„Leugenmeter'' in de rechtszaal
De
in
School-tandverzorging
Leiden begint Jan. a.s.
DINSDAG 5 DECEMBER 1950
Dh LEIIWh COURANT
PAGINA 2
Op verzoek van de verdediger
De zaak Bertha
Hertogh
Twee dagvaardingen
De Officier van Justitie te Breda
heeft twee dagvaardingen uitge
bracht tegen Mansoer Adibi, die ge
tracht heeft met Bertha Hertogh te
trouwen. Deze dagvaardingen, de
?erste ambtelijk de tweede in ver
band met een klacht van Bertha's
ouders, gelast Adibi op 9 Januari
/oor de rechtbank in Breda te ver
schijnen.
Krachtens enkele artikelen uit het
Burgerlijk Wetboek kan niet alleen
een der belanghebbende partijen
(b.v. de ouders) opkomen tegen een
huwelijksvoltrekking, doch ook de
Officier van Justitie kan nietigver
klaring van een huwelijk vorderen.
Voor een dergelijke dagvaarding
wordt doorgaans een ruime termijn
gesteld, maar in speciale gevallen
kan de president van de rechtbank
verlof geven iemand op korte termijn
te dagvaarden. Dit laatste is in dit
geval geschied. Als raadsman voor
het echtpaar Hertogh treedt op mr.
W. A. J. van der Hurk te Breda.
Intussen heeft de Baboe The Ami-
nah in Singapore de laatste dagen
wanhopige pogingen gedaan tot het
meisje te worden toegelaten, maar
de auto, waarmee zij de politieman
nen aan de poort van het klooster
„De Goede Herder'' passeerde, werd
verderop tegengehouden en de por
tier-zuster bleef doof voor Aminah's
smeekbeden. De baboe begaf zich
daarop naar de Nederlandse consul,
de heer Van der Gaag, maar hoewel
zij zich snikkend in zijn armen stort
te, bleef ook deze onvermurwbaar.
Gistermorgen (Maandag) speelde
Bertha in het klooster heel tevreden
met een wandelende pop, welke haar
moeder gisteren voor haar meege
bracht had. Mevrouw Hertoeh ver
telde, dat het kind deze pop Zondag
avond ook mee naar bed genomen
had.
Een non zeide, dat Bertha zo af
en toe nog kleine aanvallen van boos
heid had. maar zij voegde er aan
toe: „Er is dit jaar ook zoveel met haar
gebeurd, dat zii zich natuurlijk niet
eén twee drie in haar nieuwe leven
Aetherklanken
WOENSDAG.
HILVERSUM I 402 M.
7.00—24.00 NCRV.
7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Een
woord voor de dag. 7.30 Sluiting.
9.00 Nieuws cn weerber. 9.10 Voor
de zieken. 9.30 Waterstanden. 9.35
Gram. 10.30 Morgendienst. 11.00
Gram. 11.10 „Poppenkast.." hoor
spel. 12.00 Alt en piano. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Ad-
ventdienst. 13.00 Nieuws. 13.15 Re
portage. 13.20 Dubbélkwartet. 13.40
Gram. 14.45 Kamermuziek. 15.15
Vocaal ensemble en soliste. 15.45
Voor de jeugd. 16.30 Sluiting. 18.00
Gemengd koor. 18.30 R. V. U:
„vraagstukken betreffende de we
reldvoedselvoorziening," drs. J
Brummelkamp. 19.00 Nieuws en
weerber. 19.15 Discussie club. 19.30
Tenor en gitaar. 19.40 Radiokrant.
20.00 Nieuws. 20.05 Radioschaakwed
strijd NoorwegenNederland. 20.06
Kerkkoor en solisten. 20.40 „Gezin
en school," causerie. 21.00 Amuse
mentsmuziek. 21.30 Gram. 21.45 Om
roeporkest. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Nieuws. 23.15 Pianorecital.
23.30—24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 M.
7.00 VARA, 10.00 VPRO, 10.20 VA
RA, 19.30 VPRO 20.00—24.00 VARA.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnas
tiek. 7.30 Sluiting. 9.00 Nieuws en
weerber. 9.12 Voor de huisvrouw.
9.22 Gram. 10.00 Schoolradio. 10.20
Voor de huisvrouw. 11.00 Gram.
12.00 Promenade-orkest. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33
Voor het platteland. 12.38 Orgel
spel. 12.55 Kalender. 13.00 Nieuws.
13.15 Dansorkest. 13.40 Regeringsuit
zending: „Klanken van Java en
Bali," Bernhard IJzerdraat. 14.00
„Gesproken portret." 14.15 Jeugd-
concert. 15.00 Kinderkoor. 15.20
Voor de jeugd. 16.30 Sluiting. 18.15
VARA-varia. 18.20 Actualiteiten.
18.35 Banjo-ensemble. 19.00 „Anti
these of synthese," causerie. 19.15
Trio. 19.30 Voor de jeugd. 20.00
Nieuws. 20.05 Politiek commentaar.
„Maja Stina," hoorspel. 22.25 Piano
duo. 22.45 Sterrenkundige causerie.
23.00 Nieuws. 23.15 Wereldschri k-
tournooi te Amsterdam. 23.20 Orgel
spel. 23.40—24.00 Gram.
£en aetuiye
die niet ópiak
Roman van:
R. AUSTIN FREEMAN
(vertaald door F. van Ve'««en).
23)
Ik keek om mij heen: ik vrees,
enigszins wezenloos, want nooit in
mijn leven heb ik een onbeduiden
der en niets zeggende collectie voor
werpen gezien.
In de eerste plaats de gascylinders,"
zei ik zwakjes, „dcch daar heb ik
u alles al van verteld en verder zie
ik niets dan een hoopje rommel."
„Kijk die rommel dan eens goed
na," zei hij. „Denk er om, dat het
wellicht naderhand nodig kan zijn,
dat je je precies herinnert wat zich
in deze kelder bevond en hoe alles
er uitzag Geef dus je ogen de kost
cn zeg wat je ziet."
Ik deed wat hij vroeg, doch ik be
greep niet, wat hij verwachtte dat
ik voor belangrijks zou ontdekken.
..Ik zie," zei ik, „een vochtige be-
sr' immelde kelder, groot ongeveer
vijftien bij twaalf voet, met slechte
kan voegen. Maar wij zijn erg tevre
den over haar. Bertha zal een goede
vrouw worden, omdat zij als jong
meisje geleden heeft".
IN EEN SPELONK OPGESLOTEN.
Vier jonge grotkundigen uit Na
men, die Zondag te Mont Godinnes
in de „Trou de Renard" een 120 me
ter diepe grot waren afgedaald, wer
den op hfln onderaardse tocht plot
seling verrast door een watermassa,
die in de toegangsgalerijen was door
gedrongen en die hen -van de buiten
wereld afsloot.
Eén van hen slaagde er echter in,
na vele uren met het water gewor
steld te hebben, uit de spelonk te
geraken. Hij waarschuwde onmiddel
lijk de hulpdiensten te Namen en de
brandweer te Dinant. Deze laatste
wist na vele uren werken aan het
water, dat in de toegangsgaanderij
was gevloeid, een nieuwe loop te ge
ven. Maandagvond om 19 uur konden
de drie jonge mannen, na 24 uur af
gesloten te zijn geweest van de bui
tenwereld, eindelijk worden bevrijd.
Zij verkeerden allen in goede ge
zondheid, doch hadden een benauwde
tijd doorgemaakt.
NEDERLANDER IN AMERIKA
VERONGELUKT.
Dr Jacob L. Snoek, een 46-jarige
Nederlandse natuurkundige, iss Zon
dagavond in Elkhart, Indiana, met
zijn auto op een glad wegdek geslipt
en in een sloot terechtgekomen. Dr.
Snoek verloor bij het ongeluk het
leven.
Dr. Snoek was enkele maanden ge
leden in de V.S. aangekomen. Hij
bekleedde een functie bij de N.V.
Horizons in Princeton, New Jersey,
een maatschappij, die zich bezig
houdt met wetenschappelijk onder
zoek. Dr. Snoek was getrouwd en
had één kind.
Dr. Jacob L. Snoek was een phy-
sicus, die op het gebied van de ferro-
magnetische materialen en van de
ferrieten een wereldnaam genoot.
Zijn plotselinge dood betekent een
ernstig verlies voor de wetenschap.
Zijn grote naam kreeg dr. Snoek
bij de N.V. Philips in Eindhoven,
waar hij als leider van een werk
groep vele onderzoekingen deed. Een
groot aantal van zijn ontdekkingen
werd gepatenteerd en in Philips-
producten toegepast.
Hij was de oprichter van de drij
vende kracht van het Academisch
Genootschap te Eindhoven.
VLIEGER OFFERT ZIJN LEVEN.
Een Amerikaanse vliegoflicier
heeft gisteren door zijn leven op te
offeren, voorkomen, dat zijn bran
dende „Thunderjef'-straaljager tij
dens een luchtvaartdemonstratie te
Dallas (Texas) tussen de menigte
toeschouwers neerstortte. Dit is ten
minste de conclusie van de officie
ren, die het ongeluk zagen gebeuren.
Kort nadat de officier, Bradley ge
heten, was opgestegen, deed zich in
het inwendige van het toestel een
explosie voor, waarna het in brand
vloog. Bradley had toen de motor af
kunnen zetten, aldus deze officie
ren, en zich met zijn parachute in
veiligheid stellen. Hij verkoos echter
door te vliegen over de honderd
auto's, die volgepakt met toeschou
wers, op de hoofdweg stonden, en
kwam om toen zijn jager in een dun
bevolkt gebied neerstortte. Hij laat
een vrouw en twee kinderen na.
FRANS VISSERSVAARTUIG
VERGAAN.
Een Frans vissersvaartuig met 16
man aan boord is bij Boulogne op
de rotsen gelopen en gezonken, nadat
de stuurinrichting onklaar was ge
raakt. Zeven mensen hebben bij de
ramp het leven verloren. Vijf zijn in
ernstige toestand in een ziekenhuis
opgenomen. Vier opvarenden wor
den nog vermist. Zij zijn vermoede
lijk verdronken.
ERNSTIGE AARDBEVING IN
NIEUW-GUINEA?
Volgens mededeling van de Ford
ham-universiteit te New York is een
„vernietigende" aardbeving geregis
treerd in Nieuw-Guinea. De seismo
graaf van deze universiteit regis
treerde Maandag om 16.46 en 16.49
uur twee hevige aardschokken op on
geveer 14.000 kilometer ten Zuiu-
Westen van New York, in de omge
ving van Nieuw-Guinea.
ZENDING MEDICIJNEN NAAR
AMBON.
De eerste zending medicijnen van
het internationale Roode Kruis is van
Singapore per vliegtuig naar Ambon
gebracht.
bakstenen muren, een verwaarloosd
bouwvallig plafond en stevige vloer.
In de linkermuur is een gat van
ongeveer vijftien centimeters in
vierkant, dat in de aangrenzende
kelder uitkomt. De inhoud bestaat
uit tien gascylinders, schijnbaar alle
ledig; een sleutel of schroefsleutel,
weke gebruikt schijnt te zijn, om de
cylinders open te schroeven, een
grote pakkist, welke naar de vorm
Wat verder?"
„Twee lappen geolied linnen," zei
ik. „Waar die voor gediend kunnen
hebben, begrijp ik niet."
„Dat komt er niet op aan. Wijs al-
tc beoordelen gedient heeft voor
verpakking der cylinders."
„Het woord „groot onderbrak
mij Thorndijke is niet bijzonder
juist."
„Nu dan, een pakkist, ongeveer
zeven voet lang bij twee en een
half breed en diep."
„Dat is beter," zei Thorndijke.
„Geef steeds je afmetingen en hoe
veelheden zo precies mogelijk aan.
leen maar op het feit, dat zij aan
wezig zijn."
„Dat heb ik gedaan," zei ik. en
dat schijnt Het laatste nummer van
de lijst te zijn, behalve het stroo,
dat vermoedelijk voor emballage van
de cylinders heeft gediend.
In de zaak tegen een Groesbeekse
wachtmeester, die in een smokkel-
zaak zou zijn betrokken, zal de z.g.
leugenmeter (lie-detector) voor hel
eerst (op verzoek van de verdediger)
in de Nederlandse rechtspraak ge
bruikt worden. Dr. J. H. van der Zee,
psycholoog bij de gemeentelijke ge
neeskundigen dienst te Eindhoven, zal
het onderzoek uitvoeren. In een ge
sprek vertelde dr. Van der Zee daar
over het volgende:
Door een electrische stroom
wordt het effect geregistreerd van
het zenuwstelsel, dat niet onder in
vloed van de wil staat. Bij angst of
een andere plotselinge gevoelsschok
wordt een reactie in het zenuwstel
sel opgewekt. Transpiratie aan de
handen, een plotseling heet of koud
gevoel, kippenvel zijn ook dergelijke
reacties.
De leugenmeter constateert deze
grotere of kleine re effecten door
middel van een rraald op de patho-
meter. Op deze lopende papieren
band worden deze effecten eveneens
geregistreerd, zodat men een statis
tische curve krijgt. Het slachtoffer
krijgt een reeks neutrale vragen,
waarop het alleen met „ja" of
„neen", hoeft te antwoorden. Plot
seling komt dan een vraag, die met
de behandelde zaak te maken heeft.
Dit veroorzaakt onvermijdelijk een
schok. Het onderzoek is een kwestie
van zeer nauwkeurige statistische
analyse en er is veel practische erva
ring voor nodig om- geen verkeerde
ELECTRISCHE TREIN BIJ
AMSTERDAM ONTSPOORD.
De electrische trein, die om 13.59
uur gistermiddag uit de richting
Haarlem moest binnenkomen, is door
tot nu toe onbekende oorzaak even
voor het Centraal Station ontspoord.
De oorzaak is niet gelegen in een
verkeerde wisselstand of het rijden
door een onveilig signaal.
BOSSCHE KATHEDRAAL KRIJGT
EIGEN WAPEN.
H.M. Koningin Juliana heeft wel
willend beschikt op het verzoek van
de hoogeerw. Plebaan der kathedra
le St. Jans-basiliek te Den Bosch om
aan de kathedraal het voorrecht te
verlenen een eigen wapen te mogen
voeren.
In dit wapen wordt de kathedraal
gesymboliseerd door het conopeum
en het tintinnabulum. Voorts komen
daarop voor St Jan Evangélist, de
patroon vart de kerk en het bisdom
en het wapen der stad 's-Hertogen-
bosch. De stadsarchivaris, de heer
H. Ebeling, heeft dit wapen ontwor
pen
ST. NICOLAAS EN DE BOSSCHE
VEEMARKT.
De directeur der Bossche veemarkt
weet nu reeds, wat de klomp hem op
St. Nicolaasdag schaft, want Woens
dag 6 December hoopt hij het
100.000ste stuk rundvee van dit jaar
te.ontvangen en de eigenaar er van
te verwelkomen. Een en ander zal
in feestelijke omlijsting geschieden.
In de historie der Bossche veemarkt
is het nooit voorgekomen, dat binnen
een jaar 100.000 runderen (hierbij
zijn de nuchtere kalveren niet mee
gerekend) werden aangevoerd.
LEK ONGESCHIKT VOOR
DRINKWATER?
„De Rijn waaruit de Lek wordt
gevoed is in feite het open riool van
een belangrijk deel van West-Euro
pa. De faecaliën van dertig millioen
mensen komen uiteindelijk daarin
terecht", schrijft prof. ir. Chr. K.
Visser te Kaag, waterleidingdeskun-
dige in een open brief gericht aan
de gemeenteraad van Amsterdam.
Prof. Visser laat hierin een ern
stige waarschuwing horen naar aan
leiding van het plan voor aanvoer
van suppletie-water voor het pro
vinciaal waterleidingbedrijf van
Noord-Holland en de gen/een te wa
terleiding van Amsterdam alsmede
de voorgenomen onttrekking van
water aan de rivier de Lek. „Im
mers", zo schrijft hij voorts, „het
staat nu reeds vast dat in droge ja
ren gedurende geruime tijd het wa
ter van de Lek van te onvoldoende
hoedanigheid zal zijn om tot drink
water te kunnen worden verwerkt.
Dit wordt o.a. medegedeeld in het
rapport 1948 over d? watervoorzie
ning van Amsterdam."
Er is een tamelijke hoeveelheid,
doch niet meer, dan voor de be
doelde verpakking nodig scheen.
Dat is alles en ik mag wel zeggen,
dat geen van die dingen mij enige
aanwijzing geeft."
„Waarschijnlijk niet," zei Thorn
dijke, „en het is best mogelijk, dat
geen van die dingen iets te beteke
nen heeft. Maar aangezien het de
enige feiten zijn, welke ons geboden
worden, moeten wij er juist zuing
op zijn. Ik geloof, 'dat er nog een
andere kelder is, welke wij niet on
derzocht hebben.
Wij gingen er uit, liepen de gang
door en kwamen bij een andere kel
der, waarvan de deur op een kier
tje stond. Thorndijke deed haar
open, liet zijn licht er in schijnen,
waardoor een grote stapel ijzeren
cylinders zichtbaar werd en twee
pakkisten van dezelfde vorm en af
meting, als die uit de andere kelder.
„Ik veronderstel." zei hij, „dat
deze cylinders gevuld zijn; waar
schijnlijk de voorraad van onze
vriend; maar dat kunnen wij wel
even onderzoeken."
Vlug liep hij naar de andere kel
der en kwam terug met de schroef
sleutel, toen ik hem plotseling zag
stilstaan, alsof hij luisterde. Daarna
snoof hij een paar maal, alsof hij
gevolgtrekkingen te maken, aldus dr.
Van der Zee, die een jaar leerling is
geweest van prof. J. Kubis, de Ame
rikaanse specialist in New York. In
enkele landen wordt de „lie-detector"
gebruikt bij gerechtelijk onderzoek,
maai- alleen ten gunste van de be
klaagde, en met toestemming van
deze.
In Nederland wordt het apparaat
o.a. gebruikt voor het onderzoek van
kinderen op psychologische of orga
nische doofheid. Volgens het A.N.P.
zijn reeds een twintigtal kinderen in
het "paedologisch instituut te Nijme
gen met dit apparaat onderzocht met
goede resultaten.
VRIJGESPROKEN VAN VERRAAD
De bijzondere strafkamer van de
Amsterdamse Arrondissementsrecht
bank heeft vandaag de 29-jarige
mevr. G. G. H. vrijgesproken, tegen
wie vorig jaar in Gronirgen bij ver
stek (verdachte verbleef toen in In
donesië) twaalf jaar gevangenisstraf
was geëist wegens het plegen van
verraad.
De vrouw woont thans in Hilver
sum. Haar werd ten laste gelegd,
dat zij in 1944 in Amsterdam 'n 43-
jarige Groningse pensionhoudster
samen met haar joodse vriendin aan
de Duitsers had uitgeleverd. De bij
zondere strafkamer achtte „niet wet
tig en overtuigend bewezen, dat ver
dachte de feiten haar ten laste ge
legd heeft gepleegd, met name niet,
dat zij aan een Duitse instantie in
Duitse ogen bezwarende feiten over
de twee vrouwen heeft medegedeeld
en ook niet, dat zij er van op de
hoogte is geweest, dat een Duitse in
stantie prijs stelde op de arrsstatie
van de twee vrouwen."
HAAGSE POLITIERECHTER
Slaande argumenten
In Katwijk schijnt men elkaar niet
met fluwelen handschoentjes aan te
pakken. Vrijwel iedere week staan
er immers Katwijkers terecht we
gens mishandeling. Ook thans velde
de Haagse politierechter weer enige
vonnissen, daarbij nogmaals het
voornemen uitsprekend door strenge
straffen aan deze hardhandigheid
een einde te maken.
Tegen een matroos, die iemand
zodanig op zijn hoofd had geslagen
dat het slachtoffer een hersenschud
ding had, werd 14 dagen geëist.
Verd. had enkele borrels gedronken
en dit verklaart misschien zijn heet
gebakerdheid. De politierechter von
niste bij verstek conform de eis.
Eveneens was niet verschenen een
los-arbeider uit Katwijk. Deze had,
in kennnelijke staat van dronken
schap verkerend, voor .het huis van
een dominee staan te roepen dat hij
de voorganger spreken wilde. Voorts
was hij zeer wederspannig geweest.
Op grond van persoonlijke gegevens
wilde de officier nog geen gevange
nisstraf eisen doch 30.boete
subs. 20 dg. De politierechter con-
niste conform doch met toevoeging
van 14 dagen voorwaardelijk.
Een colporteur uit Leiden werd
tot één week hechtenis veroordeeld
omdat hij in de cel, waar hij wegens
dronkenschan verbleef een ravage
had aangericht. Voor de openbare
dronkenschap heeft hij nog zes da
gen te goed.
AUTO DOOR TREIN GEGREPEN.
Vanmorgen vroeg wilde de chauf
feur van een melkauto, de 50-jarige
L. Kos uit Schagen, de overweg aan
de Waal onder Waarland oversteken,
toen hij bemerkte, dat de overweg
aan de andere zijde door werkzaam
heden Was versperd. Bij het ma
noeuvreren om op de andere weg
helft te komen, belandde hij op de
spoorlijn. Het uitzicht werd hem hier
evenwel ontnomen door een sein-
wachtershuisje. Op hetzelfde mo
ment naderde de trein van 5 18 uur
uit Schagen in de richting Alkmaar.
De auto werd aan de voorzijde ge
grepen en geheel vernield De chauf
feur de enige inzittende, was op slag
dood.
fJCavte Qo-tf
Post voor militairen, aan boord
van het troepenschip „Cameron:a",
welke in een der tussenhavens zal
worden uitgereikt, moet uiterlijk op
7 December, in Nederland worden
ter. post bezorgd.
iets rook.
„Wat is het?" vroeg Jervis, doch
Thorndijke lip vlug de gang door
naar de trap, waar ik hem tegen de
deur hoorde bonzen.
„Brengt eens even een ledige cy
linder hier," riep hij rustig.
„Zij hebben ons opgesloten en
blijkbaar het huis in brand gesto
ken."
Een verdere aansporing om haast
te maken, hadden wij niet nodig.
Wij tilden een zware ijzeren cy
linder op en liepen er zo vlug moge
lijk mede in de richting van het
licht, dat Thorndijke voor zich uit
hield. Bij het opklimmen van de
trap werden wij reeds een brand
lucht en het knappend geluid van
brandend hout gewaar; het was
wel zwak, door de dikke deur, maar
toch duidelijk waarneembaar.
„Er zit maar een grendel op," zei
Thorndijke.
„Dat heb ik opgemerkt, toen wij
hier kwamen. Ik zal mijn licht la
ten schijnen op de p'aats waar hij
zit, en dan moeten jelui met de cy
linder er tegen stoten. Het was een
stevige deur, maar het moest al een
zeer soliede deur geweest zijn, die
de stoten van een ijzeren cylinder
kon weerstaan, vooral nu hij werd
gehanteerd door twee sterke jonge
WEERS VER WACHTING
(Geldig van Dindsdagavond tot
Woensdagavond
OVERDAG DOOI.
Wisselende bewolking met
plaatseliijk nog enkele regen-,
sneeuw- of hagelbuien, voorna
melijk i. d. kustprovincies. Meest
matige wind tussen Zuid-West
en Noord-West. In de nacht en
ochtend plaatselijk lichte vorst,
in de middag dezelfde of iets ho
gere temperatuur dan vandaag.
Winter weer niet
van lange duur
Langdurige sneeuwbuien hebben
de laatste dagen aan het weer in ons
land een winters karakter gegeven.
Op sommige plaatsen lag de sneeuw
vandaag reeds 20 cm dik. Daarbij
kwam in de afgelopen nacht vrijwel
Definitief bestuur
samengesteld
„De Stichting ter Bevordering van
de School-tandverzorging in de ge
meente Leiden" gaat in Januari a.s.
haar werkzaamheden beginnen. De
voorbereidingen, waarin dr. J. Ba
zuin van de G.G. en G.D. een groot
aandeel had, zijn mede dank zij de
medewerking van het Gemeentebe
stuur, met name van de wethouder
van Sociale Zaken, de heer St Men
ken, thans zover gevorderd, dat een
bescheiden begin gemaakt kan wor
den.
Of het nodig is, dat er op dit ge
bied iets gedaan wordt? We zien
slechts naar Amsterdam, waar de
tandheelkundige verzorging beter
dan waar ook tér hand genomen is.
Bij een uitvoerig onderzoek bleek,
dat 25 van alle inwoners in aan
merking kwamen voor een compleet
kunstgebit, dat slechts 3 '/o van de
vrouwen boven 20 jaar een gaaf ge
bit heeft en dat 52 van de vrou
wen boven 30 jaar tien of meer tan
den en kiezen mist!
Invloed van belanghebbenden.
Het Gemeentelijk Geneeskundig
Schooltoezicht is zuiver een Over
heidstaak, maar voor de tandver-
zorging wilde men liever een ande
re vorm kiezen waarin belangheb
benden rechtstreekse invloed kun
nen uitoefenen op de gang van za
ken. Zo werd besloten tot het op
richten van een Stichting, waarin
weth. Menken en dr. Bazuin zitting
hebben, naast vertegenwoordigers
van de Inrichting van Liefdadigheid
voor R. Katholieken (R.K School
bestuur), de yereniging voor Chris
telijk Onderwijs, de Centrale Ouder
raad, de Leidse Algemene Zieken
fondsen, de Leidse Tandheelkundi
ge Vereniging en de beide Kruisver
enigingen. Het doel van de Stichting
wordt omschreven als: „Het blijvend
gebit van de in de gemeente Leiden
schoolgaande kinderen voor tandbe
derf en de gevolgen daarvan te be-1
hoeden".
Komend jaar alleen de
eerste klas.
Nu zou het buitengewoon prettig
zijn, dat wanneer de werkzaamheden
over een maand beginnen, direct al
le leerlingen van de lagere scholen
te Leiden. 13.500 in getal, hiervan
zouden profiteren. Maar zoals alles
moet ook dit werk langzaam groeien
en zal op bescheiden basis begonnen
worden. Daarom komen slechts de
leerlingen, die thans in de eerste
klas zitten, voor tandheelkundige
verzorging in aanmerking. Kinderen
die dus in de tweede klas of hoger
zitten, komen niet meer in aanmer
king. De eerste klas-leerlingen ech
ter, die het komend jaar wel gecon
troleerd worden, blijven ook bij
overgang naar hogere klassen onder
toezicht staan, totdat zij de lagere'
school verlaten. Pas over zes jaar
kan men dus zeggen, dat de hele la
gere school-jeugd onder tandheel
kundig toezicht staat.
Bij het verlaten der school krijgen
de gecontroleerde kinderen een con-
overal lichte vorst voor, terwijl de
temperatuur op enkele plaatsen ge
durende korte tijd tot 7 graden on
der nul daalde.
De koude lucht wordt in ons land
binnen gevoerd door een Noord
westelijke luchtstroming, die boven
de omgeving van Schotland in stand
wordt gehouden door een lagedruk
gebied boven Scandinavië en een
gebied van hoge luchtdruk boven de
Atlantische Oceaan, dat tot bij IJs
land en Groenland reikte.
Langzamerhand komen er nu ver
anderingen in deze luchtdrukverde
ling. Belangrijke storingen trokken
over het Groenlandse plateau en
zullen de luchtdruk in de omgeving
van IJsland spoedig doen dalen. Te
gelijkertijd beweegt het hogedruk-
gebied naar het Zuiden. Hierdoor
stroomt minder koude lucht uit het
Westen naar IJsland en Schotland.
De kans neemt toe, dat deze lucht
in de komende dagen ook naar het
Noordzeegebied zal doordringen. Het
ziet er dus naar uit dat het winterse
weer van korte duur zal zijn.
trole-kaart, waarop alle afwijkingen,
tijdens de schooljaren geconstateerd,
staan opgetekend.
Gereformeerden doen niet mee.
Bij de samenstelling van de Stich
ting ziet men, dat naast het Open
baar onderwijs ook de bijzondere
scholen vertegenwoordigd zijn, met
name de katholieke en de hervorm
de. De Vereniging voor L.O op Ge
reformeerde Grondslag doet echter
niet mee, omdat het bestuur zich op
het standpunt stelt, dat schooltand-
verzorging niet tot de taak van de
school, maar tot die van de ouders
behoort.
Het blijkt echter dat dit stand
punt van de Ver. voor L.O en G.G.
reacties heeft verwekt bij de ouders
der leerlingen. Zij zijn het niet eens
met het weigeren van medewerking
om principiële redenen en hebben
zich in eén adres tot het bestuur ge
richt, met het verzoek dit besluit te
willen herzien. In ieder geval acht
men het gewenst door middel van 'n
onderzoek de mening van de ouders
te peilen. „Het gaat toch over onze
kinderen en het zijn toch onze scho
len", aidus het adres. Adressanten
zijn bereid het organiseren van een
enquette op zich te nemen.
Lof voor het initiatief.
Maar hoe deze kwestie zich ook
ontwikkelt, we mogen blij zijn, dat
het eindelijk zover gekomen is en
dat Leiden binnen afzienbare tijd op
positieve wijze een kwaad gaat be
strijden, in het belang van de vo'ks-
gezondheid. De G.G. en G.D., me:
haar directeur, dr. C. Zijerveld, de
organisator dr. Bazuin en het Ge
meentebestuur mag een woord van
lof voor dit initiatief en de uitwer
king der plannen niet onthouden
worden!
DEFINITIEF BESTUUR.
Dezer dagen is het definitieve be
stuur samengesteld van de Stichting
School tand verzorging, waarvan de
acte gereed is, om voor de notaris ge
passeerd te worden.
Het algemeen bestuur bestaat uit
weth. St. Menken (namens het Ge
meentebestuur), dr. J. Bazuin (G.G.
en G.D.) dr. H. Scheltema-Schön-
feld en de heer J. G. Tromp (namens
de tandartsen), de heren J. van Stra
len en H. la Rivière (namens de Zie
kenfondsen), J. Walter (R.K School
bestuur), P. van Hoeken (Ver. van
Christelijk Onderwijs), A. J Hie-
stand (Ouderraad Openbare Scho
len), mej. C. van Ditzhuyzen (Wit
Gele Kruis) en dr. F. van Doornink
(Groen Kruis).
Het dagelijks bestuur bestaat uit
mevr. dr. H. Scheltema-Schönfeld
voorzitster, J. Walter, secretaris, H.
la Rivière, penningmeester, en de
heren dr. J. Bazuin, A. Vliestand en
P, van Hoeken, leden.
BEVROREN WISSEL.
Hedenmorgen om zes uur ontstond
bij Leiden door bevriezing storing
in een wissel. Daardoor moest tus
sen Leiden en Voorschoten over ver
keerd spoor worden gereden. Om ze
ven uur was de storing opgeheven.
mannen, wier leven van hun kracht
afhing.
Bij de eerste stoot van deze ijze
ren rammei kwam er beweging in
de deur en bij elke stoot trilde
het gebouw. Met de woede
der wanhoop bonsden wij het ijze
ren gevaarte tegen de dikke hou
ten deur en telkens werd de kier
groter, naarmate de schroeven uit
het hout werden losgerukt.
Als bij een stoot de spleet zich
verwijderde, kwam er rook naar
binnen, die door vuurschijnsel
van buitenaf werd belicht en bij
ons binnen, door de lichtstraal van 't
electrische lantaarntje een witte
streep vormde.
Plotseling liet de deur na een he
vige stoot zijn hengsels en grendel
los en vloog met een smak open.
Een verblindende, verstikkende
wolk van rook en vonken, kwam ons
tegemoet.
Wij konden echter nog zien, dat
aan het einde van de gang een sta
pel stro, kratten en afval van pak
kisten dc voedingsbronnen waren
van de vuurzee, welke ons tegen
grijnsde. Het zag er uit, of ons ho
peloos de weg was afgesneden.
Jervis en ik lieten nu de cylin
der op de grond zakken en staarden
vol afschuw naar de brandende
massa, die de gang vulde en onze
enige uitweg versperde.
Opeens bracht de kalme stem van
Thorndijke ons weer tot de werke
lijkheid terug.
„Wij moeten zo vlug mogelijk de
volle cylinders halen," zei hij, ter
wijl hij haastig de trappen afliep
naar de kelder, waarheen wij hem
onmiddellijk volgden.
Wij lichtten een cylinder op en
brachten hem zo vlug mogelijk naar
boven.
„Leg neer," zei Thorndijke en
haal een andere." Jervis en ik ren
den terug en kwamen onmiddellijk
met een cylinder terug. Reeds bij
het opaan van de trap hoorden wij
een doordringend gesis en toen wij
beven waren, zagen wij Thorndijke,
die bezig was de opening van de
cylinder met de schroefsleutel los
te schroeven, en ontwaarden wij 't
koolzuursneeuw dat er met kracht
uitspoot.
Tot mijn vreugde zag ik het on
middellijke effect, want de plek in
het vuur, waarop de straal gericht
was, doofde als bij toverslag. Met
vernieuwde hoop volgde ik Jervis
binnen een paai- minuten kwamen
wij met een derde cylinder aandra
gen.
Vanaf de eerste klas
