Een nacht in
een paal'
„Hier duldt de grond geen
dwingelandij"
Slecht oogstweer heeft granen
ongunstig beïnvloed
Verbondsvoorzitter De Bruijn over
prijs-stop en loonsverhoging
TYPEN
STENO
fJCoxte
5)e Man
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1950
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA 2
Katholicisme, verdraagzaamheid en
democratie naar Nederlandse
verhoudingen
TF.T EERSTE LUSTRUM van het Centrum voor staatkundige vorming
is herdacht met een congres, waar zowel het principiële als het
geschiedkundig aspect van het brede onderwerp: „katholicisme, ver
draagzaamheid en democratie naar Nederlandse verhoudingen" is be
handeld. Zowel mr. dr. J. J. Loeff, secretaris van het R.K. Kerkgenoot
schap in Nederland, als prof. dr. L. G. J. Verberne, hebben door vorm
en inhoud van hun voordrachten volledig beantwoord aan de verwachtin
gen van het uitgelezen bezoek. Er waren onder de aanwezigen de nieu
we minister Struycken, de staatssecretarissen Cals, v. d. Ginten en
Moorman, oud-gouverneur Brans, vice-admiraal Doorman en vertegen
woordigers van de anti-rev. Abra ham Kuyperstichting en de dr. Wiar-
aa Beckmanstichting van de Partij van de Arbeid.
Kardinaal De Jong onder het
gehoor.
De voordracht van mr. Loeff, die
mede werd aanhoord door kardinaal
De Jong, was voornamelijk van aca
demische aard. Zeer gedocumenteerd
heeft deze spreker aangetoond, dat
van een katholieke absolute meer
derheid in ons land geen gevaar is te
duchten. Ook dan zal vrijheid van
belijden volkomen veilig zijn en bij
voorbeeld de subsidiëringspolitiek
ongewijzigd blijven. Dit is te rijmen
met het totaliteitsbeginsel van de
Kerk, omdat het gebod van de naas
tenliefde geen onverdraagzaamheid
tegenóver de medemens toelaat. Wel
kan die liefde soms eisen, dat de
mens tegen zichzelf wordt beschermd.
Breder gezegd: een katholieke meer
derheid zal zeker niet de Staat om
vormen naar katholieke opvatting.
Voor de practijk van het politieke
leven zag mr. Loeff naar katholieke
opvatting de volgende consequenties:
Het verkrijgen van een absolute
meerderheid legt ons niet de plicht
op, een conflict in katholieke geest
op te lossen: wel kan men aansturen
op omvorming van de katholieke
idee over de Staat, niet door machts-
gebruik in het parlement, maar voor
al door staatkundig denken daarbui
ten. En de uitoefening van de be
stuursmacht worde niet beheerst door
stemmenaantal. maar door besluiten
die passen op de idéé gouvernemen-
tale.
Tenslotte moet men trachten aan
deze nationale idee de katholieke op
vatting te verbinden, en wel volgens
de canon van het kerkelijk wetboek,
dat niemand tegen zijn wil tot aan
vaarding van het katholiek geloof
mag worden gedwongen.
Niet door haat, maar in liefde.
In een boeiende historische ver
handeling heeft prof. Verberne aan
getoond, hoezeer verdraagzaamheid
en onverdraagzaamheid in de ge
schiedenis steeds aan elkaar waren
„Verboden ankerplaats"
Een Rotterdammei, de -heer Ver
sluis, beleefde vorige week een
hachelijk nachtelijk avontuur. Hij
toog nl. Donderdagnacht langs de
kust van Duiveland op zoek naar een
zeiljachtje, nadat hij had geconsta
teerd, dat dit jachtje niet in een der
beide havens te Zijpe lag.
Op zijn onderzoekingtocht ging
hij bij Viane dwars over de slik
ken naar een waarschuwings
bord „verboden ankerplaats", om
daarna tot de conclusie te
men. dat hij niet meer terug kon.
De dicht onder de dijk lopende
stroomgeul was tengevolga van de
opkomende vloed niet meer
doorwaadbaar, zodat hij zich ge
noodzaakt zag, in het bord te
klimmen, om aan de verdrin
kingsdood te ontkorrten.
Bij het aanbreken van de dag en
nadat hij uren aldus had doorge
bracht wist hij, nadat het water weer
gevallen was, doornat en verkleumd
de wal weer te bereiken. Hij kwam
toen 's morgens weer te Zijpe aan.
Daar zochten anderen op hun beurt
naar de heer V. Deze anderen hadden
1 nl. afgesproken de heer V. in Zijpe
te ontmoeten, maar hadden het jacht
in Zierikzee laten liggen, 's Avonds
was men elkaar in Zijpe misgelopen,
'smorgens vond men elkaar. Maar niet
nadat de heer V. een angstige nacht
had beleefd.
verbonden, evenals democratie en
on-democratie. Nu behoren verdraag
zaamheid en democratie bij elkaar;
samen vormen zij de vrijheid van
geest. En omdat die vrijheid een we
zenlijk deel van de Nederlandse be
schaving is, heeft men zelfs botsin
gen in de strijd om het geloof steeds
kunnen tot staan brengen. Als voor
beeld noemde de spreker de strijd
tegen Spanje, toen verdraagzaamheid
in de beleving van godsdienst werd
voorgestaan, hetgeen een erkenning
van de geestelijke vrijheid inhield.
Later was het zo, dat de katholieken
zich weliswaar moesten terugtrekken
in schuilkerken, maar eenieder wist
waar ze lagen en men wees de vreem
deling er de weg naar.
Uit de verdraagzaamheid, die ook
Hugo de Groof heeft gepredikt, is
eenheid in verscheidenheid gegroeid,
ook de vrijheidsgedachte in de zin
van de tolerantie.
Het streven naar breedheid van
geest is tenslotte in een geanimeerd
onderling gesprek op gelukkige wijze
tot uiting gekomen.
RES.-MAJOOR DORHOUT MEES
PARTICULIER-SECRETARIS
VAN DE PRINS.
Met ingang van 15 September a.s. i
is benoemd tot tweede particulier
secretaris van Z.K.H. de Prins de re
serve-majoor der cavalerie B. G. Dor-
hout Mees te Vogelenzang.
De heer Dorhout Mees. die veertig
jaar oud is, was gedurende een tien
tal jaren directeur van een effecten
kantoor te Haarlem.
Na de bevrijding nam hij dienst bij
het wapen der cavalerie. Van Januari
1946 tot heden trad hij op als mili
tair secretaris bij de staf van de
Prins1 in diens kwaliteit van inspec
teur-generaal van de koninklijke
landmacht.
„HET LICHTSPOOR"
VERDWIJNT.
Het weekblad voor de Nederlandse
strijdkrachten „Het Lichtspoor" zal
om bezumigingsredenen binnenkort
worden opgeheven.
Het voornemen bestaat in de plaats
daarvan een maandblad uit te geven,
dat redactioneel door de legervoor-
lichtingsdienst zal worden verzorgd
Bij de komeqde behandeling van de
oorlogsbegroïing zal hierover een be
slissing worden genomen.
POGINGEN OM FIREFLY TE
BERGEN GESTAAKT.
De pogingen om de Firefly van de
Marineluchtvaartdienst, die vorige
week Woensdag bij Kuikduin in zee
stortte, te bergen, zijn wegens het
slechte weer voorlopig gestaakt. Zo
dra de zee kalmer is, hoopt men op
nieuw te beginnen. Het lijk van de
piloot, W. van de Born, is nog niet
gevonden.
PYROMAAN WEER IN ACTIE.
In de afgelopen nacht is de politie
te Amsterdam wederom vier maal
gealarmeerd voor brandjes, die in
auto's gesticht werden Enkele maan
den geleden was het gedurende ver
scheidene weken iedere nacht bijna
het geval. Een diepgaand onderzoek
van de politie had toen tot gevolg
dat de pyromaan zijn activiteit staak
te. Hij schijnt thans weer moed gevat
te hebben. Automobilisten, die hun
wagen 's nachts buiten laten staan,
wordt aangeraden de auto goed te
sluiten.
KOSTBARE APPARATEN DOOR
BRAND VERNIELD.
Vermoedelijk door kortsluiting is
Zondagmiddag brand uitgebroken in
de kantoren en het magazijn van het
Zwitserse agenturenbureau, geves
tigd in een grote villa aan de Sta
tionsstraat te Borne. In deze villa wo
nen voorts twee families. De brand
weer slaagde erin de brand te be
perken tot het kantoor en het ma
gazijn. De schade welke hier werd
aangericht is zeer groot, daar er vele
kostbare apparaten verloren gingen.
Ze wordt geschat op anderhalve ton.
- aldus dr. Drees op Landdag Nationale Reserve
Na de officiële opening van de
landdag der Nationale Reserve te
Dordrecht door de heer J. A. J.
Jansen Maneschijn, voorz. van het
district Zuid-Holland Zuid-Oost
hielden de vrijwilligers van de Na
tionale Reserve wedstrijd in exerci
ties.
De uitslagen van deze wedstrijden
zijn voor Zuid-Holland Noord: le
pr. Den Haag, 2e pr. Schiedam 3e
pr., ALphen aan de Rijn.
De genodigden werden hierna
per autobus van het sportpark naar
het Dortse stadhuis gebracht, waar
zij werden ontvangen door het ge
meentebestuur.
Gekleed in generaalsuniform
kwam Prins Bernhard 's middags
op 'het sportpark aan, waar hij ver
welkomd werd door de locoJburgem.
van Dordrecht. Aanwezig waren
ook de waarnemend commiSaris
der Koningin in Zuid-Holland, mr.
E. J. M. H. Bolsius en de heer J. A
J Jansen Maneschijn, "voorz. van 't
gewest Zuid-Holland Z. O.. Gene
raal mr. H. J. Kruis was even na
de prins geariveerd in gezelschap
van de staatssecretaris van oorlog,
mr. W. H. Fockema Andreae. De
Prins inspecteerde de troepen, met
generaal Kruis en mr. Fockema An
dreae.
De minister-president dr. W.
Drees noemde de samenkomst van
zoveel vrijwilligers een getuigenis
invloed. Voor de knol- en wortelge
wassen, de groenvoedergewassen en
het grasland is de grote regenval in
het algemeen gunstig geweest. Ten
gevolge van het minder gunstige
weer tijdens het afrijpen is het kor
relgewicht der granen in het alge
meen lager dan in het vorige jaar.
Rogge, wintergerst, vlas, koolzaad
en karwij zijn thans geheel geoogst.
Hoewel de opbrengsten van rogge,
wintergerst en vlas lager worden ge
raamd dan verleden jaar, zijn zij toch
nog goed te noemen. De koolzaadop
brengst is dit jaar slecht door het op
treden van ziekten op het einde van
de groeiperiode en het buitengewoon
„De Katholieke Arbeidersbeweging
zal de aan de regering gestelde mi
nimale eisen inzake loonsverhoging,
prijsstop enzovoort onverminderd
handhaven. Over een eventueel voor
stel tot verhoging van de productie,
onder andere mogelijk door verlen
ging van de arbeidstijd, kan gepraat
worden. Een dergelijk voorstel zou
echter van de werkgeversorganisaties
moeten uitgaan". Aldus de voorzit
ter van de K.A.B., de heer A. C. de
Bruijn, op de tweede dag der bonds
vergadering van de Katholieke ta
baksbewerkers in Den Bosch.
De' gevraagde prijsstop, aldus de
Verbondsvoorzitter, moet men zien
als een verweer tegen prijsbewegin
gen, die geen verband houden met
de grondstoffenpositie op de wereld
markt. Er worden namelijk reeds nü
goederen vastgehouden met het oog
op nog te verwachten prijsstijgingen.
Het heeft de schijn, vervolgde de
heer De Bruijn, dat men te vaak al
leen de arbeiders wil laten opdraaien
voor de offers, die het Nederlandse
De kwaliteit van de granen, peul-i ongunstige oogstweer. De opbrengst
van karwij zaad is slechts weinig ho-
vruchten en handelsgewassen is door gcr dan het gemiddelde van dge ja_
bet slechte oogstweer ongunstig be- ren 1930'39.
In de stand van tarwe, haver en
zomergerst is sinds Juli jl. weinig
verandering gekomen. Het tienjaar
lijks gemiddelde wordt overschreden,
doch de verwachting blijft beneden
die van het vorige jaar.
Van zomergerst wordt een goede
opbrengst verwacht. De achterstand,
die de maÏ9 in het begin der groei
periode had, is geheel ingehaald. Het
gewas maakt nu een goede indruk.
De erwten hebben in tegenstelling
,tot de veld- en stambonen een iets
minder gustig standcijfer dan in het
vorige jaar. Door het ongunstige
oogstweer hebben de erwten zowel in
kwantiteit (zaadverlies) als in kwalf
teit geleden.
Met uitzondering van het blauw-
maanzaad is de stand van de han
delsgewassen gunstiger dan het tien
jaarlijks gemiddelde, terwijl de
meeste hiertoe behorende gewassen
bijna even goed staan als in het vo
rige jaar. De weersomstandigheden
hebben een zeer ongunstige invloed
gehad op de ontwikkeling van het
blauwmaanzaad. Hoewel het gewas
licht is, is het toch vaak gelegerd,
ook zijn de zaadbollen klein.
De standcijfers van de knol
wortelgewassen overtreffen niet al
leen de tienjaarlijkse gemiddelden,
maar ook de cijfers van het vorige
jaar. De fabrieksaardappelen staan
er in het algemeen nog iets gunstiger
voor dan de consumptie-aardappelen.
In verhouding tot de geweldige loof-
ontwikkeling is het mogelijk, dat de
knolopbrengst wat zal tegenvallen.
Bij de suiker- en voederbieten is de
loofontwikkeling eveneens zeer
groot. Of de wortelopbrengst hieraan
evenredig zal zijn, hangt af van de
komende weersomstandigheden. De
stand van klaver en lucerne is wei
nig gewijzigd. De cijfers voor gras
land zijn nog opgelopen en liggen
veel hoger dan die voor klaver en
lucerne. De klaver heeft geleden van
de droogte in 1949 en van de veelal
zware dek vrucht in dat jaar.
stand van de jonge stoppelklaver
aanmerkelijk beter en zelfs goed tot
zeer goed te noemen. Er is volop gras.
Op de lage percelen werd water
overlast ondervonden en hier en daar
veel gras vertrapt en de zode bescha
digd. Het gras wordt meestal inge
kuild, omdat het weer voor hooiwin-
ning te ongunstig is.
Met gevraagde 5fl/o zijn de arbeiders er
nog lang niet
volk moet brengen. Het zijn echter
in de eerste plaats de arbeiders, die
dat volk weer aan welvaart moeten
helpen. En dan is het pijnlijk te moe
ten constateren, dat aan duizenden
arbeiders de (niet bindende) vijf
percent loonsverhoging van Januari
jongstleden én de nog oudere Joekes-
gulden tot nog toe zijn onthouden
Daarenboven staat vast dat prijsstij
gingen de vijf percent van Januari
reeds lang hebben achterhaald.
Wil de bona fide vakbeweging in
Nederland haar leidende positie be
houden, dan moeten de arbeiders so
ciaal en materieel bevredigd worden.
Daarom moet de Regering niet „peu
terig" zijn tqn opzichte van de ge
stelde minimale eisen dier bona fide
vakbeweging. Moge op dit ogenblik
de uitslag der onderhandelingen tus
sen het georganiseerde bedrijfsleven
en de Regering nog niet zijn te voor
spellen, vast staat daarentegen reeds,
dat met de gevraagde vijf percent
loonsverhoging de arbeiders er nog
lang niet zijn.
van de bereidheid om een persoon
lijk offer te brengen voor onze
volksvrijheid. Het instituut „Steun
Wettig Gezag" is maar een onder
deel van de totale krachtsinspan
ning, die ons volk zich zal moeten
getroosten, maar het is een belang
rijk onderdeel, vooral omdat het
berust op het principe der vrijheid.
Wij leven onder vreselijke
spanningen, aldus de minister-pre
sident, die begonnen zijn na dev
oorlog en verscherpt na Korea.
Er is oorlogsdreiging en een drei-
geiide agressie. Van binnenuit
dreigt ook gevaar. Ons volk heeft
zich daarom op tweeërlei wijze
weerbaar te maken, naar binnen
en naar buiten.
Dr Drees bracht nog in herinne
ring de gebeurtenissen in Tsjecho-
Slowakije, die de noodzaak van 'n
instituut als Steun Wettig Gezag in
licht stellen. „Wij moeten
ons met alle middelen weren tegen
het communistische regiem. Men
wekt nu op tot staking en agitatie,
maar als men zelf over de macht
wil beschikken, dan moet elke op
stand in bloed worden gesmoord."
Spr. hoopte, dat de mannen van
Nationale Reserve weinig te
doen zullen hebben, maar alleen 't
weten al, dat zij er zijn heeft
waarde. Boven alle organisatorische
maatregelen, die t. a. v. onze lands
verdediging genomen worden, staat
echter de geest van ons volk, dat
ervan overtuigd moet zijn, dat on
der elke omstandigheid de vrijheid
waard is verdedigd te worden..
Dr. Drees besloot zijn rede met
tot de vrijwilligers te zeggen, dat
zij kunnen getuigen. „Hier duldt de
grond geen dwingelandij, waar vrij
heid eeuwig stond."
Na deze toespraak bracht de Oran
je-garde een muzikale show, ge
volgd door demonstraties zelfver
dediging door de mannen der re
serve. Hierna volgde een concours-
hippique.
De dag werd besloten met een
taptoe en een vuurwerk.
Uitvoer agrarische
producten gestegen
In het tijdvak van Januari tot en
met Juli 1950 is er voor '813 millioen
gulden aan akkerbouw-, tuinbouw-
en veeteelt-producten uitgevoerd te
gen een waarde van 606 millioen gul
den in dezelfde periode van het vo
rige jaar. Dit betekent, dat de afzet
in het buitenland met ruim een der
de is toegenomen. Alleen in Juli van
dit jaar is er 27 procent meer uitge
voerd dan vorig jaar.
Indien in de komende weken de
uitvoer geen ernstige belemmeringen
zal ondervinden, zal. het milliard, dat
vorig jaar in October is overschreden,
drie a vijf weken eerder komen,
dus ongeveer half September.
De animo in het buitenland om
zaaigranen te kopen, is aardig ge
daald, hetgeen men wijt aan het stre
ven bii de meeste landen om in eigen
behoefte te voorzien. De uitvoer van
pootaardappelen daarentegen is met
9.8 millioen gulden aanzienlijk ge
stegen. De export van tuinbouwza-
den is ook afgenomen en wel met
bijna zes millioen. Verse groenten
zijn er voor 22 millioen meer ver
kocht. Fruit en verwerkt fruit doen
het met de sierteeltproducten nog
steeds goed.
Bij de uitvoer, van derlijke pro
ducten zijn enkele interessante cijfers
te zien. Aan bacon is er dit jaar voor
42.6 millioen gulden uitgevoerd te
gen 16.1 millioen vorig jaar. Boter
leverde in 1949 88 millioen op en in
1950 118.1 millioen. Maar de eieren
hebben alle andere producten met
grote meerderheid geslagen door van
een uitvoer van 25.5 millioen gulden
in 1949 op een export van 91.9 mil
lioen in 1950 te komen. Vooral West-
Duitsland is voor dit product een
grote afnemer.
2—3 maanden klaar.
10 vinger syst.
blind rhytm.
4 talen (130 letter-
grepen p. minuut)
Aanvang dagelijks
KON. ERK. PITMANSCHOOL
PLANTSOEN 65 TEL. 26558
WEERSVERWACHTING
(Geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond. Opgemaakt te 10
uur).
VEEL BEWOLKING.
Meest zwaar bevolkt met la
ter plaatselijk weer enige regen-
of motregen. Matige, tijdelijk vrij
krachtige wind tussen Zuid-
West en West. Des nachts iets
warmer.
NIEUWE WEG VOORSCHOTEN—
LEIDEN.
Naar de A.N.W.B. verneemt, wordt
op 6 September a.s. de nieuwe pro
vinciale weg VoorschotenLamme-
brug (Leiden) voor het verkeer open
gesteld.
De weg*is nog geen kilometer lang,
maar niettemin van veel belang, om
dat het verkeer uit Den Haag, Voor
schoten of Voorburg nu het indus
triegebied ten Oosten van Leiden
langs de oude Rijn kan bereiken, zon
der daartoe dwars door de bebouwde
kom van Leiden te moeten rijden.
BINNENLAND.
In verband met het bereiken
van haar zeventigjarige leeftijd is het
de wens van Prinses Wilhelmina zich
terug te trekken uit de Kunstge
nootschappen, waarvan zij lid is.
Wegens aanleg van centrale
verwarming in een gedeelte van het
paleis 't Loo zal Prinses Wilhelmina
van heden af voor enige tijd afwe
zig zijn en haar woning op paleis
Soestdijk betrekken, waarna zij nog
enige tijd naar de Ruygenhoek zal
gaan.
Vier koeien zijn door de blik
sem gedood tijdens een kort onweer
boven Noord-Limburg.
De heer H. Herder is uit de C.
P.N. getreden en heeft als raadslid
van Hengelo bedankt.
Een militaire motorrijder kwam
Zaterdag 'onder Nunspeet in aanra
king met een onbeschermde zeis,
welke door een landbouwer op een
kruiwagen werd vervoerd. Hij liep
diepe wonden op, verloor veel bloed
en moest in een ziekenhuis worden
opgenomen.
De Skymaster Edam is Zaterdag
op Schiphol aangekomen, na een
vlucht van veertien uur en 47 minu
ten, gedurende welke het toestel zon
der tussenlanding van Mcmtreal naar
Sohiphol is gevlogen.
Woelratten genieten nu de be
langstelling van de plantenziekten-
kundige dienst te Wageningen, wel
ke deze diertjes nodig heeft voor on
derzoekingen. Voor ieder exemplaar
is een premie van een gulden uitge
loofd.
Het boemeltje van Aalsmeer
heeft Zaterdagavond voor het laatst
gereden, uitgeleide gdaan door dui
zenden belangstellenden. De locomo
tief was met bloemen versierd.
Met ingang van 15 September
zal het personeel van de binnenland
se expressetreinen particuliere tele
grammen, bestemd Voor plaatsen in
Nederland, kunnen aannemen.
BUITENLAND
Churchill wordt steeds geleer
der. Hij zal nu weer het ere-docto-
raat van de universiteit van Kopen
hagen krijgen, waartoe hij zich van
9 tot 12 October naar Denemarken
zal begeven.
De 78-jarige Ollegario Velasco,
een Chileen uit Valparaiso, ging ter
beevaart naar Lourdes Daar pakte
de politie hem in de kraag, want zij
zocht hem reeds jaren. Men be
schouwt deze vrome pelgrim name
lijk als de leider van een zakkenrol
lersbende.
Vliegende schotels zijn geen
n-.euwtjes meer. Maar nu is er in de
buurt van de rivier Miramilsji in
New Brunswich (Canada) een vlie
gende schotel waargenomen, die uit
elkaar plofte. Het verschijnsel is door
honderden mensen waargenomen,
maar de stukken zijn nergens te
vinden.
Het wordt griezelig, maar er
worden ook vliegende pollepels
waargenomen. Twee zusters uit Fre
dericksburg in Virginia hebben ze
r:u het eerst gezien.
Over schotels gesproken; de be
woners van Charlottenburg in Zwe
den hebben de schoteltjes op hun ta
fels. zien dansen. Tengevolge van een
aardbeving.
IN HET GRIJS
Door A. HRUSCHKA.
(Nadruk verboden).
's Zomers werd aar dikwijls
thee gedronken en in het najaar
diende het gebouwtje aan de ja
gers tot schuilplaats bij de een-
denjacht.
Daarheen ging de gravin met de
vreemdeling. De vele bomen en
struiken en het daaronder groeien
de korte gras, dat ieder geluid
dempte, maakte het Silas mogelijK,
in hun rapijfteid te blijven.
Van het fluisterend gevoerd ge
sprek kon hij echter geen woord
opvangen. Eerst toen de gravin de
deur van het gebouwtje opende,
hoorde hij haar ietwat luider zeg
gen:
Waarom heb je mij niéts la
ten weten? En de vreemdeling ant
woordde;
Hoe zou mij dat mogelijk zijn
geweest? Tot Napels was het een
achtervolging, waarvan je je geen
denkbeeld kunt maken. Steeds
dacht ik, hem nog te pakken te
zullen krijgen, maar door het schot
had hij mij zo lelijk gekwetst, dat
ik mij nauwelijks op de been kon
houden. Ik kon hem niet volgen
aan boord, want zoveel geld had ik
niet bij mij Toen dacht ik, in twee
dagen weer hier te zijn, maar op
de terugreis, te Venetië, waren m'n
krachten uitgeputZij zouden
daar alles hebben kunnen lezen en
wetenEn ik kon mij voorstel
len, hoe het hier toeging.... Intus
sen bevindt zich de kerel reeds in
de volle zee.het is om er gek
van te worden!
En nu? Wat wil je doen?
Wel,, hem nazetten, dat spreekt
van zelf! Geef me geld. Ik houd
me intussen in een van de lege lo
geerkamers verborgen. Binnen
vier dagen, vóór het vertrek van
de „Neptun" moet ik in Napels zijn
Zij traden het paviljoen binnen
en de gravin sloot de deur achte'
zich. Maar de detective wist raad.
Het paviljoen was achthoekig en
bestond uit maar één vertrek. Ie
der muurvlak, had een hoog, smal
venster, voorzien van een jaloezie.
Waarschijnlijk waren de ven
sters riet alle van binnen gesloten,
want anders zou het m de aan t
water gelegen ruimte vochtig en
muf zijn geworden. Hempel moest
dus enkel het openstaande venster
zien te vinden.
Voorzichtig sloop hij de muur
langs. Hij had zich niet vergist
het vierde venster van de weg af
gerekend, stond open. Door de niet
zeer vast op elkaar sluitende lat
ten van de jaloezie kon men zelfs
gemakkelijk binnen kijken.
De vreemdeling had de knopen
van zijn overjas losgemaakt en z'n
hoed afgezet; het licht van het die
venlantarentje, dat de gravin naast
zich op de tafel had gezet, viel
juist op zijn gladgeschoren gezicht.
En Hempel kon thans niet meer
twijfelen, wat de identiteit van de
man betrof.
Hetzelfde gezicht met de arends
neus, de felle grijze ogen en de ei-
genaardig-vaste trek om de weke
lippen, had hrj gezien op 't portret
dat in de kamer der gravin boven
haar schrijftafel hing.
't Was graaf Demeter von Grau-
enstein, de majoraatsheer van Grau-
enegg.
Als de bliksem vóór hem in de
grond geslagen, had Silas niet he
viger ontsteld kunnen zijn.
De graaf was dus niet vermoord!
Terwijl men overal naar zijn lijk
zocht, had hij in alle stilte de
moordenaar achtervolgd, en alleen
gebrek aan geld had hem verhin
derd, op het juiste ogenblik de
hand op de misdadiger te leggen.
Doch waarom zo geheimzinnig?
Waarom had hij niet liever, toen 't
toeval hem in kennis stelde van
de moord, de eerste de beste politie
agent ter hulp geroepen, om de
moordenaar aan te houden?.:..
Toen zei de gravin tot haar man:
Weet je zeker, dlat hij de pa
pieren in zijn bezit heeft?
Heel zeker. Hij was met geen
ander dioel van Sydney gekomen,
en je begrijpt, dat ik ze tot iedere
prijs moet hebben. Zul je mij vóór
morgenavond het geld kunnen be
zorgen?
Ik hoop hetMoeilijker zal
het zijn je aanwezigheid in het kas
teel geheim te houden.... Op Han-
na valt niet meer te rekenen.
Zou je niet eenvoudig openlijk
kunnen doen, alsof je teruggekeerd
bent van een reis?
Om te worden gekweld met
duizend vragen en verhoren! Neen,
dat gaat niet. Men heeft de kleren
gevonden, die ik in de kalkgroeve
heb verborgen; daags te voren had
ik daar al mijn overjas neergelegd.
Ik heb een wond, die hij mij heeft
toegebracht. Welke verklaring zal
ik van dit alles geven? En als mij
nadere en juiste bijzonderheden
aangaande de reis worden ge
vraagd? In ieder geval zou er heel
wat tijd verloren gaan en ik wil
op tijd aan de boot zijn, ik heb
geen uur te verliezen. Morgan is 'n
zeer energiek mens; brengt iets
hem op de gedachte gebruik te ma
ken van de papieren, den is alles
verloren
Dus de papieren! Hempel, die
buiten scherp luisterde, knikte vol
daan. Natuurlijk, het was de graaf
niet om de aanhouding van de
moordenaar te doen, maar alleen
om het bezit van de papieren. Van
de inhoud van die papieren mocht
niets ruchtbaar worden. Hij had
misschien de moordenaar verrast
op het ogenblk, dat hij zich ervan
meester maakte, hem toen achter
volgd. En de moordenaar, koelbloe
dig als hij was, had gepoogd, de
achtervolger door een kogel onscha
delijk te maken. Misschien had hij
in de beginne geloofd, zijn doel te
hebben bereikt.
Maar de graaf was niet dodelijk
getroffen. En daar de kleren moes
ten doortrokken zijn. met bloed, had
hij ze in de kalkgroeve verborgen,
en enkel met de overjas aan, de
reis voortgezet. De spoorwegbeamb
te had volkomen gelijk gehad: de
graaf had wel degelijk op Vrijdag,
de 13e, een kaartje naar Graz geno
men.
.Maar.... had Jean niet beweerd,
dat de graaf reeds Donderdag, de
12é te Graz z'n overjas had verge
ten, zodat hij heel zeker de 13e het
kledingstuk niet meer had?
Hoe was hij 's avonds van de 13e
plotseling aan de zwarte overjas ge
komen? Men kon bewijzen, dat hij
slechts die éne donkere jas bezat....
Plotseling herinnerde zich Silas de
woorden van de graaf, dat hij de
overjas daags te voren in de kalk
groeve had verborgen. Met welk
doel? Dit punt moest opgehelderd
worden. Hij kon toch niet weten,
dat hij de volgende dag de over
jas zo dringend nodig zou hebben?
Wat zijn doen te Graz betrof, dit
werd nu begrij peil ijker. Hij was
blijkbaar recht van het station naar
huis gegaan, waar hij zich van
kleren en ondergoed had voorzien.
Vervolgens was hij weer even hei
melijk weggegaan als hij gekomen
was, om daarna, ten einde bij voor
baat iedere nasporing te verijdelen,
onder de naam van z'n vijand was
gaan logeren in een dicht bij het
station gelegen hotel. Daar moest
hij op de echter Morgan hebben
geloerd, die hij achtervolgde, in de
hoop, nog vóór Napels gelegenheid
te zullen vinden om hem de papie
ren afhandig te maken.
