Deviezen-nota het voorwerp van
verhelderende bespreking
Oude kwartjes
en stuivers
Waarom zij geen
film-contract wenste
dotje SjOWL en de wenshandschoenen
Paard rukte zich
de tong uit
fZk Mem
VRIJDAG 21 JULI 1950
DE LEID SE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft Donder
dagmiddag z.h.s. haar goedkeuring
gehecht aan het wetsontwerp tot
wijziging van de Middelbaar-On
derwijswet. De voornaamste wijzi
gingen zijn het verlenen van voor
schotten op het subsidie ten behoe
ve van gesubsidieerde gemeentelij
ke en bijzondere scholen voor voor
bereidend hoger en middelbaar on
derwijs, het stichten van middelba
re scholen voor meisjes door het
Rijk en de benoeming der leraren
door de minister.
Premie-regeling woning
bouw 1950.
De premie-regeling Woningbouw
1950, welke de financieringsregeling
van 1948 gaat vervangen, werd
thans z.h.s. goedgekeurd, nadat Mi
nister In 't Veld nog had verklaard,
dat hij de door de heer ANDRIES-
SEN (K.V.P.) bepleitte aanvaarding
van plannen, die nog niet aanhangig
zijn, doch wel serieus geacht moe
ten worden, nog eens ernstig wilde
bekijken.
Voorts heeft de Kamer haar goed
keuring gehecht aan wetsontwerpen
waardoor de bezoldigingen der rech
terlijke ambtenaren en der militair-
rechterlijke ambtenaren aangepast
worden aan de wijzigingen, welke
het bezoldigingsbesluit burgerlijke
rijksambtenaren heeft ondergaan.
De heer BURGER (Arb.) vond
het frappant, dat de hoge salarissen
procentsgewijs meer verhoogd wor
den dan de lage. Voorts bepleitte hij
de wenselijkheid ener kortere proce
dure in het civiele recht. Minister
STRUYCKEN, die voor de eerste
maal voor de Kamer verscheen,
was van oordeel, dat er geen reden
was on? van het salarisschema af te
wijken.
Aetherklanken
ZATERDAG.
HILVERSUM I 402 M.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VA
RA. 19.30 VPRO, 20.00-24.00 VARA.
7.00 Nieuws. 7.18 Gram. 8.00
Nieuws en weerber. 8.18 Orgelspel.
8.45 Gram. 10.00 Medische causerie
10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de
arbeiders in de continubedrijven.
11.35 Pianoduo. 12.00 Gram. 12.30
Mededelingen. 12.33 Orgel en zang.
13.00 Nieuws. 13.15 Gram. 14.00
„Het Nederlandse Lied." 14.20 Ama
teursuitzending. 14.50 Brabants pro
gramma. 15.15 Radio Philharmo-
nisch Orkest en koor. 16.00 „Van de
wieg tot het graf." causerie. 16.15
Dansmuziek. 16.45 Sportpraatje.
17.00 Gram. 17.30 Voor de jeugd.
18.00 Nieuws 18.15 Propagandatoe-
spraak. 18.20 Fanfarecorps. 18.40
Zang en orgel. 19.00 Artistieke staal
kaart. 19.30 Bijbellezing. 19.45 „De
Hollandse gemeente in London,"
causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Actu
aliteiten.. 20.12 Vara-varia. 20.15
Weense muziek. 20.45. Gevarieerd
programma. 21.45 Socialistisch com
mentaar. 22.00 Metropole-orkest en
solisten. 22.40 Voordracht, 23.00
Nieuws. 23.15-24.00 Gram.
HILVERSUM I 298 M.
7.00-24.00 KRO.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnas
tiek. 7.30 Gewjjde muziek. 7.45 Mor
gengebed en. liturgische kalender
8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
9.30 Kamerorkest en soliste. 10.00
Voor de kinderen. 10.15 Amuse
mentsorkest. 11.00 Voor de zieken.
11.45 Gram. 12.00 Angelus. 12.03
Gram. {12.30-12.33 Mededelingen).
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en
Katholiek nieuws. 13.20 Amuse
mentsorkest 13.50 Gram. 14.10 Har
monieorkest. 14.40 Kroniek van let
teren en kunsten. 15.15 Piano en
voordracht. 15.40 Populair concert.
15.55 Gram. 16.05 Jongenskoor. 16.30
„De schoonheid van het Gregori
aans." 17.00 Voor de jeugd. 18.00
Trio. 18.20 Journalistiek weekover
zicht. 18.30 Voor de strijdkrachten.
19.00 Nieuws 19.15 Schaakoverzicht
19.20 Actualiteiten. 19.25 Gram.
19.35 Lichte muziek. 20.00 Nieuws.
20.05 Gram. 20.15 „Lichtbaken."
20.40 Gram. 20.43 „Steek eens op
heren." 21.00 Gram. 21.45 Puzzle.
21.55 Populair concert. 22.35 Ameri
kaans commentaar. 22.45 Avondge
bed en liturgische kalender. 23.00
Nieuws. 23.15 Nieuws in het Espe
ranto. 23.20-24.00 Gram.
De rest van de middag en de ge
hele avond zijn verder besteed aan
de behandeling van de Deviezennota
De heer NEDERHORST (Arb.)
constateerde een zeker dualisme in
het regeringsbeleid en hij vroeg wat
nu praevaleert, handhaving der
werkgelegenheid of het in even
wicht brengen van de betalingsba
lans.
De heer JANSSEN (K.V.P.) vond
de deviezenpositie bij voortduring
zorgwekkend. O.m. vroeg hij verge
makkelijking van beschikbaarstel
ling van valuta voor familiebezoek
in Duitsland.
De heer WELTER (K.N.P.) be
toogde, dat ons saldo in Duitsland
steeds groter wordt als er van een
grote oogst derwaarts wordt uitge
voerd. Daar kan weliswaar import
tegenover worden gesteld, maar
daar zit een gevaar voor de eigen
industrie in. In dit verband gaf hij
in overweging het denkbeeld, dat de
heer Bloemers in een rede voor de
Nederlands-Duitse kamer van koop
handel naar voren bracht: het ver
vlechten onzer economische belan
gen met die van Duitsland door in
vestering in de Duitse industrie.
Minder drinken, minder roken
De heer SCHMAL (C.H.) meende,
dat men zich persoonlijk ook moest
afvragen wat men kan doen voor
deviezenbesparing. Minder borrels
drinken en minder roken kan daar
toe bijdragen. Ook moet gedacht
worden aan export van ambachts
producten
De heer HAKEN (CPN) ziet in het
plan-Schuman oorlogsvoorbereiding.
De heer Schouten (AR.) sprak zijn
misnoegen uit over de toestand, dat
het onmogelijk word* gemaakt Ne
derlands bezit in Duitsland te be
steden voor het betalen van schulden
aldaar.
De heer Ritmeester (V.V.D.) wens
te, dat er van regeringszijde meer
inzicht werd verschaft bijv. ten aan
zien van het plan-Schuman.
AVONDVERGADERING.
In de avondvergadering heeft de
heer Hoogcarspel (C.P.N.) er bezwaar
tegen gemaakt, dat zijn fractie ge
houden is buiten de commissie, waar
in mededelingen zijn gedaan over het
plan-Schuman.
De Minister van Financiën, de heer
Liettinck, opmerkend, dat de heer
Nederhorst een zwenking van een
nationale naar een internationale po
litiek had gezien, betoogde, dat de
doelstellingen hetzelfde blijven. Hij
wees erop, dat het vraagstuk van de
betalingsbalans steeds een centrale
plaats in de politiek der regering
heeft'ingenomen. In wezen is er geen
sprake van dualisme, zoals de heer
Nederhorst had geconstateerd. Tus
sen de betalingsbalanspolitiek en de
werkgelegenheids-politiek bestaat
geen tegenstelling.
Naar sprekers inzicht kan de inter
nationale liberalisatie van het 'han
dels- en betalingsverkeer bevorder
lijk zyn voor de structuele aanpas
sing, welke nodig is. De bedrijfstaks-
gewijze integratie kan een belangrij
ke weg tot resultaten zijn, hetgeen
ook de belangrijkste gedachte van
het plan-Stikker is. Spr. merkt op,
dat men met dit plan helemaal niet
geheimzinnig is geweest.
Duitsland.
In het debat was de vrees geuit,
dat door de afwikkeling van het j
Duitse saldo een gevaarlijke verhou-
ding voor de concurrentieverhoudin
gen zou kunnen ontstaan; men ver
geet volgens de minister, dat na het
totstandkomen van de Europese be
talingsunie het er niets toe doet in
welk land men debet of credit staat.
De suggestie om het Duitse saldo te
besteden voor investeringen in Duits
land vond spr. weinig vruchtbaar,
omdat er eerst een bevredigender j
regeling voor de transfer van kapi
taalsopbrengsten zou moeten wezen.
De huidige toestand is zeer onbevre
digend.
Aan een ruimere devis>zentoewij'
zing in het grensverkeer zal spreker
zijn aandacht besteden.
Er wordt veel gespaard.
De besparingen hebben in 1949 niet
in zo'n ongunstige verhouding ge
staan tot het nationale inkomen, zei-
de de minister. Er is in totaal 1100
millioen gespaard, het nationale in
komen was 16 milliard. De besparing
bedraagt dus 7 procent tegen 8 pro
cent voor de oorlog. Naar sprekers
inzicht wordt in Nederland, op an
dere methoden dan voor de oorlog,
zeer veel gespaard.
Uitvoer niet ongunstig.
De Minister van Economische Za
ken, de heer Van den Brink, maakte
nog enige aanvullende opmerkingen.
De ontwikkeling van de uitvoer was
z. i. niet ongunstig. In het eerste half
jaar van 1949 had de totale uitvoer
een waarde van f 1654 millioen. in
de overeenkomstige periode van 1950
2317 millioen. De invoer steeg van
2'660 millioen in het eerste halfjaar
1949 tot 3737 millioen in het eerste
halfjaar 1950, welke stijging spr.
verontrustend achtte- De handelspo
litiek, die onder vigueur van de
Europese betalingsunie moet worden
gevoerd, zal zorgvuldig moeten wor
den bepaald
De keuze ..Koopt Nederlands fa
brikaat" past in de huidige omstan
digheden weer. Gezien de ontwikke
ling van het handelsverkeer is grote
voorzichtigheid geboden, maar voor
een alarmerende stemming is naar
sprekers oordeel geen aanleiding.
Een openbaar debat over het plan-
Schuman acht de regering thans niet
bevorderlijk voor de zaak. Vertrou
welijke mededelingen zullen op rui
me schaal worden verstrekt.
In antwoord op een opmerking van
de heer Hoogcarspel (CP.N.) bij de
replieken zeide minister Lieftinck
o.a. nog, dat t. z. t. zeker een open
bare beraadslaging over de plannen-
Schuman en -Stikker gehouden zal
worden.
Tenslotte is de Deviezennota voor
kennisgeving aangenomen.
Tegen kwart voor twaalf is de ver
gadering verdaagd tot hedenmiddag
één uur.
Geraken buiten omloop
Het Ministerie van Financiën deelt
ons mede, dat met ingang van 15
Augustus 1950 de oude zilveren
kwartjes en nikkelen stuivers en de
tijdens de Duitse bezetting uitgege
ven zinken kwartjes en stuivers bui
ten omloop zullen worden gesteld.
Van die datum af zal gedurende
drie maanden, nl. tot en met 15 No
vember 1950, de gelegenheid open
staan bovengenoemde munten tot elk
bedrag in te wisselen bij alle post
kantoren, bij- en hulpkantoren der
posterijen en poststations. Bij de in
levering wordt de nominale waarde
der munten vergoed in gangbare Ne
derlandse betaalmiddelen.
Van 15 Augustus 1950 af zijn dus
alleen nog gangbaar die kwartjes en
stuivers, welke het jaartal 1948 of
een later jaartal dragen.
De oude zilveren kwartjes zijn ter
stond herkenbaar aan de krans van
eikenloof rondom de waarde-aandui-
ding en verschillen hierdoor opval
lend van de nieuwe nikkelen kwart
jes. De oude stuivers zijn vierkant,
de nieuwe rond.
Ankie van Kooy vertrouwde het zaakje niet j
Aan de filmcarrière van Anika
van Kooy is, zoals we gisteren al
meldden, plotseling een einde ge
komen. Anika, die nu weer gewoon
Ankie heet, heeft haar advocaat op
dracht gegeven, het enige dagen ge
leden ondertekende voorlopige con
tract niet te laten registreren. Te
vens heeft zij een aanklacht inge
diend tegen Michael Howard, die
manager zou zijn voor de Indepen
dent Production Corporation, een
tak van de United Artists Film Cor
poration te Hollywood.
De bedoelingen van deze man, die
niet Howard maar Wagner blijkt te
heten, zouden door de Rotterdamse
mannequin zijn doorzien. Het is
daarom, aldus vertelde mej. Van
Kooy aan het Alg. Dagbl. dat ik zo
veel ruchtbaarheid heb gegeven aan
wat me ten deel is gevallen. Ik
wilde voorkomen, dat hij me geruis
loos zou winnen voor zijn plannen.
Dinsdag had in het Palace Hotel
te Scheveningen de viering plaats
van de ondertekening. Er werd
nogal wat gedronken en op een ge
geven moment begon het ook an
dere insiders duidelijk te worden,
dat het wantrouwen van Ankie- niet
misplaatst was geweest. Wagner,
alias Howard, moest geld lenen om
de vele verteringen te betalen en
toonde enige tijd later zelfs veel
belangstelling voor de Noordzee,
die wel raad zou weten met z"n zor
gen.
De Rotterdamse vreemdelingen
dienst, die inmiddels bezoek had ge
kregen van de toekomstige filmster,
waarschuwde de directie van het
hotel. Howard rook lont en stuurde
een telegram met betaald antwoord
naar Californië om bevestiging van
zijn missie te krijgen. Het ant
woord bleef uit.
De zenuwachtige manager kreeg
de rekening van het hotel aangebo
den. Hij vertelde echter, dat hij de
duizend gulden pas kon betalen, als
hij een chèque had geind, die alleen
in Zweden te verzilveren was. Men
WERELDBANK HEEFT
PROFESSOR DR. E. DE VRIES
NIEUWE FUNCTIE AANGEBODEN.
Naar wij vernemen is aan profes
sor dr. E. de Vries, hoogleraar aan
de Landbouwhogeschool te Wagen in-
gen en als raadadviseur verbonden
aan het ministerie voor Uniezaken
en Overzeese Rijksdelen aangeboden
per medio Augustus a.s. de functie
te aanvaarden van hoofd der afde
ling economische hulpbronnen bij de
Internationale Bank voor Herstel en
Ontwikkeling te Washington. Profes
sor De Vries heeft dit aanbod in be
ginsel aanvaard.
Het betreft een nieuwe post bij de
genoemde bank tot de instelling
waarvan wordt overgegaan daar de
Wereldbank verwacht een belangrij
ke rol te zullen gaan vervullen bij de
financiering van de hulp aan econo
misch minder ontdikkelde landen,
verband houdende met de uitvoering
van het bekende punt 4 van het pro
gramma van president Truman.
i telegrafeerde naar Zweden. Op-
nieuw bleef het antwoord uit
Ankie van Kooy pakte, evenals
een al eerder „geëngageerde"
Zweedse zangeres, haar biezen en
nam de enige beslissing, die haar
overbleef. De vreemdelingendienst,
die nog steeds niet genoeg bewijzen
in handen heeft om tegen Howard
op te treden, zet het onderzoek
nauwgezet voort.
MINISTER TEULINGS ZIEK.
Minister Teulings is wegens ziekte
met verlof. Het beheer van het de
partement van Binnenlandse Zaken
wordt waargenomen door de minister
zonder portefeuille, mr. J. R. H. van
Schaik.
ONDEROFFICIEREN BEPLEITEN
BETERE PROMOTIEKANSEN.
Bij de opening van het congres
van de Vereniging van onderoffi
cieren „Ons Belang" heeft de heer
J. Th. M. Piederiet gepleit voor be
hoorlijke promotiekansen en perio
dieke bevordering. Hij deelde mede,
dat ter verhoging van het aanzien
van het korps onderofficieren ra
den van ouderen en een ereraad
zijn ingesteld.
EERSTE PRIOR VAN STICHTING
„DE ESSENBURGH."
Het hoogwaardig heer prelaat dr.
M. J. Ondersteijn, abt van de abdij
van Berne te Hees wijk, heeft de
zeereerw. heer A. G. Haselager O.
Praem. benoemd tot eerste prior
van „De Essenburgh," bij Harde-
wijk. De nieuw-benoemde was se-
Idert 1938 sub-prior van de ajbdij
van Berne.
De Essenburgh is de eerste nieu-'
we stichting in Nederland van de
Praemonstratenzers of Norbertij
nen, die in de volksmond „Withe
ren" worden genoemd. Tot provisor
is aangewezen de zeereerw. heer A.
H. Pennings tot nu toe econoom van
de abdij van Berne. In „De Essen
burgh" zal een deel van de theolo
gie worden ondergebracht Het is
voorts de bedoeling de nieuwe
stichting medio September te be
trekken met ongeveer 20 personen.
GEEN AUDIëNTIE.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 25 Juli geen audiën
tie verlenen.
RAADSLID TREEDT UIT C.P.N.
De heer K. Kaat, communistisch
lid van de Zaandijker gemeenteraad,
heeft meegedeeld als lid der C.P.N. te
hebben bedankt. Hij blijft zijn raads-
zetel bezetten.
De heer Kaat vertelde, dat de par
tij hem had verweten te „burgerlijk"
te zijn. „Misschien was het wel tot
een royement gekomen. Daarom heb
ik er de voorkeur aan gegeven te be
danken", voegde hij er aan toe. Hij is
twintig jaar lid van de communisti
sche partij geweest.
21. Ootje Teur heeft bediening
genoeg. Toen Ootje Teur weet* bij
het hotel was aangeland, reed de
auto, die hem steeds gevolgd had,
vlak achter hem aan en stopte even
eens voor het hotel.
Bedienden schoten ijlings toe, toen
ze in de gaten kregen, dat het Ootje
Teur was, die daar belast en beladen
arriveerde-
„Ehbreng die spulletjes even i
naar mijn kamer, hè?" zei Ootje Teur
uit de hoogte tegen een der bedien
den.
„Zeker, heer Teur", antwoordde
de man beleefd en het duurde niet
lang of een stroom helpers liep de
trap af en op, teneinde alle pakjes,
waarvan Ootje Teur zich in de stad
voorzien had, naar binnen en naar
boven te brengen.
De auto, die Ootje Teur in de stad
gevolgd had, reed nu weg. De chauf
feur wist blijkbaar goed de weg in
alle nauwe en bochtige straatjes,
want hij reed met grote snelheid
door de smalste stegen en sloppen,
om eindelijk te stoppen voor een
soort winkeltje, waar op het raam
geschilderd stond: „Costumes".
De bestuurder stapte uit. Het was
een dikke man en hij liep recht op
de deur van het winkeltje toe en
naar binnen.
R.K. BOND VAN
ZIEKENVERPLEGENDEN.
In Nijmegen werd Woensdag en
Donderdag de jaarvergadering ge
houden van de Ned. R.K. Bond van
Ziekenverplegenden. De presidente,
mej. M. F. Siebers uit Utrecht, zei-
de in haar openingswoord, dat de
"bond ruim 3600 leden telt. Zij sprak
verder over het gevaar, dat het ver-
pleegstersberoep te wetenschappelijk
gaat worden, waardoor de dienende
geest bedreigd wordt. De presidente
klaagde er over, dat de wereld-ge
neeskundige organisatie te weinig re
kening houdt met de katholieke in
zichten voor de ziekenverpleging. De
Kath. Internationale van Verplegen-
den wordt daarin niet eens opgeno
men. Hiertegen werd door haar ge
protesteerd. Een voorstel Eindhoven
om het officiële verpleegsters-uni
form in bescherming te nemen tegen
hen, die daarvan misbruik maken,
werd aanleiding tot het benoemen
van een commissie van onderzoek.
Een voorstel den Bosch tot naams
verandering in Ned. R.K. bond van
Verpleegsters en verplegers werd
verworpen. Op voorstel van de af
deling Den Bosch, gesteund door het
hoofdbestuur werd dr. P. van der
Heijden uit Zeist, die ruim 25 jaar
voorzitter was van de afdeling Den
Bosch, benoemd tot ere-lid.
De negentien-jarige landbouwers
knecht H. B„ te Hout-Blerick, heeft
in een hoefstal een paard aan de
tong vastgebonden, om het hoofd)
van het dier omlaag te houden. Het
paard werd echter zenuwachtig en
begon te rukken, met het gevolg,
dat het tenslotte zichzelf de tong
uit de bek trok.
De jongen was naar de hoefsmid
gestuurd om het paard te laten be
slaan en wilde meteen de manen
'knippen. Omdat hij het dier niet
rustig kon houden, vroeg hij een
omstander even te helpen, maar de
ze kreeg al gauw genoeg van dit
karweitje. Toen nam de knecht een
touw, bond dat om de tong van het
paard en maakte het andere eind
zodanig vast, dat het dier zijn hoofd
omlaag moest houden.
Een vee-arts, wiens hulp ingeroe
pen werd, adviseerde het paard te
laten afmaken. Tegen de knecht is
proces-verbaal opgemaakt wegens
ernstige dierenmishandeling.
BEURS: BETERE STEMMING
GEPROLONGEERD.
Evenals Wallstreet reageerde de
Amsterdamse effectenbeurs gunstig
op de verklaring van president Tru
man waarbij een bedrag van niet
minder dan 10 milliard dollar ge
vraagd wordt en eveneens om op
heffing van de beperkende bepalin
gen betreffende de omvang van de
strijdkrachten. De beurs had dan ook
vrijwel een overeenkomstig verloop
als de beide vorige dagen, hogere
koersen met enkele koplopers, maar
betrekkelijke geringe activiteit. Wel
was men ter beurze van mening, dat
kleine kooporders gisteren wat tal
rijker waren dan Woensdag; boven
dien zijn een aantal verkooporders
op een hogere limiet gesteld. Na een
vaste opening liepen de koersen een
kleinigheid achteruit, doch tegen slot
herstelden deze zich weer, zodat op
het hoogste punt van de dag geslo
ten werd.
Evenals Woensdag vielen aandelen
Philips op met een forse stijging na
melijk van 204)4 tot 211. Dit fonds
heeft hiermede een zeer groot ge
deelte van het verlies, geleden na de
publicatie van het jaarverslag 1949,
in twee dagen ingehaald. Ook Olies
openden vast en na een lichte inzin
king wisten deze de openingswinst
van ruim vier punten te handhaven.
Een zelfde winst wist uiteindelijk ook
Unilever te boeken. De overige in
dustrie was goed prijshoudend tot
vrij vast.
Op de Indonesische sector wisten
de leidende soorten ongeveer drie
punten te avanceren. Evenals Woens
dag ging er in de tabakshoek nog het
meeste om. De scheepvaartmarkt had
een rustig doch vriendelijk verloop.
Aandelen Scheepvaart Unie waren
het meest in trek en monteerden ruim
drie punten.
Op de beleggingsmarkt kwam gis
teren een einde aan de dalende ten
dens der laatste dagen. Winsten van
betekenis kwamen echter niet voor.
In navolging van New York vielen
op de Amerikaanse sector hogere
koersen te beluisteren.
IN HET GRIJS
Door A. HRUSCHKA.
(Nadruk verboden).
115).
En dat heb je tegen niemand
gezegd? Maar Lois!
Lois keek werlegen naar de
grond.
Neen, antwoordde de jongen, ik
durfde er niet van kikken. Verraad
mij niet, vrouw Lampl! Ge weet,
dat we leven van hetgeen ik ver
dien; moeder is doof en heeft erg
zwakke ogen. Als ik als getuige
voor het gerecht zou moeten ver
schijnen, dan zou daarmee voor mij
heel wat tyd verloren gaan...
„Instappen voor Graz, Wildon,
Marburg!" riep de portier. Zij
sprongen op en spoedden zich naar
de uitgang, om toch vooral de trein
niet te missen. Silas Hempel volgde
hen langzaam,; schijnbaar was hij
de hele tijd in de lezing van zijn
blad verdiept geweest, maar geen
woord van het gesprek was hem
ontgaan.
Hij nam plaats in dezelfde coupé
derde klasse, waar vrouw Lampl
en Lois al gezeten waren; de kraag
van zijn jas had hij zo hoog moge
lijk opgezet en hij zette zich zó, dat
vrouw Lampl hem niet kon zien.
Allerlei gedachten warrelden hem
door het hoofd. Wat was hij daar bij
toeval te weten gekomen? Zou er
iets waars zijn in de bewering van
de man in het grijs, dat hij was aan
gerand? Maar wie zou hem aange
rand hebben, en waarom?
Veel waarschijnlijker was het dat
hij twist had gekregen met zijn me
deplichtige. Eïi wellicht daarom
hadden zij in verschillende hotels
hun intrek genomen.
Silas dacht ook wel even aan de
verdwijning van graaf Grauenstein.
Maar die was volgens de verklaring
van de spoorwegbeambte, later met
denzelfde trein naar Graz vertrok
ken. 't Was onmogelijk, dat de man
in 't grijs hem ingehaald en over
vallen had.
Zo bleef dus de zaak voorlopig
even raadselachtig.
Toen bij de aankomst te Wildon
Lois naar huis wilde gaan,
vrouw Lampl werd door haar
man afgehaald met een rijtuigje,
legde iemand de jongen de hand op
de schouder. Lois verschrok en keek
om. Met een heel vriendelijk gezicht
zeide Hempel:
Wacht toch even, beste jongen;
ik ga mee. Je moet mij nog een en
ander vertellen over het schot, dat
je Vrijdagavond zegt gehoord te
hebben.
VI.
Het Grauenegger-Bos baadde in
de gouden schijn van de morgenzon.
Over de Steinibrecher houtvesterij,
die door hoge en zware pijnbomen
was omringd, lag de schittering van
een heerlijk-ontwakende dag.
,In prieël voor het huis zaten twee
jongen mensen, hand in hand, el
kaar aanziende met ogen vol innige
liefde.
De jonge man liet eindelijk de
hand van het meisje los, zuchtte en
zei:
Zoo, nu weet je alles. Nu weet
je welk een kostbaar bezit de ma
joraatsheer van Grauenegg moet
missen; de liefde. Wil je hem nog
het enige onttrekken, dat tot nu toe
zijn leven blij en rijk heeft ge
maakt je hart. Lore?
Lore Steinbrech, het enig kind
van de houtvester, zuchtte op haar
beurt diep.
O, Herbert... Je weet toch hoe
ik van je houdt en dat ik altijd van
je zal blijven houden... Maar nog
ernstiger dan vroeger stel ik mij
nu de vraag, wat ik volgens mijn
geweten moet doen...
Niets anders dan van ine hou
den. Al het andere, lieveling, is
mijn zaak. Wat men door harde
strijd verwerft, is kostbaarder dan
hetgeen ons zomaar in de schoot
wordt geworpen. En aan moed om
mijn geluk te veroveren ontbreekt
het mij niet.
Lore schudde het hoofd.
Je stelt je de strijd, die je
wacht veel te licht voor, zei het
meisje. Een moeder met een warm
hart, die innig veel van haar zoon
houdt, zou misschien om wille van
die liefde haar eigen plannen opof
feren aan het geluk van haar kind.
Zó tenminste, stel ik mij de echte
moederliefde voor... Maar zoals je
zégt, is je moeder koel voor je en
voor iedereen gaat zij geheel op
in de vooroordelen van haar stand
en heeft zij besloten, dat je met je
nicht Ria trouwen zult. Dus bestaat
er voor ons geen mogelijkheid om
ooit iets voor elkaar te worden.
Als je er zo over denkt, zei
Herbert driftig, is je liefde voor
mij geen echte liefde. Echte liefde
is niet bang voor strijd!
Herbert, wij mogen niet te
zelfzuchtig zijn, antwoordde Lore
zacht en treurig. Echte liefde sluit
eerbied voor de vrede en de een
dracht van anderen niet uit. Wees
eerlijk tegenover jezelf, Herbert. Je
hebt mij zoeven je moeder afge
schilderd als een vrouw van koele
berekening en onbuigzame wil: ge
loof je, dat zij ooit van harte zou
toegeven, als haar zoon een arm,
niet adelijk meisje tot vrouw nam?
Neen, maar zij zal zich wel
moeten schikken in hetgeen zij toch
niet beletten kan. De tijd van de ou
de vooroordelen der aristocratie is
voorbij. Zij passen niet meer in het
kader van de nieuwe omstandigheid
Menig zoon van een overoud ge
slacht heeft zijne vrouw uit eer
tingeltangel of van de planken ge
haald... Waarom zou ik de mijne
niet mogen kiezen, enkel omdat ze
geen familiewapen heeft? Neen,
Lore, neen! Louter dwaasheid.
Mogelijk... Maar als die dwaas
heid een breuk tussen jou en je
moeder veroorzaakt...
Dan is dat niet mijn schuld.
Ieder mens heeft plichten, Her-
bert, en...
Jij spreekt altijd van „plichten."
Lore, viel de jongen haar ongedul
dig in de rede. De mens heeft ook
rechten. Ik heb tot nu toe al de gril
len en luimen van mijn moeder
verdragen en mijn best gedaan om
een goede zoon voor haar te zijn,
maar mijn levensgeluk heeft niets
uit te staan met mijn plichten je
gens haar. Wat ik wil? Ligt het in
mijn bedoeling, haar een onwaar
dige tot schoondochter te geven?
onteer ik mijn naam, door een braaf
meisje van nette afkomst tot vrouw
te willen? Wees niet dwaas. Lore,
en laat mij niet twijfelen aan dc
grootheid, aan de offervaardigheid
van je liefde. De omstandigheden
hebben ons saamgebracht; wij moe
ten van elkaar houden. De gevolgen
van dat „moeten" hebben wij bei
den te dragen, onbeschroomd, dap
per, in het bewustzijn, dat we niet
tegen ons geweten handelen.
Hij sloeg zijn arm om haar mid
del en smeekte hartstochtelijk:
Kom, Lore, zeg mij een goed
woord. Ook jij zult veel moeten
verdragen, waartegen ik je niet
kan beveiligen. Zeg mij, dat het je
niet te zwaar zal vallen!
O, Herbert... oh! Er is niets, dat
ik niet voor jou met blijdschap zou
verdragen... Maar ik zou het jou
makkelijker willen maken, door af
stand van je te doen.
Dwaashoofdje! liefste.. Iedere
weg die men betreedt, met 'n zui
ver hart, kloek en met zuivere be
doelingen is goed. En geen weg kan
te hard zijn, te ruw voor ons zijn,
als wij hem volgen hand in hand.
