Ernstige mijnramp te
Gelsenkirchen
Australië boos op
Soekarno?
KRAS GEZEGD
Tot nu toe 71 doden te betreuren
Guerilla's van Makassar
krijgen ultimatum
Voor wie was die
munitie?
Soekarno over
N. Guinea
Westerling wordt
niet uitgeleverd
MAANDAG 22 MEI 1950
41ste JAARGANG V No. 11984
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
DE Generale Synode der Ned.
Herv. Kerk heeft een „herderlijk
schrijven" van 90 pagina's uitge
vaardigd betreffende de Rooms-Ka-
tholieke Kerk. In dit schrijven vindt
men, naast uiteenzettingen, die de
verschillen ernstig pogen naast el
kaar te plaatsen, zins-wendingen, ^die
oppervlakkig aandoen en de betoog
trant van zulk een synodaal schrij
ven ontsieren. Het is het goed recht
van de synode zich tegen de leer van
de Katholieke Kerk te keren men
vraagt zich echter af, waarom zij
daar behoefte aan heeft
Het is hier niet de plaats de over
bekende controversen te bespreken.
De inhoud van het schrijven is in
derdaad zo, dat de synode het ge
sprek met de leden dezer Kerk (de
Katholieke) niet wil afbreken: „ook
al schijnt het voorshands zonder uit
zicht". De synode verklaart voor de
Katholieke Kerk te kunnen bidden.
Het is ieder Katholiek vanaf zijn
kinderjaren op 't hart gedrukt voor
de Protestanten te bidden. Het ge
bed heeft menigmaal uitkomst gege
ven in situaties, die „zonder uit
zicht" leken. Laten we dus blijven
hopen.
Het meest interesseerde ons echter
het „Memorandum aangaande de pro
cessie" dat aan het schrijven is toe
gevoegd. Gewezen wordt op het on
derscheid tussen een processie en
een straat-evangelisatie of politieke
optocht. Het memorandum vervolgt:
„De processie is geen vorm van
verkondiging. Ze stelt niet voor een
beslissing. Ze is de vorm waarin een
reeds gevallen beslissing de ruimte
van het publieke leven wil vullen.
Hier wordt Jezus Christus in broods
gedaante uit de kerk op straat ge
bracht".
De synode is bij deze laatste zin in
Katholieke huid gestapt, zonder er
innerlijk mee in te stemmen. Tot
deze gevolgtrekking moet men he
laas wel komen, als in het memoran
dum betoogd wordt, dat met ophef
fing van het processie-verbod „heel
cnze staats- en levensorde op het spel
(staat)". „De processie is immers de
voorloopster van wat ons te wachten
staat, als het R.K. absolutisme heel
het publieke leven voor zich opeist"
(in het herderlijk schrijven wordt
gewaarschuwd voor het machtsstre
ven van de R.K. Kerk „opdat Neder
land geen Spanje worde").
In „Trouw" schreef Zaterdag prof.
dr. G. C. Berkouwer over deze zin:
„Dat is kras gezegd, maar men zal
deze overtuiging moeilijk als anti
papisme kunnen brandmerken".
Ook wij menen: Dat is kras ge
zegd: zowel de uitspraak van het me
morandum over het processie-verbod
als de toelichting erop van prof.
Berkouwer!
KINDEREN VERDRONKEN DOOR
INSTORTING VAN BRUG.
Minstens twaalf kinderen zijn Zon
dag bij het dorp Boscochiaro .in de
provincie Venetië verdronken tenge
volge van het instorten van een brug
tijdens een processie.
Een priester en ongeveer vijftig
kinderen, van wie vele in witte kle
ding ter gelegenheid van hun eerste
H. Communie, stortten in de snelle
stroom van de rivier de Garzone.
38 Kinderen werden door hun
ouders gered. Acht lijken zijn totnog
toe geborgen. Minstens vier kinde
ren worden vermist, zonder dat er
hoop bestaat, dat zij levend gevon
den zullen worden.
SNELTREIN ROME—PARIJS
ONTSPOORD.
De sneltrein uit Rome, waarin
zich talrijke bedevaartgangers uit
Lourdes, merendeels Belgen, bevon
den, is Zaterdag even voor het mid
daguur nabij het station van Bruncy,
op enkele kilometers van Parijs ont
spoord.
De stoker en de machinist zijn
zwaar gewond en werden, evenals
drie passagiers in het ziekenhuis te
Villeneuve-Saint-Georges opgeno
men. Vier andere reizigers konden,
na ter plaatse te zijn verzorgd, naar
Parijs doorreizen. De oorzaak van het
ongeval is te wijten aan te grote
snelheid bij het passeren van een
wissel.
MIJNRAMP IN HET RUHRGEBIED
In een steenkoolmijn te Gelsen-
kirchenRotthausen in het Ruhrge-
bied heeft zich Zaterdagavond een
hevige ontploffing voorgedaan,
waardoor een ondergrondse brand
ontstond. Zestig mijnwerkers kwa
men om het leven. Mijnwerkers dx'a-
gen een der slachtoffers van de
mijnramp weg.
GEEN TWINTIG MINUTEN nadat de Dahlbusch-mijn te Gelsenkirchen
Rotthausen Zaterdagavond was geïnspecteerd en veilig verklaard, deed
zich een hevige explosie voor, die 71 mijnwerkers het leven heeft ge
kost. De overige 29 mannen, die zich in de schacht bevonden, liggen in
het ziekenhuis. Men vermoedt, dat de ontploffing veroorzaakt werd
door mijngas of kolenstof. Het ongeluk gebeurde onder de stad op 900
meter diepte. Reddingsploegen uit naburige plaatsen in het Ruhr-ge-
bied rukten onmiddellijk na het alarm-sein uit. Het reddingswerk werd
ernstig belemmerd door gebrek aan zuurstof in de schacht. Een puindam
van 150 meter lengte versperde de weg naar de ingesloten mijnwerkers.
Negen ernstig gewonden bezweken aan hun verwondingen in het mijn
werkersziekenhuis van Gelsenkirchen en 58 stoffelijke overschotten zijn
geborgen. Een der overlevenden bereikte vijf uur na de ontploffing het
aardoppervlak.
Ruhrgebied in rouw
Het gehele Ruhr-gebied is in rouw.
Vele der slachtoffers onder wie
vier leden uit een gezin zijn af
komstig uit Rotthausen. De feesten
ter gelegenheid van het 500-jarig be
staan van Gelsenkirchen zijn afge
last. Boven de schachten van alle
mijnen in het Ruhrgebied waaide
gisteren de zwart-rood-gouden vlag
van de Westduitse republiek half
stok. De honderdjarige Dahlbusch-
mijn, één der kleinste in het Ruhr
gebied,-is particulier Belgisch eigen
dom. Er werken ongeveer vier dui
zend man. Ass. Pres meldt, dat de
dagploegen het werk gistermorgen
hervat hebben, nadat het reddings
werk was voltooid en de mijn veilig
verklaard was. Het laatste ernstige
ongeluk in de mijn geschiedde in
1943, waarbij 32 mijnwerkers om het
leven kwamen. De ernstigste na-oor-
logse mijnramp in West-Duitsland
in de Grimbach-Monopol-mijn te
Kamen (Westfalen) eiste in 1946
400 doden.
Bij de opening van de „week tot
het voorkomen van ongelukken" in
het Westduitse parlementsgebouw,
gaf de minister van Arbeid, Storch,
mede namens president Heuss en
bondskanselier Adenauer, uiting aan
de diepste gevoelens van medeleven
met de gezinnen van de slachtoffers.
Hij verklaarde, dat het „een beklem
mend tragisch gebeuren is, dat wij
DE HEVIGE BRAND IN APEL
DOORN. Vrijdagavond, omstreeks
elf uur, is een hevige brand uitge
broken in een kledingmagazijn, dat
in de belangrijkste winkelstraat van
Apeldoorn is gelegen.
Hoewel de brandweer van Deven
ter, Arnhem en een paar buurdorpen
onmiddellijk kwam assisteren, kon
niet worden verhinderd dat behalve
het kledingmagazijn ook nog twee
aangrenzende panden, waarin een
warenhuis was gevestigd, in de
werden gelegd.
De stad uit, ol andersuitkammen
^JA DE BESPREKINGEN van de chef-staf van de APRIS (fefderale
strijdkrachten), kolonel Nasoetion, en de sous-chef-staf van het K
NIL, kolonel Pareira, te Makassar is overeenstemming bereikt in zake
een ultimatum aan de guerillatroe pen om op een bepaald tijdstip de
stad te verlaten. Indien daaraan geen gehoor wordt gegeven, zal een uit-
kammingsactie van de PM en de MP. (resp. de Indonesische en de Neder
landse militaire politie) worden be gonr.en. Zowel aan de zijde van de
APRIS en het KNIL als aan de zijde van de waarnemers der commissie
van de V.N. voor Indonesië is men vol g^ede hoop, dat de ontwikkeling
thans gunstig zal verlopen.
onze „week tot het voorkomen van
ongelukken" moeten ingaan met
zulk een ontzettende ramp".
De minister deelde verder nog me
de dat zich in 1949 in de Duitse in
dustrie gemiddeld per maand een
honderdduizend ongelukken hebben
voorgedaan. Hij deed een beroep op
werkgevers en werknemers om vol
ledig samen te werken bij het in
acht nemen van alle veiligheids
maatregelen. Ook verzocht hij in de
gevaarlijke industrieën het verrich
ten van overwerk te vermijden.
27 doden bij ontploffing
te Amboy
De Amerikaanse regering zal on
derzoeken of de 600 ton munitie, die
Vrijdagavond in vier aken in de ha
ven van South Amboy bij New York
tot ontploffing kwam, en die bestemd
was om voor export te worden over
geladen, wel behoorlijk van de ver
eiste uitvoervergunningen was voor
zien. Het is namelijk niet geheel dui
delijk, voor welk land de lading be
stemd was. Pakistan, India en „Ara
bische landen" zijn al als landen van
bestemming genoemd, maar de aan
wezigheid van een zeeschip van de
Isbrandtsen-lijn (die op het Verre
Oosten vaart) doet bij het ministerie
van Buitenlandse Zaken de vraag rij
zen of de wapens en munitie, die al
dus verscheept worden, niet uitein
delijk in handen der Chinese com
munisten terechtkomen.
Intussen staat thans vast, dat de
ramp aan 27 personen het leven
heeft gekost. Men heeft slechts vier
slachtoffers kunnen bergen, en de
'hoop op het vinden van de ande
ren moeten opgeven. Het aantal ge
wonden bedraagt 312, van wie er 57
in ziekenhuizen zijn opgenomen.
Tien gewonden verkeren in levens
gevaar.
Geen huis in het stadje is onbe
schadigd gebleven. Terwijl techni
ci met detectors naar verborgen gra
naten en mijnen zoeken, bewaken
soldaten met bajonet op het geweer
de banken en andere belangrijke ge
bouwen om plundering te voorko
men. Aan de rand van de stad, die
onmiddellijk na de ramp in paniek
door de bewoners werd verlaten
velen geloofden op dat moment aan
een atoomexplosie worden nieuws
gierigen door de politie tegengehou
den.
Deskundigen taxeren de materiële
schade op 7.5 millioen dollar.
De correspondent van Aneta, die
meldt, dat al zijn telegrammn, die
sedert Maandag jl. bij het telegraaf
kantoor werden afgegeven, Vrijdag
daar nog bleken te liggen, omdat
door de voorgevechten de verbin
ding met het telegraafkantoor en de
zender verbroken was, deelt nog
mede, dat ruim honderd burgers ge
troffen zouden zijn, van wie enkele
tientallen gedood werden. De wijze,
waarop Dinsdag plotseling de onlus
ten zich over de gehele stad uit
breidden, maakte het voor velen on
mogelijk hun woningen te bereiken.
Velen keerden eerst Donderdag te
rug. De dood van de heer Drop heeft
een diepe indruk gemaakt. De cor
respondent van Aneta deelt nog me
de, dat drie niet geheel geuniform-
den, die nog niet geidentificeerd zijn,
de heer Drop op enkele mters af
stand in de sociëteit in de buik scho
ten. Van een anti-Nederlands karak
ter der ongeregeldheden schijnt geen
sprake te zijn.
Het bedrijfs- en zakenleven te Ma
kassar werd enige dagen lamgelegd.
Vooral het havenbedrijf ondervond
veel stagnatie.
De oorzaak van het uitbreken der
ongeregeldheden kan moeilijk wor
den nagegaan, doch het staat vast,
dat de guerillastrijders daarbij een
grote rol hebben gespeeld. Het merk
waardige was, dat voor het uitbre
ken der schietpartijen op Maandag
en Dinsdag in de stad verhalen lie
pen, die de aanvang der schietpar
tijen tot op het uur nauwkeurig heb
ben voorspeld. z
„Moet, kan en zal
terugkeren"
President Soekarno heeft in een
nationale radio-uitzending ter gele
genheid van de overeenstemming in
zake de vorming van de eenheids
staat een rede gehouiden, waarn hij
o.m. te kennen gaf, dat West-Nieuw-
Guinea moet, kan en zal terugkeren
tot Indonesië.
Volgens ir. Soekarno waren de ge
beurtenissen in de afgelopen tijd
zeer gunstig geweest voor de vor
ming van de eenheidsstaat. De dyna
miek der historie heeft ons, zeide hij,
buiten verwachting zelfs met grote
sprongen vooruit gebracht. Wij kun
nen wel zeggen, vervolgde de presi
dent, dat er geen enkele afkeuring is
gehoord over hetgeen er gaat gebeu
ren.
President Soekarno sprak tot het
Indonesische volk ter gelegenheid
van het feit, dat 42 jaar geleden de
Indonesische nationale beweging
werd geboren met de stichting van
„Boedi Oetomo" schoon streven
door dr. Wahidin Soediro Hoesodo
en dr. Soetomo.
De president drong aan op de
grootste mate van eenheid, opdat op
17 Aug. 1950 de eenheidsstaat het
feit kan vieren, dat hij een eenheids
staat is.
Uitwijzing naar
Nederland
Westerling wordt niet aan Indo
nesië uitgeleverd. Dit besloot giste
ren de gouverneur van Singapore,
die het Indonesische verzoek om uit
levering heeft bestudeerd. Men
neemt aan, dat Westerling naar Ne
derland uitgewezen zal worden, mis
schien r^ds aanstaande Dinsdag. De
gouverneur Sir Franklin Gimson
was van mening dat de Indonesische
regering niet had bewezen, dat Wes
terling civiele misdaden had ge
pleegd, die zijn uitlevering recht
vaardigden.
Nederlandse
ambtenaren in
Indonesië
INKOMEN GEDAALD
BENEDEN
WELSTANDSGRENS
Ambtenaren met kort verband, res
sorterende onder het ministerie van
verkeer, energie en openbare werken
der R.I.S., hebben aan de minister
van dat departement een petitie ge
zonden waarin zij na er de aandacht
te hebben gevestigd, dat door de re
cente monetaire maatregelen hun le
vensomstandigheden op ontstellende
wijze zijn achteruitgegaan. (Zulks
in weerwil van het ter Rondetafel
conferentie overeengekomene, dat in
hun positie gedurende twee jaren na
de souvereiniteits-overdracht geen
wijziging ten ongunste zou worden
gebracht).
Door de monetaire maatregelen zijn
de kosten van een Westerse leefwij
ze, waarin zij van huis uit zijn op
gevoed en waarvan zij uit de aard
van hun Westerse opvoeding geen af
stand wensen te doen, zodanig geste
gen, dat het ten enenmale onmogelijk
geworden is met de huidige inkomens
een Westerse levensstandaard te
handhaven. Een inkomen, dat niet
meer toereikend is om in de normale
behoeften te voorzien, zodat dit aan
gevuld moet worden door het verko
pen van huisraad e.d. kan op geen
enkele wijze aanspraak maken op het
praedicaat „redelijk".
De ambtenaren vragen derhalve
noodtoelagen of anders ontslag op
korte termijn.
Het zoeken naar Noë's ark be
gint weer. De Amerikaan Smith, die
vorig jaar ook een expeditie leidde,
heeft van de Turkse autoriteiten toe
stemming gekregen tot hervatting
van het onderzoek. In Juni komt de
expeditie te Istanboel aan.
DE KWESTIE DER SCHADE
VERGOEDING.
De woordvoerder van het ministe
rie van voorlichting der R.I.S. heeft
Zaterdagavond het volgende mede
gedeeld: „In de afgelopen dagen heb
ben de Nederlandse instanties, zowel
in Nederland als in Indonesië, him
uiterste best gedaan de wereld te
doen geloven, dat de gebeurtenissen
te Bandoeng, de opstand van Aziz
te Makassar, de kwestie Ambon en
de ongeregeldheden te Makassar op
het ogenblik geheel buiten de ver
antwoordelij khed van de Nederland
se regering staan. Deze instanties
doen eveneens al het mogelijke om
aan te tonen, dat de regering der
R.I.S. geen eis tot schadevergoeding
zal indienen in verband met het op
treden van eenheden van het Neder
landse leger in Bandoeng, te Makas
sar en Ambon. Hierbij zij met nadruk
verklaard, dat het niet het Indo
nesisch volk is. dat de schade zal be
talen tengevolge van het optreden
van eenheden van het Nederlandse
leger".
Australische
ambassadeur
ontboden
Australië heeft, volgens een mede
deling over de Australische radio-
omroep, haar ambassadeur bij de re
gering der R.I.S., de heer John Hood,
ontboden voor een onmiddellijke
raadpleging.
De Australische minister van bui
tenlandse zaken, Percy Spender,
maakte deze terugroeping bekend in
een commentaar, dat hij hield met
betrekking tot de verklaring van pre
sident Sukarno, dat het Nederlandse
gedeelte van Nieuw Guinea bij In
donesië dient te worden gevoegd.
DE RUSSISCHE TREILERS IN HET
KANAAL.
De 30 Russische treilers, die verle
den week in het Kanaal zijn aange
komen, lagen hedenochtend nog
steeds voor anker in de Mounts Bay,
nabij de vissershaven Portieven
(Cornwall).
Als kuikens rond een kloek liggen
de boten rond het moederschip
„Tambo", dat gisteravond de anker
plaats verliet, maar in de loop van
de nacht is terugekeerd. Het is niet
bekend wat het schip heeft uitge
voerd.
Pinksteren 1950
Yoor Uw Kousen en Ondergoed
naar HET speciaal adres:
MIDZA-BONNEN
Z. H. DE PAUS BEKIJKT DE MA
QUETTE VAN DE RADIOZENDER
„ANNO SANTO". Paus Pius XII
kijkt vol belangstelling naar de ma-
quete van de radiozender „Anno
Santo", het geschenk van Katholiek
Nederland aan de H. Vader. Aan de
linkerzijde van de Paus, minister J.
H. R. van Schaik, de leider der dele
gatie, die het geschenk overhandigde
Tienduizenden Berlijners hebben
Zaterdag de parade bijgewoond, wel
ke ter gelegenheid van de „dag der
Amerikaanse strijdmachten" te Ber
lijn is gehouden, en die door Duitse
waarnemers „de grootste sedert Hit-
Ier" werd genoemd.
Hoge officieren van alle geallieer
de naties, behalve de Sowjets,
waren aanwezig. Een tweeduizend
tal Amerikaanse soldaten defileerde
voor de Amerikaanse hoge commis
saris, John McCloy, generaal Thomas
Handy, de chef van het Amerikaans
opperbevel in Europa, de generaals
Bourne en Ganeval, respectievelijk
Brits en Frans bevelhebber, Paul
Reynaud en de hoofden van alle mi
litaire missies te Berlijn.
GRENS TUSSEN HESSEN EN
THUERINGEN GESLOTEN?
De Sowjet-Russischè autoriteiten
hebben Zaterdag de zónegrens tus
sen Hessen en de Oost-Duitse staat
Thueringen voor locaal verkeer ge
sloten, zo meldt het West-Duitse
nieuwsbureau DPA.
Volgens het persbureau zou de
Oost-Duitse politie op sommige
plaatsen aan personen, die de grens
naar het Oosten overgaan hebben
medegedeeld, dat zij zich eerst zou
den moeten onderwerpen aan een po
litiek onderzoek door de S.E.D.
ZWARE AARDBEVING IN PERU.
Cuzco, een stad van 45.000 inwoners
in Peru, is bijna geheel door een
aardbeving verwoest. Een radio-sta
tion te New York meldt, dat er vele
slachtoffers zijn in de stad, die 550
kilometer ten Zuidoosten van de
hoofdstad Lima in het hooggebergte
is gelegen. De torens van twee ker
ken werden tegen de grond gewor
pen en de universiteit liep zware
schade op.
Cuzco is de oude Inca-hoofdstad,
die 3500 meter boven de zeespiegel
ligt. De stad is, als het archeologische
middelpunt van Zuid-Amerika, be
roemd om haar ruïnes uit de Inca-
tijd. In het centrum bevindt zich de
vermaarde zonnetempel.
VRIJ*TELEFONEREN MET
DUITSLAND
In tegenstelling tot gepubliceerde
berichten, kan thans worden mede
gedeeld, dat de beperkingen in het
telefoonverkeer van Nederland naar
Duitsland met ingang van heden
worden opgeheven. Er is dan geen
vergunning meer nodig om met ge
heel Duitsland te telefoneren. Ook
gesprekken van particuliere aard zijn
toegelaten.
Ko-mUtje....
„Tijdig worden we er aan herin
nerd om, wanneer we spreken van
dwalende broeders, niet op het eer
ste maar op het tweede woord de na
druk te leggen".
Anton van Duinkerken.
