S)e C«kl6e(Soii^aut Mao ontplooit zijn kracht IJZEREN KABOUTERS Weer een schandelijk proces te Praag Verbonden legers moeten wijken op Korea De Chinezen in de U.N.O. Orkaan eiste 226 mensenlevens MAC ARTHUR'S TEGENSLAG DINSDAG 28 NOVEMBER 1950 42ste JAARGANG No. 12144 Directeur: G. ML HAMERS VELD Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd., 1 4.50 p. kwart. Franco p. p. 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 - Advert.: 15 ct. mm. Telefoontjes 1.50 midden van 's lands zorgen over de in vele commissies bestu deerde vraag, of er langer gewerkt of dat er harder gewerkt, of dat er doelmatiger gewerkt zal moeten worden, om onze volkshuishouding op een dragelijk peil te houden, komt prof. dr. F. L. Polak, hoog leraar in de sociologie aan de Rotter damse Economische Hogeschool, pro. feteren, dat de -tijd nadert, dat er nauwelijks meer gewerkt zal kun nen worden. In een lezing voor studenten be antwoordde prof. Polak de vraag, hoe de wereld er in het jaar 2000 uit zal zien een onderwerp, ongetwij feld van belang. Het jaar 2OO0'is niet zo ver meer als het met zijn 2, 'aan de kop gevolgd door 3 nullen wel lijkt. Zeer velen van de thans-leven- den. zullen het kunnen meemaken. Of zij zich daarover moeten verheu gen? Over de beantwoording van deze laatste vraag zijn we om redenen, welke buiten het betoog van prof. Polak vallen heel wat blijmoediger gestemd dan de Rotterdamse hoog leraar, die, ten gevolge van het in derdaad verbazingwekkend voort schrijden der mechanisatie, een grote werkloosheid, gepaard met een zeer sterk o verheids-ingrijpen voorziet. Rond het jaar 2000, meent hij, zal het grootste probleem zijn: ,,een (re delijk) antwoord te vinden op de vraag: hoe moet ik mijn vrije tijd besteden". Een dergelijk probleem ziet er vriendelijker en aanlokkelijker uit, dan het langer en harder werken, dat thans diepgaand wordt onder zocht! Tenzij men in een Luilekker land gelooft, waar kabouters het werk doen, js het echter niet moei lijk te doorzien, dat de arbeid welis waar volgens het „Boek der Schep ping" een straf is, maar dan toch een straf, die in de nieuwe heils-orde als natuur-noodzakelijk werd opgeno men. zó zeer zelfs dat het leven zón der arbeid stierlijk vervelend en saai is. en zijn smaak verliest. Een te veel aan vrije tijd is een veel be- rai'wen',er orobleem dan een te veel aan arbeid. Ook prof. Polak verwacht ten gevolge van de enorme ontwikkeling der techniek: „verlies aan levensstijl en aan individuali teit en desintegratie van onze Wes terse cultuur." De kabouters, welke ons het werk uit handen zullen nemen en welke de bezorgdheid van prof. Polak heb ben opgewekt, zijn de robots, de me chanische mensen: Wellicht zal blijken, dat de ontdekking van de electroftische energie van nog grotere beteke nis is dan die van de atoomener gie. Er zijn nl in de Ver. Staten: electronische denkmachines ge construeerd, die duizenden ma len sneller en secuurder rekenen dan het menselijke brein. Mecha nische hersenen, electrische ogen en magnetische handen kunnen de menselijke zintuigen, het ze nuwstelsel en de hersenen ver vangen. Slechts het actieve en creatieve denken kan (nog?) niet worden vervangen. De Ver. Staten zijn in dit op zicht het verst In de chemische industrie, de olieraffinaderijen, de metaal- en de textielindus trie, is de automatisering reeds zeer ver doorgevoerd. Engeland volgt dat voorbeeld en het heeft welke bezield is met verstandelijk bewustzijn en vrije wil. Deze mens echter heeft zichzelf niet gemaakt. Het is dus redelijk, als wij bewonde ring hebben voor de menselijke vin dingrijkheid, in die vindingrijkheid de Schepper te prijzen, welke haar aan de mens heeft gegeven. En toch dreigt bij velen, ondanks de klaar heid van deze redenering, de over dreven verheerlijking van de tech niek uit te lopen op vergoddelijking van de stof en aanbidding van de mens. Degene, die de erfzonde be werkte, is aan deze verstandsverbijs tering niet vreemd. Het bokspootje vertoont zich hier wel zeer onverho len. Om nu op de lezing van prof. Po lak terug te komen: hij geeft voor de dreiging van de robots geen voorbe hoedmiddel aan. Dit middel ligt o.i- niet in de natuurlijke, doch in de bo- ven-natuurlijke orde Een beschou wing, door dr. L. H. A. Bremmers enige tijd geleden gegeven over de waterstofbom, besluit: „Bezinning voor de mens te verkrijgen door ons gebed naar de Schepper is de enige mogelijke redding". In dezelfde be schouwing, waarin verschalende mo gelijkheden niet voor het jaar 2000, maar voor de naaste toekomst tegen elkaar worden afgewogen, veronder stelt d- Bremmers. dat als er iets zou gebeuren, wat niemand wenst de mensheid een onoverwinnelijke aver sie (weerzin, afkeer) tegen „techni sche vooruitgang" zou hebben ge kregen: „Indien een dergelijke aversie gepaard zou gaan met een ver dieping van geestelijke en cul turele waarden zou het mens dom gelouterd een tijdperk tegemoet kunnen gaan van in nerlijke rust en vrede, bevrijd van „technische triomfen" en be zonnen op de intrinsieke en on vergankelijke waarden van het menselijk bestaan op aarde in dienst van zijn Schepper en in liefde en plicht tegenover zijn evenmensen." Zowel prof. Polak als dr. Brem mers zien geen heil meer in het voortschrijden der techniek. „Prof." voor de naam betekent niet profeet en daarom leek het ons goed, prof. Polaks voorspe'ling over het jaar 2000 aan te vullen met het „perspec tief van dr Bremmers, een pers pectief dat cns ondanks de som bere ouverture een gelukkiger toekomst opent zonder ijzeren ka bouters en zonder de mens in de macht van de machine. We zijn het met prof. Polak eens dat: „we staan aan de vooravond van een nieuw tijdvak", maar hoe dat tijdvak zal zijn dharover zijn, popu lair gezegd, de geleerden het niet met elkaar eens. Laat ons dus het beste hopen. Geestelijken beschuldigd van «staatsvijandelijke activiteit« 'J'E PRAAG is een proces begonnen tegen Stanislav Zela, bisschop en vicaris-generaal van Olomouc, Jan Opasek, abt van het Benedictij ner klooster van Brevnov (bij Pr^iag), Stanislav Jarolimek, abt van een ander Praags klooster, Josef Cihak, aartsdeken van het kapittel van de St.-Vituskathedraal, Otakar Svec en Jaroslav Kulac, beiden kanunniken, Antonin Mandl, theoloog, Jan Boe kal; eerste-secrtaris van het aarts bisdom en Vaclav Mitvy van de orde der Salesianen. Westerse journa listen zijn tot het proces uitgeno digd, dat het grootste tegen R.K. geestelijken is sinds het proces tegen negen kloosterlingen in April van dit jaar. In de acte van beschuldiging wordt een felle aanval op de Rooms Ka tholieke geestelijkheid gedaan. Het Vaticaan en de geestelijkheid schaarde zich aan de zijde van de meest extreme elementen onder de bourgoisie en landeigenaren en toon den zich vijandig jegens de werken de klasse. De geestelijkheid volgde de „poli tiek van het Vaticaan, dat zich ten dienste van het Amerikaanse impe rialisme" had gesteld, enz., enz. Er zouden documenten in beslag genomen zijn, die wezen op de voor bereiding van een staatsgreep; veer tien dagen voor het totstandkomen van de volksdemocratie in 1948. Volgens de tenlastelegging maakt „de actie van het Tsjecho-Slowaakse episcopaat" deel uit van een „groot scheepse samenzwering van de im perialistische mogendheden, het Va ticaan en de misdadige fascistische Titokliek tegen de volksdemocra tieën". Tegen Otakar Svec, het hoofd van de „Vaticaanse Katholieke Actie", wordt aangevoerd, dat hij een net werk van samenzweerders heeft ge organiseerd, dat onwettige „anti democratische" propaganda voerde. Als eersten werden gehoord dr. Stanislav Zela en dr. Joseph Cihak. Laatstgenoemde, een 70-jarige kleine magere man, verklaarde o.m. nóg inj Juli 1950. als koerier te zijn opgetre den voor wei hij noemde „spionnageJ berichten" van de aartsbisschop vca, Praag (Mgr. Beran) aan de pauseljj- ke internuntiatuur en voor „spion- nageberichten'"-van geestelijken aan de aartsbisschop in zjjn paleis te Praag. Tevoren had dr Cihak volle dig schuld bekend. Aan het slot van zijn getuigenis verklaarde hij thans al de zondigheid van zijn feiten in te zien en verzocht hij in de gele genheid te worden gesteld om „God en mijn land te dienen". Dr. Zela bekende noch ontkende schuld. Tijdens een verhoor van twee uur gaf hij toe „staatsvijandige acti viteit" te hebben gevoerd. Hij gaf nl. toe, dat dr. Matocha, aartsbisschop van Olomouc, instruc ties van het Vaticaan had gekreger met betrekking tot stappen, die ge daan zouden moeten worden ingeval -hij, Matocha, zou worden gearres teerd. Deze stappen zouden inhou den, dat dr. Matocha „volledige be voegdheden" zou overdragen aan dr. Zela en aan twee andere geestelij ken, ingeval dr. Zela zal zou worden gearresteeerd. Een erg gevaarlijke activiteit! INDONESISCHE DAKOTA VERONGELUKT. Op de hellingen van de Galunggan ten Zuiden van Bandung is Zondag een Dakota van de Indonesische luchtmacht verongelukt, waardoor twaalf militairen om het leven kwa men, onder wie de bemanning van drie koppen. Twaalf 'andere militai ren konden met verwondingen uit het vliegtuig komen. Volgens Reuter werd van de zijde van de luchtmacht medegedeeld, dat het toestel op weg was naar Taski- malaja in West-Java doch dat het slechte weer de terugkeer naar Bandung noodzakelijk maakte. RUSSEN NEMEN HEN IN »BESCHERMING« Op het ogenblik, waarop Wisjin- sky gisteren de Verenigde Staten er van beschuldigde van Formosa 'n militaire basis te maken en een mi litaire blokkade rondom het eiland te leggen, betraden de Chinese com munisten de vergaderzaal van de politieke commissie van de Uno Hun binnenkomst veroorzaakte een ge weldige sensatie. Een ambtenaar plaatste voor de Chinese delegatie op hun lessenaar een blauw en witte voigt aai .voorpeeia en net neen t d woorden „Volksrepu- een fabriek waar slechts twee china meisjes iedere 20 seconden een radiotoestel construeren.. I Nadat Wisjinsky uitgesproken Dit is volgens prof. Polak een j was, nam de Amerikaanse gedele- niet te stuiten proces. Het misschien worden vertraagd door- i dat nieuwe vindingen - zullen worden verdoezeld uit vrees voor snelle veroudering van de outillage. Tot zover het kranten-verslag. Het proces zal inderdaad niet te stuiten zijn en, op zich genomen, kunnen tegen het voortschrijden der techniek geen bedenkingen worden gemaakt. Er is geen reden, onze be wondering te onthouden aan de ver nuftige bedenksels van de mense lijke geest, aan de kundigheid en be kwaamheid, waarmede zulke robots worden vervaardigd. De vervolma king der techniek dreigt echter zin neloos te worden in die zin, dat de menselijke samenleving ervan over de kop kan gaan. Het is met het mensdom zo gesteld, dat het, wat op zich goed is of onverschillig, ten kwade kan gebruiken en helaas is die zonderlinge neiging, om wat goed is ten kwade te gebruiken, in het menselijk geslacht zeer sterk aanwezig. Er is misschien geen tijd perk in de wereldhistorie geweest als 't onze, waarin de erfzonde zo akelig- overtuigend aan het daglicht treedt. Het misbruik dat prof. Polak van de robots verwacht een misbruik, om: dat het in zou gaan tegen het men selijk welzijn is daar, naar onze mening, eveneens een teken van. Nog veel gevaarlijker evenwel, en nog veel kenmerkender als ontplooiing van de erfzonde, is de waan, waar mede vele mensen bij de lezing van zulk een beschouwing over het jaar 2000 worden behept, de waan, dat de menselijke geest alles vermag en dat de mens eigenlijk god is, omdat hij kunstmatig mensen maakt Bij deze tamelijk verbreide en soms met veel bombarie voorgedragen mening ligt de onzin er vrij dik boven-op. Het is de mens, die met zijn vernuft kunstmensen'' kan vervaardigen maar deze mens is zelf een veel ver nuftiger machiperie dan zijn kunst maaksel. De mens is een machine geerde John Foster Dulles 't woord. Hij beschuldigde de Sovjetunie er van te pog^n met alle middelen de vriendschap tussen de volken van Amerika en China te vergiftigen. Op Formosa bevinden zich welge teld 44 Amerikaanse militairen. De plaatsen, waarop volgens de Rus sische beschuldiging in 22 gevallen in Mantsjoerije bommen zijn gewor pen, waren alle bruggen, waarover troepen trokken voor de strijd te gen de legers van de Uno. De pilo ten hadden opdracht alle ende Ko reaanse zijde te bombarderen. IN DE VEILIGHEIDSRAAD. Maandagavond heeft de Chinese communistische tdelegatie voor de eerste maal een bijeenkomst van de Veiligheidsraad bijgewoond. Ales Bebler, de Zuidslavische afgevaar digde, opende de vergadering. Hij verklaarde, dat hij zowel de Kore aanse kwestie als de klacht betref fende Formosa op de agenda had ge plaatst. Beide zaken houden ver band met elkaar. De Chinese volks republiek was uitgenodigd om ver tegenwoordigers te zenden ter be spreking van beide problemen. Malik maakte onmiddellijk be zwaar. Hij voerde aan, dat men deze beide kwesties niet als één punt mocht behandelen. Zij staan los van elkaar. Na een debat van twee en een 'halfuur heeft de Veiligheidsraad met zeven stemmen tegen één bij drie onthoudingen 'n Russisch voor stel verworpen om de kwestie-Korea niet op de agenda te plaatsen. De Raad besloot, Korea en Formosa ge zamenlijk te behandelen. NOODWEER IN DE VERENIGDE STATEN. Tengevolge van hevige stormen, regens en zware sneeuwval zijn in de Verenigde Staten van Noord Amerka meer dan 200 perso nen om het leven gekpmen Vele: steden en dorpen werden zwaar ge teisterd. Duizenden gezinnen werden dakloos. De wegen waren onbegaan baar en het telefoon en telegraafver- keer ligt stil. De Telefoto toont enige landhuisjes in Atlantic City, die door het water van hun fundamenten werden weggespoeld en elders te recht kwamen. Vergeefse pogingen om het gat te dichten De verbonden legers weken gisteren gestadig terug aan het Noord-Weste lijke front in Korea in de richting van de Tsjongtsjon-rivier, nadat het drie dagen oude offensief verkeerd was in een van de ernstigste tegen slagen van de oorlog. De plotselinge ommekeer, ingeleid door het ineen storten van de offensieve kracht van 't tweede Zuidkoreaanse corps, zette zich in de loop van de dag voort langs het gehele front van 120 kilometer De tweede Amerikaanse divisie had het hard te verduren door felle com munistische aanvallen in het front en aan de flanken, terwijl zij zich ver beten te weer stelde om de Oostelijke vleugel te handhaven. HET WAS IJZIG KOUD. De terugtocht verliep onder on gunstige omstandigheden. Het was ijzig koud en het sneeuwde, terwijl 80.000 communisten de gehele dag hMIle slagen uitdeelden. De 25ste di visie trok zich zes kilometer ten Zui den van Oensan terug en de 24ste verliet Tsjongjoe aan de Westkust. De hevigste strijd woedde de gehele dag tussen Taetsjon en Toktsjon met de twee Amerikaanse divisies, die trachtten het gat te dichten, dat in de Oostelijke vleugel geslagen was. De luchtmacht greep op alle bedreig de punten krachtdadig in met raket ten. boordwapens en „napalm"- brandbommen. In ijltempo rukken de geharde veteranen van de 27ste Gemenebest brigade om de Amerikaanse eerste cavaleriedivisie bij te springen, die de wegen ten Zuiden van Toktsjon tracht te versperren. Zij waren in reserve gehouden. Generaal Walker, de opperbevel hebber van het achtste Amerikaanse leger, heeft een uiterste terugtocht linie uitgestippeld van Toktsjon naar het 65 kilometer Noordoostelij ker ge legen Satsjang, om dekking te ver lenen aan het zwakke punt in de ver dediging tussen de Westelijke linie en het tiende korps, dat van het De zwaxe storm, die tijdens het eekeinde Noord-Amerika teisterde, 26 mensenlevens eiste en voor meer an 100 millioen dollar schade aan richtte, heeft thans Oostelijk Canada oereikt. Overstromingen bedreigen de .taten aan de Amerikaanse Noord oostkust nu de stormwinden en ;neeuwjachten tot bedaren zijn ge komen. Duizenden Amerikanen zijn verstoken van licht- en warmtebron- oen. Wolkbreuken, die met de stor- nen gepaard gingen, hebben enige rivieren in Nieuw-Engeland buiten haar oevers doen treden en andere staan op het punt te overstromen. Oosten uit de Mandsjoerijse grens heeft bereikt. De sneloprukkende riniers, die de Mandsjoerijse grens naderen van de omgeving van het Tsjosinstuwmeer uit, hebben bevel gekregen naar het Westen te zwen ken om met het tiende korps de com munisten, die het front in het Westen dreigen op te rollen, in de rug aan te vallen. HOE HET FRONT WERD OPGEROLD. Het Zuidkoreaanse tweede korps, dat de uiterste punt van de Ooste lijke vleugel bezette, liet de tweede divisie onbeschermd, toen het 30 kilo meter terugtrok en Toktsjon in han den van de vijand liet. De Amerika nen vochten tot het uiterste om hun positie te handhaven en zodoenc i de gehele linie in tact te houden, maar gisteravond gaven zij het op. De communisten stormden door de uiterste Oostelijke vleugel heen en hakten bijna een geheel regiment in de pan. Het overschot trok terug en liet de flank van het volgende regi ment onbeschermd. Ook dit regiment werd tot wijken gedwongen, toen de communisten een flankaanval ontke tenden. AANVAL DUURT VANDAAG NOG VOORT. De krachtige aanvallen der Chi nese communistische en Noord-Kore- aanse troepen duurden ook vanmor gen voort. De verbonden troepen moesten over de gehele frontbreed te verder terugtrekken. De stad Jongsandon, een knooppunt van we gen, dat ongeveer 25 kilometer ten Westen van Jongbilon is gelegen, is door de roden bezet. GEEN „SYMBOLISCHE" INTERVENTIE Generaal MacArthur meldt in een persoonlijk communiqué, dat thans meer dan 200.000 Chinese commu nistische manschappen in Noord- Korea tegen de strijdkrachten der V. N. zijn ingezet. „Dit heeft onze sterke verwach ting,. dat de inmenging der Chine zen slechts van symbolische aard zou zijn, ,en dat daarom de oorlog in Korea door de opmars van onze troe pen naar de internationale grens tot DE STRIJD OP KOREA. Solda ten van de 24ste Amerikaanse Infan terie Divisie patrouilleren langs de spoorlijn, welke het geteisterde Ko- tori, in Noord Korea met de Trans Siberische spoorlijn verbindt. HET NEDERLANDSE detache ment Korea-vrijwilligers is in de haven van Poesan aangekomen. Toen ziï nog in het vaderland waren, om him opleiding te voltooien, zullen zij weieens gedacht hebben, dat zij als mosterd na de maaltijd in Korea zouden arriveren Dat denken zij nu niet meer. MacArthur's jongste of fensief is heel anders uitgepakt dan men verwacht had. In plaats van de Chinezen met een zwierige 0 zwaai over de Jaloe te jagen, is Mac Arthur's troepenmacht gedwongen om ijlings terug te trek ken. De rode Chinezen hebben de zwakste plek in het front uitgezocht, aie der Zuid-Koreanen, en hebben een grote bres in de linie geslagen. Daardoor kwamen de Amerikanen in de flank ongedekt en konden zij hun posities niet meer handhaven. Het front werd, zoals dat in strategische termen luidt, vakkundig „opgerold". En nu beginnen onverbeterlijke spot ters reeds te beweren, dat MacAr thur zijn voornemen om alle man schappen hun Kerstfeest thuis te ia- ten vieren, inderdaad zal kunnen uitvoeren, omdat zij vóór Kerstmis allen uit Korea zullen zijn gejaagd. De oorlog op Korea beleeft onge twijfeld weer eens een critieke pha se, maar men vergete niet, dat deze campagne reeds eerder grote verras singen heeft opgeleverd. Tegensla gen zijn er ook vroeger geweest en r.e korter of langer tijd is men ze alle de baas geworden. Er is geen reden om nu reeds direct van een onherstelbare catastrophe te gaan spreken. Natuurlijk vraagt men zich nu niet meer klem dan anders af, of dit offensief van MacArthur wel ver standig is geweest. In de eerste ver rassing was er reeds twijfel uitge sproken of de militaire actie op Ko rea wel voldoende op de diploma tieke actie was afgestemd. Volgens verklaringen uit Washington is er evenwel geen reden om MacArthur als zondenbok de woestijn in te ja gen, want het offensief zou van te voren zijn overlegd en voorbereid en ook begonnen zijn in volkomen over eenstemming met het Witte Huis, zo dat de Amerikaanse diplomaten te Lake Succes dus niet geneigd wa ren om zoete broodjes te bakken voor de aldaar inmiddels gearriveer de afgevaardigde van Pekipg-China. De bedoeling van het offensief was blijkbaar om het prestige van de Verenigde Naties te vergroten in de ogen der Chinezen, die immers als alle Oosterlingen geneigd zijn, om matiging op te vatten als een teken van zwakheid. Zó beschouwd, komt de tegenslag in Noord-Korea wel zeer ongelegen, want nu is de bom verkeerd gebarsten en zijn de com plicaties niet te overzien. Tenzij er spoedig een keer komt in de krijgs kans. Eén les heeft het gebeurde ons al thans weer geleerd en dat is: de kracht van de commun-stische aan- valsgeest niet te onderschatten. een spoedig einde kan worden ge bracht, de bodem ingeslagen", aldus het communiqué. DE NEDERLANDERS AANGEKOMEN. Naar de legervoorlichtingsdienst mededeelt, Is het Nederlandse deta chement Ver. Naties op 23 November j.l. te 9 uur plaatselijke tijd te Pusan aangekomen. De volgende dag werd het detachement ontscheept. De stemming onder de vrijwilligers van het detachement is uitstekend. Maak van uw kind eerder een eer- i lijk dan een behendig mens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1