3)e ftzidseSoti/fco/itt
Een Atlantisch
oppercommando ingesteld
Econ. Unie
1 Juli
V.S. en Canada irt de O.E.E.S
Schietpartij te
Makassar
houdt aan
Holland Fair loopt gesmeerd
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 19 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11982
Eén internationaal
leger voor
het Westen
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20S26, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., f 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
DE KRANT
EN HET HONDJE
^OG .deze week was het, dat een
hondje ons achterop-tippelde,
dat in zijn bek de Leidse Courant
droeg. Het hield het blad voorzichtig
in zijn tanden .alsof het een fazant
„apporteerde" aan de jager. Een ge
smoorde grauw was het antwoord,
toen we in 't voorbijgaan probeer
den de buit te ontroven. Dit hondje
bleek er op afgericht te zijn, de
krant van de agent in ontvangst te
nemen en naar een afgelegen land
huisje te brengen.
„Hij kwispelstaart altijd verge
noegd" vertelde ons zijn baas
„als hij de krant bezorgt."
De veronderstelling, dat het hondje
zo schrander en belezen was als zijn
soortgenoot uit de „Pickwick-pa-
pers", die weigerde nog een stap te
verzetten bij 't bordje in een jacht
veld: „Honden worden doodgescho
ten", lijkt ons van iedere grond ont
bloot. Maar wel vonden wij het
geval amusant, voor de plaats, die de
Leidse Courant in dit gewest in
neemt en voor het doel, dat het na
streeft. In tegenstelling tot de grote
bladen, ligt er iets gemoedelijks in
een gewestelijk blad, dat de re
den van zijn bestaan vindt in het
stedelijk en gewestelijk nieuws, in
de stedelijke en gewestelijke vraag
stukken welke vraagstukken ten
nauwste samenhangen met de lande
lijke, en zelfs met de internationale.
De kop van de Leidse Courant
voert als halsband het onderschrift:
„Katholiek dagblad voor Leiden en
omstreken", en hiermede wordt
geen woord te veel en geen woord
te weinig uitgezegd, wat de krant
beoogt te zijn.
Op de eerste en voornaamste
plaats is deze krant ronduit Katho
liek en heeft zij, bijzonder in deze
tijd van wankelend en verkillend
geloof, een apostolaat te vervullen.
Zij gaf aan en tracht aan te geven
de rechte weg in de beleving van het
Christendom en in de toepassing van
het Christendom op sociaal en eco
nomisch gebied. Zij zou in dit op
zicht, met meer recht dan een ander,
zich „De Waarheid" kunnen noe
men.
Soms oefent zij haar waarheid
lievende taak meer negatief dan posi
tief uit, meer door weglaten van het
geen de goede geest zou kunnen de
ren, dan door zich openlijk er tegen
uit te spreken. Om een idee te geven:
Enige tijd geleden werd in een jaar
verslag vermeld, dat iemand „het
tijdelijke helaas met het eeuwige had
verwisseld Waarop zonder dralen
het fameuze blauwe potlood het
woord „helaas" wegschrapte.
Het is ook een dagblad, dus een
dagelijks nieuwsblad. Een dagblad
is de volgende morgen reeds oud
bakken en scheurpapier. Het moet
iedere dag vers van de pers komen
en het laatste nieuws geven uit bin
nen- en buitenland, maar ook uit stad
en omtrek. Daarvoor zorgen in de
eerste plaats de persbureaux, de re
dactie en de schaar van correspon
denten.
Het is ons echter in een lang-jarige
practijk opgevallen, dat niet-katho-
lieken er veel inniger op uit zijn hun
blad nieuws toe te stoppen of ijlings
door te geven, dan de katholieken.
Het is in zekere zin een complimen
tje, dat wij hier aan de katholieken
maken. De katholiek voelt zich, in
welke bescheiden positie hij ook
leeft, wereldburger. Van een kliek
jes-geest moet hij niets hebben Maar
een dagblad kan niet adem halen
zonder nieuws en zonder „primeurs",
in 't bijzonder niet die uit stad en
omtrek.
Zoals de krant een apostolaat ver
vult door nieuws te brengen, zo kan
ieder in dit apostolaat deel hebben
door haar zo spoedig mogelijk op de
hoogte te brengen van interessante
nieuwtjes en belangrijke onderwer
pen. Velen hebben dit reeds begre
pen; daarvoor zijn wij zeer erkente
lijk.
De toevoeging aan het hoofd der
krant „voor Leiden en omstreken"
verengt de kring en verhoogt de hui
selijkheid. Ofschoon het beduidend
verschil in mentaliteit tussen het
agglomeraat Leiden met ruim 100.000
inwoners, en tussen de Duinstreek en
de Rijnstreek, vergen zou, voor ieder
een afzonderlijk potje te koken, zijn
er over en weer zoveel banden ge
slagen, dat het menu toch niet ver
vangen kan worden door „a la
carte". Maar bij de samenstelling
van het menu wordt ter dege reke
ning gehouden met de stad Leiden,
de Duinstreek, de Rijnstreek en het
Lage Land, welke ons alle even na
en wel zeer na, aan 't hart liggen.
MAQUETTE „ANNO SANTO" IN
ROME AANGEKOMEN. De ma
quette van de radiozender „Anno
Santo", het geschenk van de Neder
landse katholieken voor Paus Pius
XII, is in Rome aangekomen. De
buitengewoon gezant en gevolmach
tigd minister bij de Heilige Stoel,
jhr. mr. M. W. van Weede (met don
kere bril en mgr* dr. Jan Olaf Smit,
kanunnik van Sint Pieter te Rome,
bekijken de maquette. Geheel links
minister van Schaik en achter mr.
van Weede minister v. d. Brink.
De resultaten van een Atlantische Raad
pEN „ATLANTISCH OPPERBEVEL", dat permanent te Londen bijeen
zal zijn, zal zo spoedig mogelijk worden samengesteld uit plaatsver
vangers van de ministers van Buitenlandse Zaken. Dat is het voor
naamste resultaat van de Londense conferentie van de Atlantische Raad.
Voor de functie van voorzitter hoort men reeds de naam noemen van W.
Averell Harriman, reizend ECA-ambassadeur. Er wordt een Raad voor
de Oceaanscheepvaart opgericht, die, naar men gelooft, het „poolen" van
alle koopvaardijvloten ingeval van oorlog moet voorbereiden. Er zullen
afgeronde nationale strijdkrachten zijn, maar één collectieve internatio
naal uitgebalanceerde strijdmacht. Aldus wordt verklaard in een giste
ren uitgegeven slot-communiqué. Elk van de twaglf ministers van Buiten
landse Zaken (die samen de Atlantische Raad vormen, zal een plaatsver
vanger aanwijzen, die zitting zal hebben in de opperleiding. Deze plaats
vervangers zullen uit hun midden een voorzitter kiezen, die al zijn tijd
aan zijn taak zal kunnen wijden.
NU DE FINANCIëN!
Waarnemers kregen gisteravond de
indruk, dat, terwijl op militair ge
bied zeer grote vorderingen werden
gemaakt, van de financiële proble
men niet hetzelfde gezegd kan wor
den. De vraag, op welke wijze het
verdedigingsplan betaald zal moeten
worden, zou daarom ter beantwoor
ding zijn overgelaten aan het Atlan
tisch opperbevel, dat thans in het le
ven is geroepen.
De twaalf ministers hebben niet de
vrees geuit, dat er een crisis voor
de deur staat. Maar zij hebben zich
cp het standpunt gesteld, dat een zeer
gevaarlijke toestand zal ontstaan in
dien het Westen nu niet een aan
vang maakt met de uitbouw van zijn
militair potentieel, daar de uitbrei
ding van - het communisme het
machtsevenwicht zou verstoren.
GROTE RESULTATEN
VERWACHT.
Aan het einde van de conferentie
van de Atlantische Raad had giste
ren een openbare zitting plaats, waar
in de 12 ministers ieder een toe
spraak hielden. Minister Stikker zei-
de, dat Nederland in dit wellicht his
torisch ogenblik grote resultaten ver
wachtte van het stuk internationale
machinerie, dat deze week te Londen
opgebouwd.
„Het komt mij voor," aldus minis
ter Stikker, „dat deze vierde bijeen
komst van onze Raad een keerpunt
kan betekenen in de ontwikkeling
van de Atlantische samenwerking.
In andere hoedanigheid heb ik gele
genheid gehad, er in het openbaar
de nadruk op te leggen, dat de snel
le ontwikkeling van de Westeuropese
eenheid een van de fundamentele
voorwaarden is voor het behoud van
onze democratische beschaving.
„Ik herhaal: Een van de funda
mentele voorwaarden, maar geens
zins de enige. Zij zal immers een stap
moeten zijn op de weg naar het eind
doel: De vestiging van een sterke
Atlantische gemeenschapeen ge
meenschap met eenheid van doel,
per
Zodra in Juni een nieuwe Belgi
sche regering is gevormd, zal zij bij
eenkomen om de conferentie van de
Economische Unie tussen België,
Nederland en Luxemburg goed te
keuren. De Unie zou dan van kracht
worden op 1 Juli. Indien voor die
datum nog geen nieuwe regering
mocht zijn gevormd, zou de Vóór-
Unie met een maand worden ver
lengd.
eenheid van politiek en economisch
streven en bovenal de gemeenschap
pelijke wens om de vrede en stabi
liteit te bewaren.
Met andere woorden: Een gemeen
schap waarin de mens vrij zal zijn
van vrees onverschillig of die vrees
door binnenlandse of buitenlandse in
vloeden wordt veroorzaakt en
waarin de sociale en economische ze
kerheid gewaarborgd is.
„Ik bid God, dat wij niet zullen
falen", besloot minister Stikker zijn
toespraak.
OOK TOEVALLIG 1
De Russen bij de manoevres
Kustwachten zagen Donderdag
morgen vroeg aan de Engelands
Zuidkust vele navigatielichten lang
zaam door het Kanaal bewegen. Op
verzoek van de Engejsen gaven de
schepen als hun identiteit op: een
flottille van zeven Russische vissers-
schépen, op weg van de Oostzee
naar de Zwarte Zee. Zij bleven juist
buiten de territoriale zone van drie
mijl. Donderdagmiddag om twaalf
uur gaf hun moederschip Tambos
te kennen, dat. één van de schepen
machinesdhade had, maar er kwam
geen verzoek om assistentie. Er voer
dan ook geen oorlogschip uit om de
Russen te helpen.
Wel vloog er van tijd tot tijd een
vliegtuig van de R.A.F. over de Rus
sische schepen op een gewone rond
vlucht. Maar de emigratie-autoritei-
waren gewaarschuwd en het
flottille werd in de radarschermen
telescopen van de kustwacht
nauwkeurig gevolgd. Dat is geen ge
wone groep vissersboten, zeiden de
kustwachters. Zij lijken meer op
mijnenvegers.
En men vroeg zich het volgende
Wanneer gingen de laatste Rus
sische vissersschepen van de Oost
zee naar de Zwarte Zee? Is het toe
val, dat het Russische flottille arri
veert terwijl de vlootmaneuvres van
de Westerse Unie Zondag beginnen?
Het vliegtuigmoederschip Impla
cable wordt binnen twee dagen in
het Kanaal verwacht tezamen met
de kruisers Superbe en Cleopatra,
enkele torpodeboot jagers en nog
twee zeer geheime duikbootjagers.
Waren er twee maanden geleden
geen Russische schepen tijdens de
Amerikaanse operaties in de Cara-
ibische Zee waar tachtigduizend man
de geheime wapens probeerden die
sinds de landing op Normandië zijn
uitgevonden? Onmiddellijk na de
oefeningen rapporteerden zich twee
CHINESE COMMUNISTEN OP
TSJOESAN GELAND.
Troepen van de Chinese communis
ten zijn Woensdag op het eiland
Tsjoesan, ongeveer 150 K.M. ten
Zuiden van Sjanghai, geland. Het
was reeds door de troepen van
Tsjiang Kai Sjek verlaten. Ook op
de andere eilanden van de Tsjoean-
groep worden landingen uitgevoerd,
aldus een te Londen opgevangen be
richt van het persbureau „Nieuw
China".
EEN AMERIKAANSE SUPERFORT
NEERGESTORT.
Een Amerikaanse superfort, op weg
van Bermuda naar Engeland, is bij
het vliegveld Lagens op de Azoren
neergestort. Elf leden der bemanning
en vijf passagiers kwamen om het
leven. Naar men meent waren de
passagiers militairen. Het toestel was
op een oefentocht.
Economische
samenwerking
Op besprekingen, welke tegelij
kertijd met de Atlantische conferen
tie werden gehouden, werd te Lon
den bovendien de mogelijkheid ge
schapen voor betere economische sa
menwerking tussen de Europese lan
den zelf.
Engeland en Frankrijk hebben de
Verenigde Staten en Canada uitge
nodigd „op informele basis" toe te
treden tot de Organisatie voor Euro
pese Economische Samenwerking
de Europese afdeling van het Mar
shall-plan om 't vastgelopen plan
voor een Europese betalings-unie,
bedoeld om omwisselbaarheid der
munteenheden te bewerken, uit de
impasse te helpen.
De beide organen van de Raad van
Europa de consultatieve vergade
ring en de raad van ministers be
sloten een gemengde commissie in
het leven te roepen, die de onder
linge geschillen zal moeten regelen.
Het besluit om Canada en de V.S.
tot de OEES uit te nodigen, wordt in
verband gebracht met de een of an
dere vorm van voortzetting der fi
nanciële en economische hulp aan
Europa na 1952, wanneer de Mars-
hall-hulp eindigt. Acheson heeft er
op gewezen, dat de Amerikaanse be
langstelling voor de ontwikkeling
van Europa na die datum zeker zal
voortduren.
Tevens brengt men het in verband
met een eventuele, nieuwe organisa
tie, waartoe zowel West-Europa als
Canada en de V.S. zouden behoren,
om de economische samenwerking
voort te zetten. De V.S. zijn op het
hoogste plan reeds bezig met het be
studeren van het probleem van het
economische herstel van Europa na
1952.
Russische handelsschepen in enkele
Brits-West-Indische havens.
Lord Fraser van de Engelse admi
raliteit zei: „Het is zeker, dat er on
derzeeboten van een of andere bui
tenlandse natie in de buurt waren
tijdens de oefening". En waarom
maakte het Russische flottille niet
gebruik van de kanalen door Rus
land zelf?
In drie dagen geen
berichten
De schietpartijen te Makassar, die
Maandag begonnen, houden volgens
de Djakarta ontvangen berichten
aan. Radio Makassar is sedert drie
dagen uit de lucht. Bij een van de
vechtpartijen werd de Nederlandse
controleur Drop ernstig gewond. Hij
bevond zidh in de omgeving van de
sociëteit, toen tussen leden van het
K N. I. L. en de A. P. R. I. S. (fe
derale Indonesische troepen) ge
schoten werd. Hij zocht dekking in
de sociëteit doch werd getroffen
door een kogel, die hem zo ernstig
verwondde, dat hij Woensdag over
leed. Intussen zijn vervolgens voor
lopige te Djakarta ontvangen be
richten, negen leden van het K. N.-
I. L. en drie leeden van de A. P. R.-
I. S. bij de schietpartijen gedood.
Het aantal gewonden beloopt meer
dan twintig. Kolonel Nasution, de
chefstaf van de A. P. R. I. S., en ko
lonel Pareira, de sous-chef-staf van
het K. N. I. L., zijn in werband met
de toestand te Makassar naar deze
stad vertrokken. Sedert drie dagen
werden geen berichten uit Makassar
ontvangen.
TOSCANINI, ZOALS WU HEM
niet kennen. De wereldberoemde
dirigent Arturo Toscanini maakt op
het ogenblik een tournee door de
Verenigde Staten met het N.B.C.-
symphonie-orkest. Ondanks zijn
hoge leeftijd (hij is reeds 83 jaar)
denkt Toscanini er niet aan na de
repetities en uitvoeringen te gaan
rusten. En als waar natuurliefheb
ber, trekt hij er zo veel mogelijk op
uit. Hier zien wij Toscanini het land
schap van Sun Valley bewonderen.
DE BESPREKINGEN OVER DE
EENHEIDSSTAAT ZIJN
BEGONNEN
Heden, Vrijdag, zijn onder voor
zitterschap van de minister-president
der R. I. S., de heer Hatta, de be-
donesia Serikat en de Republiek In
sprekingen tussen de Republiek In
donesia D jog ja) over de vorming
van de eenheidsstaat begonnen. Deze
duurden tot 13.00 uur en wordien in
de middag voortgezet. De algemene
verwachting is, dat zij nog heden
voltooid zullen worden en tot re
sultaat zullen hebben, dat o-ver die
vorming van de eenheidsstaat over
eenstemming zal worden bereikt.
Aanvoer van nieuwe
voorraad
In verband met de grote vraag
naar goederen, die op het ogenblik
bestaat op de „Holland Fair" te Phi
ladelphia, is het lijnvrachtvliegtuig
van de K.L.M. op de Noordatlanti-
sche route doorgevlogen naar Phila
delphia. De machine is geladen met
ruim zes ton goederen, die bestemd
zijn voor de tentoonstelling. De zen
ding omvat o.m. glaswerk, kaas,
Goudse pijpen, chocolade, conserven,
speelgoederen, suikerwerk, koperen
siervoorwerpen, metaalwaren en
biscuits.
De mogelijkheid bestaat, dat hier
na nog een speciaal vrachtvliegtuig
met goederen die uitverkocht zijn
naar Philadelphia zal vliegen.
De Nederlandse handelcommissa-
ris te New York, L. Smilde, heeft
verklaard, dat op basis van de tot
dusverre beschikbare gegevens het
verloop van de „Holland Fair" zeer
zeker aan de verwachtingen beant
woordt.
Wanneer het huidige gemiddelde
verkoopcijfer van ruim 5000 dollars
per dag tot het einde van de Fair op
3 Juni gehandhaafd wordt, mag glo
baal gerekend worden op een omzet
van 125.000 tot 175.000 dollars.
In dit stadium is het nog niet mo
gelijk gedetailleerd aan te geven
voor welke artikelen de meeste be
langstelling bestaat.
Wel is het reeds duidelijk, dat de
levensmiddelenafdeling een succes
WATERSNOOD IN BAGDAD.
In de buurt van Bagdad zijn de
dijken opgeblazen om te voorkomen,
dat de stad onder water loopt. Drie
duizend huizen zijn reeds vernield
door het woest stromende water van
de Tigris, dat de hoofdstad omringt
Duizenden mannen en vrouwen vech
ten wanhopig om hun bezittingen in
veiligheid te brengen'. Zij trekken
zelfs de groenten uit de grond. Men
tracht met behulp van zandzakken
gaten in de dijken van de rivier te
dichten.
Bagdad, een historische stad met
talrijke minaretten en torens, telt
800.000 inwoners. Het hoge water
van de Tigris wordt veroorzaakt door
de vele regens.
Trygve Lie niet
ontevreden
Over bezoek aan Moskou
Trygve Lie, secretaris-generaal
der UNO heeft in Moskou verklaard
„niet ontevreden" te zijn over de
besprekingen met Stalin, Molotof,
Visjinski en andere Russische lei
ders. Hij heeft anderhalf uur mét
Stalin gesproken en zei, dat alle ge
ruchten over "n ziekte van de Rus
sische leider „leugens" zijn. Dt
maarschalk leek hem even gezond
en levenslustig als toen hij hem in
1946 had ontmoet.
Lie verklaarde met de Russen „op
positieve wijze" van gedachten te
hebben gewisseld over de algemene
internationale toestand.
WEGENWACHT VAN DE A.N.W.B.
KWAM ER AAN TE PAS. De
Wegenwacht van de A.N.W.B. heeft
Woensdag een nieuwe uitbreiding
ondergaan./ Op 'deze dag werd de
dienst van de Wegenwacht in
Zeeuws-Vlaand eren geopend. Veer
tien burgemeesters van Zeeuws-
Vlaamse gemeenten namen aan de
openingstocht deel. Ook de Commis
saris der Koningin in Zeeland, jhr.
mr. A. F. C. de Casembroot en an
dere autoriteiten gaven van hun be
langstelling blijk. Dat de Wegen
wacht meer kan doen dan hulp bie
den aan „gestrande" automobilisten
of motorrijders bewees een van de
mannen, die ook bij het „op gang'
brengen van viervoeters geen moei
lijkheden had.
is. De heer Smilde noemde smeer
kaas als een van de producten, die
zeer veel aftrek vinden. Hij merkte
op, dat de betreffende producent
een speciale studie had laten ma
ken van de verpakking, de ge
wenste afmetingen enz. en daartoe
ook Amerikaans advies had inge
wonnen, een methode, die, naar hij
opmerkte, resultaten oplevert en na
volging verdient. Glaswaren uit
Leerdam blijken eveneens gewild
en ook deze fabriek heeft de wense
lijkheid ingezien de artikelen aah te
passen aan de Amerikaanse smaak.
Een vooraanstaand Amerikaans con
cern heeft een order geplaatst voor
500 dekens, hetgeen bewijst dat ook
op dit gebied het Nederlands pro
duct de vergelijking met Amerikaan
se producten kan doorstaan. Verder
blijken souvenirs, zoals klompjes,
eveneens zeer in trek te zijn.
te
„Kota Inten"
Soerabaja
Bevolking niet vijandig
De „Kota Inten", die, zoals be
kend, met evacué's van Ambon was
vertrokken is te Soerabaja aange
komen, waar een grote groep mili
tairen ontscheept werd.
De passagiers deelden mede, dat
zij van Ambon geëvacueerd waren,
niet omdat de bevolking aldaar eni
ge vijandigheid betoonde. De „Kota
Inten" werd op Ambon uitgeleide
gedaan door de militaire kapel, die
't Wilhelmus speelde. Het getyele
door de „Republiek Zuid-Molukken"
benoemde kabinet was op de kade
aanwezig en wuifde de vertrekken-
den toe. De toekomst ziet men met
vertrouwen tegemoet, deelden de
passagiers mede. Ambon had in de
oorlog 30.000 Japanners te voeden
met sago en vis, dus als de nood
aan de man komt, kunnen wij dit
weer, meent men. De evacué's had
den voldoende tijd gehad om hun
zaken te regelen voor de inscheping.
Dr. JACHYM TOT BISSCHOP
GEWIJD.
Dr. Franz Jachym, die zich de vo
rige maand te Wenen op het laatste
ogenblik van de bisschopswijding
terugtrok, is heden door kardinaal
Innitzer, aartsbisschop van Wenen,
tot bisschop gewijd in de kerk „San
ta Maria dell' Anima" te Rome.
Ko-'i'ie.ttj.z.
Wié aan de mensen niet zoekt te
behagen of vreest te mishagen, zal
Veel vrede genieten.
Thomas a Kempis.