouw
zijt aan de Kerk en aanhankelijk aan
het Pauselijk gezag". Daarna ver
volgde de H. Vader met Zijn bewon
dering uit te spreken voor de hou
ding van de Nederlandse Katholieke
arbeiders tijdens de laatste oorlog.
Grote bewondering heeft de H.
Vader tevens voor de sterke organi
satie van de arbeiders, die zo nauw
samenwerken met andere Katholieke
standsorganisaties. Dc Katholieke
Arbeiders Beweging bevordert niet
alleen de stoffelijke welvaart der ar
beiders, doch ook hun geestelijk heil.
Het is de wens van de H. Vader, dat
de K. A. B. verder gaat op haar weg
naar sociale rechtvaardigheid in het
Hem zo dierbare Nederland. Vol lof
is de H. Vader over alles, wat reeds
werd bereikt en voegt hieraan toe:
„De sociale rechtvaardigheid is een
schier onontbeerlijke voorwaarde
voor de werkelijke beleving van het
Katholieke geloof'.
„Als teken van Onze Vaderlijke
genegenheid smeken Wij van God
Zijn overvloedige Zegen af over het
Nederlandse volk, over zijn leiders,
arbeiders en Christelijke gezinnen en
schenken hen allen Onze Apostoli
sche Zegen."
Het was een Vaderlijk woord van
lof en bemoediging voor het grote
gezin der Katholieke arbeiders van
Nederland.
Hierna werd de bijeenkomst ge
sloten met het zingen van „Aan U o
Koning der Eeuwen".
