S)e CaidaeSoti/fca/nt
Nederland aansprakelijk
voor Ambon
Moskou
waarschuwt
Perzië
Schoolstrijd
in Frankrijk
Zij dronken op
de vrede
Groter inspanning, groter
kosten
Turkse regering lijdt een
stembus nederlaag
De regering wil
de omroepen
handhaven
Minister Rutten antwoordt
Eerste Kamer
Zeg het met
parades
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 16 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11980
Nu zal Nederland nog
de schuld krijgen
voor Ambon
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826. Abonn. 20935, Giro 101003. Abonnementsprijs I 0.35 p. w., I 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
Indonesische beschuldiging aan Nederland
INDONESISCHE autoriteiten hebben, aldus meldt Reuter, de Neder
landse regering aangevallen, omdat zij in gebreke is gebleven haar
Indonesische troepen in de federale gebieden in de hand te houden. Zij
verklaarden, dat Nederland verantwoordelijk is voor de schade tot een
bedrag van tweehonderd millioen gulden, veroorzaakt bij de recente
plaatselijke opstanden.
overgegaan naar het federale leger.
Uit deze verklaring zou kunnen
worden opgemaakt, dat de Indonesi
sche regering Nederland verantwoor
delijk wil stellen voor de huidige
toestand op Ambon.
Een Nederlandse woordvoerder
heeft eerder verklaard, dat de Ne
derlandse regering alle banden met
de muitende leden van het K.N.I.L.
op Ambon zal verbreken en dat te
gen hen te nemen maatregelen door
Indonesië genomen moeten worden.
De minister van defensie, sultan
Hamangkoe Boewono, deelde later
mee, dat Nederland verantwoordelijk
is voor het in de hand houden van
de leden van het K.N.I.L. en het ge
bruik van hun materiaal tot de ont
binding of de overgang van deze mi
litairen naar het federale leger.
Associated Press meldt nog, dat in
de verklaring wordt gezegd, dat de
jongste uitlatingen van de Neder
landse Hoge Commissaris de indruk
gewekt hebben, dat de Nederlandse
regering niet meer in staat is zich te
kwijten van haar verantwoordelijk
heid en plicht ten aanzien van het
K.N.I.L. op Ambon.
Het niet nakomen van de verplich
tingen van het Unie pact heeft de R.
I. S. voor problemen gesteld, waar
van de oplossing kostbaar zal zijn en
waarschijnlijk verlies aan levens en
goederen met zich zal brengen, aldus
de verklaring.
Nadat de R.I.S. officieel van het
Nederlandse standpunt op de hoogte
is gesteld, zal de kwestie zo spoedig
mogelijk met de Nederlanders wor
den besproken, aldus het commu
niqué.
In -de verklaring wordt gezegd, dat
in'het Nederlands-Indonesische onaf
hankelijkheidsverdrag bepaald wordt
dat de Nederlanders voor het K.N.I.
L. verantwoordelijk zijn, totdat dit is
Geen buitenlanders aan
de grenzen
Radio Moskou meldt, dat de Sow-
jet-Unie Perzië heeft gewaarschuwd,
dat plannen die zouden bestaan voor
olie-exploraties in gebieden van
Noord-Perzië, die grenzen aan de
Sowj et-Unie, „onverenigbaar zijn
met de goede nabuurschappelijke be
trekkingen", die zijn neergelegd in
het verdrag van 1921 tussen de bei
de landen.
De Sowjetrussische ambassade in
Teheran heeft de Perzische regering
een nota overhandigd, waarin wordt
geprotesteerd tegen contracten, die
door de „Iranian Oil Company" met
buitenlandse oliemaatschappijen zijn
afgesloten en die betrekking hebben
op topografische en geologische on
derzoekingen in deze gebieden.
De nota beschuldigt de Perzische
regering verder van het uitvoeren
van maatregelen „van militaire bete
kenis" in de gebieden van de Sowjet-
russisch-Perzische grens" en voegt er
aan toe, dat „voor de uitvoering de
zer maatregelen bovendien nog bui
tenlanders in Perzië gehaald worden,
in het bijzonder Amerikaanse des
kundigen".
De Franse Katholieken stellen de
laatste weken alles in het werk om
de regering te bewegen haar politiek,
ten opzichte van de scholen te wijzi
gen. Alles wijst erop, dat het geduld
der Franse Katholieken ten einde is.
In druk bezochte massa-demonstra
ties eisen zij, dat de confessionele
scholen en de staatsscholen gelijke
rechten zullen bezitten. Sprekers wij
zen erop, dat de Katholieken na de
offers ,die zij in de twee wereldoor
logen hebben gebracht, kunnen eisen,
dat hun goed recht op beëindiging
der anti-Katholieke schoolpolitiek
wordt erkend.
Het is waanzinnig, zo zeggen zij,
dat de Katholieken milliarden francs
moeten opbrengen voor het onder
houd van hun scholen en bovendien
nog belastingen moeten betalen, die
aangewend worden voor de openbare
scholen. De Franse Katholieken
eisen, dat de schoolpolitiek der rege
ring, die in aanzienlijke mate beïn
vloed wordt door anti-Katholieke
Onderwijzersbonden en andere poli
tieke cliques en een discriminatie be
tekent voor het Katholieke volks
deel, afgelopen raakt.
Hoe sterk de opwinding bij de Ka
tholieken in Frankrijk over het reeds
tientallen jaren ondervonden onrecht
is gestegen blijkt uit het feit, dat tij
dens een der massa-demonstraties,
die door honderdduizend Katholieken
werd bezocht, besloten werd geen
schoolbelasting meer te betalen, net
zo lang tot een bevredigende oplos
sing voor het schoolprobleem is ge
zonden. Door te weigeren nog lan-
er schoolbelasting te betalen willen
i de regering dwingen de bestaande
'erwijswetgeving te wijzigen.
NEDERLANDSE PENSIOENEN ALS
ONDERPAND.
Indien de bij de regering der R. I.
S in overweging zijnde eis tot scha
de vergoeding aan de Nederlandse
regering voor de schade, aangericht
door het optreden van Westerling en
eenheden van het K.N.I.L. in Oost-
Indonesië die voorlopig geschat
wordt op 200 millioen gulden door
de regering der R.I.S. zou worden in
gediend en niet zou worden ingewil
ligd, overweeg de regering der R.I.S.
stopzetting van de uitbetaling der
Nederlandse pensioenen tot het be
drag der schade bereikt is, aldus
deelde een woordvoerder van het In
donesische ministerie van Voorlich
ting Dinsdagochtend mede.
DE EENHEIDSSTAAT.
„Zodra de eenheidsstaat tot stand
is gekomen, zal een nieuwe Indone
sische regering worden gevormd", al
dus deelde een officiële zegsman aan
Aneta mede. De regeringen van de
Republik Indonesia Serikat, de Re-
publik Indonesia (Djogja) en negara
Indonesia Timur en de negara Suma-
tera Timur zullen op dat ogenblik
ophouden te bestaan." Vermoedelijk
zal het Indonesische kabinet de vorm
hebben van een nationaal opbouw-
kabinet, aldus besloot deze zegsman.
GEVECHT TE MAKASSAR.
„Maandag raakten leden van het
K.N.I.L. en van de APRIS (Indone
sische federale strijdkrachten) in het
centrum van Makassar in een ge
vecht gewikkeld'zo deelde een
woordvoerder van het Indonesische
ministerie van defensie mede. Bij
het schieten, dat ongeveer twee uren
duurde, werd o.m. van mortieren ge
brek-gemaakt. 15 burgers, 3 leden
van de APRIS en 7 leden van het
K.N.I.L. raakten gewond.
Het is nog niet bekend van welke
zijde het schieten begon, aldus de
woordvoerder.
HIRSCHFELD TE DJAKARTA.
De Nederlandse Hoge Commissaris
in Indonesië, dr. H. M. Hirschfeld, is
heden te Djakarta aangekomen.
Lie en Wisjinsky
Andrei Wisjinsky, de Russische mi
nister van buitenlandse zaken, heeft
gisteren te Moskou een maaltijd aan
geboden ter ere van het bezoek van
Trygve Lie, de secretaris-generaal
van de Uno.
De stemming werd zeer hartelijk
genoemd. Er werden vele dronken op
de vrede uitgebracht. Benalve Wis-
jinski waren aanwezig Andrei Gro-
myko, de onder-minister van buiten
landse zaken, en verscheidene an
dere hoge Russische ambtenaren. Lie
werd vergezeld door verscheidene le
den van zijn missie en Heige Akre,
de Noorse zaakgelastigde. De lunch
duurde anderhalf uur.
ATLANTISCHE RAAD TE LON
DEN BIJEEN. Gistermorgen is in
het Lancaster House te St. James
Londen voor het eerst de Noord
Atlantische Raad bijeengekomen.
Op de conferentie zijn vertegen
woordigd: België, Canada, Dene
marken, Frankrijk, Groot Brittan-
nië, IJsland, Italië, Luxemburg,
Nederland, Noorwegen, Portugal en
de Verenigde Staten.
Links op de foto: jhr. mr. B. F.
M. J. Michiels van Verduynen, de
Nederlandse ambassadeur in Lon
den, rechts mr. D. U. Stikker, de
Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken met andere leden van
de Nederlandse delegatie op de
conferentie.
NEDERLANDER IN BELGIë
VERONGELUKT.
Een Nederlandse motorrijder is te
Hasselt in België tegen een slag
boom van een overweg aangereden.
De heer Bergmans, 37 jaar oud, uit
Maarheeze, die op de duo had plaats
genomen, werd op slag gedood. De
bestuurder liep slechts lichte verwon
dingen op.
Raad van Atlantisch Pact bijeen
/"\NDER VOORZITTERSCHAP van Dean Acheson (V.S.) is gisteren in
Lancasterhouse te Londen de besloten conferentie begonnen van de
Raad van het Noordatlantisch Pact, waaraan twaalf ministers van Bui
tenlandse Zaken deelnemen. De ministers confereerden zes uur lang
over de „koude oorlog", nadat Acheson een algemeen overzicht had ge
geven v&n de wereldsituatie. Na afloop van de eerste zitting werd een
weinigzeggend communiqué uitgegeven, hetgeen de indruk wekte, dat al
gemeen de nadruk werd gelegd op de noodzaak van grotere krachtsinspan
ning
WIE ZAL DAT BETALEN?
Vandaag zouden concrete voorstel
len aan de orde komen, die de be-
teidheid van de twaalf leden-landen
moeten aantonen om hun hulpbron
nen in te brengen voor deze grotere
krachtsinspanning.
Naar in gewoonlijk welingelichte
kringen wordt aangenomen, werden
Maandag de algemene conclusies
omtrent de koude oorlog en de be-
^E ONGEVEER 80% van de 9 millioen Turkse kiezers, die Zondag heb
ben deelgenomen aan de algemene verkiezingen, hebben, volgens
de nog officieuze uitslagen, de Republikeinse Volkspartij, waarvan presi
dent Ismet Inonoe de leider is, met een aanzienlijke meerderheid ver
slagen. Dit betekent een belangrijke gebeurtenis in het Turkse openbare
leven, daar de republikeinen reeds 27 jaar aan de macht zijn. De demo
cratische partij staat onder leiding van ex-premier Celal Bayar, die na
de dood van Kemal Ataturk, de stichter van de republikeinse partij, met
Inonoe brak.
Vooraanstaande figuren van de Re
publikeinse Volkspartij zagen hun
mandaat niet hernieuwd. O.m. wer
den negen ministers definitef versla
gen.
Hiertoe behoren de minister-presi
dent Semsettin Goenaltay en de mi
nister van Buitenlandse Zaken, Nec-
meddin Sadak. De president, Ismet
Inonoe, werd verslagen voor zijn An-
kara-zetel in het parlement, zijn va
derstad Malatia bleef hem echter
trouw en herkoos hem.
De democraten hadden hun verkie
zingscampagne gericht tegen de „sta-
MCCARTHY DE KOPPENSNELLER
Senator Joseph McCarthy, de repu
blikeinse afgevaardigde van Wiscon
sin, heeft president Truman gisteren
verzocht om Dean Acheson, de minis
ter van buitenlandse zaken, te ont
slaan. Volgens hem heeft de minister
Amerika in Azië verraden. McCarthy
die onlangs zei, dat communisten
zich in het departement van buiten
landse zaken hebben ingedrongen
deed zijn verzoek aan Truman in
een te Atlantic City. (New Jersey)
gehouden rede.
De senator eiste eveneens het ont
slag van dr. Philip Jessup, de Ame
rikaanse reizende ambassadeur, z
tische politiek" der regering, welke
zich afkeerde van het door Kemal
Ataturk ontworpen program van
modernisering.
Beide partijen hebben echter ge
meen dat zij voorstanders zijn van
trouwe vriendschap met de Westerse
democratieën en het tot stand bren
gen van vriendschappelijke betrek
kingen met de Sowj et-Unie, zonder
echter te willen toegeven aan de
Sowjet-wensen tot herziening van
het statuut van de Dardanellen.
Het ligt in de bedoeling van de re
gering aldus het „N. v .d. D."
om bij de Regeling van het radio-
bestel het systeem van Omroepvereni
gingen te handhaven. Het wetsont
werp, waarin dit zal worden vastge
legd, is vrijwel gereed, zodat het
vermoedelijk binnen niet te lange
tijd bij de Kamer zal worden inge
diend.
trekkingen met de Sowjet-Unie,
waartoe de Grote Drie op dezelfde
plaats zijn gekomen, onderschreven.
Alle ministers hebben hun mening
ten beste gegeven, nadat Acheson,
Bevin en Schuman het woord hadden
gevoerd
Un. Press verneemt, dat Acheson
betoogde dat de „koude oorlog" onbe
paalde tijd zal duren en dat hij het
machtige herbewapeningsprogram
van de Sowjet-Unie beschreef. Ache
son vreesde, dat de mogelijkheid van
een derde wereldoorlog aanzienlijk
zou toenemen, wanneer de Sowjet-
kracht tegen die van het Westen zou
zijn opgewassen.
De ministers zullen, naar verwacht
wordt, de gehele week vergaderen
om te trachten wegen te vinden voor
het omzetten van „de blauwdrukken
der Westerse defensie" in een prac-
tische verwezenlijking daarvan.
Twee struikelblokken moeten daar
toe uit de weg worden geruimd, nl.
de kwestie der financiën en van de
organisatie. De Westerse ministers
van Financiën zeggen de plannen van
hun collega's van Defensie niet te
kunnen bekostigen zonder het econo
mische leven in hun land te versto
ren. Derhalve zal op de V. St. een
beroep moeten worden gedaan om
„de rekening te betalen", althans
voor een groot deel. In Amerika ech
ter oordeelt men, dat de Europeanen
meer kunnen doen, terwijl de ko
mende verkiezingen aldaar de staats
lieden al niet scheutiger maken. Op
dit punt zal een overeenstemming
moeten worden bereikt.
DE BEGROTING VOOR ONDERWIJS
In de Memorie van Antwoord aan
de Eerste Kamer inzake de begro
ting van Onderwijs, K. en W. zegt
de minister dat de in de Eerste Ka
mer bepleite instelling van een
Centraal College van Ad
vies voor de continuïteit in het on
derwijsbeleid niet voldoende waar
borg zal kunnen bieden.
Naar zijn gevoelen zou het instel
len van een centraal college van ad
vies practisch slechts neerkomen op
vermeerdering van het aantal advi
serende instanties.
Het meermalen geuite denkbeeld
van instelling van een p u-
bliekrechtelijk lichaam
met verordende bevoegdheid op het
gebied van het onderwijs zou de mi
nister zonder meer niet willen ver
werpen.
Het ligt in 's ministers bedoeling
het ontwerp van wet tot herziening
van de regeling van het voorbe
reidend hoger en middel
baar onderwijs nog dit zittings
jaar bij de Staten-Generaal aanhan
gig te maken.
Inzake de bezoldiging van
de onderwijzers, zegt de mi
nister, dat de thans geldende salaris-
regeling zijns inziens aan redelijke
eisen voldoet, al bleven er in de
kringen van de onderwijzers enkele
desiderata bestaan.
Het feit, dat de leerlingen-
schaal nog bij de technische her
ziening der Lager-Onderwijswet-1920
in 1948 ter sprake is gekomen en
voor de kleine scholen aanzienlijk is
verbeterd, gevoegd bij de overwe
ging, dat elke verdere verbetering
gepaard zou gaan met zware offers
van 's rijks kas, weerhoudt de minis
ter deze kwestie thans opnieuw on
der het oog te zien.
Het ligt n i et in de bedoeling het
gebruik van een woordenboek
cp de eindexamens van de Ho
gere Burgerscholen in het algemeen
toe te staan. Slechts ten aanzien van
de eindexamens van de H.B.S. A
wordt overwogen het gebruik van
een woordenboek toe te staan bij het
maken van een verslag of het schrij
ven van een brief in de vreemde taal
op grond van zakelijke gegevens (de
zormaamde zakelijke opgave).
De minister is bereid bij zijn amb
tenaar van Binnenlandse Zaken stap
pen te doen tot wijziging van de be
paling, welke het lidmaatschap
van de raad ener gemeente on
verenigbaar met het leraarschap ver
klaart.
Ten aanzien van de decentrali
satie van het technisch hoger
onder wijs wil de minister het
eind-rapport van de z.g. tweede com
missie-Holst afwachten.
Aan het wetsontwerp tot regeling
EEN AMERIKAANSE
WAARSCHUWING
Op 20 Mei, acht dagen vóór de
communistische betogingen met
Pinksteren, zal het Amerikaanse le
ger in Duitsland enige indrukwek
kende parades houden, waarvan de
belangrijkste in Berlijn. „Met de
communistische plannen heeft dat
niets te maken", zegt men op het
hoofdkwartier.
In verscheidene grote Duitse ste
den zullen parades gehouden worden
met tanks en kanonnen, die tussen
de groepen marcherende soldaten
zullen meerijden. Grote groepen van
de nieuwste vliegtuigen zullen er bo
ven vliegen.
Het Duitse publiek zal worden uit
genodigd de plechtigheden bij te wo
nen en de wapens te bekijken.
WEER THUIS.. Gistermorgen is Z.
K. H. Prins Bernhard na een kort
bezoek aan de Verenigde Staten,
waar hij de „Holland Fair" te Phi
ladelphia opende, per vliegtuig in
Nederland teruggekeerd.
Z. K. H. Prins Bernhard bij het
verlaten van het vliegtuig op
Schiphol.
van het radiobest el wordt ge
stadig doorgewerkt. Echter moeten
uiteenlopende belangen tegen elkaar
worden afgewogen, hetgeen door de
daarover met verschillende belangen
groepen te voren besprekingen veel
tijd vordert. Medegedeeld kan wor
den, dat het wetsontwerp grotendeels
gereed is.
Het ligt in de bedoeling het sys
teem van omroepverenigingen te
handhaven. Wordt dit aanvaard, dan
zal zulks in vele opzichten tot een
legalisatie van de bestaande regeling
leiden.
NIEUWE TARIEVEN IN
BOUWVAKKEN.
Met toestemming van het College
van Rijksbemiddelaars zal de loonre
geling in de bouwvakken een gun
stige wijziging ondergaan, welke,
naar de werkgevers- en werknemers
organisaties in het bouwbedrijf ho
pen, zal leiden tot verhoging van de
productie in het bouwbedrijf en tot
verlaging van de bouwkosten, met
name van die voor de volkswoning
bouw. Een nieuwe tariefregeling,
thans opgesteld, zal een half jaar
op haar degelijkheid worden be
proefd.
De organisaties van werkgevers en
werknemers, die samenwerken in de
Bedrijfsraad voor het bouwbedrijf,
hebben na uitgebreide technische
proeven en langdurige onderhande
lingen overeenstemming bereikt over
de nieuwe richtlijnen, welke van he
den af zullen gelden bij het werken
in tarief. Zij hebben daarop de goed
keuring der Rijksbemiddelaars ver
kregen.
De nieuwe richtlijnen omvatten
o.a. landelijke tarieven voor de voor
naamste werkzaamheden in de bouw
vakken. In een te Utrecht gehouden
vergadering van de zogenaamde re
gionale commissie van de Bedrijfs
raad, is de nieuwe tariefregeling uit
voerig toegelicht en besproken. Aan
vragen om van deze regeling ge
bruik te mogen maken, zullen langs
de tot dusverre gebruikelijke weg,
bij het College van Rijksbemidde
laars moeten worden ingediend.
„Volkskr."
EDE WIL GROOT LANDGOED
KOPEN.
De gemeente Ede heeft veel be
langstelling voor de aankoop van het
vijfhonderd hectaren grote landgoed
De Hindekamp, dat bossen, heuvels,
heide en enkele waterpartijen om
vat. Bekend is onder andere de hoe
ve Kreel met haar schilderachtige
plas.
Indien Ede dit landgoed in eigen
dom zou verwerven, zou men een
stap nader komen tot het vormen
van een groot aaneengesloten na-
tuurresrvaat in het Zuiden van de
Veluwe. De Hindekamp en de Gin-
kel, die reeds gemeente-eigendom
is, grenzen aan het Planken Wam
buis, dat aansluit op de Hoge Ve
luwe. Voorts liggen in de onmiddel
lijke nabijheid de gronden van het
Gelders Landschap, de gemeenten
Renkum en .\rnhem en de vereni
ging tot behoud van natuurmonu
menten.
NIEUWE VOORZITTER
FEDERATIE VAN DIOC. MUZIEK-
BONDEN.
Tot algemeen voorzitter van de R.
K. Federatie van Diocesane Muzick-
bonden in Nederland is benoemd dr.
J. C. M. Sweens, burgemeester van
Dongen (N.-B.), ter voorziening- in
de vacature ontstaan door het over
lijden van de heer M. van Soestber-
gen, in leven wethouder van Sociale
en Culturele Zaken te 's-Hertogen-
bosch.
BINNENLAND
Post bestemd voor het troepen
schip „General M. L. Hersey", moet
uiterlijk 17 Mei in Nederland ter
post worden bezorgd.
Te Eenum (tussen Groningen
en Delfzijl) is het elf maanden oude
dochtertje van de familie Jensema
in de winderwagen gestikt. Pogingen
•de levensgeesten weer op te wekken
bleven zonder resultaat.
Op 15 Augustus a.s. zullen de
oud-gijzelaars hun mede-gevangenen
van destijds, die op 15 Augustus en
16 October 1942 door de Duitsers
werden gefusilleerd, herdenken.
Bij die gelegenheid zal er een een
voudig monument worden onthuld op
het landgoed „de Rovert" te Goirle,
waar de eerste vijf gijzelaars werden
doodgeschoten.
JCo-Meltie...
Een van de voornaamste oorza
ken van wantoestanden in het so
ciale leven is: het denken in geld.
