Onderwijs-vernieuwing, onderwerp
van twee inleidingen
Hongerartisten
Twee hoogleraren gaven fouten
weer en nieuwe wegen aan
Het Leidse Merenplan zal doorgang vinden
U résorke
MAANDAG 19 JUNI 1950
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 3
Arabisch pact
getekend
Naar het voorbeeld van het Atlan
tisch Pact hebben vijf van de zeven
landen der Arabische Liga zich ver
bonden in een militaire, politieke en
economische alliantie. Een gewa
pende aanval tegen een der landen
zal opgevat worden als een agressie
tegen ólle. Irak heeft „om techni
sche reden" niet ondertekend, maar
zal dit waarschijnlijk nog deze
mer doen.
Woensdag zullen de vijf landen
hun gemeenschappelijk antwoord
bekend maken op de jongste ver-
klaring van de Grote Drie, waarin
de grenzen van het Midden-Oosten
werden gewaarborgd tegen een mo
gelijke aanvaller en waarin wapens
voor defensief gebruik werden aan
geboden.
Wie breekt het
record
Bleek en uitgeput, maar met een
brede glimlach ,is de Frankfortse
hongerartist Willy Schmitz gisteren
uit de glazen kist geklommen waar-
In hij zich 53 dagen geleden heeft
laten opsluiten. Sindsdien heeft hij
uitsluitend geleefd op sodawater en
sigaretten en is hij 72 pond afgeval
len. Hij is onmiddellijk naar het
ziekenhuis gebracht om weer op
krachten te komen. Schmitz be
weerde, dat hij het nog langer zou
hebben uitgehouden indien hij niet
door berstende hoofdpijn zou zijn
gekweld. In ieder geval maakt hij
nu aanspraak op het wereldkam
pioenschap vasten.
Dit record wordt echter reeds be
dreigd door zijn grote tegenstander
fakir Boermah, die te Rijssel (Frank
rijk) al 45v'dagen in zijn glazen kist
ligt te vasten en nu van plan is „on
der het glas" te blijven tot hij
Schmitz' record zal hebben gebro
ken.
SCHIET HEM MAAR NEER!
Amerikaanse straaljagers stegen
Zaterdagochtend van Okinawa op
om een beschadigd vliegend reuzen-
fort neer te schieten.
Het fort had bij een landingspo
ging op het vliegveld Kadena zijn
landingsgestel beschadigd. De 12
leden van de bemanning kregen
daarop per radio opdracht om de
automatische piloot in te schakelen
en het toestel per valscherm te ver
laten.
Kort daarop kwamen de straalja
gers aansuizen en deden het reuzen-
fort in de Chinese Zee storten.
DE DODENLIJST VAN BAHREIN.
Volgens de laatste gegevens kwa
men bij de twee vliegtuigongevallen
van de Air France in de buurt van
Bahrein 67 personen om het leven,
terwijl 19 personen gered werden en
19 nog vermist worden.
BENELUXRONDVLUCHT
VOLBRACHT.
Gistermiddag tegen 6 uur zijn de
eerste deelnemers aan de Benelux-
rondvlucht weer op het Hilversum-
se vliegveld neergestreken, vanwaar
ze Vrijdagmorgen in alle vroegte
waren vertrokken. Het was een Pi-
percub met de heren W. J. Blaisse
en jhr. P. H. v. d. Wall Repelaer van
Puttershoek aan boord.
Spoedig daarop kwamen de mees
te der Nederlandse deelnemers thuis.
Gevraagd naar hun bevindingen,
waren allen bijzonder enthousiast.
Zij achtten de tocht zeer geslaagd.
Een tweetal vliegtuigen moest uit
vallen, een Nederlandis wegens een
mislukte noodlanding in België en
de amphibie van de Italiaanse mar
kiezin Carina Negrone. Aangezien er
geen persoonlijke ongelukken waren
gebeurd, hebben de inzittenden van
deze twee toestellen de reis verder
in andere machines gemaakt, waar
in nog plaats was.
CHINESE JOURNALISTEN
PROTESTEREN.
De communistische journalisten in
China hebben door middel van hun
bond telegrafisch bij de Nederlandse
premier, dr. W. Drees geprotesteerd
tegen de uitwijzing van Tsjen
Tsjang-tai, hoofdredacteur van een in
Nederland verschijnend Chinees blad.
Tsjen Tsjang-tai werd op 22 April
aangezegd, dat hij met zijn gezin het
land binnen 60 dagen moest verlaten,
aldus dit bericht. In het protest-tele
gram wordt gezegd: „Wij proteste
ren tegen deze onwettige maatregel
van de Nederlandse regering en ver
zoeken haar het bevel tot uitwijzing
onmiddellijk in te trekken".
BENELUX NU SPOEDIG IN
WERKING.
In Belgische officiële kringen is
verklaard, dat het tot stand komen
van dit accoord, waartoe de Neder
landers zeer veel hebben bijgedragen,
het mogelijk zal maken ten spoedig
ste de onderhandelingen voor de vol
ledige verwezenlijking van de eco
nomische unie der Benelux-landen
tot een goed einde te brengen. Men is
in Brussel van oordeel, dat het mo
gelijk zal zijn de Europese betalings
unie in werking te doen treden met
terugwerkende kracht tot 1 Juli.
De „speciale regelingen", die voor
België zijn getroffen, schijnen hier
uit te bestaan, dat de Belgische bij
dragen tot het uniefonds verminderd
zijn; dat de door België aan de an
dere Europese Marshall-landen toe
gekende credieten geleidelijk zullen
worden afgelost en dat België Mar
shall-dollars zal krijgen als compen
satie voor de grote offers, die de be-
talings-unie van dit land vergt.
In Londen neemt men aan. dat het
plan waarover in Parijs een accoord
is bereikt, gebaseerd is op Ameri
kaanse suggesties voor een compro
mis. Deze waren, dat elk land een
hoger crediet zou krijgen dan België
oorspronkelijk had voorgesteld en
grotere betalingen in goud dan En
geland eerst wenste. Aan de speciale
Belgische en Britse moeilijkheden zou
met de voor het betalingsplan gere
serveerde Marshall-dollars tegemoet
worden gekomen.
De Verenigde Staten hebben 600
millioen dollar van de Marshall-hulp
voor het komende jaar beschikbaar
gesteld voor het Europese betalings
plan en voor andere stappen naar
Europese eenheid, zoals het plan-
Schuman.
Als de Europese betalingsunie in
werking treedt zullen het Pond en
alle andere Europese munteenheden
vrijelijk worden gebruikt voor alle
betalingen in alle Marshall-landen,
het sterlingebied en de koloniale be
zittingen van de Westeuropese lan
den. Men is in Londen van oordeel,
dat dit een begin zou kunnen wor
den voor de omwisselbaarheid van de
Europese valuta in dollars.
PROV. ZUIDH. VER. TOT
BESTRIJDING DER T. B. C.
Ged. Staten van Zuid-Holland heb
ben aan de provinciale staten van
dit gewest voorgesteld het subsidie
in de algemene kosten van de provin-
ciaes Zuid-Hol, Ver. tot bestrijding
der tuberculose, dat tot dusver 50
pet. dier kosten bedroeg, te bepalen
op 75 pet., met dien verstande, dat
het subsidie een bedrag van 7500
niet te boven zal gaan.
Landdag van St. Adelbert in Leiden
Nadat de Landdag van „St. Adel- Kinschot, die vergezeld was van de
bert;', de Ned. Yeren!&tag van R.K. wethouders St. Menken, J. C. van
Intellectuelen, Zaterdagmorgen om
elf uur in „In den Vergulden Turk"
was geopend en de landelijke voor
zitter, rar. F. J. G. Baron van Voorst
tot Voorst, de toekomstplannen had
ontvouwd wat wij in onze editie
van Zaterdag 1.1. nog konden melden
werden de 180 deelnemers om 12
uur in de Burgerzaal van het Stad
huis door het College van B. en W.
ontvangen.
Burgemeester jhr. mr. F. M. van
OP MEDEWERKING DER HOGERE AUTORITEITEN
KAN WORDEN GEREKEND
Een voor de uitbreiding van de ge
meente Leiden bij uitstek gewichtig
vraagstuk vormt het probleem van de
zandwinning voor het ophogen van
bouwterreinen en voor de aanleg
van straten en andere werken..
De gemeente heeft voor de boven
genoemde doeleinden in de eerste 10
jaren zeer grote hoeveelheden zand
nodig. Indien deze hoeveelheden van
de merendeels op grote afstand van
de gemeente gelegen winplaatsen
moeten worden gehaald, die blijkens
een ingesteld onderzoek in verband
met de aldaar beschikbare hoeveel
heden zand, daarvoor in aanmerking
zouden kunnen komen, zouden blij
kens de gemaakte berekeningen de
prijzen variëren van minstens ƒ3.38
per m3 bij het zuigen van zand uit
zee tot ƒ7.10 per m3 bij aanvoer van
de Veluwe.
B. en W. tekenen hierbij aan. dat
voor de aanvoer van zand uit de
dichterbij de gemeente gelegen win
plaatsen onder Noordwijkerhout een
gemiddelde prijs van ƒ3.53Yi per m3
is berekend voor aanwezige hoeveel
heden zand, die in genen dele vol
doende zijn om de zandbehoefte in
Leiden ook maar enigermate te dek
ken.
In al de gevallen, waarin de zand-
prijzen bij aanvoer van een verdere
afstand dan de onmiddellijke omge
ving van Leiden zijn berekend, blijkt,
wat duidelijk is, dat de transportkos
ten van overwegende invloed op de
prijsvorming zijn.
Op grond daarvan is door de dienst
van Gemeentewerken gezocht naar
een mogelijkheid om zand te winnen
in de onmiddellijke omgeving van
Leiden, waardoor het mogelijk zou
zijn de transportkosten tot een mini
mum te beperken. Zorgvuldige on
derzoekingen en voorbereidingen
hebben ten slotte geleid tot het plan,
hetwelk B. en W. thans, nu uit het
langdurige overleg met de daarvoor
in aanmerking komende instanties is
komen vast te staan, dat op mede
werking voor de verwezenlijking
daarvan kan worden gerekend, aan
de Raad kunnen voorleggen.
In de loop van 1948 zijn rondom
de gemeente een groot aantal borin
gen verricht. Aan de hand van de re
sultaten van deze boringen is vastge
steld, dat in het gebied tussen de
Leede en de Zijl, ten noorden van
onze gemeente, en wel in de Zwan-
burger polder en de Broek- en Si
mon tjespolder aan een tweetal te ma
ken zandputten belangrijke hoeveel
heden zand kunnen worden onttrok
ken, waardoor de grote behoefte aan
zand voor de stadsuitbreiding van
Leiden ruimschoots kan worden ge
dekt. Gezien de ligging in de onmid
dellijke nabijheid der stad, welke op-
sp uiting althans van een groot deel
der op te hogen terreinen mogelijk
zal maken, zal dit zand kunnen wor
den verkregen voor een prijs, welke
tenminste 1.50 per m3 beneden de
gemiddelde prijs van het op andere
wijze verkregen zand zal liggen. De
aldus bereikte besparing op de kosten
van het bouwrijp maken van gronden
zal de moeilijkheden, welke de finan
ciering van de woningbouw in de
naaste toekomst dreigen te belemme
ren, naar mening van B. en W. kun
nen opheffen.
Bovendien zullen bij het zandzui-
gen uit de desbetreffende te doorbo
ren lagen hoeveelheden zwarte grond
beschikbaar komen, welke naar ver
wacht mag worden als teelaarde voor
de plantsoenen zal kunnen worden
benut.
Rijk en provincie doen med$.
Bij het contact, hetwelk ter zake
met de Rijks- en provinciale auto
riteiten is opgenomen, is reeds ter
stond gebleken, dat. ook deze
in het bijzonder voor de aanleg van
wegen grote hoeveelheden zand
nodig hebben, welke hoeveelheden
naar berekening eveneens uit de
bedoelde zandputten zullen kunnen
worden betrokken. Het maken van
de zandputten is derhalve niet al
leen voor de gemeente, maar ook
voor de provincie en het Rijk van
zeer groot economisch belang. Dit
komt o.m. uit in het standpunt,
door Gedeputeerde Staten ingeno
men in- hun na te noemen schrij-
van van 30/31 Mei 1950. waarbij zij
hun medewerking aan de verwe
zenlijking der plannen toezeggen,
n.l. dat bij de uitvoering samen
werking uiteraard in nog nader
te bepalen vorm zal bestaan tus
sen de gemeente, de provincie en
het Rijk.
Het maken van de zandputten
heeft tot noodzakelijk gevolg de
vorming van meren, welke als een
blijvend element in het landschap
zullen moeten worden opgenomen.
De vorm en ligging vvan deze meren
wordt, behalve door de aan de hand
van boringen geschatte opbrengst
van de ter plaatse te maken zand
putten, in de voornaamste plaats be
paald door waterstaatkundige over
wegingen, die de bescherming van
de omliggende polders en van de in
de nabijheid gelegen belangrijke
kunstwerken als b.v. de spoorlijn
LeidenHaarlem ten doel hebben.
Voorts is er naar gestreefd het om
de voorgaande redenen te scheppen
watergebied aan de bij zijn totstand
koming vanzelfsprekend opkomende
functie van waterrecreatie in ver
band met het nabij gelegen water-
sportcentrum Warmond en de aan
wezige Kagerplassen te doen beant
woorden.
Nadat Gedeputeerde Staten der
provincie Zuid-Holland bij schrij
ven van 31 Mei/9 Juni 1949 hadden
medegedeeld in beginsel bereid te
zijn tot medewerking voor de ver
wezenlijking van het ontworpen me
renplan, bracht dit College het ad
vies van de Vaste Commissie van de
Prov. Stedebouwkundige Dienst ter
kennis van B. en W. Blijkens het ad
vies van deze commissie, waarin
wordt medegedeeld, dat de Agrari
sche Commissie van de .Stedebouw
kundige Dienst van mening is, dat
zij zich niet tegen het plan dient te
verzetten, komt de Vaste Commis
sie tot de conclusie, dat tegen het
Leidse merenplan als object van
zandwinning uit agrarisch noch uit
waterstaatkundig oogpunt bezien
bezwaren bestaan, althans indien
een economisch verantwoorde en
planologisch niet schadelijke oplos
sing kan worden gevonden. Wat het
economische betreft constateert de
commissie, wat ook uit de door de
Minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting en de dezerzijds
berekende verwachtingen kan wor
den afgeleid, dat het maatschappe
lijk nut van de zandwinning ruim
schoots tegen het verlies van cul
tuurgrond zal kunnen opwegen.
Zoals uit de stukken blijkt, had de
genoemde commissie in haar advies
een tweetal meren ontworpen,
waarvan ligging en vorm afweken
van het dezerzijds gemaakte ont
werp. Nader onderzoek en nader
overleg hebben ten slott£ geleid tot
overeenstemming. (De schetsteke-
ning werd door ons reeds enige tijd
geleden gepubliceerd. Red. L.Ct.).
In hun brief van 30/31 Mei 1950
hebben Ged. Staten bericht, in be
ginsel bereid te zijn ontheffing in
gevolge der Verordening op de Ont
grondingen te verlenen tot uitvoe
ring van het Leidse Merenplan,
voorlopig voor zoveel betreft het
meest noordelijke der twee ontwor
pen meren.
B. en W. hebben zich bij de be
oordeling van deze zaak terdege ge
realiseerd, dat door het maken der
zandputten een belangrijke opper
vlakte cultuurgrond zal verloren
gaan. Voor de bezwaren daarvan is
het College niet blind. Gelet op het
zeer grote economische belang voor
de gemeenschap, verbonden aan de
onderhavige wijze van zandwinning,
zijn B. en W. van oordeel, dat in dit
geval het belang der zandwinning
moet praevaleren. Intussen is dit een
vraag, welker beantwoording niet
ligt op de weg van het gemeentebe
stuur van Leiden, maar op die van
Gedeputeerde Staten en de desbe-
Schaik en A. J. Jongeleen, achtte
het een groot genoegen het gezel
schap te mogen ontvangen. Nadat
spr. gewezen had op de grote plaats,
die Sint Adelbertus bij de kerstening
van ons land, speciaal het Kenne-
merland, heeft ingenomen, wijdde hij
uit over de huidige taak van de
vereniging, die St. Adelbertus als
schutspatroon gekozen heeft en
wenste de deelnemers een succesvol
le landdag toe. Baron van Voorst tot
Voorst dankte de burgemeester voor
de ontvangst in zijn toespraak, waar
in hij nog eens duidelijk de taak van
St. Adelbert heeft willen aangeven.
Koffietafel.
Om kwart voor een zaten de le
den aan een gemeenschappelijke kof
fietafel in de „Turk" aan. Ook burge
meester van Kinschot en weth. St.
Menken bevonden zich onder het ge
zelschap, dat vele prominente figu
ren telde. Wij noemen slechts mr,
v. d. Grinten, staats-secretaris van
Econ. Zaken, prof. dr. J. A. Veraart
en vele anderen. Ook afgevaardigden
van de K.V.P., R.K. Standsorganisa
ties en soortgelijke verenigingen wa
ren aanwezig.
Onderwijs-vernieuwing.
Voor dit gehoor sprak 's middags
in het Oosters Instituut aan het Ra
penburg prof. dr. A. M. J. F. Michels,
hoogleraar te Amsterdam, over on
derwijs-vernieuwing. Spr .wilde dit
probleem echter niet benaderen als
hoogleraar, doch als vader van negen
kinderen, die dagelijks met het on
derwijs in aanraking komt.
Prof. Michels ging de doelstellin
gen van het onderwijs na en vroeg
zich af, of het onderwijs wel is aan
gepast aan de kath. idealen. Daartoe
ging spr. dieper in op de situatie bij
het lager onderwijs, dat geen vol-^
doende gebruik maakt van de na-'
tuurlijke capaciteiten van het kind
met z'n creatief en beerijpend ver
mogen. De leerkrachten hebben te
weinig vrijheid; men moet zelfs wa
ken tegen het gevaar van „een
heids-scholen".
Het middelbaar onderwijs achtte
spr. verworden tot een verzameling
van vakopleidingen, met voor ieder
vak een aparte leraar. Deze staat
twee uur per week voor dezelfde
klas en heeft 15 klasen van 30 leer
lingen. Het is onmogelijk, dat zo'n
leraar z'n 450 leerlingen kan kennen
en hun problemen kan begrijpen.
Dit kan alleen veranderen, als de
Universiteit goede leraren aflevert,
maar de Universiteit acht men tegen
woordig alleen maar nodig om een
examen af te leggen op een zeer ge-
treffende Minister. Nu ook deze au
toriteiten zich op het standpunt heb
ben gesteld, dat het belang der zand
winning zo klemmend is, dat het
verlies van een niet onaanzienlijke
oppervlakte cultuurgrond daartegen
niet kan opwegen, menen B. en W.
met gerustheid de Raad te kunnen
voorstellen in principe het onder
havige, o.i. voor de gemeente Leiden
zeer belangrijke plan te aanvaarden.
B. en W. stellen zich voor, indien
de Raad zich in beginsel met de uit
voering van de plannen kan vereni
gen, zich te beraden in overleg met
de daarvoor in aanmerking komen
de instanties, op een vorm van sa-
teneinde de Raad zo
menwerking,
spoedig mogelijk nadere voorstellen
omtrent de exploitatie en de daarin neer deze zowel aan de theorie als
investeren bedragen te kunnen aan de practijk getoetst is.
specialiseerd gebied. De leraren die
aldus worden afgeleverd, werken het
bloksysteem in de hand en worden
gedwongen hun leerlingen het be
antwoorden van examen-vragen
in Den Haag opgesteld mogelijk
te maken.
Middelbaar onderwijs dient ech
ter zo te zijn, (fat men de kinderen
leert denken en genieten van datge
ne, wat God ons te genieten heeft
gegeven. En de ouders zijn ver
plicht, ten opzichte van hun kinde
ren en van hun opdracht: de kinde
ren tot God te brengen, meer aan
dacht aan het onderwijs te besteden.
Intellectualisme.
Prof. dr. Jos. Gielen sprak even
eens over onderwijs-vernieuwing en
wes op de grote vooruitgang in Ne
derland in de laatste eeuw. Het Ne
derlands onderwijs steekt niet slecht
af bij andere landen, ook niet bij
Amerika. De laatste kan van Neder
land leren, zoals Nederland dat ook
van Amerika kan doen. In Amerika
echter wordt de begaafden meer
kans gegeven dan in Nederland. In
ruwe cijfers telt Nederland 6.000 be
gaafden onder de 200.900 lagere
school-leerlingen. Men vindt er daar
van slechts 4.000 terug op de middel
bare scholen en niet meer dan 2.000
op de universiteiten. Dus raken er
4.C00 werkelijk begaafden in de
woestijn verdwaald. Dat kan Neder
land zich niet veroorloven.
Vrufcgér werd op de school al te
weinig rekening gehouden met het
kind-zijn. Thans worden andere me
thod en gevolgd en gaat men vaak uit
van belangstellings-centra, waarbij
de onnatuurlijke vakindeling niet' zo
strak meer wordt gevolgd. Men heeft
een beter inzicht verkregen ir de
puberteits-periode en de jeugdbewe
ging is opgekomen als een noodzake
lijke jeugdvorming, waarin de jeugd
een voorlopige realisering van zijn
idealen vindt.
Ve grote kwaal van liet huidig on
derwijs achtte prof. Gielen net in-
te'le-.tualisme, waaronder niet ver
staan moet worden de vorming van
het intellect, maar een al te eenzij
dige vorming, die andere vornen
verwaarloost, die zich niet zozeer
toelegt op het denkvermogen, maar
op de weet-capaciteiten. Vandaar de
voorkeur voor talloze examens.
Maar men kan iemands kennis
niet in cijfers uitdrukken Rappor
ten zijn uit den boze!
Hoé Het wel moet.
Hoe het dan moet? Zodanig, dat de
kennis zichtbare invloed op de per
soonlijkheid van de drager uitoefent
en bruikbaarheid verschaft aan het
openbare leven. Dan moet er duide
lijk een andere richting dan die van
het intellectualisme worden inge
slagen.
Ook in dat opzicht is Amerika ons
voor. Enquêtes wijzen uit, dat negen
maal meer ontslag gegeven wordt
om karakterfouten dan om tekorten
aan kennis. Bij promotie ligt deze
verhouding als 3 1. Ook i$ Neder
land zal deze gedachte levnd moe
ten worden.
Een andere fout is, dat te weinig
rekening wordt gehouden met de
maatschappij, waarin het kind wordt
geplaatst; vooral in het verleden
heeft de school te weinig haar sociale
positie beseft.
Nu zijn er ook andere fouten aan
te wijzen, die buiten het onderwijs
liggen. De jeugd heeft ingeboet aan
onder wijs-vatbaarheid en het con
centratie-vermogen is sterk vermin
derd.
Sprekend tenslotte over de verhou
ding gezin-school, moest spr. beken
nen, dat de invloed van de ouders
veel te gering is. En het geheel sa
menvattend, achtte prof. Gielen het
aanschaffen van een nieuwe metho
de niet het meest essentieel. Een wer
kelijk goede leerkracht kan met
iedere methode veel bereiken, wan-
doen. Intussen zal het na goedkeu
ring door de Raad noodzakelijk zijn
de voorbereidingen en onderzoekin
gen voort te zetten, in verband
waarmede voorlopig een crediet van
50.000.dient te worden geopend.
Voor wat betreft de verwerving
van de in het plan gelegen gronden
zullen de nodige voorstellen, zodra
mogelijk, aan de Raad worden ge
daan.
Discussie.
Over dit alles werd in een inte
ressante discussie nog lang gespro
ken. Zelfs nadat het programma werd
onderbroken en de deelnemers een
boottocht over de Kaag maakten,
zette men het gesprek voort. Met een
diner in sociëteit „De Kaag" werd
deze landdag gesloten.
OORSPRONKELIJKE
ROMAN
DOOR MIES VAN VEL SEN
35).
„Ellendig 'k mocht er maar
heel even bij, maar als je gezien
had, hoe ze d'r uit zag..." Haar
stem brak af in een snik en met 't
hoofd tegen Bas' brede schouder
schreide Miep om 't leed, dat ze van
't ibegin af voorzien had en toch
niet in staat geweest was af te
wenden.
Twee weken bleef Loek in 't
ziekenhuis, twee weken waarin al
le (herinneringen aan 't verleden
schenen vervaagd.
Toen liep Dr. van Elten eens bij
Miep aan, zei dat 't beter was, haar
nu langzamerhand in meer beken-
omgeving te brengen, doch ver-
ood uitdrukkelijk over Han of Ti
tle te spreken, als ze er zelf niet
over begon.
,.'t Is te veel ineens geweest,"
- -voelde hij.
Miep verstond 't, zag hem vra
gend aan. Ze wist, dat hij een huis
vriend van de Warsages was, hen
jarenlang gekend 'had.
„Dr. van Elten, denkt u ze
durfde de vraag bijna niet stellen,
„denkt u, dat er werkelijk iets ern
stigs tussen Loek en Han is voor
gevallen?"
Een zorgelijke trek gleed over
z'n gelaat.
„Waarschijnlijk wel. Alleen 't
feit reeds, dat ze op z'n kamer ge
vonden werd, terwijl hij weg was,
is minstens vreemd. Een ongeopen
de brief aan haar adres lag op 't
bureau. Daarom dacht 'k eigenlijk,
dat ze geschrokken was van z'n on
verwacht vertrek, maar Barbara,
die mij liet roepen, beweert, dat
zij de kamr wildé sluiten, zodra
Warsage vertrokken was en Loelk j
toen bewusteloos vond."
„Wel 'n bewijs, dat ze elkaar ge
sproken hadden concludeerde
Hij stond op. „Natuurlijk moeten
we de onstandigheden in aanmer
king nemen. Ze waren beiden
hoogst zenuwachtig en Han zegt
in zulke ogenblikken wel eens
dingen, waar hij later spijt van
heeft; daar weet ik van mee te
praten." Veelbete'kend zag hij haar
aan en nam met een korte groet
afscheid.
Loek gaf weinig blijk, dat de
verandering enige indruk op haar
maakte. Dagen lang lag ze stil
voor zich uit te kijken. Ze schreide
niet, gaf nauwelijks antwoord als
haar iets gevraagd werd en schoof
onverschillig de lekkere beetjes
weg,, die Miep met onvermoeide
zorg voor d'r klaar maakte.
Angstvallig werden de kinderen
uit de buurt van de ziekenkamer
geweerd, bang, dat hun vrolijke
stemmen Loek zouden hinderen.
„Moet dat nu zo blijven, dokter?"
vroeg Miep ten einde raad, toen
Dr. van Elten op een middag na
z'n bezoek aan de zieke bij haar
in de huiskamer zat.
„Neen,"zei hij ernstig, „we zullen
haar tot de werkelijkheid moeten
terugroepen, begint u maar eens
met de kinderen."
Verschrikt zag Miep hem aan.
Hij begreep haar angst onmiddel-
dellijklijk. „We kunnen niet gene
zen. zonder pijn te doen; als we uit
verkeerd medelijden te lang wach
ten, kan 't wel eens te laat zijn."
„Ik kan de kinderen toch niet
bij haar brengen."
„Neen, in geen geval. Laat ze al
leen zó spelen en praten, dat ze 't
hoort. Bijna zeker, dat ze er op zal
reageren."
Hij had juist geraden.
Toen Loek den volgende morgen
ontwaakte en met een afwezige
blik om zich heen zag drong plot
seling het geluid van kinderstem
men tot haar door.
Met een schok zat ze overreind,
strekte de handen voor zich uit.
„Titie..." kreunde ze, „o, Titie!"
De stemmen hielden aan, lachten.
Een huivering doortrilde haar:
met een snik viel ze in de kussens
terug, trok de dekens over 't hoofd,
om dat lachen niet meer te horen.
Even later kwam Miep boven.
„Zeg, dat ze stil zijn. O, ik kan
't niet verdragen! Titie m'n lieve
ling!"
Haastig ging Miep naar beneden,
't Geluid verstomde, maar Loek
schreidde zodra ze haar zag: „Zeg,
dat 't niet waar is; dat 'k gedroomd
heb! O, Miep, waarom kan ik niet
denken?"
„Dat komt vanzelf in orde, Loek,
als je probeert rustig te zijn."
„Maar Titie," kermde ze, „ik kan
d'r niet missen en als Han thuis
komt
Plotseling brak ze de zin af en
sloot kreunend de ogen.
Ineens vond Miep woorden.
„Loek, als je van Titie houdt,
mag je haar dan wel terugwensen?
Met al je liefde kan je haar toch
niet zó geluikkig maken als ze nu
is. Voor hoeveel lijden heeft God
haar misschien gespaard."
Loek zag haar aan met een blik
vol bittere smart. „Maar hij, Miep,
hij heeft niets meer."
Een scherpe trek kwam op 't ge
laat van de oudste zuster.
„Hij heeft jou" wilde ze zeg
gen doch de woorden kwamen haar
niet over de lippen. Loek had op
nieuw 't gelaat in Üe kussens ver
borgen.
Langzaam kwamen alle gebeur
tenissen weer in Loek's geheugen
terug en hiermede tevens 'n grote
bezorgdheid voor de toekomst.
„Is er niet een brief voor mij af
gegeven?" vroeg ze Miep, toen ze
voor 't eerst een paar uurtjes op
mocht.
„Ja vanmorgen." Aarzelend
haalde Miep de brief, bleef dralend
enige onnodige werkjes verrichten,
terwijl Loek de enveloppe open
scheurde en las;
„Om onnodige scènes te vermij
den, zal je deze brief, pas na mijn
vertrek ontvangen. Ik wil geen ver
wijten doen, maar 't zal je niet ver
wonderen, dat mijn enig verlangen
is, je zo spoedig mogelijk te verge
ten; voortaan zal 'k alleen leven
voor mijn beroep. Een officiële
scheiding heeft voor geen van bei
den betekenis. Door notaris Kam
pers zal ik je maandelijks een be
drag doen toekomen, waarvan je
ruimschoots kunt leven. Moeder
verlangt, dat je Dennenoord zult
verlaten: je zult dus elders je In
trek moeten nemen, 'k Hoop, dat
onze wegen elkaar niet meer zul
len kruisen. c
Han Warsage.
De hand, die 't papier vast hield,
beefde, maar er kwam geen ge
luid over de gesloten lippen. Ze
vouwde de brief dicht, stak hem in
de enveloppe, dan sloot ze de ogen,
als om na te denken.
„Wil je thee, Loek, of liever
melk?"
Ze zag op. Miep stond naast haar.
„Vroeg je wat?"
Ze herhaalde haar vraag.
„Neen, dank je, niet" Zuch
tend greep ze Miep's hand.
„Kom eens even bij me zitten, ik
moet je wat vertellen heel in
vertrouwen. Zelfs Bas mag 't niet
weten."
Miep keek bevreemd. Ze ging
naast haar zusje zitten, in spanning
wat volgen zou.
„Ik ga niet meer naar Dennenoord
terug. Han zal voorlopig wel in
Amerika blijven; je begrijpt hoe
ontzettend 't voor hem was."
(Wordt vervolgd).
