eióse hutspot/#
A.W. Sijthoff's Uitgeversmij.
viert honderd-jarig bestaan
Twee glas in loodramen voor
Leidse raadzaal aangeboden
PRIJSVRAAG
Het hart, sterkste motor ter wereld
Plaatje ovet* mazelen
DINSDAG 2 JANUARI 1931
>SK COURANT
EERS'I'Ë BLAD - PAGINA 3
Een der gebrandschilderde ramen, voorstellend het Stadhuis tijdens de brand. Rondom de figuren, zoals
in dit verslag beschreven.
|_|ET EEUWFEEST, dat A. W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij N.V. te
Leiden vandaag viert, is een feest, dat uitgaat boven vele andere
zaken jubilea, omdat het een herdenking is, die in zekere zin geheel Lei-
dc aangaat. A. W; Sijthoff heeft immers een bedrijf gesticht, dat de
naam van Leiden heqft uitgedragen, ver over de grenzen, naar alle lan
den, over verre zeeën, naar alle werelddelen. Dit bedrijf heeft zich in
Leiden een vaste plaats verworven. En om deze binding op dit feest duL
delijk te laten uitkomen, heeft men bet plan opgevat iets bijzonders te
doen, waardoor dit eeuwfeest in de herinnering zou blijven voortleven.
Van de zijde der jubilerende N.V. b*èsloot men de stad Leiden een ge
schenk aan te bieden, in de vorm van twee glas in loodramen, die in de
raadszaal van het Stadshuis geplaatst zullen worden. Daartegenover
stelde het Gemeentebestuur de vriendelijke geste, om 5 historische ste
nen af te staan, ter plaatsing in de gevel van het huidige pand der Uit
geversmaatschappij aan de Doezastraat.
Historische stenen weer
op oude plaats
Beide ramen zijn ont
worpen door de beken
de Haagse glazenier
Chris de Moor, die de
Stadhuisbrand van
1929 tot motief koos.
Op het linker raam,
ter afmeting van 1.25
bij D 86 meter, ziet men'
het Stadhuis in vlam
men, zó fel, dat de
lucht van een rode
gloed vervuld is. Rond
om deze voorstelling
ontwaart men Willem
van Oranje, de Univer
siteit, het Spaanse be
leg, uitdeling van ha
ring en wittebrood en
Lucas van Ley den.
Het rechtse raam, even
groot, stelt het Stad
huis na de brand voor
als een ijspaleis vol pe
gels. Rondom ziet men
de Duitse terreur uit
gebeeld, evenals de bevrijding, wij
len prof. Telders en de wederop
bouw üe ramen zullen t.z.t. in de
raadszaal worden aangebracht, ter
weerszijden van de k}ok, recht te
genover de zetels van B, en W.
De stenen, die in de gevel, van het
bedrijf zullen worden aangebracht,
h. jen een bijzondere betekenis.
Toen in 1852 naar een groter pand
moest worden omgezien, verhuisde
de drukkerij naar de Koepoorts
gracht (Doezastraat), op de plaats
waar in 1580 het huis stond van hop
man Andries Schot. Twee eeuwen
later woonde daar de bekende Jo
annes le Francq van Berkhey, die
een voorname rol speelde in het we
tenschappelijke en letterkundige le
ven van die dagen. Zijn huis storire
in door het springen van het kruit
schip in 1807. Van Berkhey kwam
ongedeerd uit de puinhopen en door
toedoen van koning Lodewijk vond
hij een tijdelijk onderkomen in Hui
ze ten Bosch. Uit dankbaarheid lner
voor liet hij in zijn vernieuwde wo
ning twee gedenkstenen plaatsen,
die in ,De Lakenhal" werden be
waard en waarop de volgende tekst
voorkomt:
O, Leydsche Burgerey.
Gaat hier doch niet voorbij,
Als gy met pracht herbouwt,
De Koepoort-Graf beschouwd.
Leer dan uw Naegeslacht,
Gods wonderen verbreiden.
Dankt Hollands MAJESTEIT,
Uw troostlieve OVERHEID.
De trouwe RIDDERSTAND,
En 't VOLK van Nederland.
Zoo keer met Vreede en Heyl
de welvaerd weer in LEYDEN
Toen Busehkruyt de Oude STAD,
Tot puyn verbryzeld had,
De wanden van dit Huis,
Neërploften met gedruis,
Het VOLK in doodsangst,
bij 't Verpletterend Maecschap
Schreyde,
Zag GOD ontfermend neëv,
Hy heeft gelyk weleer,
In zyn geducht Ontzet,
De bange STAD gered.
En HOLLANDS Hooge School
bleev 't Hoofdjuweed van
Beyde.
Een van de vijf gevelstenen, die in
de voorgevel zijn aangebracht.
Tijdens de receptie, die he
denmiddag om twee uur aan
ving, werd de winnaar bekend
gemaakt van de roman-prijs
vraag, die door de jubilerende
N.V, was uitgeschreven. Uit de
116 inzenders werd de heer Va
leer van Kerk'-ove uit Malde-
ghem (België) winnaar met zijn
roman „De Weerlozen".
De jury, bestaande uit de he
ren P. H. Ritter jr., Ben van
Eysselsteijn en Antoon Gooien,
was eenstemmig van oordeel,
dat deze roman ver boven alle
andere inzendingen stond On
betwist werd deze in 1919 te
Slejdingen (bij Gent) geboren
Belg winnaar. De prijs bestaat
uit 2.000,Het boek zal door
Sijthoff worden uitgegeven en
de auteur ontvangt voor de ver
kochte exemplaren een royalty.
De netto-uitgeverswinst wordt
ter beschkkking gesteld van de
Vereniging van Letterkundigen,
ter verdeling tussen 'iet onder-
Steunings- en net pensioen
fonds van de vereniging.
Het manuscript moest 60.000
tot 130.000 woorden bevatten en
afkomstig zijn van een schrijver,
die nog nimmer een roman in
boekvorm had gepubliceerd.
Er zijn twee eervolle vermel
dingen toegekend. De eerste
was voor F. J. M. S. Huysmans
uit Zandvoort voor „De hoogste
verdieping' en de ander voor
Jacqueline van Blaricum uit
Borghem (België) voor „Als
een ceder op de Libanon". Ook
deze auteurs ontvangen bij uit
gave van hun romans een ro
yalty
Aanbieding van het personeels-
gescbenk.
De herdenking ving hedenmorgen
aan, toen half tien het voltallig per
soneel bijeen kwam en bij monde
van de heer L. Prevo, voorzitter van
de feestcommissie, een geschenk aan
de N V. aanbood, in de vorm van
een hardstenen bank met dito tafel,
wand- en muurbekleding. Dit' ge
denkteken, ontworpen door binnen
huis-architect T. Keuzekamp, draagt
tot opschrift „18511951 Aangebo
den door het personeel-' en is ge
plaatst in de hall, onder de trap. De
heer Prevo herinnerde aan de we
reldvermaardheid van het bedrijf en
verzocht mej. E. van Looy, dochter
van de directeur, de bank te willen
onthullen. Hierna bood spr. de direc
tie een Herinnerings-album aan,
waarin de namen van alle bijdra
gers aan dit huldeblijk vermeld
staan.
De heer S. G. van Looy, dix-ecteur,
dankte hartelijk voor dit prachtige
geschenk en zegde een gratificatie
toe. Vervolgens werden de perso
neelsleden, waarbij zich ook verschil
lende gepensioneerden gevoegd
hadden, tesamen ruim 150 man, op
verversingen onthaald.
Officiële herdenking.
Om 11 uur ving de officiële her
denking aan. Hierbij spi-ak de heer
S. G. van Looy een herdenkingsre-
de uit, waarin hij uitvoerig de ont
wikkeling en groei van het bedrijf
schetste, zoals wij zeer in het kort
enige dagen geleden reeds deden.
Spr. wees vervolgens op de toekomst
en de taak van de uitgeverij, die de
mens lectuur moet brengen, welke
zijn gedachten verheft boven het
middelmatige, dat zo gevaai-lijk is
in deze tijd van vervlakking en ni
vellering
Nadien sprak nog de heer B P. du
Croix namens het personeel, die de
oprichter A. W. Sijthoff huldigde on
daarin ook de elkaar opgevolgde di-
recties betrok.
Namens de commissarissen sprak
de heer C. M. Seret die aan het ge
meentebestuur de glas in loodramen
aanbood.
Burgemeester jhr. mr. F. H. van
Kinschot, die vergezeld van de vier
wethouders deze herdenking bij
woonde, aanvaardde het geschenk in
grote dankbaarheid en vond het pret-
jtig, dat zijn eerste openbaar optre
den na zijn ziekte de N V. Sijthoff
betrof. Spr. releveerde wat Leiden
op het gebied van uitgeverijen in het
verleden heeft gepresenteerd en welk
aandee! Sijthoff hierin heeft gehad
en nog heeft. De schakel Sijthoff
heeft in de lange keten van Leidse
boekdrukkers bijgedragen, om de
naam van Nederland over de hele
v/ereld bekendheid te geven. Niet al
leen Leiden, maar geheel Nederland
mag daar trots op zijn.
Met veei genoegen bood de burge
meester als tegenprestatie de 5 his
torische stenen aan, die reeds in de
voorgevel zijn aangebracht en wens
te de directeur toe, dat hij nog vele
jaren in staat zal zijn het bedrijf tot
nog grotere bloei te brengen, mede
tot heil van de stad Leiden.
De heer van Looy dankte alle
sprekers en richtte enige sympathie
ke woorden tot de heer du Croix, al
gemeen procuratiehouder, die van
daag eigenlijk ook een jubileum viert
omdat hij op 2 Jan. 1896 in dienst
trad van Sijthoff en als zodanig de
oprichter en al zijn opvolgers heeft
meegemaakt
Ter verduidelijking diene nog, dat
de glas in .loodrambn nog niet ge
reed zijn- De ontwerpen op kartons,
die aangeboden werden, geven reeds
een idee hoe dit geschenk er uit zal
zien
..KATHOLIEK LEIDEN".
Hedenavond te 8 uur in het recto
raat Hooigracht, vergadering van de
organisatie-commissie van „Katho
liek Leiden."
Laatste Berichten
NATIONAAL MONUMENT
GESCHONDEN.
In de afgelopen nacht is uit het
voorlopig nationaal monument op de
Dam te Amsterdam de deksel van de
urn, die de aarde uit Limburg bevat,
ontvreemd. Twee agenten, die het
plantsoen geopend vonden, krJamen
tot deze ontdekking. Wie deze schen
dende daad heeft verricht is een raad
sel. Eveneens tast de politie in het
duister omtrent de motieven hiertoe.
Er zijn geen scherven gevonden, zo
dat voorshands moet worden aange
nomen, dat het hier een misplaatste
grap betreft.
Dinsdag 2 Januari.
We willen het nieuwe jaar, na u
qllen vanaf dez'e plaats veel heil en
zegen toegewenst te hebben, begin
nen met het onwaarschijnlijkste ver
haal, dat u ooit gehoord hebt.. Echt
gebeurd. Zaterdagavond in onze
Sleutelstad! Mei de blauwe tram, die
uit Den Haag in Leiden aankwam,
arriveerde een negenjarige knaap uit
Rijswijk, helemaal alleen en als Dio
genes met een kaarsen-lantaarntje in
z'n hand. Men bracht hem naar het
politiebureau, waar de dienstdoende
inspecteur en andere dienaars van
Hermandad in sniken uitbarstten,
toen zij het droevig verhaal aanhoor
den, dat de knaap met veel verve op
diste. Z'n vader had hij nooit gekend
en toen hij Zaterdagmorgen wakker
werd, rook hij een sterke gasluoht.
Onmiddellijk snelde hij naar de
slaapkamer van z'n moeder, die onbe
wegelijk stil op bed lag. De knaap
haalde er een buurman bij, die con
stateerde, dat z'n moeder dood was.
Morsrood! Het ventje haalde daarop
tien gulden uit z'n spaarpot en trok
de wijde wereid in, voorlopig op weg
naar Stuttgart, waar z'n enige zuster
woonde. U begrijpt, dat de inspecteur
het onmiddellijk geloofde. „Waar ben
je op school?" De knaap noemde een
Straat. „Heb je met Kerstmis 'n rap
port gehad?" De wereldreiziger be
vestigde dit. „Zeker niet zo heel erg
mooi?" Ook dit klopte. Je vader was
er zeker niet erg blij me?1' Nee,
helemaal niet", was het antwoord.
„Je hebt het rapport dus aan je va
der laten zien?"„Ja, zeker", klonk
het stellige antwoord. En hiermede
viel hij door de mand. Ontkennen
baatte niets meer. Even een telefoon
tje naar Rijswijk en een uur later
was de ongeruste vader op het Leidse
politiebureau, om z'n fantasie-rijke
zoontje met wereldreizigers-allures
weer mee naar huis te nemen!
Ja, zo is de jeugd van tegenwoor
dig. Hoe haalt die knaap de nonsens
bij elkaar! Maar komaan, laat ons
daar het hoofd niet over breken, want
er nog ander nieuws. Zaterdagmid
dag is de 35-jarige schaatsenrijdster
M. L. N. uit de Bakkersteeg, op de
Witte Singel gevallen. Zij brak haar
rechterpols en werd door de E-H.D.
naar het Acad. Ziekenhuis gebracht.
De Vereniging Sancta Veronica,
tot steun aan stille armen is een van
Stadskoks vaste klanten. Een van de
maandklanten, zogezegd. Overmor
gen ia het weer eerste Donderdag
van de maand en dit betekent, dat de
dames weer zitting houden voor
het eerst in dit nieuwe jaar. in de.
Vroolijcke Arke, Lange Pieterskerk-
koorsteeg 15. De dames, die thuis iets
gemaakt hebben, worden verzoeht
dit to komen brengen. En vooral
worden er dames verwacht, die ma
teriaal komen halen om in de ko-
mende weken iets te maken voor de
stille armen. Het bestuur rekent op
een geweldige opkomst!
En de ledèn van het Alma Mater
koor dienen beslist te weten, dat
voortaan de repetitie gehouden zullen
worden in Toonkunst, Rapenburg 22,
dus niet meer in de gymzaal Krau-
welsteeg.
De Leidse Scheidsrechters gaan
a.s. Zaterdagavond feestvieren in de
Stadsgehoorzaal, aanvangend om 8
uur. De „Radio Capriolen Revue"
tredet op met een groot aantal artis-
ten, waaronder Peter Pech en de
Wama's.
Morgenochtend om zeven uur
wordt in de Hartebrugkerk een H,
Mis opgedragen tot intentie van rnej.
J. Vrouwenvelder. Alle leden van de
R.K. Leidse Zwemvereniging „De
Golfbrekers" worden in de kerk ver
wacht.
In het Prentenkabinet der Rijks
universiteit wordt morgen een ten
toonstelling geopend van tekeningen
en grafiek door Marri Oosterholt,
Huub Gerretsen en Alfred Lob. De
opening geschiedt morgenmiddag om
3 uur. En de tentoonstelling is op
iedere werkdag van 1.30 tot 4.30 uur
te bezichtigen. Sluiting op 27 Jan.
De vierde hoktentoonstelling van
Postduivenvereniging „De Vrienden
club" wijzigde de totaal-uitslag als
volgt: J- J- van Dordt 270.50, P. de
Klerk 269.75. G, A. L. van der Rey-
den 268.50. J. C. Pracht 268 00, H.
Rol 267.75, P. Grinsveen 267.25, enz.
enz. STADSKOK.
SCHILDERIJ VOOR DE
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Ter gelegenheid van het feit, dat
per 1 Jan. 1951 de Kamer van Koop
handel voor Rijnland, gevestigd te
Leiden, weer zelfstandig is gewor
den, wordt oj? 4 Jan. a.s. een schilde
rij aangeboden, bestemd voor de be
stuurszaak Het schilderij is vervaar
digd door de bekende Warmondse
kunstschilder Pieter Geraerdts.
Houdt het in ere
Een gezond hart moet men in ere
houden: het slaat 100.000 maal per
dag, veertig miljiaen koren per jaar.
Het verplaatst op één dag 10 000 liter
bloed, per jaar vier millioen liter!
Deze motor weegt ■slechts 300 gram.
Het arbeidsvermogen is echter groot
genoeg on; met elke slag een gewicht
van één kilgram een halve meter op
f.e heffen. Dat wil zeggen dat het
prestatie-vermogen van een gezond
hart zo groot is dat het een lift met
één persoon in een uur tijds van de
begane grond naar de vijfde verdie
ping zou kunnen brengen
In absolute zin is het hart geen
sterke motor, de kracht is niet gro
ter dan 1/375 pk., maar in relatieve
zin is het hart sterker dan alles wat
er tot nu toe aan motoren is ge
bouwd. Welke machine van een der
gelijke ingewikkelde constructie
kopt een mensenleven lang zonder-
dat er ooit onderdelen vervangen
behoeven te worden?
De muis en de olifant.
Het hart trekt zich rhythmisch sa
men en hoT ontspant zich eveneens
periodiek. Bü gezonde volwassenen
gaat dit met een snelheid van onge
veer zeventig slagen per minuut.
Wordt de zuurstofbehoefte van het
lichaam groter, zoals dat bijvoorbeeld
bij zware arbeid of bij sportbeoefe
ning het geval is, dan kan het tempo
van de hartslag worden opgevoerd.
Oitzelfde gebeurt ook bij bepaalde
ziektetoestanden, waarbij de kracht
vgp het hart verminderd isf door
een groter aantal pompslagen per
tijds-eenheid wordt dan naar een vol»
doende prestatie gestreefd.
Bij pasgeborenen is de hartslag
.steeds veel sneller: het hart van de
zuigeling contraheert zich 130 malen
per minuut. Kleine dieren hebben
een nog snellere „pols": het hart van
een muis klopt bijvoorbeeld 1000 ma
len per minuut. De olifant daarente-
ten heeft een langzame polsslag,
oorgaans is deze niet hoger dan 25.
De enorme hoeveelheid arbeid die
het hart bij voortduring verricht is
alleen mogelijk doordat op elke sa
mentrekking een ontspanning volgt:
de hartspier «heeft dan een korte rust
om zich te herstellen. De contractie'*
van de hartboezems duren ongeveer
0,1 seconde, daarop volgt een rust
van 0,7 seconde. De samentrekking
der kamers neemt een tijd van 0,3
seconde in beslag, "oor dit gedeel
te van de hartspier bedraagt de pau-
ALS REGEL NIET GEVAARLIJK
PEN PRAATJE OVER MAZELEN,
de bekende kinderziekte, welke
zo ongeveer iedereen op z'n tijd heeft
doorgemaakt, is thans weer actueel.
Er zijn weer verscheidene gevallen
van mazelen te constateren.
Als regel behoeft men mazelen niet
als een gevaarlijke ziekte te beschou
wen. Het is algemeen bekend, dat het
als een noodzakelijk kwaad, maar
niet als een groot gevaar wordt be
schouwd, dat bijna iedereen deze be-
smettelijke ziekte in zijn jeugd door
maakt en er daardoor voor gevrij
waard is op volwassen leeftijd. Dat
laatste is wel prettig, want mazelen
bij een volwassene plegen heftige
ziekteverschijnselen te geven.
De medische wetenschap staat dan
ook op het standpunt, dat gezonde
kinderen boven 3 jaar een lichte vorm
van mazelen gerust mogen doorstaan.
Trouwens, het zou wel heel moeilijk
zijn als men bij alle gevallen van ma
zelen overbrengen der besmetting
wilde voorkomen. Immers: de ont
vankelijkheid voor het krijgen van
deze aandoening is zeer groot bij hen.
die de ziekte nog niet hebben ge
had. Bovendien zijn de mazelen het
meest besmettelijk in het beginsta
dium, waarbij zich verschijnselen
van verkoudheid voordoen, maar de
typische rode vlekken zich nog niet
hebben vertoond; in dit stadium is
het gewoonlijk moeilijk mei zeker
heid de aanwezigheid dezer ziekte
vast te stellen. Toch tracht men vaak
verdere infectie te voorkomen, door
de aangetaste kinderen van de gezon
den te scheiden.
Het isoleren van mazelpatiëntjes
gebeurt niet alleen aan boord van een
schip, maar ook bijv. is een zieken
zaal waar zeer zwakke kinderen aan
wezig zijn. of in een kindertehuis of
in bepaalde gezinnen waar zich kin
deren bevinden, voor wie de mazelen
een zeer ernstig gevaar zouden ople
veren.
De schijnbaar zo onschuldige raa-
zelziekte namelijk doet in ons land
jaarlijks ongeveer 1000 kinderen ster
ven, dat is meer- dan de sterfte aan
roodvonk, diphterie en kinkhoest sa
men. De oorzaak van zulk een droe
vig verloop is gelegen in het optre
den van verschillende verwikkelin
gen, voornamelijk van de zijde der
longen, hetzij in de vorm van long
ontsteking en bronchitis, hetzij als
tuberculeuse aandoening.
Daar het de te voren al zwakke
kinderen zijn die deze ernstige geva
ren riskeren, doet men er goed aan
hen zover dit mogelijk is tegen de
ziekte te vrijwaren. Dat men tracht
dit te bereiken door de zieken te iso
leren spreekt vanzelf; voor de bo
vengenoemde redenen mag men hier
van alleen echter niet veel verwach
ten. Gelukkig bestaat tegenwoordig
de mogelijkheid dat de dokter desge
wenst de kinderen beschermt tegen
mazelen door hen, wanneer zij in aan
raking geweest zijn met een mazel-
patiëntje, in te spuiten met zg. re
convalescentenserum. Dit is vocht
wat verkregen is uit het bloed van
genezen mazelenlijders. Het gelukt
daarmee öf het uitbreken der ziekte
geheel te voorkomen öf althans de
heftigheid van het verloop zeer te
matigen.
Een belangrijke verbetering uit de
laatste tijd is het gebruik van be
paalde bloedeiwitter van gezonde
mensen (die immers vrijwel allen
mazelen hebben doorgemaakt en
daarom verweerstoffen tegen de ziek
te in hun bloed hebben) in plaats van
het reconvalescentenserum, dat niet
altijd gemakkelijk te verkrijgen is.
Dit speciale bloede'wit, garnonaglo-
buljne genoemd, wordt bereid uit het
materiaal, dat op de bloedbanken van
het Roode Kruis aanwezig is.
Dit is dus wat de dokter kan doen,
als hij het nodig acht, een kind tegen
mazelen te vrijwaren Wat we moe
ten doen als het kind eenmaal maze
len heeft, is een andere vraag. Al
lereerst is bedru,' i nodig, ook in de
lichte gevallen, en verder moeten we
oppassen voor kouvatten, (met het
ook op de mogelijkheid van het ont
staan van bronchitis) Het ziekenver
trek moet niet te schel verlicht zijn,
in verband met de lichtschuwheid
van mazelkinderen, en een zorgvul
dige verpleging met schoonhouden
van de mond, verstrekken van lichte
ziekenkost e.d. is zeer gewenst. Bij
ernstige ziekte en ongunstige huiselij
ke omstandigheden kan ziekenhuis-
opneming uitkomst bieden.
ze steeds 0,5 seconde. Deze cijfers be
horen bij een'frequentie van 70 sla
gen per minuut. Is de hartactie snel
ler, dan duurt de samentrekking even
lang, de tijden van rust worden dan
korter.
Eigen zenuwweefsel.
Het hart werkt in eerste instantie
geheel zelfstandig. De prikkels
tot werkzaamheid ontvangt het van
een eigen autonoom zenuwweefsel.
Toch wordt de hartactie ten dele ook
door het lichaam als geheel geregeld:
alle organen dienen immers harmo
nisch met elkander' samen te werken.
Naast het eigen zenuwstelsel van
dit orgaan zijn er ook zenuwbanen
waardoor een remmende, en andere
wgardoor een versnellende invloed
op de hartwerking kan worden uit
geoefend. Zij zijn te vergelijken met
de teugels van een rijpaard.
Van zelfsprekend kunnen et' aan
een zo ingewikkelde machinerie tal
van mankementen optreden. Ziek
ten van hart en bloedvaten komen
dan ook niet alleen veelvuldig voor,
in de loop der jaren is er een onmis
kenbare toename van dit soort afwij
kingen. In 1917 kwamen 10.3 pet. van
alle doodsoorzaken voor rekening
van dit orgaan-systeem, in 1927 was
dit percentage tot 16,3 gestegen,
weer tien jaar later bedroeg het al
215.
Hartziekten.
Hartafwijkingen kunnen ontstaan
door zelfvergiftiging van het lichaam
als gevolg van een te sterke of ver
keerde productie van schildklierhor--
moon. Ook kunnen allerlei ziektekie
men schadelijk op het hart inwerken:
de verwekkers van longontsteking,
beenmergontsteking, roodvonk, groep
en angina kunnen zowel de hartklep
pen als de hartspier aantasten. Het
hartzakje, dat het hart aan de bui
tenzijde bekleedt, raakt soms ontsto
ken door etterverwekkendc bacte
riën en door tuberkelbacillen. Be
rucht voor het ontstaan van hartaf
wijkingen is het gif van diphterie-
bacillen.
Gevreesd is voorts de acute rheu-
matiek, die vooral in de kinderjaren
het gehele hart kan aantasten. Op
oudere leeftijd is het weer de vaat-
verkalking die stoornissen in de
bloedsomloop en daarmede ook aan
het hart veroorzaakt
Het is niet doenlijk in kort bestek
volledig te zijn. Toch willen wy nog
wijzen op enkele verkeerde levensge
woonten die dikwijls oorzaak van
iiart- en vaatziekten zijn: alsohol-
en tabaksmisbruik.
Ook beroepen, die zware lichame
lijke arbeid vergen zijn, wanneer
het hart van streek brengt. Het is dan
vaak oorzaak van onregelmatigheden
in de werking van deze voor ons le
ven onmisbare motor.
Tenslotte is het ook juist de over
matige geestelijke spanning en in
spanning, die in onze moderne tijd
het hart va nstreek brengt. Het is dan
ook niet voor niets dat hart- en
vaataandoeningen het grootste per
centage onder de doodsoorzaken uit
maken bij de artsen, mensen die veel
al een zwoegend bestaan vol emotie's
reiden. Verzorg de motor in het eigen
lichaam nu eindelijk eens beter en
niet slechter' dan de motor van uw
auto-
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 2 Jan. Vette Varkens.
Aanvoer' 187 zwart A ,o—1.82, lich
te 1.03—1.74 en zeugen 1 64167
per kg. levend gewicht. Handel vrij
goed.
BODEGRAVEN, 2 Jan. Kaas.
Aanvoer 77 partijen kaas. Prijzen:
le soort 2.26—2.30, 2e soort 2 18
—2.25 en extra tot 2.36 per kg.
Hanc.el kalm.
ROTTERDAM, 2 Jan. Vee. Aan
voer totaal 4062 stuks. 1175 vette
koeien, 1288 gebruiksvee, 125 gras-
ka.veren. 640 nuchtere kalveren, 430
varkens, 90 biggen, 113 paarden, 3
veulens, 178 schapen, 20 bokken of
geiten. Prijzen: vette koeien f 2.25—
2 50, 1.95—2.20 en 1.85—1.95 per
kg.; graskalveren 340—240—180.
nuchtere kalveren 56—5046, var
kens 1.80—1.75—1.72; biggen 40
3530, slachtpaarden 1.701-60
1.5J, schapen 120—90—60, lamme
ren/ 105—9075, kalfkoeien en melk
koeien 980>800— 700, varekoeien
550500450; vaarzen 650600
500; pinken 450400—325. vette
koeien aanvoer groot, handel sle
pend prijzen onveranderd: gebruiks
vee geen aanvoer; graskalveren aan
voer als vorige weck, handel traag,
prijzen vooral niet hoger; nuchtere
kalveren aanvoer korter', handel stug
niet geheel prijshoudend; varkens
aanvoer iets ruimer, handel tamelijk
ruim prijshoudend; biggen aanvoer
k'.ein, handel matig, met iets terug
lopende prijzen; paarden aanvoer
als vorige week. handel flauw, prij
zen constant, veulens aanvoer korter,
handel redelijk, prijzen iets stijver,
lammeren overanderd; schapen aan
voer groter, handel stil, prijzen sta
biel.
