S)e CeicbeSou/Yo/iit
Dat was tien jaren geleden
De
overrompeling
Nederland
In enkele dagen was de oorlog beslist
van
Amerika steunt Frankrijk
in Indo-China
7\
Verjaardag in
de trein
De Raad van
Europa
Hatta over de eenheidsstaat
Directeur: C. M, v. HAMERSVELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 9 MEI 1950
41ste JAARGANG
Amerika
geelt Frankrijk
steun in de rug
Papengracht 32» Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.35 p. w.» f 1.50 p. mud., 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
UET IS AL WEER TIEN JAAR GE LEDEN. In April van het jaar 1940
werd er van Duitse zijde voor het eerst openlijk op gezinspeeld, dat de
geallieerden van plan zouden zijn de Nederlandse en de Belgische neu
traliteit te schenden, met de bedoeli ng Duitsland aan te vallen. Het was
duidelijk, dat achter deze Duitse beweringen sombere bedoelingen schuil
den. Ze wekten dan ook in ons land een alarmtoestand. Maar Max Blok
zijl, de beruchte landverrader, destijds Berlijns correspondent van het
Handelsblad, schreef op 10 April nog geruststellend, hem was „van be
voegde Duitse zijde" verzekerd, dat er „van Duitsland uit gezien" niet
de minste reden was om enige vijandelijke houding te duchtenMaar
terwijl de toenmalige minister-president Jhr. de Geer met bewogen1 stem
in een radio-rede opriep tot „koelbloedigheid en vertrouwen" ver
klaarde Mussert, de leider van de Nederlandse nationaal-socialisten, dat
hij „ingeval van een buitenlandse invasie absoluut niets zou doen dan al
leen de armen kruisen". Het militaire gezag wilde of kon hem niet arres
teren. Intussen waren de geruchten over Duitse troepenvoorbereidingen
in de nabijheid van de Nederlandse grenzen niet van de lucht. Op 7 Mei
werden alle militaire verloven ingetrokken en alle officieren en solda
ten, die met verlof waren moesten onverwijld naar hun standplaatsen
terugkeren. De toestand was hoogst critiek.
Als dieven in de nacht
In de vroege ochtend van de 10de
Mei 1940, om drie uur, kwamen de
Duitse vliegtuigen in enorme aan
tallen boven ons land. Zij bombar
deerden de vliegvelden Schiphol,
Waalhaven, Bergen en de Kooy.
Over de radio werden de feiten be
kend gemaakt in het eerste leger-
bericht 's morgens om kwart over
vijf: de verraderlijke aanval ge
schiedde zonder voorafgaande oor
logsverklaring, maar om zes uur in
de morgen vroeg de Duitse gezant
in Den Haag gehoor bij onze minis
ter van buitenlandse zaken om een
verklaring af te leggen. Deze ver
klaring hield in:
„We kondigen u de inzet van een
geweldige Duitse troepenmacht
aan. Elke tegenstand is volmaakt
doelloos. Duitsland garandeert de
staat van bezit in Europa en over
zee, zowel als de dynastie, indien
elke tegenstand uitblijft. Zo niet
dan bestaat er gevaar voor een vol
ledige vernietiging van het land en
zijn staatsbestel".
Als motivering werd verwezen
naar een plan van de geallieerden
die, volgens de Duitsers, met mede1
weten en hulp van Nederland en
België een aanval op het Roerge
bied zouden hebben beraamd.
Onze legerleiding gaf bevel de
bruggen over de Maas en de IJsel op
te blazen en terwijl ons leger de
strijd tegen de overmacht opnam, gaf
de Nederlandse minister van buiten
landse zaken, de heer Van Klef fens,
de Duitse gezant te verstaan, dat ons
land zich, „wegens de voorbeeld-
loze, zonder enige waarschuwing van
Duitse zijde op de Nederlanden ge
pleegde aanval", als in oorlog met
het Duitse rijk beschouwde.
Intussen beluisterde men in ang
stige spanning de radio-uitzendin,
die waarschuwden en de plaatsen
bekend maakte, waar Duitse para
chutisten daalden. Dat was het ge
val op het vliegveld Valkenburg,
waar reeds in de eerste uren van de
10e Mei zwaar gevochten werd.
Het tweede legerbericht meldde
dat vier Duitse pantsertreinen wer
den opgeblazen, één tegelijk met de
spoorbrug bij Venlo. Oók haalde on
ze luchtafweer 79 Duitse vliegtui
gen omlaag, een ogenschijnlijk groot
aantal, maar gering in verhouding
tot de aantallen, waarover de Duit
sers beschikten en 'die ze voorna
melijk gebruikten om parachutisten
neer te laten.
Generaal von Sponeck en zijn
paard.
In de nabijheid van Den Haag
werd de Duitse generaal Von Spo
neck met zijn vliegtuig omlaag ge
haald. In zijn vliegtuig moet zich
volgens de destijds overal versprei
de en geloofde berichten, een opge
tuigd en gezadeld paard hebben be
vonden, waarmee de generaal aan
het hoofd van een zegevierend le
ger had verwacht in Den Haag bin
nen te rukken. Ook zou men in dit
vliegtuig een volledig plan van actie
hebben gevonden: de Koningin en de
Regering moesten zo spoedig moge
lijk gevangen worden genomen en
naar Berlijn overgebracht. In Den
Haag hielden zich vele Duitse bur
gers gereed; kort te voren waren ze
nog vreedzame ingezetenen, die in
ons land gastvrijheid genoten, nu
kwamen ze plotseling zwaar gewa
pend te voorschijn en openden het
vuur op de politie. Maar ze ver
mochten niet in hun opzet te slagen:
ze werden buiten gevecht gesteld.
De ongelijke strijd.
Inmiddels leverden onze troepen
gevechten bij Mill, dat door de onzen
werd heroverd. Het fort Pannerden
hield stand. Maar de zwaarste ge
vechten werden geleverd aan de
Grebbelinie, waar duizenden sneu
velden.
Engelse vliegtuigen bombardeer
den op Nederlands verzoek het vlieg-
3ld Waalhaven. Gemeld werd, dat
Duitsers over de Maas en de IJsel
•n getrokken. Op 13 Mei hadden
de Duitsers de kust van de Wadden
zee bereikt en het IJselmeer; z(
konden echter de toegang tot de Af
sluitdijk niet forceren. Maar het was
een ongelijke strijd. Generaal Win
kelman, de opperbevelhebber van
onze strijdmacht, deelde de rege
ring mee, dat hij niet langer voor de
veiligheid van de Koningin kon in
staan. Prins Bernhard en Prinses
Juliana waren met hun kinderen,
Beatrix en Irene, daags te voren
reeds met een Britse torpedojager
naar Engeland vertrokken. De Ko
ningin begaf zich nog dezelfde dag
aan boord van een Brits oorlogs
schip met het doel naar Zeeland te
vertrekken, waar men hoopte nog
een stuk Nederlands grondgebied te
kunnen behouden. Maar het bleek,
veranderd. De Koningin voer toen
naar Engeland, waarheen de Nedèr-
landse Regering laat in de avond
eveneens vertrok.
Drie 'dagen lang vochten de Ne
derlandse troepen aan.de Grebbe
linie en hielden de opdringende
Duitse legermassa tegen. Aan.de Af
sluitdijk werden alle Duitse'aanval
len afgeslagen. Maar in Brabant ge
lukte het de Duitsers door onze li
nies heen te breken. Ze rukten op
naar de grote brug bij de Moerdijk,
die door onze troepen niet tijdig kon
worden vernield en die -door de
Duitse parachute-troepen kón wor
den veroverd.
Rotterdam gebombardeerd.
De weg naar Rotterdam lag- voor
de Duitsers nu- vrij wel open. Op 14
Mei stelden de Duitsers aan onze
troepen bij Rotterdam een ultima
tum, maar nog vóór de termijn ver
streken was, en hoewel de stad reeds
was overgegeven, bombardeerde de
Duitse Luftwafle Rotterdam iri koele
opzet, waarbij het centrum der stad
in puin en in brand werd gewor
pen. Dit was de eerste vernieling op
grote schaal, zoals deze later op ge
lijke wijze aan de Duitsers zou wor
den vergolden De Duitsers eisten
nu de capitulatie van het hele Ne
derlandse leger en ze dreigden dat
anders Amsterdam, Den Haag en
Utrecht het lot van Rotterdam zou
den moeten delen. Generaal Win-
man deelde daarop de Duitse opper
bevelhebber mee, dat er onder deze
omstandigheden niets anders over
bleef, dan te capituleren. Met uit
zondering van de troepen, die nog in
Zeeland vochten, gaf ons leger zich
op 14 Mei 1940 's avonds om zes uur
over.
Twee dagen later trokken Duitse
troepen Amsterdam en Den Haag
binnen; de bevolking keek, somber
toe. Duitse burgers en Nederlandse
nationaal-socialisten gaven de Duit
sers hier en daar bloemen of ver
snaperingen. Het Nederlandse volk
begreep, dat er een zware tijd zou
aanbreken. Maar hoe verschrikke
lijk de Duitse bezetting zou zijn en
welk een zee van leed over ons volk
dat de vijand door verraad van dit zou komen, daarvan hadden slechts
plan op de hoogte was gekomen en J weinigen een min of meer klare
er kon nog tijdig van koers worden voorstelling.
Een Joden-razzia in de donkere be zettings-tijd.
In de vroege ochtend van 10 Mei I belinie, waar duizenden Nederlandse
bombardeerden Duitse vliegtuigen
zonder oorlogsverklaring de vlieg
velden, Schiphol, Waalhaven, Bergen
en de Kooy. Ons volk beluisterde in
spanning de radio-uitzendingen die
de plaatsen bekend maakten, waar
parachutisten werden neergelaten.
Onze troepen leverden zware ge
vechten o.a. bij Mill, maar het he
vigst webd gevochten bij de Greb-
Besprekingen van Acheson
AMERIKA ZAL FRANKRIJK militair en economisch bijstaan ln zijn
strijd voor het behoud van Indo-China tegen het opdringend commu
nisme in het Verre Oosten. Dit is be kendgemaakt na het langdurig onder
houd, dat minister Acheson met zijn Franse ambtgenoot Schuman heeft
gehad. Men verwacht, dat de Amerikaanse president vandaag reeds de
beschikbaarstelling van 15 millioen zal aankondigen, weldra te volgen
door nog 60 millioen, zijnde dit het restant van een voor deze doel
einden door het Congres gevoteerd fonds. Daarenboven kan president
Truman na toestemming van het Congres nog beschikken over 100 mil
lioen van het fonds voor hulpverlening aan China en omliggende ge
bieden. Als tegenprestatie verwacht Amerika van Frankrijk, dat het een
minder lauwe houding zal aannemen tegenover de communistische agita
tie in eigen boezem.
Behalve over het behoud van Indo-
China als Westelijk bolwerk tegen de
rode bedreiging is door Schuman en
Acheson ook gesproken over de rol.
die West-Duitsland in de Noordatlan-
tische volkerengemeenschap zal moe
ten spelen. Hoge Commissaris
McCloy, Averell Harriman (reizend
ECA-ambassadeur) en twee deskun
digen in Duitse zaken werden bij de
conferentie betrokken.
Minister Acheson zou er, naar
Reuter verneemt, op hebben aange
drongen, dat West-Duitsland1 gaande
weg binnen de Atlantische gemeen
schap wordt gebracht, zonder in dit
Scheuring in
communistische partij
TITO NAGEVOLGD IN
WEST-DUITSLAND
Naar de Londense correspondent
van de „Volkskrant" meldt, is er
een scheuring ontstaan in de West-
duitse communistische partij. Deze
scheuring is veroorzaakt door de
houding van de Russen inzake di
kwestie der Duitse krijgsgevange
nen. Sinds maanden werden op
standelingen tegen de lieder Rei
mann en de streng-Russische par
tijlijn meedogenloos gezuiverd zon
der dat zij terugsloegen. De oud
hoofdredacteur vanhet communis
tische blad „Freies Volk", Schlappe,
en zijn vrouw hebben nu een nieu
we Titoïstische partij gevormd. Zij
zullen tijdens de Pinksterdagen een
grote vergadering te Dusseldorp be
leggen. Deze „onafhankelijke com
munisten", willen samenwerken
met de socialisten tegen Reimann
en Moskou's volgelingen.
stadium een pleidooi te hebben wil
len houden voor het in het leven roe
pen van een Duitse strijdmacht. Het
Franse standpunt, Zondag nog ver
tolkt door president Auriol in zijn
rede te Reims, komt hierop neer, dat
herbewapening van Duitsland tot een
gewapend optreden van Rusland zou
leiden omdat het Kremlin zich daar
door bedreigd zou voelen.
Een soortgelijke bespreking als
met Schuman zou minister Acheson
vandaag, Dinsdag, met Ernest Bevin
hebben, die thans het ziekenhuis
heeft verlaten. In dit onderhoud zal
Acheson, naar Reuter verder ver-
neem't, er op wijzen, dat de verdedi
ging van Indo-China niet alleen een
Franse en thans ook Amerikaan
se zaak is. doch evenzeer een
Britse.
;oldaten sneuvelden. Hier werden
de Duitse legers tegengehouden,
maar in Brabant slaagden de Duit
sers er in door onze linie heen te
breken, de grote brug bij de Moer
dijk te bereiken en te veroveren. Op
14 Mei bombardeerden de Duitsers
Rotterdam en verklaarden, dat zij
Amsterdam, Utrecht en Den Haag
eenzelfde lot zouden doen onder
gaan, tenzij de strijid werd opgege
ven. Hierop capituleerde op de
avond van 14 Mei 1940 ons leger,
en de barre tijd der Duitse bezet
ting nam een aanvang.
ONBEKENDE DUIKBOOT TOT
ZINKEN GEBRACHT.
Stephen Young, een democratisch
lid van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden, heeft gisteravond
een verklaring voorgelezen, waarin
hij zegt, dat een Amerikaans oor
logsschip mogelijk „een onbekende
onderzeeboot met dieptebommen tot
zinken heeft gebracht". Hij zei: „On
derzeeboten hebben onze radar-ver
dediging in Alaska en verder naar
het Zuiden aan onze Westkust ver
kend. Als het een feit is, dat één van
onze oorlogsschepen een onbekende
onderzeeboot ontmoette en die met
dieptebommen tot zinken bracht, is
een politiek van stilzwijgen in strijd
met de Russische tactiek".
Tournee van pres.
Truman
President Truman vierde gisteren
zijn 66ste verjaardag in het Midden-
Westen der Verenigde Staten in de
presidentiële trein, die voor een
rondreis van 10.000 kilometer uit
Washington vertrokken is. Op zijn
verjaardag hield Truman de eerste
van de negen grote redevoeringen,
die op zijn programma staan, te Ge-
lesbury (Illinois) en Lincoln (Ne
braska).
Truman viel heftig uit tegen de
isolationisten, die niet verder kijken
dan hun neus lang is en de ver
schrikkelijke prijs over het hoofd
zien, die de V.S. zouden moeten beta
len, indien de communisten zich
meester zouden maken van de rest
van de wereld.
Dezelfde mensen, die nu weer be
togen, dat het isolationisme geld spa
ren betekent, beweerden dit ook na
de eerste wereldoorlog en stortten
ons in de tweede De derde zal uit
breken als de V.S. hun bondgenoten
in de steek laten, zoals de Sowjet-
Unie haar bondgenoten verlaat.
De tournée van de president wordt
algemeen gezien als de opening van
een c-ampagne om stemmen te win
nen voor de democratische partij bij
de herfstverkiezingen voor het Con
gres.
West-Duitslands
toetreding
Het Westduitse kabinet zal van
daag, Dinsdag, de uitnodiging om toe
te treden tot de Raad van Europa,
in 'n bijzondere vergadering in over
weging nemen, zo heeft bondskanse
lier Adenauer gisteravond verklaard.
De Westduitse .regering zal haar
standpunt bekend maken en de
kwestie ter beslissing aan het parle
ment voorleggen.
In een bestuursvergadering van de
Christen-Democratische Partij in de
Britse zóne, waar Adenauer dit be
kend maakte, Verklaarde hij verder
dat toetreding van Duitsland de eni
ge manier zou zijn om een federaal
Europa te vormen en zo de vrede te
verzekeren.
Adenauer achtte het nuttig, dat de
drie Westelijke ministers van buiten
landse zaken, wier conferentie Don
derdag te Londen begint, van het
standpunt der Westduitse regering
op de hoogte worden gebracht.
Na Adenauers rede besloot het be
stuur van de Christen-Democratische
Partij in de Britse zóne met algeme
ne stemmen om Duitslands toetre
ding tot de Raad van Europa te steu
nen.
Dr. Kurt Schumacher, de voorzit
ter van de Duitse sociaaldemocrati
sche partij, heeft echter Maandag
avond opnieuw de oppositie van zijn
partij tegen Duitslands toetreden tot
de Raad van Europa bevestigd.
COMMUNISME IN OOSTENRIJK
VERSLAGEN.
In Oostenrijk is het communisme
op eigen terrein, namelijk in de door
de Sowjets bezette zone bij de Zon
dag aldaar gehouden gemeenteraads
verkiezingen verpletterend verslagen.
De R.K. Volkspartij behaalde de ab
solute meerderheid met 51.9 pet. van
het totaal aantal uitgebrachte stem
men, waarop de socialisten als goede
tweede volgden met 40 pet. De com
munisten moesten zich vergenoegen
met 5 pet.
Deze gemeenteraadsverkiezingen
gelden voor Neder-Oostenrijk, waar
viervijfde van de bevolking der Rus
sische zóne woont. Tot dusver
hadden de Russen hier gemeente
raadsverkiezingen vijf jaar lang te
gengehouden. In 1945 hadden zij in
hun zone ongeveer 50 communisten
tot burgemeester benoemd en hadden
geweigerd deze niettegenstaande ver
schillende gevoelige verkiezingsne
derlagen te ontslaan. De communis
ten hebben thans het recht verloren
om in de plaatsen, welke com
munistische burgemeesters hadden,
een burgemeester te benoemen.
Over de grondbeginselen zou men
het eens zijn
NAAR A.P. MELDT, HEEFT MOHAMMED HATTA, de Indonesische
premier, gisteren in een radiorede zijn landgenoten een eenheids staat
beloofd ter vervanging van de federatie van 16 staten en gebieden van
de R.I.S. Hij vroeg zijn landgenoten echter geduld te betrachten ten
einde anarchie te voorkomen en he t internationale prestige van Indo
nesië te bewaren.
IN VRIJHEID GESTELD.
Mr. dr. J. Ozinga, hoofdambte
naar van het ministerie van Voor
lichting der R.I.S., die op 19 Maart
gearresteerd werd in verband met
de kwestie-Westerling, is in vrij
heid gesteld.
Voorts is de heer Jiscoot, die on
geveer gelijktijdig met de heer
Ozinga gearresteerd werd, vrijgela
ten.
Er is geen gebied meer, aldus
Hatta, dat het niet eens is met de
grondbeginselen van een dergelijke
staat. Zowel OoSt-Indonesië als
Oost-Sumatra heeft ingestemd met
de oprichting van een unitaristi-
sche staat. Er resten ons slechts be
sprekingen te voeren over de beste
manier om deze staat tot stand te
brengen.
Wij zullen een Republiek Indone
sië oprichten overeenkomstig de
onafhankelijkheidsproclamatie van
17 Augustus 1945, waarbij de repu
bliek Djokja werd uitgeroepen.
Hatta verkondigde blijkens Ane-
ta-berichten, dat zelfs het grootste
deel van het parlement van Oost-
Indonesië reeds overhelt naar de
eenheidsstaat. De centrale regering
wenste, volgens Hatta, de volks wens
te leiden. Hij zeide, verwijzend naar
de proclamaties in verschillende
gebieden, die uiting gaven aan de
wens tot „losmaking van de negara
Indonesia Timur en aansluiting bij
de republiek, dat de wettelijke weg
gevolgd moet worden, want, indien
elk gebiedsdeel slechts naar eigen
wens optreedt, zal de coördinatie in
het bestuur verdwijnen.
EVACUATIE VAN NEDERLAN
DERS VAN AMBON.
Zondagmorgen is met een Ne
derlands militair vliegtuig kolonel
Schotborch, de territoriale troepen
commandant in Oost-Indonesië,
naar Ambon vertrokken. Hij wordt
vergezeld door de heren Van
Hoogstraten en Van Deinse, resp.
van het Nederlandse Hoge Com
missariaat en Commissaris van Ne
derland te Makassar, zo verneemt
de speciale correspondent van het
A. N. P. van welingelichte zijde.
Getracht zal worden de Neder
landse burgers op Ambon, ten ge
tale van ongeveer tweehonderd
vijftien, per schip te evacueren.
Het verzoek hiertoe is uitgegaan
van de betrokken burgers zelfs.
SRAELISCHE STAFCHEF BE
ZOCHT SJEIK. De Israëlische
stafchef generaal-majoor Yogal
Yadin, is te gast geweest bij de mach
tige Sjeik Suliman-El-Hezail, van de
Tausja stammen in de zuidelijke
woestijn van Israël..
Tijdens dit bezoek bood de sjeik
generaal-majoor Yogal Yadin een zil
veren zwaard aan.
Om goed te kunnen werken, moet
nen zijn werk liefhebben.