S)e ftzidóeGouYcitit Gen. Kruis van zijn post ontheven Londen ontzegt steun aan Amerika's standpunt GEN. CALMEYER OP EIGEN VERZOEK ONTSLAGEN VERDEELDHEID ONDER DE VERENIGDE NATIES Vulkaanuitbarsting eiste duizenden slachtoffers De Chinezen op terugtocht? Patrouilles kregen geen contact KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WOENSDAG 24 JANUARI 1951 42ste JAARGANG No. 12190 Londen laat Washington in de steek Directeur: C. M. v. HAMERSVELH Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. (PRIJZEN VANAF 1 JANUARI (1951 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 2J826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 DUBBEL CONFLICT lLlet verschil van mening tussen de Regering en de legerleiding hetwelk reeds lang aanwezig was is tot opzienbarende uiting gekomen door het ontslag aan generaal Kruis. Terzelfdertijd staat ons land voor een minister-crisis, door de medede ling van minister Stikker, dat hij zal aftreden, omdat zijn V.V.D.-partijge- noten hun afkeur zullen uitspreken over het beleid van het kabinet in zake Nieuw-Guinea. Noch bij de Nieuw-Guinea-kwestie, noch bij het meningsverschil met de generale staf was de heer Stikker als minister direct betrokken. Indien de geruchten juist zijn, wordt zijn besluit om als minister heen te gaan echter niet alleen beïnvloed door de scherpe critiek van de heer Oud op het kabinets-beleid (op zich reeds voldoende ter rechtvaardiging van een aftreden), doch ook door de af wijkende zienswijze, welke de heer Stikker in het kabinet zou hebben nopens de opvoering der bewapening. In de Kamer heeft minister Stikker kort geleden verklaard, dat de verde diging voorrang diende te hebben op de uitwerking van andere proble men, en iri deze uitspraak, zeer alge meen gehouden, wordt een aanwij zing gezien, dat de heer Stikker niet de opvatting van het kabinet deelde, dat de opvoering der legersterkte slechts in kalm tempo kon geschie den. De regering is van mening, dat gezien het langzame binnenkomen der toegezegde overzeese defensie materialen het geen zin heeft troe pen op te roepen en in kazernes on der te brengen, terwijl deze weinig kunnen uitrichten noch in geval van nood, nóch in normale omstandighe den. De regering wil, in afwachting van financiële en materiële overzeese hulp, drie (volgens het nieuwste plan vijf) divisies „mobilisabel" maken, dus door korte herhalingsoefeningen voorbereiden en africhten op mo derne oorlogs-voering. De legerleiding wenst onder de indruk van het bezoek van gene raal Eisenhower veel verder te gaan. Zij wenst thans reeds parate "Troepen, troepen, die gereed staan tot afweer. Daartoe zouden niet alleen zeer ingrijpende financiële maatre gelen dienen te worden genomen, doch tevens zeer zware offers wor den gevraagd van de gedemobiliseer de soldaten, die in Indonesië reeds de spits hebben afgebeten. Op welke wijze nu de legerleiding, in de persoon van generaal Kruis heeft gemanoeuvreerd, om haar ziens wijze doorgedreven te krijgen, is achter de schermen gebleven, doch op 18 Januari verklaarde minister Drees in de Kamer: ,,In Nederland is het leger niet een zelfstandige macht, die pressie heeft uit te oefenen. Het zijn regering en volksvertegenwoor diging, die de beslissing nemen. Over politieke samenstelling van het Ka binet heeft ook niet het legex-, maar de Kroon en de volksvertegenwoor diging te oordelen". Uit deze vermaning, welke thans een opehBare afstraffing is gewor den, blijkt dat het meningsverschil tussen Kabinet en legerleiding nog andere achtergronden heeft dan een uiteenlopende zienswijze over het tempo der bewapening en over de practische mogelijkheid ener snelle opvoering van de legersterkte. Zeer ontstemd is het Kabinet geweest over de uitlating van generaal Kruis on langs in Middelburg gedaan: „dat het leger niet moet gaan steunen op cadeau-arikelen", terwijl reeds tij dens het bewind van minister Sohok- king over diens hoofd heen uit de Ka mer bittere opmerkingen zijn ge plaatst aan het adres van de nu van zijn functie ontheven generaal. Officieel komt het conflict hierop neer, dat de legerleiding op staande voet veel geld en veel mannen ver langde, terwijl de regering daartoe, gelet op de practische besteding van het geld en de feitelijke mogelijkheid tot oefening, geen termen aanwezig zag. Als er geen persoonlijk conflict was gerezen tussen Kabinet en ge neraal is het de vraag, of dit officiële conflict tot zulk een opzienbarende ontslag-gave zou hebben genoopt. Kolonel Hasselman volgt gen. Kruis op n\E MINISTER VAN OORLOG is tot de conclusie gekomen, dat er te veel verschil van inzicht bestaat tussen hem en de hoogste legerleiding omtrent de wijze, waarop onze strijdkrachten kunnen en moeten worden georganiseerd, zodat hij zich Maandag, na afloop van de ministerraad, genoodzaakt heeft gezien aan generaal mr. H. J. Kruis, de chef van de generale staf, mede te delen, dat deze zijn post aan een ander zou moeten overgeven. Minister s' Jacob is gister ochtend door de Koningin in audiën tie ontvangen. Het ligt in het voor nemen kolonel B. R. P. F. Hasselman, inspecteur van de cavalerie, voor te dragen tot chef van de generale staf. Deze benoeming zal omstreeks 1 Februari ingaan. Luitenant-generaal M. R. H. Calmeyer, plaatsvervangend chef van de generale staf, heeft gis teren ontheffing uit zijn functie gevraagd, welk verzoek is ingewilligd. De minister van oorlog heeft luitenant-generaal Calmeyer verzocht zich voor bijzondere opdrachten ter beschikking te houden, z Van bevoegde zijde is medege deeld, dat er tussen de minister en generaal Kruis voornamelijk sprake is geweest van een verschil in in zicht omtrent de uitvoering van het drie-divisieplan. De minister en generaal Kruis wa ren beiden voorstanders van een snelle uitvoering van dit plan. Bij de Uitwerking zag men zich voor de vraag geplaatst, waar op dit ogen blik de mensen, het materiaal en de opleidingsruimte te vinden zouden zijn. Het ging bepaaldelijk niet om de vraag, of het plan gefinancierd zou kunnen worden. Want dat er zeer veel geld geofferd moet worden voor de defensie, daarover waren de ge neraal en de minister het eveneens De steeds weer andere plannen, die generaal Kruis ontwierp, om de drie hierboven vermelde vraagpunten op te lossen, konden de goedkeuring van de minister niet wegdragen. De mi nister miste daarin de door hem ge wenste vaste lijn. Hij wenste deze vaste lijn niet telkens doorkruist te zien door nieuwe plannen. Het la tente conflict misschien is het be ter te spreken van een verschil van inzicht uittezich, in zeer ver scherpte vorm na het bezoek van ge neraal Eisenhower. Het verschil van inzicht werd toen Zodanig verdiept, KOLONEL DER HUZAREN B. R. P. F. HASSELMAN. dat er geen basis meer was voor een goede samenwerking tussen de leger leiding en de politieke leiding. Intussen is het besluit genomen om het drie-divisieplan uit te breiden tpt een vijf-divisieplan. Met de uitwer king hiervan is men reeds begonnen. De mening van Kruis omgeving Kringen, die in nauw contact staan met generaal Kruis hebben desge vraagd medegedeeld, dat de onthef fing van generaal Kruis uit zijn func tie van chef van de generale sV voornamelijk het gevolg is van diens standpunt ten aanzien van de parate troepen. Het standpunt van generaal Kruis, zo werd ons gezegd, komt op het vol gende neer. Hij is van oordeel, dat Nederland in de huidige omstandig heden, die Amerika aanleiding heb ben gegeven tot het uitroepen van een noodtoestand, over een zekere sterkte aan parate troepen moet be schikken. Onder een zekere sterkte wordt dan verstaan twee a drie brigades die geoefend zouden moeten worden onder een divisie-staf. Generaal Kruis schijnt niet alleen overtuigd, dat ons land over deze parate troe penmacht moet beschikken, hij is tevens overtuigd, dat Nederland er over kan beschikken. Er zullen zich ongetwijfeld moeilijkheden voor doen, doch hij acht het mogelijk thans twee a drie brigades op te roe pen zonder de opleiding van de nieu we lichtingen in gevaar te brengen. Deze brigades zouden gevormd kun nen worden door de Indonesië-vete- ranen een langere herhalingsoefening te laten doormaken en door de diensttijd te verlengen. Generaal Kruis meent, dat de risico's verbon den aan een onmiddellijke vorming van een parate troepenmacht kun nen worden aanvaard. AUSTRALISCHF WOLPRIJS BEHAALT NIEUW WERELD RECORD. Op de wolveilingen te Sydney werd Dinsdag een nieuw wereldrecord be reikt. Voor 5 balen vette merino vlieswol werd 313 K Australische pence (ongeveer f 11.25j per pound betaald. Soortgelijke wol bracht de vorige week in Geelomg 309 pence op. De Australische wol-,.boom" is het gevolg van de voorraadvorming voor defensiedoeleinden in de Ver enigde Staten en Europa. T 1 Het Shakespeare theater te Strat- ford-on-Avon zal een aanzienlijke uitbreiding en verbetering onder gaan. Aan de linkerzijde van het ge bouw komen twee nieuwe verdie pingen, uitsluitend bestemd voor 16 nieuwe kleedkamers. Het aantal zit plaatsen wordt met 140 uitgebreid tot 1300, waardoor tijdens het zeven maanden durende seizoen 34.000 per sonen extra het theater kunnen be zoeken. Verdere verbeteringen en het toepassen van de nieuwste tech nische vindingen zullen het theater tot een van het best ingerichte ter wereld doen behoren. In Maart zal de opening plaats vinden. Het Shakespeare theater, gezien van de overzijde van Avon. Links het gedeelte, waar de twee nieuwe verdiepingen komen. Reddingsvliegtuigen cirkelden Dinsdag boven het gebied rondom de vulkaan Lamington op zoek naar eventuele overlevenden. Verklaard wordt, dat de uitbarsting van de La mington „van groter omvang was dan de ontploffing van een atoombom". WINTERSPORTPLAATSEN WEER BEREIKBAAR. Volgens radioberichten uit Zwit serland zijn de opruimingswerkzaam heden reeds zover gevorderd, dat na genoeg alle wintersportplaatsen weer te bereiken zijn, met uitzondering van Andermatt en de plaatsen in Beneden Engadin Zuoz, Madulein en Oberalpsee en Hostenthall. Alle 'Zwitserse spoorlijnen naar Italië en Oostenrijk zijn weer vrij voor doorgaand verkeer. DE OVERSTROMING TE ZUID BROEK. Nadat vorige week reeds een duiker bij Zuidbroek in Gro ningen bezweken was, is thans nog een duiker, die de druk van het wa ter niet langer kon verdragen, be zweken, zodat de overstroming zich steeds verder uitbreidt. In allerijl zijn 140 militairen uit Steenwijk naar de plaats des onheils gedirigeerd, om de schade zo veel mogelijk te beperken door het stor ten van steen. Een overzicht van de werkzaam heden: militairen storten stenen in de ontstane opening in de duiker. Attlee vertrouwt Chinas voorstel Attlee heeft in het Britse Lagerhuis gisteravond gezegd, dat Engeland weigert de hoop op te geven op een vredelievende regeling met commu nistisch China. De Britse premier maakte duidelijk, dat zijn regering niet bereid is de consequenties te aanvaarden van het Amerikaanse streven om China voor de Uno als agressor te brandmerken, want zei hij wij zijn van mening, dat de Verenigde Naties op dit ogenblik geen nieuwe en belangrijke beslissingen moeten nemen. Wij geloven niet, dat het nu het ogenblik is nieuwe maatregelen onder ogen te zien Wanneer wij dat wel deden, zouden wij de hoop op een vredelievende regeling laten va ren en dat hebben wij niet gedaan, AMERIKA WIL KLEUR BEKENNEN Peking heeft met het indienen van nieuwe voorstellen betreffende een wapenstilstand in Korea inderdaad bereikt, dat de meningsverschillen tussen Amerika en een belangrijk deel van zijn bondgenoten zijn ver diept. De politieke commissie van de Uno zal eerst vanavond weer bijeen komen. Zoals gemeld, had namelijk de meerderheid tegen de wens van Amerika in besloten Nederland onthield zich van stemming de be raadslagingen 48 uur op te schorten teneinde de gedelegeerden tijd te ge ven de nieuwe Chinese voorstellen te bestuderen, die Pekiig via de afge vaardigde van India hoeft ingediend Deze ontwikkeling bracht Chur chill er gisteravond in het Lagerhuis toe om Attlee te vragen „voortdu rend te denken aan de ernstige ge varen, die over ons zouden komen, zo er ooit een ernstige afwijking zou ontstaan tussen onze politiek en dis van Amerika'. Het antwoord van de premier daarop was, dat zijn rege ring inderdaad op haar hoede zou zijn maar zo voegde hij er aan toe wij zullen toch nooit de hoop op geven op een vredelievende regeling waarbij de gehele wereld belang heeft. De V.S. zijn van plan met alle kracht aan te dringen op kleur be kennen door middel van een stem ming over het brandmerken - van China als agressor. Men verwacht echter, dat de commissie vandaag niet tot een stemming zal komen. Waarnemers zijn van oordeel,, dat de Britse vertegenwoordiger in de V.N., sir Gladwyn Jebb, vanavond op het betrachten van de grootst mo gelijke voorzichtigheid zal aandrln- men van drastische of overhaaste j pressaille-maatregelen. Parijs schaart zich achter de ver klaring van Attlee, dat „geen nieu we en belangrijke beslissing" op dit ogenblik genomen moet worden. Alles wijst er op, dat de onenigheid tussen 4e niet-communistische landen groter wordt, al beweren de Amen- kanen, dat zij de vereiste meerder heid van 40 stemmen zullen behalen. De Amerikaanse Senaat heeft een Kilometers in het rond een grote verwoesting IN TEGENSTELLING MET DE BERICHTEN VAN GISTEREN, welke deden veronderstellen, dat het nog wel los zou lopen met het aantal slachtoffers van de uitbarsting van de Nieuw Guinese vulkaan Laming ton, wordt thans bekend, dat men het aantal doden op meer dan vier duizend schat. De 35 vermiste blanken zijn ook niet in veiligheid, in te gendeel men vreest voor hen het ergste. De slachtoffers zijn door de uitgeslingerde lava of door andere brandwonden bezweken. Een Australische regeringsfunctio naris, die per vliegtuig een uitge strekte vlucht boven het getroffen gebied heeft gemaakt, meldt twin tig verlaten dorpen te hebben waar genomen „waar de huizen tegen de vlakte lagen en de- ontbladerde bo men door het geweld van de ontplof fing tegen de grond waren gesla gen". Reddingsploegen zouden Dinsdag uit Port Moresby vertrek ken om gewonde inboorlingen op te sporen en te helpen en de doden te begraven. Vluchtelingen trekken langs al lerlei bospaden door het met vulka nische as overdekte oerwoud in een massale uittocht, om te ontkomen aan verstikking door de dampen, die na de uitbarsting nog zijn blijven hangen. Gehele dorpen liggen be graven onder lava en as. Nader wordt gemeld, dat de vlie gers der reddingsvliegtuigen ver klaarden, dat het „geen nut heeft nog naar overlevenden te zoeken". Gemeld wordt, dat een troep van honderd inboorlingen, onder leiding van drie blanke vrouwen, door het De groep van de twaalf Aziatische i dichte oerwoud voorttrekt naar het en Arabische landen, die het voorstel dorp Kokoda. tot het staken van het vuren in Korea heeft ingediend, heeft Dinsdagavond besléten in de politieke commissie een resolutie in te dienen, waarin om de onmiddellijke benoeming van een zeven-landencommissie voor Korea wordt verzocht. De commissie, die zou moeten be staan uit het communistische China, Engeland, de Verenigde Staten, Frankrijk, de Sovjet-Unie, India en Egypte, zou de Koreaanse kwestie bestuderen met het oogmerk, de vrede in het Verre Oosten te her stellen. Een woordvoerder van de twaalf landen verklaarde, aat zij, alvorens de resolutie in te dienen, onder de voornaamste delegaties een ontwerp zullen laten circuleren. Men verwacht daarom niet, dat de resolutie van avond al zal worden ingediend. resolutie aangenomen, waarin een beroep wordt gedaan, op de V.N om China als agressor te brandmerken, in navolging van het Huis van Afge vaardigden. De Senaat sprak zien te vens uit voor een resolutie, om China het lidmaatschap der V.N. te ontzeg gen. EEN RESOLUTIE VAN DE TWAALF DE VERBONDEN TROEPEN hebben in de afgelopen twaalf uur agres sieve patrouilletochten ondernomen en hun verdedigingsposities aan het gehele West-Koreaanse front verbeterd zonder contact te verkrijgen men de communisten, aldus een communiqué van het achtste leger. Een bataljon van de Verenigde Naties is heden opnieuw met versterkingen Wonjoe binnengerukt .Ook het bij de stad gelegen vliegveld is her overd. In de afgelopen dagen heeft het bataljon de stad elke dag op nieuw bezet om haar ls nachts weer te verlaten en op een beter houdbare positie terug te trekken. De vorige week kreeg men de in druk, dat de Noordelijke troepen een nieuwe aanval voorbereidden. Thans echter, nu er vrijwel slechts pa trouille-activiteit is, en China nieuwe voorstellen voor een staakt-het-vu- ren heeft gedaan verspreidt zich het gerucht, dat de Noordelijken een al gemene order tot terugtrekken heb ben ontvangen. Vliegtuigen der V.N. blijven echter hevige aanvallen in Noord-Korea uit voeren. In de monding van de Ansan heb ben vliegtuigen gisteren een groot aantal kleine schepen waargenomen, waarvan later dertien door de geal lieerde patrouilles tot zinken werden gebracht. Heden zijn bij een luchtgevecht tussen Amerikaanse en communisti sche straaljagers drie toestellen van het type Mig-15 beschadigd en een waarschijnlijk vernield. De 32 Ame rikaanse Thundearjets, die door de Migs werden aangevallen, keerden op hun basis term;. Dit is de vijfde opeenvolgende dag, dat communistische straalvliegtuigen in groten getale boven Zuid-Korea opereren. Ivan Champion, een bestuurder van het district van Papoea, waar in de Lamington is gelegen en die thans de leiding heeft van het red dingswerk deelde mede, dat het ge hele Noordelijke gedeelte van de La mington door het geweld van de uit barsting is weggeslagen. Men kan thans een rood-gloeiende krater- mond waarnemen waaruit nog steeds rook en stoom opstijgt. In een straal van zestien km rond om de vulkaan is alles verwoest. De grond is bezaaid met grote rotsblok ken, bomen zijn ontworteld en het gehele gebied is bedekt onder een laag grijze as. Een reddingspatrouille heeft ge meld, dat zij Dinsdag in de buiten wijken van Higatoeroe de stoffelijke overschotten heeft gevonden van tien blanken. Twee ervan waren door de wit-gloeientie as zo ver brand, dat zij niet meer te herken nen waren. Het schijnt, dat van het dorpje Isavita slechts 12 van de 400 inwo ners in leven zijn gebleven. ONDERHOUD MET WYSJINSKY. De Franse ambassadeur te Mos kou, Yves Chataigneau, en de Britse zaakgelastigde aldaar, John Nicolls, hebben gisteren een onderhoud met de Russische minister van buiten landse zaken Wysjinsky gehad. In weiingelichte kringen neemt neemt men aan, dat het onderhoud betrekking had op de Russische no ta van 31 December over de voorbe reiding van een conferentie van vier. Het antwoord van Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten op genoemde Russische nota zou overhandigd zijn. Ko-Viettie.... Het is gemakkelijker een verheven standpunt in te nemen, dan er zich te handhaven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 1