S)e Céki6e(Botvfccmt
Tegeri Ambon wordt
militair ingegrepen
Willen de Russen
geen oorlog?
Grote Drie over het
Duitsland-probleem
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 15 MEI 1950
41ste JAARGANG No. 11979
De „Grote Drie"
hebben hun politiek
bepaald
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.35 p. w., i 1.50 p. mnd., f 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
DE WITTE AKKER
Alba pratalia areba
e negro semen seminaba
In de bibliotheek te Verona wer
den onlangs op de rand van een
handschrift bovenstaande vers-re-
gels ontdekt, welke voor de meeste
lezers Grieks en voor erkende La
tinisten „potjes-Latijn" zullen zijn.
Het is echter oud Italiaans uit de
8e of 9e eeuw, dat vertaald luidt:
Het gedichtje heeft betrekking op
schrijvers, die met hun pen het
blanke papier beploegen en be
zaaien met het zwarte schrift,
waarin zij hun gedachten vorm ge
ven, in de hoop, dat het aldus uit
gestrooide zaad vrucht mag dra
gen.
Reeds vele jaren hebben wij
meegeploegd en mee-gezaaid in dit
dagblad, maar het verschil tussen
ploegen op een akker en het ploe
gen op een blad papier is, dat een
boer kan beoordelen, of het zaad
gedijt, terwijl een journalist nooit
die voldoening heeft.
Hij komt zelden te weten, of het
moeizaam uitgestrooide zaad op de
harde grond is gevallen, of verstikt
is in de beslommeringen des levens
of dat het werkelijk vrucht heeft
gedragen in ontvankelijke gemoed-
deren.
Dit laatste is soms aan twijfel
onderhevig, zodat het voor een
journalist misschien maar beter is,
dat de stand van het gewas voor
hem onzichtbaar blijft.
Het is voor hem aan te raden,
zich te houden aan het parabolische
woord van Christus, dat, wie de
hand aan de ploeg slaat, niet meer
achter-om moet kijken.
Een andere akker is ons thans
toevertrouwd om erop te ploegen en
te zaaien, de akker van onze goe
de en onvergetelijke voorganger
Th. B. J. Wilmer, die ruim dertig
jaar het terrein heeft bewerkt met
zijn onvermoeide pen en zijn wijde
geest. De laatste maal, dat hij het
kouter door de blanke grond liet
glijden, was twee dagen vóór hij
de H. Teerspijze ontving. Een week
daarna liet hij het hem zo dierbare
ambacht van ploegen en zaaien
voor altijd in de steek, om einde
lijk de vruchten te gaan plukken
van zijn arbeid.
Hij beërfde ons met een wel be
bouwde akker, een grond, rul van
de welwillendheid, welke hij zaaide
en welke hem omringde Hij ook
was het, die ons het moeilijke vak
geleerd heeft om de witte velden
te kerven en erop uit te zaaien.
Thans, nu we (en in dit geval is
het geen gemeenplaats) de hand
aan de ploeg slaan, op een nieuwe
akker, willen we, gedachtig aan het
woord van Christus, niet meer ach-
ter-om kijken en met weemoed te
rug denken aan het gelukkige le
ven, dat wij achterlaten, maar ons
geheel-en-al. met hart en ziel, over
geven aan Hem, Die, hoe wij ook
planten en zaaien, de Enige is, die
wasdom vermag te geven.
L. R.
Mgr. Jachym
weldra gewijd
Mgr. dr. Franz Jachym, coadjutor
van kardinaal Innitzer, die zich op
23 April in de Sint Stefansdom in
Wenen aan de bisschopswijding heeft
onttrokken, zal zeer binnenkort tot
bisschop worden gewijd.
In een communiqué van kardinaal
Innitzer wordt het volgende bekend
gemaakt: ,,Het staatssecretariaat van
Zijne Heiligheid Paus Pius XII heeft
meegedeeld, dat de Heilige Vader,
na grondig onderzoek van alle per
soonlijke redenen, die Monseigneur
Jachym er toe brachten, zich aan de
wijding te onttrekken, opnieuw zijn
benoeming tot aartsbisschop van Ma-
ronea en coadjutor van Zijne Emi
nentie de kardinaal-aartsbisschop van
Wenen bevestigt."
Evacuatie van Nederlanders vertraagd
'pEGEN AMBON moet thans een militaire actie worden ondernomen, nu
alle pogingen tot vreedzame oplossing van het probleem der Zuid-
Molukken vruchteloos zijn gebleken, aldus deelde een woordvoerder van
het ministerie van defensie der V.S. I. in Djakarta mee. De regering heeft
verder besloten, dat kolonel Kawilarang, bevelhebber van Oost-Indone-
sië, die ook de landingen op Celebes heeft verricht, eveneens de operaties
tegen Ambon zal leiden. Terwijl dit nieuws van Indonesische zijde in Dja
karta werd bekend gemaakt, kwam van de kant van het Nederlandse
Hoge Commissariaat aldaar het bericht, dat de evacuatie van bijna 300
Nederlanders van Ambon vertraagd is door „complicaties" van onbeken
de aard. Aanvankelijk hadden de correspondent van Aneta op Ambon en
de „Commissie van Europese burgers op Ambon" geseind, dat alle Neder
landers (en andere Europeanen alsmede de Amerikanen) ingescheept
waren op de „Kota Inten". Een zegsman van het Hoge Commissariaat
deelde thans echter mee, dat de „Kota Inten" Zondag, een dag later dan
aangekondigd was, zou vertrekken met alleen de niet-Ambonese solda
ten van het K.N.I.L. aan boord. Volgens de zegsman is besloten later
een ander schip te zenden voor de evacuatie der Nederlanders.
PASSIE-SPELEN TE TEGELEN.
In „De Doolhof" te Tegelen werd
Zaterdag de generale repetitie ge
houden'van de op 21 dezer begin
nende Passie-Spelen. Tijdens het
Laatste Avondmaal: Judas tweede
van links, Christus vierde van
links.
NEDERLANDERS ZOUDEN VEILIG
ZIJN.
Het is niet bekend, of de rebellen
op Ambon de Nederlanders verboden
hebben te evacueren of dat zij uit
eigen b'eweging besloten hebben te
blijven. Volgens de „Commissie van
Europese burgers op Ambon" zijn de
Europeanen op Ambon volkomen vei
lig. De „Commissie" is van mening
dat levensgevaar pas ontstaat, zodra
na een landing op Ambon van fede
rale troepen vijandelijkheden uitbre
ken. Tot evacuatie was slechts beslo
ten, omdat door de voortgezette blok
kade de voedselpositie der Europea
nen, die niet zijn ingesteld op het
Ambonese sago-dieet, in het gedrang
zou kómen. Voorts ontkent de „Com
missie" het bericht van radio Djakar
ta, dat de levens der Europeanen op
Ambon in gevaar verkeren en dat
reeds twee Europeanen zijn ver
moord. Dit bericht heeft volgens de
„Commissie" de gemoederen op Am-
bon zeer verhit.
De militaire woordvoerder van het
ministerie van defensie der V.S.I.
heeft verklaard, dat dt maatregel tot
i evacuatie van de Europeanen van
Ambon genomen werd na gezamen
lijke besprekingen van de Nederland
se staatssecretaris van Oorlog, mr.
Fockema Andreae en de Indonesische
minister van defensie, de sultan van
Djokja Hij zei, dat dit besluit het
eventueel militair optreden van de
strijdkrachten der V.S.I. tegen Am-
bon, dat spoedig verwacht'kan wor
den. aanmerkelijk vergemakkelijkt
heeft.
AFSCHEIDING VAN HET K.N.LL.
Inmiddels hebben de Ambonese K.
N.I.L.-ers op plechtige wijze de K.N.
IL. verlaten. Tijdens een militaire
ceremonie werden aan kolonel Schot-
borch, die vergeefs getracht heeft de
K.N.I.L.-ers op Ambon weer onder
Nederlandse militaire tucht te plaat
sen, een Nederlandse vlag, een pistool
en distinctieven aangeboden. In alle
kampementen in de Zuid-Molukken
werd de Nederlandse driekleur ge
streken en de Ambonese vlag gehesen
ten teken der afscheiding. Aan kolo
nel Schotborch werd verzocht, hier
van mededeling te doen aan de leger
commandant, aan koningin Juliana
en prinses Wilhelmina.
Het hijsen van de vlag in Ambon
werd bijgewoond door duizenden
mensen. Daarna werd door het Mo
lukse leger, dat modern bewapend is,
een défilé gehouden voor de rege
ringspersonen. De Molukse vlag be
staat uit vier verticale banen: blauw,
wit, groen en rood. Het blauw sym
boliseert de zee met vis en schel
pen, het wit de reinheid van het
vrijheidsstreven, het groen een bos
van sagopalmen en het rood de dap
perheid van de Zuid-Molukkers.
De commissie-Hoogstraten van het
Hoge Commissariaat der Nederlan
den en kolonel Schotborch werden
Zaterdagmiddag in Makassar ver
wacht en zouden zich Zondag of
Maandag naar Djakarta begeven.
230 NEDERLANDERS VAN AMBON
VERTROKKEN j
Aneta verneemt van dè zijde van l
het Hoge Commissariaat, dat Zon
dagochtend te 10 uur 230 Nederlan
ders uit Ambon scheep zijn gegaan I
op de „Kota Inten", met bestemming I
Djakarta. Op eigen verzoek zijn 27 1
Nederlanders met 18 kinderen ach
tergebleven. De gezinnen van twee
Amerikaanse zendelingen zijn aa^
boord gegaan. De zendelingen zelf
bleven achter.
OUD-MINISTER DOKO
AANGEHOUDEN
Officieel wordt vernomen, dat de
oud-minister van onderwijs der ne
gara Indonesia Timur, de heer Doko,
te Makassar is aangehouden.
Dr. HIRSCHFELD TERUG NAAR.
INDONESIë.
Zaterdagavond is de hoge commis
saris van Nederland in Djakarta, dr.
H. M. Hirsohfeld, naar zijn stand
plaats teruggegaan, Hij deelde ons
mede, dat zijn besprekingen met de
leden van de Nederlandse regering
nuttig zijn geweest. Zijn verblijf in
Djakarta zal van betrekkellijk kor
te duur zijn, maar de heer Hirsch-
feld kon ons geen datum noemen
van zijn aftreden als Hoge Commis
saris. Dit zal echter wel in de nabije
toekomst geschieden.
De Hoge Commissaris werd uitge
leide gedaan door de ministers Göt-
zen en van Maarseveen en de staats
secretarissen dr. Blom en mr. Focke
ma Andreae.
GROOTSTE BINNENSLU2S VAN
WEST EUROPA IN AANBOUW.
Wanneer de grote sluis in het Am
sterdamRijnkanaal gereedgeko
men zal zijn, zal Adam als transi
tohaven aanzienlijk aan betekenis
hebben gewonnen, daar de vaar
route naar Duitsland met 40 K.m.
zal worden bekort. Deze, van de
lucht uit gemaakte opname, geeft
een overzicht van het imposante
werk van de bouw der grote schut-
sluit te Tiel.
Luchtopname Anpfoto/GFf/
WB1. 950/1576.
Verdwenen meisje
weergevonden
DOOK OP IN MALAKKA
Bertha de Hartogh, de thans der
tienjarige dochter van een Neder
landse sergeant, is teruggevonden.
Acht jaar geleden raakte ze zoek en
werd opgegeven.
Toen de Japanners in 1942 Java
bezetten, achtten Bertha's ouders het
veiliger hun .kind aan de baboe te ge
ven. De Hartogh's werden gevangen
genomen en geïnterneerd.
Na hun bevrijding in 1945 begon
nen zij ijverig naar Bertha te zoeken,
maar alle pogingen liepen op niets
uit. Ten slotte keerden zij naar Ne
derland terug.
Bijna acht jaar lang heeft de blon
de, blauwogige Bertha als Malak-
kaans kind geleefd. Zij droeg een sa
rong en ging op Malakka op school.
Ze woonde met baboe Aminah in een
dorpje in de Staat Trengganoe.
Onlangs rapporteerde een districts
officier, dat het blonde inlandse meis
je wel eens Bertha kon zijn. Toen
het zover was, kon men haar identi
teit spoedig vaststellen.
Bertha, die alleen Maleis spreekt
weet niet hoe ze mes en vork moet
gebruiken. Zij wil ook niet bij Ami
nah weg, want ze beschouwt de ba
boe als haar moeder. De baboe wil
ook niet graag afstand doen van het
kind. Toch zal Bertha weldra met het
passagiersschip „Surriento" naar Ne
derland vertrekken. Zij zal geduren
de de reis verzorgd worden door
twee verpleegsters van het Neder
landse leger.
John Foster Dulles, de Ameri
kaanse republikeinse deskundige
voor buitenlandse aangelegenhe
den, die onlangs werd benoemd tot
speciaal adviseur van de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Dean Acheson, heeft in een
interview voor de radio verklaard,
dat naar zijn mening de Russen op
het ogenblik geen werkelijke oor
log willen. „De ,Sowjet-Unie heeft
in de koude oorlog in Azië veel gro
ter overwinningen behaald dan Ja
pan ooit behaald zou hebben, indien
dit land de werkelijke oorlog ge
wonnen had", aldus Foster Dulles.
LEER OM LEER.
De V. S. hebben Tsjecho-Slowa-
kije Zaterdag verzocht, zijn officië
le staf in de V.S. met twee derden
te beperken en zijn consulaten te
Cleveland en Pittsburg te sluiten.
Deze Amerikaanse stap is een
antwoord op de eis van de Tsjecho-
slowaakse regering tot drastische
beperking van het personeel van de
Amerikaanse ambassade en het
consulaat-generaal In Tsjecho-Slo-
wakije, die zouden worden gebruikt
voor vijandige doeleinden.
Het State Department noemt de
Tsjechoslo waakse eis ,„een onder
deel van de pogingen der Tsjecho-
slowaakse en andere Oost-Europe-
se regeringen om de volken van die
landen van contact met de buiten
wereld af te snijden."
Staat van oorlog me tW.Duitsland zal
worden beëindigd
PEN „ZO VRIJ MOGELIJK" Duitsland „zo spoedig mogelijk" opne-
men onder de vrije volken van Europa, de gezamenlijke Ameri
kaanse, Engelse en Franse hulpbronnen beter op elkaar afstemmen
het communistische imperialisme van de „enige militaristische en
agressieve mogendheid ter wereld", dat zich tot aan de grenzen van
Zuidoost-Azië heeft uitgebreid, tot staan te brengen, ziehier de voor
naamste beslissingen van de Grote Drie, nu hun driedaagse bespre
king van de Westerse wereldpolitiek.
Uit gewoonlijk betrouwbare bron verneemt Reuter, dat de geallieer
den vastbesloten zijn de staat van oorlog met West-Duitslan'd te be
ëindigen, zodra het bezettingsstatuut herzien is en in diplomatieke
kringen is men van oordeel, dat een aanval op West-Duitsland het
gehele mechanisme van het Atlantisch pact in werking zou zetten. De
ministers verklaarden, dat hun gemeenschappelijke hoofddoel is: het
verminderen van de kans op oorlog en het scheppen van de voorwaar
den voor een duurzame vrede, in overeenstemming met de verlan
gens van alle volken.
Men neemt aan, dat West-Duits
land zijn binnenlandse wetgeving
spoedig geheel zelfstandig zal kun
nen regelen en dat de geallieerde
hoge commissie slechts in zeer bij
zondere gevallen haar veto zal ge
bruiken. De Westduitse consulaire
dienst zal in sneller tempo worden
uitgebreid, de Westduitse regering
zal reisvergunningen aan haar on
derdanen kunnen verstrekken en
West-Duitsland zal een deel van
zijn buitenlandse zaken zelfstandig
kunnen regelen door zitting te ne
men in de Raad van Europa.
De Grote Drie zullen West-
Duitsland te zijner tijd zoveel sou-
vereiniteit verlenen, als maar met
de bezettingspolitiek verenigbaar
is. Het tempo zal alhangen van de
bereidheid der Duitsers tot samen
werking. Een vredesverdrag met
Duitsland zal echter niet mogelijk
zijn, zolang de Sowjet-Unie de
Oostduitsers er van weerhoudt zich
met de West-Duitsers te herenigen
in één democratisch Duitsland. De
bezetting moet daarom in het ge
meenschappelijk belang van Duits
land en Europa gehandhaafd blij-
HERZIENING BEZETTINGS
STATUUT.
De drie ministers kwamen over
een in Londen een „studiegroep" in
het leven te roepen, die de herzie
ning van het bezetingsstatuut zal
voorbereiden. Zij zal tevens de
voornaamste ongerieven onderzoe
ken, die de heersende oorlogstoe
stand oplevert, al mogen haar aan-
RUSSISCHE DUIKBOTEN BIJ DE
PHILIPPIJNEN?
Volgens de Amerikaanse radio
commentator Drew Paerson zou ge
neraal MacArthur onlangs in een
geheim verslag gewezen hebben op
„het ongewone aantal Russische duik
boten in de Stille Oceaan". Deze
eenheden, die alle duikboten van de
7c en 8e Russische eskaders zou om
vatten, zouden gezien zijn in de wa
teren van de Philippijnen.
Drew Pearson brengt deze inlich
tingen in verband met sommige ge
ruchten, volgens welke de ambassa
de van de Verenigde Staten te Ma
nila in de komende weken onlusten
verwacht, waarbij moordpogingen op
ae persoon van president Quirino en
van zijn ministers niet uitgesloten
zouden zijn.
bevelihgen het hoogste gezag van
de geallieerden niet aantasten.
De ministers waren het eens over
de ernst van de toestand in Zuid
oost-Azië en zullen gezamenlijk
maatregelen treffen om het bin
nensmokkelen van wapens in deze
gebieden tegen te gaan. De drie
Westerse mogendheden zullen elke
gelegenheid te baat nemen om „de
bedoelingen en methoden van het
communistische imperialisme te
ontmaskeren, dat nationalistische
bewegingen dienstbaar maakt aan
haar expansionistische politiek."
Regeringen, die zich tegen de com
munistische opmars verzetten, zul
len aanmoediging en steun ontvan
gen.
Een speciale commissie van des
kundigen zal het probleem bestu
deren, hoe de emigratie uit overbe
volkte Europese landen in het
bijzonder Duitsland en Italië te
bevorderen, omdat overbevolking
een belangrijke evenwichtsversto-
rende factor is.
De drie regeringen zijn het ver
der in beginsel eens over de bete
kenis van de politieke ontwikke
ling van de Afrikaanse volken en
het scheppen van verbeterde eco
nomische en sociale toestanden in
Afrika.
De ministers uitten opnieuw hun
wens spoedig een vredesverdrag
met Oostenrijk te sluiten en kwa
men tot de slotsom, dat de drie mo
gendheden veelvuldig overleg
moesten plegen. Zij besloten in de
nabije toekomst opnieuw te verga
deren, mogelijk te New York, als
de Assemblée der Verenigde Naties
bijeenkomt.
De ministers van Buitenlandse
Zaken van de Benelux-landen, die
Zaterdagmiddag met de Grote Drie
bijeenkwamen om rapport over de
beslissingen van de conferentie te
ontvangen, hebben hun besluiten
eenstemmig goedgekeurd. Het over
leg was maar niet louter een for
maliteit geweest.
Bondskanselier Adenauer, die de
geallieerde verklaring per speciale
koerier ontving, zeide zich te ver
heugen over de „voor Duitsland
gunstige resultaten" der conferen
tie. Hij zeide er van overtuigd te
zijn, dat spoedig daden zouden vol
gen.
In Franse politieke kringen werd
de verklaring „een groots besluit"
genoemd, „vervat in gematigde ter
men".
Italiaanse diplomatieke kringen
waren bijzonder tevreden.
AUTOMATISCH REGISTREREN-1 grote betekenis, in verband met de
DE PEILSCHALEN. - Op ver-1 veerdiensten
schillende plaatsen langs de Neder
landse kust zijn automatisch regi
strerende peilschalen aangebracht,
die van groot belang zijn voor de
berekening van de gemiddelde wa
terstand ten opzichte van het land
in de loop der jaren. De op de foto
afgebeelde peilschaal, wedke zich
bevindt bij Oostmarsum, is dezer
dagen gereedgekomen. Zij is van
ir Ameland en
Schiermonnikoog, daar de veerbo
ten regelmatig met laag water te
kampen hebben.
KoAtettje....
Vergeet geen weldaden dan die,
welke gij zelf bewezen hebt.
