S)e ftzidóeSoti/fcaitf Frankrijk wil een „Schuman-leger" Hij kende enige waardevolle geheimen DINSDAG 24 OCTOBER 1950 42ste JAARGANG KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" VoJ verwachting klopt Londens hart Directeur: C. M. T. HAMERSVELD Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. amd., 1 4.50 p. kwart. Franco p. p. I 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 ALABAMA Evenals in het schone land Bibele- bon, waar alles op z'n Bibelebons toeging, verzint men ook in Amerika allerhande dingen, welke echt Ame rikaans zijn. Zo heeft men er nu rei zende bibliotheken ingesteld, welke in de letterlijke zin des woords de boer opgaan, om op de afgelegen dorpen en hoeven boeken uit te de len. Dit plan ook in ons land ten uit voer te leggen, heeft weinig zin, aan gezien de afstanden en de spreiding der bevolking niet zo geweldig groot zijn als in de Ver. Staten. Bovendien bezit, als we ons niet vergissen, ieder dorp een Katholieke boekerij (indien het hier en daar niet het geval mocht zijn. is zulk een instelling wel zeer aan te bevelen) terwijl de stad Lei den bogen kan op een katholieke leeszaal en bibliotheek, welke met ere onder haar zustêren mag worden genoemd en geroemd. In het verslag dat ons over de Amerikaanse rijdende boekerijen ge werd. viel ons echter de volgende mededeling op: „In de Staat Alabama werd een leergang gegeven voor schrijvers om dezen te doen wennen aan het gebruik van een voudiger taal Een onderzoek in deze Staat wees uit, dat slechts 7 ten honderd van de boeren van Alabama de vak-bewoordin gen. waarin de Amerikaanse re- geringsberichten over oogsten en markt-standen vervat waren konden begrijpen." Alabama ligt ver van huis Wat echter het misbruik van vreemde woorden betreft, heersen hier te lan de Alabamase toestanden. Wanneer men het woord Alabamaas wat moeilijk te verteren vindt, moge men wel bedenken, dat vele woor den. welke tegenwoordig in het Ne derlands opgeld doen, voor de over grote meerderheid der lezers en luis teraar Alabamaas d.w.z. onbegrijpe-- lijk en onuitspreekbaar zijn. Dege nen. die buitenlandse talen kénnen of menen te kennen, hebben er geen flauw denkbeeld van hoe lastig het is voor mensen die alleen hun moe dertaal hebben leren lezen en schrij ven. vreemde woorden te begriiDen en uit te spreken. Er zijn daarvan geiikte voorbeelden als de „dubbele porte-brisée met openslaande deu ren" en een ..kwartet met z'n zes sen" Deze voorbeelden zouden met duizenden andere zijn aan te vullen. Do neiging, te hooi en te gras bui tenissige woorden het Nederlands binnen te smokkelen, is de laatste tientallen van jaren heviger dar» ooit te voren (behalve o.a. in het Bour gondische tijdperk maar da* is al zo lang geledenen na de oorlog schijnen alle hekken van de dam te zijn genomen. Het is ondoenlijk onze moedertaal te kuisen van alle vreemde smetten, welke er door de eeuwen heen op zijn gekomen, vermits het dan nie mand nog mogelijk zou zijn. zich ver staanbaar uit te drukken. Men zou dan b.v- niet meer kunnen zeggen* „ik zag in de kerk een priester en een dominee bij het altaar staan". De twee eerste zelfstandige naamwoor den zijn nameliik Grieks de beide andere Latijn. En zo wemelt onze taal van uitdrukkingen, die er oor spronkelijk niet in thuis hoorden, maar op de duur gemeengoed zijn geworden van allen. Het is evenmin mogelijk ook nu niet alle buitenlandse uitdrukkin gen te vermijden, aangezien de woor denschat beperkt is (dit geldt niet alleen voor het Nederlands maar voor iedere taal) en een levende taal zichzelf steeds aan de omstan digheden moet aanpassen. Vele bui tenlandse woorden zijn bij het -gehele volk in zwang. Wanneer we zouden vragen in den vervolge brieven te richten aan de opstel-raad van deze loop-mare, zou iedereen het duidelij ker vinden, indien wjj verzochten te schrijven aan de redactie van deze courant. Maar zoals tegenwoordig gesmeten wordt met vreemde woordep, loopt het de spuigaten uit. En nu mag men laatdunkend neerzien op de goede Nederlanders die deze snoeshanerij niet begrijpen of verkeerd uitspre ken veeleer is er reden laatdunkend neer te zien op degenen, die niet bij machte zijn buitenlandse woorden in behoorlijk Nederlands te vertalen, als er een eigen woord voorradig is. Het is bij velen vaak ook niet an ders dan bluf welke een schijntje kennis moet verbergen En bij ande ren is het onvermogen te beseffen, dat niet iedereen om 't in gangbaar Nederlands te zeggen ..zoveel letters gevreten heeft" als zij. Dat onvermo gen is bii boekengeleerden te ver ontschuldigen doch niet te prijzen Wanneer dat onvermogen echter wordt aangetroffen bij instellingen of oersonen. weïke geroepen zijn het volk voor te lichten, is het zeke" te laken. Men js ook hier te lande ge komen tot de Alabamase toestand dat velen horen, maar niet meer ver staan. PALESTINA: NOG STEEDS EEN „AGENDA PUNT". Hoewel de strijd in Palestina is afgelopen, be tekent dit niet, dat alle problemen nu zijn opgelost. Nog steeds zijn de bescherming van de Heilige plaatsen en het plan voor een internationaal bestuur van Jeruzalem problemen, welke een punt vormen op de agen da van de Verenigde Naties Hier ziet U één van de Heilige plaatsen in Palestina. Een „Europees'' voorstel inzake Duitse legereenheden De Franse regering heeft gisteren met algemene stemmen het plan voor een „Schuman-leger" aanvaard, dat zij zal voorleggen aan de conferen tie van de ministers van Defensie van de twaalf Atlantische landen, die aan het eind van deze week in Wash ington bijeen zal komen. Het plan waarover* na 72 uur discussiëren in de ministerraad overeenstemming werd bereikt, is een compromis van het Amerikaanse voorstel om de herbewapening van West-Duitsland door te zetten en het Franse verzet daartegen. Dé bijzonderheden van het Franse ontwerp zullen vandaag door minister-president Pleven in de Assmblée Nationale onthuld wor den. Minister van Defensie Moch zal Donderdag voor de tweede maal bin nen een maard naar de V. S vliegen. Duitse gewapende eenheden moe ten op laag niveau mogelijk regi men tsge wij ze gevormd worden en mogen alleen op Duits gebied opere ren. verneemt Reuter. De Duitse her bewapening in welke vorm ook. moet echter opgeschort worden tot Euro pese politieke orgaanen" zijn ingesteld aan welke lichamen een „Europese minister van Defensie" verantwoor delijk zou zijn, aldus een officiële verklaring. Engeland is voorstander van het inschakelen van West-Duitsland in de West-Euronese defensie, heeft het Engelse ministerie van Buitenlandse Zaken opnieuw doen verklaren. Deze bevestiging werd gegeven om mogelijke misverstanden de wereld uit te helpen na de verk'aring van de algemene secretaris der Labou-oartij op de slotvergadering van de Euro pese socialisten (COMÏSCO) te Pa rijs. dat de regering nog geen beslis sing had genomen aangaande de herbewapening van Duitsland- In de slotbijeenkomst van de Co- misco hebben de gedelegeerden eens gezind steun gegeven aan het plan- Schuman en de Europese eenheid maar zij zijn het niet eens kunnen worden over hun houding ten aan zien van de Duitse herbewapening. Aanbevolen werd, dat een studie groep in December in Londen zou bijeenkomen om de kwestie verder te bestuderen. PLANNEN VOOR EEN EFFECTEN BEURS TE DJAKARTA. C e plannen, voor de instelling van een effectenbeurs te Djakarta zijn thans, naar Aneta verneemt, in een zo ver gevorderd stadium, dat gede tailleerde voorstellen dienaangaande doo deskundigen op het gebied van het bankwezen zijn voorgelegd aan het ministerie van Financiën. De zegslieden van Aneta achten het niet onmogelijk, dat een dergelijke beurs begin volgend jaar met haar werk zaamheden zal aanvangen. Onrust op Bali Moorden en brandstichtinoen Tachtig moordaanslagen, brandstichtingen en 33 mislukte moordaanslagen zijn sedert 20 Aug. op Bali gepleegd, zo verklaarde de territoriaal-chef-staf. majoor Sitana- la, aan Aneta. De eerste moorden werden gepleegd tijdens het vacuum in de gewapend? macht na het ver trek van de Balinese Prajoda's (voormalige Negara-oolitie) en voor de koms van de APRT. in welke pe riode onverantwoordelijke elemen ten oude veten beslechtten. Daarna nam het aantal aanslagen toe, te meer daar strenge maatrege len uitbleven. De eerste moordaan slagen werden gepleegd op voorma lige „NICA-aanhangers en spionnen" Daarna namen de familieleden van de vermoorden represailles. „Het spijt ons ten zeerste te moeten op merken, dat de veiligheidstoestand in het tijdperk van de deelstaat Oost-Indonesië beter was dan tegen woordig in de eenheidsstaat", aldus de voorzitter van de PSI (socialisti sche partij) op Bali, Gde Rake. FRANSEN HEROVEREN GRENSPOST. De Franse autoïiteiten in Indo- China hebben de herovering bekend gemaakt van de voorpost Tsjoec- paisan aan de Chinese grens, die verleden week Zaterdag in handen viel van Vietminh-troepen. Het Russische oorlogspotentieel „De Sowjet-Unie kan, in geval van oorlog, 500 divisies in het veld brengen," verklaarde generaal Heinz Guderian, Hitler's bekwaamste des kundige op het gebied van de oor logvoering met gevechtswagens, in een persgesprek met een vertegen woordiger van de „Giomale d' Ita lia „Alleen in Oost-Duitslan#3," ver volgde Guderian, „hebben de Rus sen 35 divisies voor actie gereed. Hiervan zijn zestien pantser-divisies, zes andere zijn samengesteld uit verplaatsbare eenheden luchtdoelar tillerie en de rest bestaat uit ge deeltelijk gemotoriseerde infanterie- en genie-divisies. „De Russen zouden Europa in zeven dagen kunnen veroveren," verklaarde generaal G'Merian. „Ik heb Frankrijk in tien dagen vero verd en ik had te maken met de Maginot-linie." AL JOLSON OVERLEDEN. Gisteravond is te San Francisco de zanger al Jolson overleden. De verdwenen atoomgeleerde jp\E ENGELSE MINISTER van be vcorrading, George Strauss, heeft in het Lagerhuis verklaard, dat „het niet is uitgesloten, dat de Britse atoomgeleerde Pontecorvo geheimen der kernenergie kent, die voor vreemde mogendheden van waarde zijn". De gevluchte professor was de laatste tijd bij het atoomonderzoek in Harwell echter „slechts in zeer beperkte mate" betrokken bij geheime werkzaamheden, maar in de pe rk de daarvoor en in Canada was hij wel in staat belangrijke gegevens te verzamelen. hij aan de gebruikelijke politie- en douanecontrole ontkomen door zich in een auto van de Sovjet-ambassade nnar de Russische mai^ne-basis in Porkala ten Westen van Helsinki te begeven. Van hier rijdt een trein naar de Sovjet-Unie, die de Finnen niet mogen controleren. De Australische atoomgeleerde pro fessor Marcu Oliphant heeft mede gedeeld, dat Bruno Pontecorvo toen hil in Harvell ontslag nam, werk zaam was bij „het verst gevorderde kernonderzoek in Engeland" Profes sor Oliphant, die een internationale faam geniet wegens zijn kernonder zoek zei, dat professor Pontecorvo werd beschouwd als „een van de knappe koppen van Harvell". Hij voegde hieraan toe: „Ik kan me niet indenken, waarom hij is verdwenen. Voorzover ik weet had hij geen en kele reden om Engeland te verlaten. Hij scheen wel de laatste man ter wereld om politieke vervolging te vrezen en zijn collega's hebben nooit getwijfeld aan zijn onkreukbaar heid". Sneeuw valt in Korea Eerst afrekenen met guerilla Zuid-Koreaanse troepen rukken door het besneeuwde gebergte van Noord-Korea op naar de Mandsjoe- rijse grens, terwijl Noordelijke gue rilla's uit hun schuilhoeken komen om in de dorpen en steden gewapen derhand voedsel te bemachtigen. Nu de eerste sneeuw begint te val-1 len zijn de Zuidelijken nog 70 kilo meter van de Mandsjoerijse grens verwijderd. Ver achter hun linies treden 7000 guerilla's aan de Oostkust nabij 4e 38ste breedtegraad steeds driester op. Zij maakten zich meester van Jang- jang en een andere strijdmacht van 2000 man heeft zich langs de Ooste lijke kustweg ten Zuiden van de ha ven Wonsan genesteld. Elders op het schiereiland worden talloze communisten gevangen ge nomen en het totaal aantal krijgsge vangenen steeg gisteren tot 120.000. Het overschot van het Noordelijke leger telt nog 21 a 31.000 man. De massale opmars van het ver bonden leger zal wellicht enige tijd vertraging ondervinden, omdat eerst met de guerilla's afgerekend moet worden. De Engelse Gemenebest brigade is al vechtend doorgedron gen tot een punt ruim 100 kilometer van de Mandsjoerijse grens. Zij be vindt zich 80 kilometer ten Noorden van Pjongjang. In Finland wordt inmiddels aan genomen. dat Pontecorvo met zijn vrouw en drie kinderen naar de Scvjet-Unie is gereisd in een van de verzegelde treinwagons, die de Rus sen naar en van hun militaire basis in Porkala en de Sovjet-Unie laten rijden. Scotland Yard heeft de politieke betrouwbaarheid van de atoomge leerde herhaaldelijk onderzocht Zijn verleden is zeer bevredigend", 2ei minister Strauss. Toch werd het klaarblijkelijk raadzaam geacht Pon tecorvo sinds geruime tijd geen ge hejm werk meer te laten doen. Mi nister Strauss antwoordde ontken nend op de vraag of een onderzoek was ingesteld naar de documenten, die de professor heeft meegenomen Wel gaf hij toe, dat de methoden van onderzoek naar de betrouwbaarheid mogelijk niet geheel voldoende wa ren „tenzij men verder zou gaan dan het parlement zou toestaan" aldus Strauss. DE AUTO OP HET VLIEGVELD De Finse politie is er nu van over tuigd, dat Pontecorvo met zijn gezin in de Sovjet-Unie is. Toen hij per vliegtuig uit Zweden in Helsinki aan kwam, werd zijn pas in beslag geno men. Pontecorvo kreeg evenwel een tijdelijke verblijfsvergunning. Ge zegd wordt, dat de atoomgeleerde met al zijn bagage op het vliegveld met een auto werd afgehaald en sindsdien spoorloos verdwenen is. Het is onmogelijk dat hij met deze auto Finland heeft verlaten. Wel kon MOLOTOW WOONDE KOMIN- FORM-BIJEENKOMST BIJ. De Sow jet-Russische premier Molotow heeft in Praag een conferentie bijge woond van de ministers van Buiten landse Zaken der z.g. volksdemocra- tiën en de Duitse democratische re publiek. Het belangrijkste agendapunt was „het besluit der Westerse Grote Drie, te New York genomen, om West-Duitsland te herbewapenen". Foto toont Molotow (midden); de Russische ambassadeur te Praag M. A. Silin (links); de politieke advi seur der Russische strijdkrachten in Duitsland V. S. Semyonov (rechts); tijdens de conferentie. Amerika arresteert communisten Zij meldden zich niet Men is in de Verenigde Staten be gonnen, aldus een communiqué van het State Department, met het op sporen en arresteren van buitenland se communisten Tien zijn er al ge resteerd. Men maakt jacht op m totaal SS mensen, die, wanneer zulks mogelijk is, na hun arerstatie zul len worden gedeporteerd. De tien die men nu in hechtenis heeft genomen, worden beschreven air. „buitenlandse communisten die in de Verenigde Staten hebben ge werkt Zij hebben zich alle zeer ac tief geweerd op het gebied van com munistische propaganda". Deze Amerikaanse actie is een ge volg van de onlangs tot stand geko men w*et op de binnenlandse veilig heid. Voor verscheidene van de ge- zeebten is al eerder opdracht gege ven om hen te deporteren, maar zij hadden Amerika niet verlaten. De meesten zijn Russen, Duitsers en Zuidslaviërs. De moeilijkheid is, dat de landen, waar zij vandaan komen, hen niet willen opnemen Daarom zal men sommigen onder borgstelling moe ten vrijlaten. Zij zullen zich echter geregeld bij de politie moeten mei den. Het was gisteren de eerste dag wr.arop, eveneens volgens de nieuwe wet, alle Amerikaanse communisten zich bij de politie moeten opgeven- N?emand heeft zich gemeld over eenkomstig de tactiek van de partij: doe niets. Meldt men zich niet, dan stelt men zich bloot aan gevangenis straf of boete, maar de regering die zich van het begin tot het eind tegen de nieuwe wet heeft verzet, erkent cal het ongeveer vier jaar zal duren en millioenen dollars zal kosten, voordat alle vijftig duizend Ameri kaanse communisten zullen zijn ge- stiaft voor het niet voldoen aan de meldingsplicht. ORKAAN OVER MIAMI. Een zware storm, met een snelheid van 200 km. per uur, teisterde Miami, waardoor drie personen werden ge dood. De totale schade bedroeg on geveer tien millioen dollar. Een palmboom, die het zelf ook ai zwaar te verduren had gehad voorkwam dat een personen-auto het Pancoast- meer inwaaide. Amerikaanse fregatten voor Nederland Maandag zijn te Boston de Ameri kaanse fregatten „Gustafson" en „O'Neill" officieel aan de Nederland se marine overgedragen. Dr. J G. de Beus van de Nederlandse ambassade te Washington, die de Nederlandse regering vertegenwoordigde, zei- de, dat met het indienst stellen van de schepen bij de Nederlandse ma rine ook idealen en doeleinden in dienst gesteld werden van de Noord- Atlantische gemeenschap. De plech tigheid, aldus dr de Beus, was te vens een bewijs van erkenning door de V.S. van de nuttige taak, die de Nederlandse marine bij de verdedi ging van het Noord-Atlantisch ge bied kan vervullen. „Als men het er algemeen over eens is en met recht - dat elk land die bijdragen dient te leveren tot de gemeenschap pelijke verdediging van het Noord- Atlantisch gebied, waarvoor het het meest geschikt is, dan moet de Nederlandse marine, die eeuwen lang de zeven zeeën heeft bevaren en zich waar dat nodig was dapper heeft geweerd, zeker een rol vervul len bij die verdediging". „Nederland, dat bij wijze van spreken uit de zee is verrezen, zou nimmer een andere oplossing aanvaarden". VROUWEN VLIEGEN VEEL Een onderzoek door de KLM heeft aangetoond dat 42 pro cent van het totale aantal KLM- passagiers vrouwen zijn. Dit per centage is veel hoger dan men had verwacht. Eerste lustrum van de Uno Plechtigheid in de Ridderzaal In de Ridderzaal te Den Haag heeft Nederland gisteravond het eerste lustrum van de UNO gevierd. Deze viering, die door de Vereni ging voor internationale rechtsorde, in samenwerking met de Haagse po litieke jeugdorganisaties was geor ganiseerd, werd bijgewoond door de ministers Joekes en Struycken, vele militaire en burgerlijke autoriteiten er doo»* een afvaardiging van 150 man van het detachement, dat bin nenkort naar Korea zal vertrekken. Voorts was er een deputatie van de Koninklijke Marine als vertegen woordiging van de torpedoboot jager Evertsen. Nadat minister-president Drees en mr. Blom, staatssecretaris van bui tenlandse zaken, de taak van de UNO en do betekenis van de plaats van Nederland daarin uiteen hadden gezet, verzocht mr. Jonkman, voorz. van de Ver. voor int. rechtsorde, twee vrouwelijke leden van het hoofdbestuur aan majoor Den Ou den, commandant van het Neder lands detachement van de UNO de blauwe vlag van de UNO aan te bieden als een blijvend teken van erkentelijkheid voor de bereidwil ligheid van deze Nederlanders, om voor vrede en recht te willen strij den. Tot slot bood de heer Werkum, Leids student, praeses van het vol kenrechtelijk dispuut „professor Tel- ders," aan de minister-president, staatssecretaris Blom en mr. Jonk man het United Nations Textbook aan. Wereldomroep krijgt nieuwe zender De regering heeft besloten tot de bouw van een nieuwe korte-golf-* zender voor de Wereldomroep. De zender, die in Lopik komt, zal een sterkte hebben van 100 kilowatt, een sterkte die overeenkomt met die van de zender, welke Nederland heeft geschonken aan de Paus. In overweging is bovendien de bouw van twee kleinere 40 kilowatt- zenders. Met de bouw van de grote zender, het bijbehorende zenderge bouw en het aanleggen van de we gen is een bedrag gemoeid van ruim 2 millioen. Met de uitwerking van deze plan nen is belast de NOZEMA (Neder landse Omroep-Zend Maatschappij), welke ressorteert onder het ministe rie van Verkeer en Waterstaat De bouw van deze zender komt uiter aard voor rekening van dit ministe rie. Inmiddels is echter nog niet be slist voor wiens rekening de exploi tatiekosten van deze zender zullen komen. Hoewel de programma's welke over deze zender zullen wor den uitgezonden, uiteraard bestemd zijn voor het buitenland, schijnt het ministerie van Financiën op het standpunt te staan, dat dit zou moe ten geschieden uit de bijdragen wel ke de Nederlandse luisteraars leve ren voor de binnenlandse omroep verenigingen. Deze zijn echter van mening, dat de kosten voor deze „culturele ambassadeur" voor Neder land niet gedragen moeten worden alleen door hen die een radio-toestel bezitten, maar door het gehele volk, met name dus door minister Lief- tincks' schatkist. KaA>Lef.t{e... De bedoeling van het leed is altijd gelegen in de zegepraal over het leven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1