S)e ftzidóeSoti/fcaitf
Frankrijk wil een „Schuman-leger"
Hij
kende enige waardevolle
geheimen
DINSDAG 24 OCTOBER 1950
42ste JAARGANG
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VoJ verwachting
klopt Londens hart
Directeur: C. M. T. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. amd., 1 4.50 p. kwart. Franco p. p. I 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
ALABAMA
Evenals in het schone land Bibele-
bon, waar alles op z'n Bibelebons
toeging, verzint men ook in Amerika
allerhande dingen, welke echt Ame
rikaans zijn. Zo heeft men er nu rei
zende bibliotheken ingesteld, welke
in de letterlijke zin des woords de
boer opgaan, om op de afgelegen
dorpen en hoeven boeken uit te de
len. Dit plan ook in ons land ten uit
voer te leggen, heeft weinig zin, aan
gezien de afstanden en de spreiding
der bevolking niet zo geweldig groot
zijn als in de Ver. Staten. Bovendien
bezit, als we ons niet vergissen, ieder
dorp een Katholieke boekerij (indien
het hier en daar niet het geval mocht
zijn. is zulk een instelling wel zeer
aan te bevelen) terwijl de stad Lei
den bogen kan op een katholieke
leeszaal en bibliotheek, welke met
ere onder haar zustêren mag worden
genoemd en geroemd.
In het verslag dat ons over de
Amerikaanse rijdende boekerijen ge
werd. viel ons echter de volgende
mededeling op:
„In de Staat Alabama werd
een leergang gegeven voor
schrijvers om dezen te doen
wennen aan het gebruik van een
voudiger taal Een onderzoek in
deze Staat wees uit, dat slechts
7 ten honderd van de boeren
van Alabama de vak-bewoordin
gen. waarin de Amerikaanse re-
geringsberichten over oogsten en
markt-standen vervat waren
konden begrijpen."
Alabama ligt ver van huis Wat
echter het misbruik van vreemde
woorden betreft, heersen hier te lan
de Alabamase toestanden. Wanneer
men het woord Alabamaas wat
moeilijk te verteren vindt, moge
men wel bedenken, dat vele woor
den. welke tegenwoordig in het Ne
derlands opgeld doen, voor de over
grote meerderheid der lezers en luis
teraar Alabamaas d.w.z. onbegrijpe--
lijk en onuitspreekbaar zijn. Dege
nen. die buitenlandse talen kénnen
of menen te kennen, hebben er geen
flauw denkbeeld van hoe lastig het
is voor mensen die alleen hun moe
dertaal hebben leren lezen en schrij
ven. vreemde woorden te begriiDen
en uit te spreken. Er zijn daarvan
geiikte voorbeelden als de „dubbele
porte-brisée met openslaande deu
ren" en een ..kwartet met z'n zes
sen" Deze voorbeelden zouden met
duizenden andere zijn aan te vullen.
Do neiging, te hooi en te gras bui
tenissige woorden het Nederlands
binnen te smokkelen, is de laatste
tientallen van jaren heviger dar» ooit
te voren (behalve o.a. in het Bour
gondische tijdperk maar da* is al zo
lang geledenen na de oorlog
schijnen alle hekken van de dam te
zijn genomen.
Het is ondoenlijk onze moedertaal
te kuisen van alle vreemde smetten,
welke er door de eeuwen heen op
zijn gekomen, vermits het dan nie
mand nog mogelijk zou zijn. zich ver
staanbaar uit te drukken. Men zou
dan b.v- niet meer kunnen zeggen*
„ik zag in de kerk een priester en
een dominee bij het altaar staan". De
twee eerste zelfstandige naamwoor
den zijn nameliik Grieks de beide
andere Latijn. En zo wemelt onze
taal van uitdrukkingen, die er oor
spronkelijk niet in thuis hoorden,
maar op de duur gemeengoed zijn
geworden van allen.
Het is evenmin mogelijk ook nu
niet alle buitenlandse uitdrukkin
gen te vermijden, aangezien de woor
denschat beperkt is (dit geldt niet
alleen voor het Nederlands maar
voor iedere taal) en een levende
taal zichzelf steeds aan de omstan
digheden moet aanpassen. Vele bui
tenlandse woorden zijn bij het -gehele
volk in zwang. Wanneer we zouden
vragen in den vervolge brieven te
richten aan de opstel-raad van deze
loop-mare, zou iedereen het duidelij
ker vinden, indien wjj verzochten te
schrijven aan de redactie van deze
courant.
Maar zoals tegenwoordig gesmeten
wordt met vreemde woordep, loopt
het de spuigaten uit. En nu mag men
laatdunkend neerzien op de goede
Nederlanders die deze snoeshanerij
niet begrijpen of verkeerd uitspre
ken veeleer is er reden laatdunkend
neer te zien op degenen, die niet bij
machte zijn buitenlandse woorden in
behoorlijk Nederlands te vertalen,
als er een eigen woord voorradig is.
Het is bij velen vaak ook niet an
ders dan bluf welke een schijntje
kennis moet verbergen En bij ande
ren is het onvermogen te beseffen,
dat niet iedereen om 't in gangbaar
Nederlands te zeggen ..zoveel letters
gevreten heeft" als zij. Dat onvermo
gen is bii boekengeleerden te ver
ontschuldigen doch niet te prijzen
Wanneer dat onvermogen echter
wordt aangetroffen bij instellingen
of oersonen. weïke geroepen zijn het
volk voor te lichten, is het zeke" te
laken. Men js ook hier te lande ge
komen tot de Alabamase toestand
dat velen horen, maar niet meer ver
staan.
PALESTINA: NOG STEEDS EEN
„AGENDA PUNT". Hoewel de
strijd in Palestina is afgelopen, be
tekent dit niet, dat alle problemen
nu zijn opgelost. Nog steeds zijn de
bescherming van de Heilige plaatsen
en het plan voor een internationaal
bestuur van Jeruzalem problemen,
welke een punt vormen op de agen
da van de Verenigde Naties Hier
ziet U één van de Heilige plaatsen in
Palestina.
Een „Europees'' voorstel inzake
Duitse legereenheden
De Franse regering heeft gisteren met algemene stemmen het plan voor
een „Schuman-leger" aanvaard, dat zij zal voorleggen aan de conferen
tie van de ministers van Defensie van de twaalf Atlantische landen, die
aan het eind van deze week in Wash ington bijeen zal komen. Het plan
waarover* na 72 uur discussiëren in de ministerraad overeenstemming
werd bereikt, is een compromis van het Amerikaanse voorstel om de
herbewapening van West-Duitsland door te zetten en het Franse verzet
daartegen. Dé bijzonderheden van het Franse ontwerp zullen vandaag
door minister-president Pleven in de Assmblée Nationale onthuld wor
den. Minister van Defensie Moch zal Donderdag voor de tweede maal bin
nen een maard naar de V. S vliegen.
Duitse gewapende eenheden moe
ten op laag niveau mogelijk regi
men tsge wij ze gevormd worden en
mogen alleen op Duits gebied opere
ren. verneemt Reuter. De Duitse her
bewapening in welke vorm ook. moet
echter opgeschort worden tot Euro
pese politieke orgaanen" zijn ingesteld
aan welke lichamen een „Europese
minister van Defensie" verantwoor
delijk zou zijn, aldus een officiële
verklaring.
Engeland is voorstander van het
inschakelen van West-Duitsland in de
West-Euronese defensie, heeft het
Engelse ministerie van Buitenlandse
Zaken opnieuw doen verklaren.
Deze bevestiging werd gegeven om
mogelijke misverstanden de wereld
uit te helpen na de verk'aring van de
algemene secretaris der Labou-oartij
op de slotvergadering van de Euro
pese socialisten (COMÏSCO) te Pa
rijs. dat de regering nog geen beslis
sing had genomen aangaande de
herbewapening van Duitsland-
In de slotbijeenkomst van de Co-
misco hebben de gedelegeerden eens
gezind steun gegeven aan het plan-
Schuman en de Europese eenheid
maar zij zijn het niet eens kunnen
worden over hun houding ten aan
zien van de Duitse herbewapening.
Aanbevolen werd, dat een studie
groep in December in Londen zou
bijeenkomen om de kwestie verder
te bestuderen.
PLANNEN VOOR EEN EFFECTEN
BEURS TE DJAKARTA.
C e plannen, voor de instelling van
een effectenbeurs te Djakarta zijn
thans, naar Aneta verneemt, in een
zo ver gevorderd stadium, dat gede
tailleerde voorstellen dienaangaande
doo deskundigen op het gebied van
het bankwezen zijn voorgelegd aan
het ministerie van Financiën. De
zegslieden van Aneta achten het niet
onmogelijk, dat een dergelijke beurs
begin volgend jaar met haar werk
zaamheden zal aanvangen.
Onrust op Bali
Moorden en
brandstichtinoen
Tachtig moordaanslagen,
brandstichtingen en 33 mislukte
moordaanslagen zijn sedert 20 Aug.
op Bali gepleegd, zo verklaarde de
territoriaal-chef-staf. majoor Sitana-
la, aan Aneta. De eerste moorden
werden gepleegd tijdens het vacuum
in de gewapend? macht na het ver
trek van de Balinese Prajoda's
(voormalige Negara-oolitie) en voor
de koms van de APRT. in welke pe
riode onverantwoordelijke elemen
ten oude veten beslechtten.
Daarna nam het aantal aanslagen
toe, te meer daar strenge maatrege
len uitbleven. De eerste moordaan
slagen werden gepleegd op voorma
lige „NICA-aanhangers en spionnen"
Daarna namen de familieleden van
de vermoorden represailles. „Het
spijt ons ten zeerste te moeten op
merken, dat de veiligheidstoestand
in het tijdperk van de deelstaat
Oost-Indonesië beter was dan tegen
woordig in de eenheidsstaat", aldus
de voorzitter van de PSI (socialisti
sche partij) op Bali, Gde Rake.
FRANSEN HEROVEREN
GRENSPOST.
De Franse autoïiteiten in Indo-
China hebben de herovering bekend
gemaakt van de voorpost Tsjoec-
paisan aan de Chinese grens, die
verleden week Zaterdag in handen
viel van Vietminh-troepen.
Het Russische
oorlogspotentieel
„De Sowjet-Unie kan, in geval
van oorlog, 500 divisies in het veld
brengen," verklaarde generaal Heinz
Guderian, Hitler's bekwaamste des
kundige op het gebied van de oor
logvoering met gevechtswagens, in
een persgesprek met een vertegen
woordiger van de „Giomale d' Ita
lia
„Alleen in Oost-Duitslan#3," ver
volgde Guderian, „hebben de Rus
sen 35 divisies voor actie gereed.
Hiervan zijn zestien pantser-divisies,
zes andere zijn samengesteld uit
verplaatsbare eenheden luchtdoelar
tillerie en de rest bestaat uit ge
deeltelijk gemotoriseerde infanterie-
en genie-divisies.
„De Russen zouden Europa in
zeven dagen kunnen veroveren,"
verklaarde generaal G'Merian. „Ik
heb Frankrijk in tien dagen vero
verd en ik had te maken met de
Maginot-linie."
AL JOLSON OVERLEDEN.
Gisteravond is te San Francisco de
zanger al Jolson overleden.
De verdwenen atoomgeleerde
jp\E ENGELSE MINISTER van be vcorrading, George Strauss, heeft in
het Lagerhuis verklaard, dat „het niet is uitgesloten, dat de Britse
atoomgeleerde Pontecorvo geheimen der kernenergie kent, die voor
vreemde mogendheden van waarde zijn". De gevluchte professor was de
laatste tijd bij het atoomonderzoek in Harwell echter „slechts in zeer
beperkte mate" betrokken bij geheime werkzaamheden, maar in de pe
rk de daarvoor en in Canada was hij wel in staat belangrijke gegevens
te verzamelen.
hij aan de gebruikelijke politie- en
douanecontrole ontkomen door zich
in een auto van de Sovjet-ambassade
nnar de Russische mai^ne-basis in
Porkala ten Westen van Helsinki te
begeven. Van hier rijdt een trein
naar de Sovjet-Unie, die de Finnen
niet mogen controleren.
De Australische atoomgeleerde pro
fessor Marcu Oliphant heeft mede
gedeeld, dat Bruno Pontecorvo toen
hil in Harvell ontslag nam, werk
zaam was bij „het verst gevorderde
kernonderzoek in Engeland" Profes
sor Oliphant, die een internationale
faam geniet wegens zijn kernonder
zoek zei, dat professor Pontecorvo
werd beschouwd als „een van de
knappe koppen van Harvell". Hij
voegde hieraan toe: „Ik kan me niet
indenken, waarom hij is verdwenen.
Voorzover ik weet had hij geen en
kele reden om Engeland te verlaten.
Hij scheen wel de laatste man ter
wereld om politieke vervolging te
vrezen en zijn collega's hebben nooit
getwijfeld aan zijn onkreukbaar
heid".
Sneeuw valt in
Korea
Eerst afrekenen met
guerilla
Zuid-Koreaanse troepen rukken
door het besneeuwde gebergte van
Noord-Korea op naar de Mandsjoe-
rijse grens, terwijl Noordelijke gue
rilla's uit hun schuilhoeken komen
om in de dorpen en steden gewapen
derhand voedsel te bemachtigen.
Nu de eerste sneeuw begint te val-1
len zijn de Zuidelijken nog 70 kilo
meter van de Mandsjoerijse grens
verwijderd.
Ver achter hun linies treden 7000
guerilla's aan de Oostkust nabij 4e
38ste breedtegraad steeds driester op.
Zij maakten zich meester van Jang-
jang en een andere strijdmacht van
2000 man heeft zich langs de Ooste
lijke kustweg ten Zuiden van de ha
ven Wonsan genesteld.
Elders op het schiereiland worden
talloze communisten gevangen ge
nomen en het totaal aantal krijgsge
vangenen steeg gisteren tot 120.000.
Het overschot van het Noordelijke
leger telt nog 21 a 31.000 man.
De massale opmars van het ver
bonden leger zal wellicht enige tijd
vertraging ondervinden, omdat eerst
met de guerilla's afgerekend moet
worden. De Engelse Gemenebest
brigade is al vechtend doorgedron
gen tot een punt ruim 100 kilometer
van de Mandsjoerijse grens. Zij be
vindt zich 80 kilometer ten Noorden
van Pjongjang.
In Finland wordt inmiddels aan
genomen. dat Pontecorvo met zijn
vrouw en drie kinderen naar de
Scvjet-Unie is gereisd in een van de
verzegelde treinwagons, die de Rus
sen naar en van hun militaire basis
in Porkala en de Sovjet-Unie laten
rijden.
Scotland Yard heeft de politieke
betrouwbaarheid van de atoomge
leerde herhaaldelijk onderzocht
Zijn verleden is zeer bevredigend",
2ei minister Strauss. Toch werd het
klaarblijkelijk raadzaam geacht Pon
tecorvo sinds geruime tijd geen ge
hejm werk meer te laten doen. Mi
nister Strauss antwoordde ontken
nend op de vraag of een onderzoek
was ingesteld naar de documenten,
die de professor heeft meegenomen
Wel gaf hij toe, dat de methoden van
onderzoek naar de betrouwbaarheid
mogelijk niet geheel voldoende wa
ren „tenzij men verder zou gaan dan
het parlement zou toestaan" aldus
Strauss.
DE AUTO OP HET VLIEGVELD
De Finse politie is er nu van over
tuigd, dat Pontecorvo met zijn gezin
in de Sovjet-Unie is. Toen hij per
vliegtuig uit Zweden in Helsinki aan
kwam, werd zijn pas in beslag geno
men. Pontecorvo kreeg evenwel een
tijdelijke verblijfsvergunning. Ge
zegd wordt, dat de atoomgeleerde
met al zijn bagage op het vliegveld
met een auto werd afgehaald en
sindsdien spoorloos verdwenen is.
Het is onmogelijk dat hij met deze
auto Finland heeft verlaten. Wel kon
MOLOTOW WOONDE KOMIN-
FORM-BIJEENKOMST BIJ. De
Sow jet-Russische premier Molotow
heeft in Praag een conferentie bijge
woond van de ministers van Buiten
landse Zaken der z.g. volksdemocra-
tiën en de Duitse democratische re
publiek.
Het belangrijkste agendapunt was
„het besluit der Westerse Grote
Drie, te New York genomen, om
West-Duitsland te herbewapenen".
Foto toont Molotow (midden); de
Russische ambassadeur te Praag M.
A. Silin (links); de politieke advi
seur der Russische strijdkrachten in
Duitsland V. S. Semyonov (rechts);
tijdens de conferentie.
Amerika arresteert
communisten
Zij meldden zich niet
Men is in de Verenigde Staten be
gonnen, aldus een communiqué van
het State Department, met het op
sporen en arresteren van buitenland
se communisten Tien zijn er al ge
resteerd. Men maakt jacht op m
totaal SS mensen, die, wanneer zulks
mogelijk is, na hun arerstatie zul
len worden gedeporteerd.
De tien die men nu in hechtenis
heeft genomen, worden beschreven
air. „buitenlandse communisten die
in de Verenigde Staten hebben ge
werkt Zij hebben zich alle zeer ac
tief geweerd op het gebied van com
munistische propaganda".
Deze Amerikaanse actie is een ge
volg van de onlangs tot stand geko
men w*et op de binnenlandse veilig
heid. Voor verscheidene van de ge-
zeebten is al eerder opdracht gege
ven om hen te deporteren, maar zij
hadden Amerika niet verlaten. De
meesten zijn Russen, Duitsers en
Zuidslaviërs.
De moeilijkheid is, dat de landen,
waar zij vandaan komen, hen niet
willen opnemen Daarom zal men
sommigen onder borgstelling moe
ten vrijlaten. Zij zullen zich echter
geregeld bij de politie moeten mei
den.
Het was gisteren de eerste dag
wr.arop, eveneens volgens de nieuwe
wet, alle Amerikaanse communisten
zich bij de politie moeten opgeven-
N?emand heeft zich gemeld over
eenkomstig de tactiek van de partij:
doe niets. Meldt men zich niet, dan
stelt men zich bloot aan gevangenis
straf of boete, maar de regering die
zich van het begin tot het eind tegen
de nieuwe wet heeft verzet, erkent
cal het ongeveer vier jaar zal duren
en millioenen dollars zal kosten,
voordat alle vijftig duizend Ameri
kaanse communisten zullen zijn ge-
stiaft voor het niet voldoen aan de
meldingsplicht.
ORKAAN OVER MIAMI. Een
zware storm, met een snelheid van
200 km. per uur, teisterde Miami,
waardoor drie personen werden ge
dood. De totale schade bedroeg on
geveer tien millioen dollar. Een
palmboom, die het zelf ook ai zwaar
te verduren had gehad voorkwam
dat een personen-auto het Pancoast-
meer inwaaide.
Amerikaanse
fregatten
voor Nederland
Maandag zijn te Boston de Ameri
kaanse fregatten „Gustafson" en
„O'Neill" officieel aan de Nederland
se marine overgedragen. Dr. J G. de
Beus van de Nederlandse ambassade
te Washington, die de Nederlandse
regering vertegenwoordigde, zei-
de, dat met het indienst stellen van
de schepen bij de Nederlandse ma
rine ook idealen en doeleinden in
dienst gesteld werden van de Noord-
Atlantische gemeenschap. De plech
tigheid, aldus dr de Beus, was te
vens een bewijs van erkenning door
de V.S. van de nuttige taak, die de
Nederlandse marine bij de verdedi
ging van het Noord-Atlantisch ge
bied kan vervullen. „Als men het er
algemeen over eens is en met
recht - dat elk land die bijdragen
dient te leveren tot de gemeenschap
pelijke verdediging van het Noord-
Atlantisch gebied, waarvoor het
het meest geschikt is, dan moet de
Nederlandse marine, die eeuwen
lang de zeven zeeën heeft bevaren
en zich waar dat nodig was dapper
heeft geweerd, zeker een rol vervul
len bij die verdediging". „Nederland,
dat bij wijze van spreken uit de zee
is verrezen, zou nimmer een andere
oplossing aanvaarden".
VROUWEN
VLIEGEN VEEL
Een onderzoek door de KLM
heeft aangetoond dat 42 pro
cent van het totale aantal KLM-
passagiers vrouwen zijn. Dit per
centage is veel hoger dan men
had verwacht.
Eerste lustrum van
de Uno
Plechtigheid in de
Ridderzaal
In de Ridderzaal te Den Haag
heeft Nederland gisteravond het
eerste lustrum van de UNO gevierd.
Deze viering, die door de Vereni
ging voor internationale rechtsorde,
in samenwerking met de Haagse po
litieke jeugdorganisaties was geor
ganiseerd, werd bijgewoond door de
ministers Joekes en Struycken, vele
militaire en burgerlijke autoriteiten
er doo»* een afvaardiging van 150
man van het detachement, dat bin
nenkort naar Korea zal vertrekken.
Voorts was er een deputatie van de
Koninklijke Marine als vertegen
woordiging van de torpedoboot jager
Evertsen.
Nadat minister-president Drees en
mr. Blom, staatssecretaris van bui
tenlandse zaken, de taak van de
UNO en do betekenis van de plaats
van Nederland daarin uiteen hadden
gezet, verzocht mr. Jonkman, voorz.
van de Ver. voor int. rechtsorde,
twee vrouwelijke leden van het
hoofdbestuur aan majoor Den Ou
den, commandant van het Neder
lands detachement van de UNO de
blauwe vlag van de UNO aan te
bieden als een blijvend teken van
erkentelijkheid voor de bereidwil
ligheid van deze Nederlanders, om
voor vrede en recht te willen strij
den.
Tot slot bood de heer Werkum,
Leids student, praeses van het vol
kenrechtelijk dispuut „professor Tel-
ders," aan de minister-president,
staatssecretaris Blom en mr. Jonk
man het United Nations Textbook
aan.
Wereldomroep krijgt
nieuwe zender
De regering heeft besloten tot de
bouw van een nieuwe korte-golf-*
zender voor de Wereldomroep. De
zender, die in Lopik komt, zal een
sterkte hebben van 100 kilowatt, een
sterkte die overeenkomt met die
van de zender, welke Nederland
heeft geschonken aan de Paus.
In overweging is bovendien de
bouw van twee kleinere 40 kilowatt-
zenders. Met de bouw van de grote
zender, het bijbehorende zenderge
bouw en het aanleggen van de we
gen is een bedrag gemoeid van ruim
2 millioen.
Met de uitwerking van deze plan
nen is belast de NOZEMA (Neder
landse Omroep-Zend Maatschappij),
welke ressorteert onder het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat De
bouw van deze zender komt uiter
aard voor rekening van dit ministe
rie. Inmiddels is echter nog niet be
slist voor wiens rekening de exploi
tatiekosten van deze zender zullen
komen. Hoewel de programma's
welke over deze zender zullen wor
den uitgezonden, uiteraard bestemd
zijn voor het buitenland, schijnt het
ministerie van Financiën op het
standpunt te staan, dat dit zou moe
ten geschieden uit de bijdragen wel
ke de Nederlandse luisteraars leve
ren voor de binnenlandse omroep
verenigingen. Deze zijn echter van
mening, dat de kosten voor deze
„culturele ambassadeur" voor Neder
land niet gedragen moeten worden
alleen door hen die een radio-toestel
bezitten, maar door het gehele volk,
met name dus door minister Lief-
tincks' schatkist.
KaA>Lef.t{e...
De bedoeling van het leed is altijd
gelegen in de zegepraal over het
leven.