S)e Goid6e6oii4ant
Drie voorwaarden voor ontwapeningsplan
Dertig kilometer afstand bewaren
De Duitse herbewapening
WOENSDAG to OCTOBER 1950
42stc JAARGANG No.12116
Directeur: C. 1VL HAMERS VELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Taart met 5 kaarsen
voor de UNO
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826. Abonn. 20935. Giro 10300?. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. rond., I 4.50 p. kwart Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 et p. mm. Telefoontjes 1 1.50
Truman bij eerste UNO-lustrum
ffiewap&ning nu enige mageigkfieid
TER GELEGENHEID van het vijfjarig bestaan der UNO heeft presi
dent Truman gisteren een rede gehouden voor de Algemene Verga
dering. Hij stelde drie voorwaarden voor een eventueel internationaal
ontwapeningsplan. Dit plan zou alle soorten wapens moeten insluiten; het
zou met algemene stemmen goedgekeurd moeten worden en bovendien
waarborgen moeten bevatten, die zekerheid zouden geven, dat alle lan
den zich aan de overeenkomst zouden houden. „Eenzijdige ontwapening
is zeer beslist een uitnodiging tot agressie. De vredelievende landen met
inbegrip van de Verenigde Staten, hebben onder de huidige omstandig
heden geen andere keus dan te zorgen voor een bewapening aldus
Truman die nodig is om de wereld tegen aanvallers te beveiligen".
ning eisen. Maar het feit, dat dit
proces zo ingewikkeld is en zo moei
lijk, mag voor ons geen reden zijn
om de hoop op uiteindelijk succes te
laten varen. De vredeswil van de we
reld is te sterk dan dat wij deze po
ging zouden mogen opgeven. Wij
kunnen niet toelaten dat in de ge
schiedenis van onze tijd wordt ge
boekstaafd, dat wij gefaald hebben
door onze eigen schuld.
„Laat ons, zolang geen doelftreffend
systeem van ontwapening is vastge
steld zei Truman niet in het on
zekere verkeren omtrent onze taak
voor de naaste toekomst. De enige
koers, welke de vredelievende lan-
De oorlogsschadu
„De vrees voor een nieuwe grote
wereldoorlóg overschaduwt op het
ogenblik alle verwachtingen van de
mensheid. Deze vrees was voortgeko
men uit de spanningen tussen de lan
den en uit de oorlog in Korea.. Wij
in de Verenigde Staten", zei Truman,
„geloven dat een dergelijke oorlog
kan worden voorkomen. De Verenig
de Naties verschaffen een weg tot
•onderhandelingen en de oplossing
van geschillen tussen de landen door
vreedzame middelen".
„Gedurende bijna vijf jaar hebben
twee UNO-commissies zich bezig ge
houden met het probleem der ont
wapening, de ene met het uitschake
len van de atoomwapens en de an
dere met de vermindering van ande
re soorten van bewapening", aldus
Truman. „Tot dusverre zijn deze
commissies er niet in geslaagd over
eenstemming tot stand te brengen
tussen alle grote mogendheden. Niet
temin hebben deze jaren van inspan
ning hun nut gehad doordat zij on
der de aandacht van alle landen heb
ben gebracht de drie fundamentele
beginselen, waarop elk ontwape
ningsplan, wil het succes hebben ge
baseerd moet zijn".
„De ontwapeningspolitiek moet 'n
blijvende en grondige zijn. Zij moet
steunen op een vrije en eerlijke uit
wisseling van gegevens over de gren
zen der landen heen. Wanneer de
eenvoudige practische beginselen
zouden worden aanvaard en in de
practijk gebracht, zou een werkelij
ke ontwapening mogelijk zijn."
„Het is waar, dat zelfs indien aan
vankelijke overeenstemming werd
bereikt, nog enorme moeilijkheden
zouden overblijven. De taak van het
uitwerken van de maatregelen, wel
ke successievelijk zouden moeten
worden genomen, zou nog een inge
wikkelde zijn en veel tijd en inspan-
Kard. Mindszenty
gaat achteruit
In kringen van het Vaticaan is ver
klaard, dat de communistische auto
riteiten in Hongarije de laatste twee
maanden de hulp van zeven specia
listen hebben ingeroepen ten behoe
ve van kardinaal Mindszenty, wiens
gezondheidstoestand snel slechter
wordt. Berichten, die het Vaticaan
uit Boedapest hebben bereikt, wijzen
er op, dat de communisten tot elke
prijs willen vermijden, dat de thans
58-jarige kardinaal in gevangenschap
sterft en zelfs de mogelijkheid van
zijn vrijlating overwogen hebben.
Gemeld wordt, dat de specialisten
hebben aanbevolen de kardinaal
voortdurend injecties toe te dienen,
die hem in staat stellen te slapen. Op
die manier zou men een algehele ze
nuwinstorting willen voorkomen. In
het begin van dit jaar is de kardinaal
uit de gevangenis van Vac naar een
villa te Svabhegy overgebracht, ook
al met het oog op zijn gezondheid.
den onder de huidige omstandigheden
kunnen inslaan is, de bewapening tot
stand te brengen, welke nodig is om
de wereld te beveiligen tegen agressie
Dit is de koers, waartoe de Venigde-
de Staten zich thans vastberaden
hebben verplicht, de koers die w$j
zullen blijven volgen zolang het no
dig is."
VIJF KAARSEN.
De feestvergadering, waai-van Tru
man's rede het hoogtepunt vormde
was ingeleid door de voorzitter ,vaa
de Algemene Vergadering Nasrollal*
Entezam en secretaris-generaal Tryg-
ve Lie. Beiden meenden, dat de Ver
enigde Naties er nu beter voorston
den dan vijf jaar geleden. Entezam
zei, dat de Verenigde Naties een we
dergeboorte hadden beleefd door de
wijze, waarop men stelling genomen
had tegen de agressie.
Trygve Lie verklaarde, dat er nu
wellicht groter kans was om eert
waarlijk vreedzame wereld op te
bouwen dan ooit sinds 1945.
De rede van Truman werd met
groot applaus begroet. Visjinski
klapte niet mee, maar wel stond hij
met de andere gedelegeerden op.
Daarna sneed de Amerikaanse presi
dent de grote verjaardagstaart aan,
die vijf kaarsen torst. Het eerste stuk,
overhandigde hij aan secretaris-gene
raal Trygve Lie.
Alleen Zuid-Koreanen aan Mandsjoerijse grens
RONDER enige tegenstand van belang te ontmoeten trekken de strijd-
krachten der Verenigde Naties op naar de Noordelijke grenzen van
Korea; Slechts de Zuid-Koreaanse troepen zullen echter tot aan de
grens van Mandsjoerije en Siberië oprukken; de andere UNO-troepen
Amerikanen, Britten en Australiërs zullen op 30 km. van de
grenslijn halt houden om nieuwe internationale verwikkelingen te voor
komen.
EEN INCIDENT IS ER SPOEDIG.
Hoe gemakkelijk die zich kunnen
voordoen werd gisteren weer bewe
zen, toen Amerikaanse vliegtuigen,
die zich nog enige kilometers binnen
de Koreaanse grens bevonden, door
Chinees luchtdoelgeschut werden be
schoten. De vliegtuigen, die waar
schijnlijk met radar waren waarge
nomen, werdén niet beschadigd
Op de Noordelijke oever van de
Yaloé, die de grens met Mandsjoerije
vormt, hebben de Chinezen troepen
zware artillerie geconcentreerd.
Gistermorgen vroeg zijn de langs
de Noord-Koreaanse Westkust op
rukkende Britten de rivier de
Tsjontsjon, de laatste natuurlijke
hindernis voor de Mandsjoerijse
FASCISTENGEEST LEEFT NOG.
De politie van Rome heeft Musso
lini's 21-jarige dochter Anna Maria
tijdens een congres van 200 studenten
uit negen landen, waarop een nieuwe
uiterst rechtse internationale jeugd-
bewéging werd opgericht, uit de zaal
verwijderd.
Toen Anna Maria de vergaderzaal
binnenkwam hieven de studenten het
fascistische „Giovinezza" aan en
brachten hierbij de nazigroet.
De politie spoedde zich naar de
schouwburg, waar het congres werd
gehouden en verzocht Anna Maria de
zaal te verlaten. Toen zij de zaal
verliet werden er nazi-liederen ge
zongen.
Jongelieden uit Franlurijk, Duits
land, Oostenrijk, België, Spanje, Por
tugal, Zwitserland, Zweden en Ita-
hë waren op het congres bijeengeko
men. Het congres was georgani
seerd door het Italiaans nationaal
jeugdverbond.
grens, overgestoken.
Zij zijn thans nog slechts 95 km.
van die grens verwijderd terwijl dte
Zuid-Koi-eanen die langs alle naar
het Noorden leidende wegen voortra
zen, nog 55 km hebben af te legged.
De Amerikanse luchtmacht heefft
een permanente luchtbrug van
pan naar Wonsan ingesteld, daar de
haven van deze plaats door magne
tische mijnen is afgesloten.
Incidenten aan
Albanese grens
Volgens het orgaan van de Joego
slavische communistische partij „Bor-
ba", zouden zich op 12 en 17 October
aan de Albanees-Joegoslavische
grens, twee incidenten hebben voor
gedaan.
„Op 12 October", zo schrijft het
blad, „hebben Albanese soldaten het
vuur geopend op drie Joegoslavische
grenswachters, die zich op 60 meter
binnen het Joegoslavisch grondgebied
bevonden. Hierbij werd een Joego
slavisch soldaat ernstig gewond.
Op 17 October hebben Albanese
soldaten meer dan 600 kogels afge-
vuur en bommen geworpen op Joe
goslavische grensposten, vier kilo
meter ten Noorden van de stad De-
bar. De Joegoslavische grenswach
ten hebben het vuur met zes geweer
schoten beantwoord".
De Joegoslavische minister van bui
tenlandse zaken heeft aan het Alba
nese gezantschap te Belgrado twee
nota's overhandigd, waarin bestraf
fing van de schuldigen en schadeloos
stelling voor de gewonde soldaat wor
den geëist.
AFSCHEID VAN HET DETACHE
MENT* VERENIGDE NATIES.
Gistermorgen werd in Den Haag of
ficieel afscheid genomen van het Ne
derlandse Detachement Verenigde
Naties, dat eerstdaags wordt inge
scheept voor Korea.
Op het Binnenhof werden de man
nen toegesproken door de Minister
President Dr. W. Drees.
De plechtigheid, welke werd bij
gewoond door vele burgerlijke- en
militaire autoriteiten, werd opge
luisterd door de Koninklijke Mili
taire Kapel.
De Minister President Dr W.
Drees, inspecteert, vergezeld van de
Minister van Oorlog en Marine Mr.
H. L. s' Jacob, het detachement.
PONTECORVO WIST ALLES.
Van Canadese regeringszijde is
Dinsdag vernomen, dat de verdwenen
Britse atoomgeleerde Bruno Porte-
corvo van de tijdens de tweede we
reldoorlog in Canada gedane vindin
gen op het gebied van de atoomener
gie „alles wist wat er te weten viel".
Ondergronds verzet
in Rusland
Oekrainse leider gedood
Naar het K.N.P. van officiële
Oekrainse verzetsbronnen in het bui
tenland verneemt, is de opperbevel
hebber van het Oekrainse Opstande-
lingenleger (UPA), tevens hoofd van
de voorlopige illegale regering van
het onderdrukte Oekraïne, Luitenant-
Generaal Taras Tsjoeprynka, in een
heldenstrijd bij de overval van zijn
hoofdkwartier door de M.V.D.-troe-
pen gevallen. Zijn opvolger werd on
middellijk benoemd. De strijd van
de UPA tegen de Moskouse bezetters
wordt verbitterd voortgezet. Oekrain
se ballingen over geheel de wereld
organiseren gedenkdemonstraties.
De Oekraïners zijn al gewend ge
raakt aan zware tegenslagen in hun
lange verzetsstrijd, die zijn weerga
in de geschiedenis niet heeft. Maar in
Tsjoeprynka verliezen zij een der
grootste vrijheidsstrijders van de
laatste decennia. Tsjoeprynka heeft
een der grootste illegale legers in het
leven geroepen, namelijk de UPA, die
van 1924 af eerst tegen de Hitier-
horden en daarna tegen Moskou voor
de vrijheid van het Oekrainse volk
de strijd heeft aangebonden.
Verklaring van
Pleven
In een verklaring, welke de Fran
se minister-president, René Pleven,
Dinsdag in de Franse Nationale Ver
gadering heeft afgelegd, zeide hij
onder meer dat het Franse voorstel
voor de vorming van een Europees
leger een oplossing vormde van „het
vraagstuk der Duitse bij drag aan het
instellen van een Europese weer
macht".
„De Franse regering heeft met het
opstellen van haar voorstellen re
kening gehouden met de wrede les
sen van het verleden en met de evo
lutie, die vele Europeanen, inwo
ners van alle Europese landen, in
hun werelddeel zouden willen zien.
SIJTJE BOES VIERT HAAR 25
JARIG JUBILEUM. Een niet alle
daags jubileum zal een dezer dagen
gevierd worden op Marken. Het is
n.l. 25 jaar geleden, dat Sijtje Boes
een winkeltje opende, waar de tou-
risten, die Marken bezochten, een
aandenken aan dit bezoek konden
kopen en tevens haar huisje konden
bezichtigen.
Dat de zaken goed gaan, bpwijst
dit jubileum én het feit, dat er naast
het eerste winkeltje een tweede zaak
werd opgericht. Vooral de Ameri
kaanse bezoekers van Marken zijn
als kopers van de fraaie klompen,
molentjes en foto's van Marken en
zijn klederdracht goede klanten, die
voor een stevig deviezenpotje zor
gen. Op de foto ziet U links Sijtje
Boes en rechts haar huisje.
Chinezen dringen
Tibet binnen
Een otticiële
bekendmaking
Het Chinese communistische nieuws
agentschap heeft volgens een in Lon
den opgevangen radiobericht offi
cieel bekend gemaakt, dat het Twee
de Leger belast is met de opmars in
Tibet „ter voltooiing van de eenma
king van geheel China en van de na
tionale verdediging in het Westen".
Dit bericht bevestigt de jongste ge
ruchten, dat Chinese troepen in Ti
bet zijn binnengedrongen. Gisteren
had de Tibetaanse regering haar de
legatie in India opdracht gegeven on
middellijk naar Peking te gaan om
onderhandelingen te openen met de
regering van Mao tse toeng over de
toekomstige status van Tibet.
Tibet ligt ten Noorden van India
en vormt een moeilijk toegankelijk
berggebied, waar (volgens het be
richt uit Peking) drie millioen men
sen wonen. De Chinezen hebben al
tijd hun aanspraken op dit gebied ge
handhaafd, maar het volk zelf heeft
immer verklaard onafhankelijk te
zijn, wat het in feite ook was. Aan
het hoofd van Tibet staat de jeugdige
monnik-koning Dalai Lama, die in
Lhasa resideert. Eigenlijk is hij het
geestelijk hoofd der Tibetanen, maar
sinds de verbanning van de Pantsjen
Lama, zijn collega, die met de we
reldse aangelegenheden belast was,
is hij onbetwist heerser. De Pantsjen
Lama, ook 'n knaap, bevindt zich
naar alle waarschijnlijkheid in com
munistisch China
De Franse regering zal voorstellen
om, onmiddellijk na de onderteke
ning van het zes-moendheden-ver-
drag, dat zal voorzien in het onder
één gemeenschappelijk beheer stel
len van de Europese steenkool- en
staalindustrie, een Europees leger te
vormen. Ik hoop, dat de onderteke
ning van dit verdrag binnen zeer
korte tijd zal plaats vinden."
Pleven sprak zich verder uit voor
„rechtstreeks contact" tussen de
Verenigde Staten, Groot-Brittannië
en de Sowjet-Unie. „De Franse re
gering" zo verklaarde hij, „is ervan
overtuigd, dat oorlog niet onvermij
delijk is en het is haar vaste over
tuiging, dat een rechtstreeks Ameri-
kaans-Brits-Russisch-Frans contact
nuttig zou zijn, Indien een dergelijk t
contact op gezette tijden zou plaats
vinden, zou het er toe bijdragen de
oorzaken van het wantrouwen der
staten onderling en de- botsingen tus
sen hen weg te nemen.
Wil echter een dergelijk contact
resultaten afwerpen, dan is het nood
zakelijk, dat er niet de minste twij
fel bestaat aan de onwankelbare be
slissing der Westerse demacratiën om
haar grondgebied en haar op de wil
van vrije volken gegrondveste be
stuursvormen tegen elke aanval te
verdedigen. Het is daarom noodz^ker
lijk dat de staten-leden van het At
lantische Pact rusteloos blijven stre
ven naar de ten uitvoerlegging van
de door hen opgestelde plannen voor
hun gemeenschappelijke militaire
verdediging."
FRANSEN ONTRUIMEN NOORD-
INDO-CHINA.
De Franse troepen in Indo-China
hebben twee dagen geleden de plaats
Muong Chuong in het Noorden van
het land ontruimd, zo heeft een
woordvoerder te Saigon meegedeeld.
Muong Chuong ligt in het Noord-
Westen van Laos op ongeveer 150 km
van de grens van Thailand.
LUSTRUM MET
EEN SCHADUW
IN LAKE SUCCESS heeft de U.N.O.
gisteren haar eerste lustrum ge
vierd. Er kwam een taart aan te pas
met vijf kaarsen en president Tru
man heeft de verjaardagsspeech ge
houden.
Een opgewekte viering was het
niet, want de schaduw van de oorlog
lag over het feest. De woorden van
de Amerikaanse president getuigden
ervan, want hoewel hij de U.N.O.
waardeerde als het beste instrument
om langs de weg van onderhande
len de vrede te waarborgen,
0 verheelde hij toch niet, dat
onder de huidige omstandig
heden een sterke bewapening de
enig mogelijk manier was om buiten
de oorlog te blijven. In de vriendelij
ke sfeer van een verjaardagsviering
deed Truman de concessie om niet
rechtstreeks Rusland te noemen als
de verwekker van de dreigende oor-
logsschaduw, maar het was duide
lijk wie hij bedoelde, toen hij zei-
de, dat vele landen na de wereld
oorlog hun legers hadden ontbon
den, maar dat andere landen hun
strijdmacht in stand hadden gehou
den. De invasie op Korea had aan
getoond, wie het waren, die hun toe
vlucht zouden nemen tot openlijke
oorlog als hun dat uitkwam. Daar
tegenover stelde Truman het stand
punt van de Westerse mogendheden.
nL: „Wij zijn van plan ons sterk te
maken voor de vrede, zolang als het
nodig is". En hiermede gaf hij pre
cies het verschil aan tussen onze
„strijd voor de vrede" en die van
Moskou. „Zolang als het nodig is",
maar niet langer; zodra het mogelijk
is om langs de weg van een minne
lijke schikking een internationale ont
wapening door te voeren, zijn wij
daartoe maar al te graag bereid. Wij
strijden niet voor de vrede omwille
van de strijd maar omwille van de
vrede en onderhandelen doen wij lie
ver dan vechten. Maar dan onderhan
delen te goeder trouw.
Truman stelde drie voorwaarden
voor een eventueel ontwapenings
plan. Het zou aile soorten wapens
moeten insluiten, met algemene
stemmen moeten zijn goedgekeurd
en waarborgen moeten bevatten, die
de nakoming door alle landen zouden
verzekeren. Zolang zulk een plan nog
niet kan worden aangenomen en uit
gevoerd, blijft bewapening bittere en
harde noodzaak.
Korea heeft dat bewezen en als de
berichten over Tibet juist zijn, is er
i alweer nieuw bewijsmateriaal in de
j maak. liet is wel typerend, dat juist
op de dag, dat de U.N.O. haar eerste
lustrum viert, het bericht binnen
komt, dat de geruchten van een in
vasie van rode Chinezen in Tibet be
vestigt.
De U.N.O. heeft haar lustrum kun
nen vieren met een vleugje optimis
me voor de .toekomst, omdat zij er
zojuist in geslaagd is om de agressie
op Korea de kop in te drukken. Zal
zij nu deze agressie in het ontoegan
kelijke Tibet door de vingers zien?
Wij zouden het geenszins vreemd
gevonden hebben als wij gehoord
hadden, dat Wisjinski sfiekum zat te
grinneken bij de gedachte aan deze
nieuwe zure appel, welke zijn vriend
Mao de feestvierende U.N.O. bezig
is voor te houden.
Huizen voor bejaarden
In Apeldoorn-Zuid zal binnenkort
een wooncentrum voor bejaarden
worden gebouwd
Dit zal bestaan uit 34, in drie blok
ken aaneengebouwde percelen van
twee verdiepingen, in totaal dus 68
woningen, welke bedoeld zijn voor
echtparen en ieder woonkamer,
slaapkamer, keuken en W.C. bevat
ten.
Daarenboven komt er een groot
verzorgingshuis, bevattende tien ka
mers voor alleenstaande bejaarden,
enkele zaaltjes voor bedlegerigen en
conversatiezaal, bad- en wasgelegen
heden, enz.
Zes communisten
aangehouden
OOK EEN KAMER-LID
Het communistische lid van de
Tweede Kamer, de heer J- H. Her
mans uit Vaals en vijf andere com
munisten, zijn gearresteerd onder
verdenking van „opzettelijk de de
sertie van een krijgsman in dienst van
het rijk te hebben teweeggebracht
of bevorderd". Behalve lid van de
Tweede Kamer is de heer Hermans
ook lid van Gedeputeerde Staten van
Limburg. De andere gearresteerden
zijn de heren P. F. J. van Buren Len-
sirik, lid van de gemeenteraad van
Vaals Voor de C.P.N., J Droomers,
Brunssum, H. L. Leenders, P. J. Ber-
trand, beiden uit Vaals en N. F. J.
Bitter uit Kerkrade.
De politie in Limburg beschikte
al enige tijd over gegevens, die be
wezen, dat enkele personen probeer
den militairen over te halen soms
wel en soms niet met succes de
sertie te plegen. Naar aanleiding
hiervan zijn bovenvermelde arresta
ties verricht. De gearresteerden zijn
opgegoten in het Huis van Bewaring
te Maastricht. Gisteren werden zij
voor de rechter-commissaris geleid.
Aan boord van een schip waren
enige kinderen aan het spelen, toen
ook een vijftienjarige jongep op de
schuit wilde komen. Een elfjarige
johgèn uit Halfweg vond dit niet
goed, waarop de ander zo kwaad
werd, dat hij een ijzeren staaf greep
en daarmee de jongen een hevige
klap op het hoofd gaf. Met een zwa
re hersenschudding is het kind in een
der ziekenhuizen opgenomen.
