S>e&2idóe(Soti/fccmt
Koning Gustaaf van Zweden
overleden
De oudste monarch ter wereld
Kroonprins van 68 jaar opvolger
Tibet roept India te hulp
Westelijke strijdkrachten
absoluut onvoldoende
Nieuwe wig in
N. Korea
Directeur: G. M. r. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. G. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 30 OCTOBER 1950
42ste JAARGANG I
Papengracht 32, Tel» 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
IRONING GUSTAAF V is gisteren op 92-jarige leeftijd overleden en
Zweden rouwt over het heengaan van een geliefd vorst, die by na
43 jaar heeft geregeerd- Ondanks zijn hoge leeftijd hij was de oudste
koning ter wereld heeft het bericht van zijn overlijden het Zweedse
volk geschokt. De Zweden waren vertrouwd geraakt met zijn herstel
van ernstige ziekten en met het hervatten van zijn koninklijke plich
ten. Nadat hij Vrijdag echter tijdens een kabinetszittirig in het Drott-
ningham in elkaar zakte, namen zijn krachten zienderogen af en 't einde
kwam Zondagmorgen om 8.35.
Kroonprins Gustaaf Adolf, £8 jaar oud, wordt de nieuwe Zweedse ko
ning, als Gustaaf VI en de nieuwe koningin is de vroegere lady Louise
Mountbatten, dochter van de markiezin van Milford Haven en zuster van
graaf Mountbatten.
De titel van kroonprins gaat over op de vier jaar oude kleinzoon van
de nieuwe vorst, prins Karei Gustaaf. Volgens de Zweedse grondwet gaat
de kroon eerst naar de oudste zoon van de koning en daarna naar de
oudste kleinzoon, met voorbijgaan van de andere'kinderen van de vorst.
De oudste zoon van de nieuwe koning Karei Gustaafs vader kwam
in 1947 om het leven, toen een K.L. M.-toestel bij Kopenhagen veronge
lukte. Het Zweedse kabinet komt vanmiddag in bijzondere zitting bij
een om de nieuwe koning officieel te ontvangen.
Een merkwaardige
levensloop
Koning Gustaaf werd geboren in
1858, koi-t na de Krimoorlog en be
steeg de troon in 1907, toen hij bijna
vijftig jaar oud was. In die tijd
maakte de monarchie een duistere
periode door. De trotse Zweden, ver
nederd door de afscheiding van
Noorwegen uit de personele Unie,
schreven de schuld gedeeltelijk toe
aan Gustaafs vader, koning Oscar II.
In het land heerste een groeiende so
ciale onrust, die twee jaar later uit-
barste in een .verbitterde algemene
staking.
Koning Gustaafs eerste daad ge
tuigde van grote tact en gezond ver
stand Hij verklaarde een uitgebreid
kroningsfeest niet nodig te achten
Het geld kon beter voor andere doel
einden worden besteed. Dit gebaar
maakte een uitstekende indruk en
was een goed voorteken voor de toe
komst
Tijdens de eerste wereldoorlog
nam Gustaaf het initiatief tot de
welbekende drie-koningenontmoe-
ting van Malmö in 1914.
Binnen een maand na het uitbre
ken van de tweede wereldoorlog no
digde korting Gustaaf de hoofden der
Noordse staten wederom uit voor
een samenkomst in Stockholm Maar
ditmaal werd het visioen der Scan
dinavische eenheid kapotgeslagen
door de gebeurtenissen van 1940.
Verenigd in de haat tegen hun Duit
se onderdrukkers keken de Denen
en Noren nu niet bepaald vriende
lijk naar de Zweden, die tussen de
klippen door wisten te zeilen, daar
bij dingen duldend als het doortrek
ken van Duitse troepen over hun
grondgebied
Het feit, dat de constitutionele
monarchie heden ten dage in Zwe
den vast geworteld blijkt, is de bes
te hulde, die aan Gustaaf gebracht
kan worden. Getrouw aan zijn leu
ze: „Met het volk voor het vader
land", slaagde hij er in de gewone
man het inzicht bij te brengen, dat
de Kroon een krachtige garantie is
voor de fundamentele vrijheden.
POPULAIR VORST.
In het buitenland was de vorst
vooral bekend om zijn grote vitali
teit en hoge leeftijd. Hij was een
geestdriftig tennisspeler en men kan
zelfs zeggen dat hij deze sport in zijn
land heeft ingevoerd. Op de Zuid-
Franse tennisbanen was „mr. G" een
graag geziene partner. De koning
hanteerde het racket tot zijn 84ste
jaar. Toen eindelijk schonk hij het
aan een Zweeds sportmuseum.
OP MARS IN DE STALIN-STRAAT.
Bewaakt door Zuidkoreaanse sol
daten trekken Noordkoreaanse krijgs
gevangenen op weg naar een kamp
door de straten van Pyongyang. De
straat, hierboven afgebeeld, heet...
Stalin-Straat.
Een andere ontspanning, de jacht
op herten, eenden, fazanten en elan
den, heeft hij langer volgehouden.
Daartoe placht hij in de herfst een
maand door te brengen op zijn kas
teel Tullgarn aan de Oostzee. Nog
het vorig jaar nam hij, gezeten in
een leunstoel, aan een jachtpartij
deel.
Ondanks zijn hoge ouderdom be
hield de koning een grote schotvaar
digheid.
Hij was een hartstochtelijk roker.
Tot zijn negentigste jaar rookte hij
twintig sigaretten per dag Hij gaf
de voorkeur aan een speciale soort,
die voor hem vervaardigd werd in
pakjes met het koninklijk wapen er
op. En bij elke maaltijd gebruikte hij
een glas bier.
Wanneer hij aan slapeloosheid
leed, zat hij toch nooit stil. Als hij
niets anders doen kon, ging hij bor
duren, een handwerk waarvan hij
de kunst uitmuntend verstond In
zijn paleizen en buitenverblijven be
vinden zich talloze door hem ver-
vaardige kussens en kleden.
OP 9 NOV. BEGRAFENIS.
Koning Gustaaf zal 9 November
begraven worden, aldus wordt in
hofkringen te Stockholm bekend ge
maakt.
EEN LANGLEVEND GESLACHT.
Het Zweedse Koningshuis (dat af
stamt van Napoleons genaraal Berna-
dotte) is rijk aan leden die de leef-
tij der zeer sterken bereikten. Bij de
89ste verjaardag var Gustaaf waren
nog aanwezig: zijn broeders prins Os
car (87 jaar), prins Karei (86 jaar)
en prins Eugeen (8*. jaar).
Gustaaf huwde in 1881 met prinses
Victoria van Baden, die hem in 1930
^oor de dood ontviel nadat zij we
gens een zwakke Gezondheid veel in
Ttnlië had vertoefd.
Hun zoon Gustaaf Adolf verkeerde
in de merkwaardige positie. dat_ hij
tot zijn zeven-en-zestigdste jaar
Kroonprins bleef. Slechts wanneer
"ijn vader zijn jaarlijkse vacantie in
Tuid-Frankriika doorbracht (hij heeft
dat 41 maal g'daan) nam prins
Gustaaf de staatszaken waar, even
als dojrgaans vele representatieve
werkzaamheden. In Januari van dit
jaar was hij één dag regent, om voor
zijn vader de troonrede te kunnen
uitspreken.
Prins Gustaaf Adolf heeft echter
een vrij zwakke gezondheid en het is
wel zeker, dat hij van plan geweest
is de koningsscepter aan zich voor
bij te laten gaan, totdat zijn eigen
zoon Gustaaf Adolf, de „ruiterprins"
in 1947 na een bezoek aan prins
Bernhard bij een vliegramp om het
leven kwam.
Deze had de leeftijd van veertig
jaar.
„Volkslegerrukt op Lhasa aan
j^E TIBETAANSE REGERING heeft de regering van India verzocht om
hulp tegen de dreigende invasie van Chinese troepen. Zij heeft ver
der gevraagd ora spoedige behandeling door de Veiligheidsraad van dit
nieuwe geval van agressie. Een handelaar, die uit Lhasa in de Indische
stad Kalimpong is aangekomen, heeft de eerste gedetailleerde berichten
meegebracht over wat er in Tibet gebeurt. Volgens hem zijn Tibetaanse
„volkstroepen", onder bevel van Chinese officieren en vergezeld van com
munistische adviseurs, al 160 km. ver in Tibet doorgedrongen.
Troepen van het Chinese leger zijn, Meester Cornelis, die van circa 21.00
volgens de reiziger, die Donderdag
uit Lhasa vertrok, niet bij de strijd
betrokken. De volkstroepen zijn op
gerukt naar Riwotsje en hebben
daarbij het fort Tsjamdo, dat door
een gehele divisie wordt bezet, om
singeld.
Deze divisie, die nodig is voor de
verdediging van Lhasa, is nu van
geen enkel nut voor de Tibetaanse
regering. De volkstroepen zouden nog
slechts achttien dagen nodig hebben
om Lhasa te bereiken.
Tegenstand wordt er weinig gebo
den, vertelde de handelaar. Dat komt
omdat de volkstroepen oprukken in
naam van de Pantjen Lama, die in
het algemeen in hoog aanzien staat
bij de bevolking.
Djakarta heeft een onrustig week"
einde beleefd, met verschillende
schietpartijen in ver uiteenliggende
stadsdelen die echter, voorzove»
bekend, geen slachtoffers hebben
geëist.
Zondagavond brak er een hevige
schietpartij uit langs de weg naar sar.
uur tot 23.00 uur aanhield.
Maandagochtend vroeg deed zich
in de benedenstad een schietinci
dent voor, dat met '.ussenpozen
tot half tien 's ochtends heeft voort
geduurd. Officiële lezingen over de
ze gebeurtenissen zijn tot dusverre
niet gegeven, aangezien de rappor
ten ervan nog niet volledig zijn.
De correspondent van Aneta te
Makassar vernam met betrekking
tot de moeilijkheden met de gueril-
lavechters in Zuid-Celebes, dat in
deze streek onder de burgerbevol
king honderden slachtoffers zijn ge
vallen, zowel tengevolge van de
guerilla-acties als door de zuive
ringsacties van het leger. In het
binnenland werden honderden wo
ningen in brand gestoken en tien
tallen am'btenaren en bestuurders
van zelfbesturende landschappen
vermoord. Op bestuursgebied be
staat er een chaos, feitelijk functio
neert er slechts één bestuursappa
raat, dat der stadsgemeente Makas-
Waarschuwing van minister Marshall
QEORGE MARSHALL heeft Zaterdag, voor het eerst sinds hij Ameri
kaans minister van Defensie werd, weer een belangrijke rede gehou
den en wel ter opening van de doorhem gepresideerde vergadering van
de twaalf ministers van Defensie van het Atlantisch Pact te Washington
Hij waarschuwde ernstig, dat de strijdkrachten, waarover het Westen kan
beschikken, absoluut onvoldoende zijn.
Hij herinnerde er aan, dat de geza menlijke macht de Ver. Naties
niet toereikend was geweest om de agressors in Korea af te schrikken.
„De huidige collectieve strijd
macht van de Atlantische staten kan
óók wel eens onvoldoende zijn om
een aanvaller te weerhouden en is
absoluut onvoldoende om een aan
val zonder ernstige en gevaarlijke
aanvankelijke verliezen te weer
staan", aldus Marshall.
„Dit tekort in onze militaire
kracht moeten wij thans zo spoedig
mogelijk opheffen", zo zeide hij
Marshall zeide te hopen, dat 1950
in de geschiedenis zal voortleven als
Lastige guerilla in Zuiden
De Westelijke kuststellingen van
de Noord-Koreanen in de Noordwest
hoek van het schiereiland zijn be
zweken. Britse troepen, ondersteund
door een hevig bombardement uit de
lucht braken door de eerste stellin
gen aan de kust, die de weg versper
ren naar het communistische toe
vluchtsoord in het gebergte. De Ame
rikaanse luchtmacht rekende af met
de tanks, die de opmars van de Brit
se brigade naar Tsjongjoe tegenhiel
den.
Deze haven ligt 100 kilometer ten
Westen van Sinoeijae waar de Noor
delijke regering zich aan de Jadoe te
genover de Mandsjoerijse haven An-
toeng, gevestigd heeft. Aan de opmars
van het verbonden leger namen
110.000 man deel.
Volgens frontberichten hebben de
Zuid-Koreanen, die Zondag op hevi
ge tegenstand der Noordelijken stuit
ten, dé stad Ondjong voor de tweede
maal in vier dagen moeten prijsge
ven.
Volgens onbevestigde berichten
werd de aanval op Ondjong onderno
men door Chinese, bij het Noord-Ko-
reaanse leger dienende militairen.
De activiteit van Noord-Koreaanse
guerilla's ten Zuiden van de 38ste
breedtegraad is zo groot, dat een
Amerikaans en een speciaal georga
niseerd Zuid-Koreaans legerkorps
zijn ingezet om haar tegen te gaan.
Troepen van de Amerikaanse ze
vende infanterie-divisie zijn Zondag
bij Iwon geland, ongeveer 280 kilo
meter ten Noorden van Wonsan aan
de Noordoostkust van Korea. Deze
amphibie-operatie ontmoette geen te
genstand.
Radio-Vaticaan deelde mede, dat
de kathedraal van Seoel door de com
munisten, tijdens de bezetting van
de Zuid-Koreaanse hoofdstad, volle
dig geplunderd is.
DE STRIJD OP AMBON
Niettegenstaande het Indonesische
ministerie van defensie zich over de
militaire gebeurtenissen op Ambon
in n volkomen stilzwijgen blijft hu1-
len, maakt m'en er in Indonesische
kringen, die van de toestand op de
hoogte zijn, geen geheim meer van,
dat de troepen der R.I., nadat zij
zich meester hadden gemaakt van
het Noordelijke gedeelte van het
eiland, worden tegengehouden op
een afstand van 14 km van de stad
Ambon, waar de Ambonezen op de
landengte tussen het Noordelijke en
het Zuidelijke deel van het eiland
een onneembare stelling hebben
gericht, die een lengte heeft van
slechts 2 km. De Ambonezen zou
den slechts 2500 man hebben, maar
bieden weerstand tot in de dood en
verdedigen zich nu al sedert een
maand met succes tegen de aanval
len van Indonesische zijde.
Planter vermoord
Naar Aneta verneemt, is verleden
week de assistent-tuinemployé H. R.
van Haastert, van de rubber-onder-
nemmg „Djalupang" van de P. en T -
landen, door een bende ge wapenden
vermoord. De heer van Haastert was
bezig met het controleren van ?ub-
bercups. toen hij werd overvallen en
neergeschoten Eerst geruime tijd
later durfden de hem vergezellende
'Indonesische employé's over de weg
naar het hoofdemplacement te trek
ken om daar het gebeurde mede te
delen. Het slachtoffer was 21 jaar
en ongehuwd.
DREIGBRIEVEN AAN
NEDERLANDERS.
In Semarang hebben talrijke Ne
derlanders in de laatste dagen dreig
brieven ontvangen. De inhoud van
deze brieven, die anoniem zijn, ver
telt ontvangers, dat, indien de Am-
bonnese militairen van het voorma
lige KNIL een actie beginnen of als
Irian niet aan de R.I. komt, alle Ne
derlanders uitgemoord zullen wor
den.
het jaar, waarin de Westelijke be
schaving haar vrees voor het com
munisme heeft overwonnen Hij
waarschuwde echter tegen zelfge
noegzaamheid en te groot vertrou
wen en verklaarde, dat thans de tijd
gekomen is om een plan te maken,
dat „aan de volken, die wij vertegen
woordigen en eveneens aan een
ieder, die ons wil aanvallen, het vol
komen duidelijk zal maken, dat wij
een strijdmacht opbouwen, die
agressie in iedere vorm met succes
kan keren".
EISENHOWER
OPPERBEVELHEBBER
De Militaire Commissie van het
Atlantisch Pact heeft zich unaniem
uitgesproken voor een benoépiing
van generaal Dwight D. Eisenhower
tot opperbevelhebber van de Atlan
tische strijdmacht voor West-Europa
Dit wordt te Washington verno
men. De aanbeveling van de (uit de
stafchefs bestaande) Militaire Com
missie wordt heden voorgelegd aan
de Defensie-commissie. De goedkeu
ring door dit lichaam wordt als een
formaliteit beschouwd.
Adenauer ontslaat
minister
Te loslippig
De Westelijke kanselier, dr. Konrad
Adenauer, heeft Zaterdagavond me
degedeeld, dat hij zijn adviseur
voor veiligheidsaangelegenheden,
Gerhard graaf von Schwerin, heeft
ontslagen.
Adenauer deed deze ve-klaring op
een bijeenkomst van Duitse dagblad
redacteuren. Hij zeide, dat von Schwe
rin de „vastgestelde grens van zijn
taak" te buifen was gegaan.
In politieke kringen te Bonn had
men reeds de mening doei, doorsche
meren, dat von Schwering, ondanks
zijn persoonlijke en militaire repu
tatie niet de juiste man zou zijn voor
een functie, waarin grote politieke
tact wordt vereist.
Men beweerde, dat von Schwerin
een aantal indiscreties had begaan,
die ook tot de pers waren doorgedron
gen. Zo 'zou hij laatstelijk verk]aard
hebben dat de West-Duitse regering
een dienstplichtwet aan het ontwer
pen was volgens welke genoeg man
schappen voor tien divisies zouden
kunnen woorden opgeroepen Het
voorlichtingsbureau van de kanselier
ontkende dit
NACHTVORST EN SNEEUW.
In Oost-België is Zondagavond een
zware sneeuwlaag gevallen. Het ver
keer raakte in de war en verblinde
chauffeurs maakten ongelukken.
Twee personen kwamen om het leven
doordat een auto op een overweg
door een trein gegrepen werd. Alle
voetbalwedstrijden zijn in het gebied
afgelast.
De Parijse trein
ontspoord
Geen slachtoffers onder
passagiers
Even voorbij Bergen (België) is
Zaterdagmiddag de sneltrein Am
sterdamParijs verongelukt. De lo
comotief vloog uit de rails, maakte
een draai van 180 graden en kwam
tot stil3.and met zijn kop tegen de
trein. De Belgische machinist kwam
onder zijn machine terecht De sto
ker brak zijn been. Onder de passa
giers zijn geen slachtoffers gevallen.
Enigen van hen zijn, doordat de trein
met een schok tot stils'.and kwam,
licht gewond
Het ongeluk gebeurde even voor
dat de trein een wissel moest passe
ren. De trein reed met vrij grote
snelheid. Toen de locomotief uit de
rails liep men weet nog niet hoe
dat kwam heeft de tender gediend
als stootkussen tussen locomotief en
trein. Er is dan ook zo goed als niets
meer van over. De rijtuigen zijn
licht beschadigd
Het mag als een wonder worden
beschouwd, dat er niet meer slacht
offers zijn gevallen.
De passagiers van de verongelukte
trein zijn Zaterdagavond om zeven
uur het ongeluk gebeurde om on
geveer half zes met een andere
trein verder gegaan naar Parijs, waar
zij Zondag om half een aankwamen.
Het spoorwegverkeer wordt over en
kel spoor voortgezet.
Over de oorzaak van het ongeluk
is nog niets bekend. Het parket van
Bergen, dat een onderzoek instelt,
heeft de snelheidsmeter van de ma
chine in beslag genomen.
HET FISCALE
NOODRECHT
^Poals reeds te verwachten was, is
vorige week door de Minister
van Financiën een tweetal wetsont
werpen, welke de afschaffing van
het fiscale Noodrecht beogen, bij de
Tweede Kamer ingediend.
De volksvertegenwoordiging krijgt
de laatste tijd de belastingwijzigin
gen aan de lopende band te behan
delen. Daaruit blijkt wel, dat het de
Minister ernst is de fiscale schoon
maak vóór het einde van dit jaar
achter de rug te hebben.
Door de bezettingstijd was ons
land in een chaotische financiële toe
stand geraakt en onze regering stond
toen aan het begin van een zeer
zware taak. Aan kritiek heeft het
nadien niet ontbroken. Verschillende
maatregelen waren nodig om weer
orde op zaken te kunnen stellen en
om dit te bereiken werden by ver
scheidene Koninklijke Besluiten al
spoedig wel abnormaal grote be
voegdheden aan de fiscus toegekend.
We denken hierbij in de eerste plaats
aan de maatregelen die genomen wer
den om een geldzuivering mogelijk
te maken. Om zwarte winsten op te
speren kregen de belastingambtena
ren bevoegdheid safe-onderzoekin
gen te verrichten en het recht om
voorwerpen tot nader onderzoek on-
dpr zich te nemen Het recht om te
gen de wil van de bewoner gebouwen
enz. te betreden en het leggen van
conservatoir beslag waardoor goe
deren en rechten aan de beschikking
van de eigenaar werden onttrokken
werden toegekend.
Er kwam een effectenregistratie,
teneinde de daarin belegde zwarte
winsten op te sporen en rechtsher
stel mogelijk te maken.
Als sluitstuk, zo kunnen we dit
wel noemen, kwam het buitenge
wone navorderingsbesluit. Hierbij
werd de fiscus de bevoegdheid gege
ven na te vorderen in alle gevallen
waarin na 1940 te weinig belasting
was geheven. Tevens werd hierin
aan ieder de verplichting opgelegd
allerlei inlichtingen omtrent zich
zelf en derden te verstrekken. Een
gevolg hiervan was ook, dat het z.g.
bankgeheim ophield te bestaan
De belastingadministratie kreeg
hierdoor een vloedgolf van allerlei
gegevens, waarvan ze wel gretig ge
bruik zal hebben gemaakt. Door
gaans is er straf opgetreden, vooral
indien geen of in onvoldoende mate,
door de belastingbetaler gebruik
werd gemaakt verzwegen inkomens
of vermogens bij de buitengewone
aangifte aan te melden. In dergelijke
gevallen schijnen er dikwijls rake
klappen te zijn gevallen.
I_fet kan echter niet anders of ook
4 de rechtvaardigheid is bij een
dergelijke grote bevoegdheid wet
eens in het gedrang gekomen. Maar
het land had bij de bevrijding, voor
al op financieel gebied, wel diep in
grijpende maatregelen nodig.
Toch werden velen in moeilijkhe
den gebracht door een verstrekkende
vetsfictie, dat men geacht werd geen
groter bezit te hebben op 1 Jan. 1941
dan dat, hetwelk bij de belasting
dienst bekend was of aangetoond
kon worden. Dit laatste was dikwijls
erg moeilijk zo niet onmogelijk. Door
de ongelimiteerde navorderingsmoge -
liikheid over de oorlogsjaren bleef
het zwaard van de Fiscus boven de
beurs van belastingbetaler hangen.
We moeten echter toegeven, dat
de geldsanering meesterlijk werd
aangepakt en thans als geslaagd is
te noemen. Ook zijn er belasting
fraudes van zeer grote omvang ont
dekt en grote bedragen aan zwarte^
winsten zijn radicaal „wegbelast".
Het is de oorlogwinstmakers wel zeer
moeilijk gemaakt hun rijkdommen
veilig te stellen. Dit moet toch in
ieder geval voldoening geven aan de
velen die in de zeer moeilijke oor
logsjaren blijk hebben gegeven van
hun grote offervaardigheid.
Morgen hopen we nog een enkel
woord te wijden aan enkele maatre
gelen, die ook voor de toekomst van
1 kracht blijven.
F. D.
Ook de kath. kermisexploitanten
laten het Heilig Jaar niet zonder
meer voorbijgaan. Zij hebben beslo
ten meldt „De Tijd" ook een
pelgrimstocht naar Rome te gaan ma
ken. Ze zullen waarschijnlijk half
November met vijf kermiswagens
naar Rome vertrekken en dan drie
a vier weken wegblijven. Ook de gees
telijk adviseur, pater Brokx, gaat
mee.
Benoeming Bisdom
Haarlem
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem heeft benoemd tot Rector van
het Jacobus Ziekenhuis te Dordrecht,
dat Weleerw. heer H. van der Heij
den, die kapelaan was te Leiden (O.
L. Vr. Hemelvaart).
KoJiAeitje....
Velen zetten de voet in de stijg
beugel maar het lukt hun nooit in
het zadel te komen.
