S)e CeicbeSou/Yo/iit Dat was tien jaren geleden De overrompeling Nederland In enkele dagen was de oorlog beslist van Amerika steunt Frankrijk in Indo-China 7\ Verjaardag in de trein De Raad van Europa Hatta over de eenheidsstaat Directeur: C. M, v. HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" DINSDAG 9 MEI 1950 41ste JAARGANG Amerika geelt Frankrijk steun in de rug Papengracht 32» Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.35 p. w.» f 1.50 p. mud., 4.50 p. kwart. Franco p. p. f 5.25. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 UET IS AL WEER TIEN JAAR GE LEDEN. In April van het jaar 1940 werd er van Duitse zijde voor het eerst openlijk op gezinspeeld, dat de geallieerden van plan zouden zijn de Nederlandse en de Belgische neu traliteit te schenden, met de bedoeli ng Duitsland aan te vallen. Het was duidelijk, dat achter deze Duitse beweringen sombere bedoelingen schuil den. Ze wekten dan ook in ons land een alarmtoestand. Maar Max Blok zijl, de beruchte landverrader, destijds Berlijns correspondent van het Handelsblad, schreef op 10 April nog geruststellend, hem was „van be voegde Duitse zijde" verzekerd, dat er „van Duitsland uit gezien" niet de minste reden was om enige vijandelijke houding te duchtenMaar terwijl de toenmalige minister-president Jhr. de Geer met bewogen1 stem in een radio-rede opriep tot „koelbloedigheid en vertrouwen" ver klaarde Mussert, de leider van de Nederlandse nationaal-socialisten, dat hij „ingeval van een buitenlandse invasie absoluut niets zou doen dan al leen de armen kruisen". Het militaire gezag wilde of kon hem niet arres teren. Intussen waren de geruchten over Duitse troepenvoorbereidingen in de nabijheid van de Nederlandse grenzen niet van de lucht. Op 7 Mei werden alle militaire verloven ingetrokken en alle officieren en solda ten, die met verlof waren moesten onverwijld naar hun standplaatsen terugkeren. De toestand was hoogst critiek. Als dieven in de nacht In de vroege ochtend van de 10de Mei 1940, om drie uur, kwamen de Duitse vliegtuigen in enorme aan tallen boven ons land. Zij bombar deerden de vliegvelden Schiphol, Waalhaven, Bergen en de Kooy. Over de radio werden de feiten be kend gemaakt in het eerste leger- bericht 's morgens om kwart over vijf: de verraderlijke aanval ge schiedde zonder voorafgaande oor logsverklaring, maar om zes uur in de morgen vroeg de Duitse gezant in Den Haag gehoor bij onze minis ter van buitenlandse zaken om een verklaring af te leggen. Deze ver klaring hield in: „We kondigen u de inzet van een geweldige Duitse troepenmacht aan. Elke tegenstand is volmaakt doelloos. Duitsland garandeert de staat van bezit in Europa en over zee, zowel als de dynastie, indien elke tegenstand uitblijft. Zo niet dan bestaat er gevaar voor een vol ledige vernietiging van het land en zijn staatsbestel". Als motivering werd verwezen naar een plan van de geallieerden die, volgens de Duitsers, met mede1 weten en hulp van Nederland en België een aanval op het Roerge bied zouden hebben beraamd. Onze legerleiding gaf bevel de bruggen over de Maas en de IJsel op te blazen en terwijl ons leger de strijd tegen de overmacht opnam, gaf de Nederlandse minister van buiten landse zaken, de heer Van Klef fens, de Duitse gezant te verstaan, dat ons land zich, „wegens de voorbeeld- loze, zonder enige waarschuwing van Duitse zijde op de Nederlanden ge pleegde aanval", als in oorlog met het Duitse rijk beschouwde. Intussen beluisterde men in ang stige spanning de radio-uitzendin, die waarschuwden en de plaatsen bekend maakte, waar Duitse para chutisten daalden. Dat was het ge val op het vliegveld Valkenburg, waar reeds in de eerste uren van de 10e Mei zwaar gevochten werd. Het tweede legerbericht meldde dat vier Duitse pantsertreinen wer den opgeblazen, één tegelijk met de spoorbrug bij Venlo. Oók haalde on ze luchtafweer 79 Duitse vliegtui gen omlaag, een ogenschijnlijk groot aantal, maar gering in verhouding tot de aantallen, waarover de Duit sers beschikten en 'die ze voorna melijk gebruikten om parachutisten neer te laten. Generaal von Sponeck en zijn paard. In de nabijheid van Den Haag werd de Duitse generaal Von Spo neck met zijn vliegtuig omlaag ge haald. In zijn vliegtuig moet zich volgens de destijds overal versprei de en geloofde berichten, een opge tuigd en gezadeld paard hebben be vonden, waarmee de generaal aan het hoofd van een zegevierend le ger had verwacht in Den Haag bin nen te rukken. Ook zou men in dit vliegtuig een volledig plan van actie hebben gevonden: de Koningin en de Regering moesten zo spoedig moge lijk gevangen worden genomen en naar Berlijn overgebracht. In Den Haag hielden zich vele Duitse bur gers gereed; kort te voren waren ze nog vreedzame ingezetenen, die in ons land gastvrijheid genoten, nu kwamen ze plotseling zwaar gewa pend te voorschijn en openden het vuur op de politie. Maar ze ver mochten niet in hun opzet te slagen: ze werden buiten gevecht gesteld. De ongelijke strijd. Inmiddels leverden onze troepen gevechten bij Mill, dat door de onzen werd heroverd. Het fort Pannerden hield stand. Maar de zwaarste ge vechten werden geleverd aan de Grebbelinie, waar duizenden sneu velden. Engelse vliegtuigen bombardeer den op Nederlands verzoek het vlieg- 3ld Waalhaven. Gemeld werd, dat Duitsers over de Maas en de IJsel •n getrokken. Op 13 Mei hadden de Duitsers de kust van de Wadden zee bereikt en het IJselmeer; z( konden echter de toegang tot de Af sluitdijk niet forceren. Maar het was een ongelijke strijd. Generaal Win kelman, de opperbevelhebber van onze strijdmacht, deelde de rege ring mee, dat hij niet langer voor de veiligheid van de Koningin kon in staan. Prins Bernhard en Prinses Juliana waren met hun kinderen, Beatrix en Irene, daags te voren reeds met een Britse torpedojager naar Engeland vertrokken. De Ko ningin begaf zich nog dezelfde dag aan boord van een Brits oorlogs schip met het doel naar Zeeland te vertrekken, waar men hoopte nog een stuk Nederlands grondgebied te kunnen behouden. Maar het bleek, veranderd. De Koningin voer toen naar Engeland, waarheen de Nedèr- landse Regering laat in de avond eveneens vertrok. Drie 'dagen lang vochten de Ne derlandse troepen aan.de Grebbe linie en hielden de opdringende Duitse legermassa tegen. Aan.de Af sluitdijk werden alle Duitse'aanval len afgeslagen. Maar in Brabant ge lukte het de Duitsers door onze li nies heen te breken. Ze rukten op naar de grote brug bij de Moerdijk, die door onze troepen niet tijdig kon worden vernield en die -door de Duitse parachute-troepen kón wor den veroverd. Rotterdam gebombardeerd. De weg naar Rotterdam lag- voor de Duitsers nu- vrij wel open. Op 14 Mei stelden de Duitsers aan onze troepen bij Rotterdam een ultima tum, maar nog vóór de termijn ver streken was, en hoewel de stad reeds was overgegeven, bombardeerde de Duitse Luftwafle Rotterdam iri koele opzet, waarbij het centrum der stad in puin en in brand werd gewor pen. Dit was de eerste vernieling op grote schaal, zoals deze later op ge lijke wijze aan de Duitsers zou wor den vergolden De Duitsers eisten nu de capitulatie van het hele Ne derlandse leger en ze dreigden dat anders Amsterdam, Den Haag en Utrecht het lot van Rotterdam zou den moeten delen. Generaal Win- man deelde daarop de Duitse opper bevelhebber mee, dat er onder deze omstandigheden niets anders over bleef, dan te capituleren. Met uit zondering van de troepen, die nog in Zeeland vochten, gaf ons leger zich op 14 Mei 1940 's avonds om zes uur over. Twee dagen later trokken Duitse troepen Amsterdam en Den Haag binnen; de bevolking keek, somber toe. Duitse burgers en Nederlandse nationaal-socialisten gaven de Duit sers hier en daar bloemen of ver snaperingen. Het Nederlandse volk begreep, dat er een zware tijd zou aanbreken. Maar hoe verschrikke lijk de Duitse bezetting zou zijn en welk een zee van leed over ons volk dat de vijand door verraad van dit zou komen, daarvan hadden slechts plan op de hoogte was gekomen en J weinigen een min of meer klare er kon nog tijdig van koers worden voorstelling. Een Joden-razzia in de donkere be zettings-tijd. In de vroege ochtend van 10 Mei I belinie, waar duizenden Nederlandse bombardeerden Duitse vliegtuigen zonder oorlogsverklaring de vlieg velden, Schiphol, Waalhaven, Bergen en de Kooy. Ons volk beluisterde in spanning de radio-uitzendingen die de plaatsen bekend maakten, waar parachutisten werden neergelaten. Onze troepen leverden zware ge vechten o.a. bij Mill, maar het he vigst webd gevochten bij de Greb- Besprekingen van Acheson AMERIKA ZAL FRANKRIJK militair en economisch bijstaan ln zijn strijd voor het behoud van Indo-China tegen het opdringend commu nisme in het Verre Oosten. Dit is be kendgemaakt na het langdurig onder houd, dat minister Acheson met zijn Franse ambtgenoot Schuman heeft gehad. Men verwacht, dat de Amerikaanse president vandaag reeds de beschikbaarstelling van 15 millioen zal aankondigen, weldra te volgen door nog 60 millioen, zijnde dit het restant van een voor deze doel einden door het Congres gevoteerd fonds. Daarenboven kan president Truman na toestemming van het Congres nog beschikken over 100 mil lioen van het fonds voor hulpverlening aan China en omliggende ge bieden. Als tegenprestatie verwacht Amerika van Frankrijk, dat het een minder lauwe houding zal aannemen tegenover de communistische agita tie in eigen boezem. Behalve over het behoud van Indo- China als Westelijk bolwerk tegen de rode bedreiging is door Schuman en Acheson ook gesproken over de rol. die West-Duitsland in de Noordatlan- tische volkerengemeenschap zal moe ten spelen. Hoge Commissaris McCloy, Averell Harriman (reizend ECA-ambassadeur) en twee deskun digen in Duitse zaken werden bij de conferentie betrokken. Minister Acheson zou er, naar Reuter verneemt, op hebben aange drongen, dat West-Duitsland1 gaande weg binnen de Atlantische gemeen schap wordt gebracht, zonder in dit Scheuring in communistische partij TITO NAGEVOLGD IN WEST-DUITSLAND Naar de Londense correspondent van de „Volkskrant" meldt, is er een scheuring ontstaan in de West- duitse communistische partij. Deze scheuring is veroorzaakt door de houding van de Russen inzake di kwestie der Duitse krijgsgevange nen. Sinds maanden werden op standelingen tegen de lieder Rei mann en de streng-Russische par tijlijn meedogenloos gezuiverd zon der dat zij terugsloegen. De oud hoofdredacteur vanhet communis tische blad „Freies Volk", Schlappe, en zijn vrouw hebben nu een nieu we Titoïstische partij gevormd. Zij zullen tijdens de Pinksterdagen een grote vergadering te Dusseldorp be leggen. Deze „onafhankelijke com munisten", willen samenwerken met de socialisten tegen Reimann en Moskou's volgelingen. stadium een pleidooi te hebben wil len houden voor het in het leven roe pen van een Duitse strijdmacht. Het Franse standpunt, Zondag nog ver tolkt door president Auriol in zijn rede te Reims, komt hierop neer, dat herbewapening van Duitsland tot een gewapend optreden van Rusland zou leiden omdat het Kremlin zich daar door bedreigd zou voelen. Een soortgelijke bespreking als met Schuman zou minister Acheson vandaag, Dinsdag, met Ernest Bevin hebben, die thans het ziekenhuis heeft verlaten. In dit onderhoud zal Acheson, naar Reuter verder ver- neem't, er op wijzen, dat de verdedi ging van Indo-China niet alleen een Franse en thans ook Amerikaan se zaak is. doch evenzeer een Britse. ;oldaten sneuvelden. Hier werden de Duitse legers tegengehouden, maar in Brabant slaagden de Duit sers er in door onze linie heen te breken, de grote brug bij de Moer dijk te bereiken en te veroveren. Op 14 Mei bombardeerden de Duitsers Rotterdam en verklaarden, dat zij Amsterdam, Utrecht en Den Haag eenzelfde lot zouden doen onder gaan, tenzij de strijid werd opgege ven. Hierop capituleerde op de avond van 14 Mei 1940 ons leger, en de barre tijd der Duitse bezet ting nam een aanvang. ONBEKENDE DUIKBOOT TOT ZINKEN GEBRACHT. Stephen Young, een democratisch lid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, heeft gisteravond een verklaring voorgelezen, waarin hij zegt, dat een Amerikaans oor logsschip mogelijk „een onbekende onderzeeboot met dieptebommen tot zinken heeft gebracht". Hij zei: „On derzeeboten hebben onze radar-ver dediging in Alaska en verder naar het Zuiden aan onze Westkust ver kend. Als het een feit is, dat één van onze oorlogsschepen een onbekende onderzeeboot ontmoette en die met dieptebommen tot zinken bracht, is een politiek van stilzwijgen in strijd met de Russische tactiek". Tournee van pres. Truman President Truman vierde gisteren zijn 66ste verjaardag in het Midden- Westen der Verenigde Staten in de presidentiële trein, die voor een rondreis van 10.000 kilometer uit Washington vertrokken is. Op zijn verjaardag hield Truman de eerste van de negen grote redevoeringen, die op zijn programma staan, te Ge- lesbury (Illinois) en Lincoln (Ne braska). Truman viel heftig uit tegen de isolationisten, die niet verder kijken dan hun neus lang is en de ver schrikkelijke prijs over het hoofd zien, die de V.S. zouden moeten beta len, indien de communisten zich meester zouden maken van de rest van de wereld. Dezelfde mensen, die nu weer be togen, dat het isolationisme geld spa ren betekent, beweerden dit ook na de eerste wereldoorlog en stortten ons in de tweede De derde zal uit breken als de V.S. hun bondgenoten in de steek laten, zoals de Sowjet- Unie haar bondgenoten verlaat. De tournée van de president wordt algemeen gezien als de opening van een c-ampagne om stemmen te win nen voor de democratische partij bij de herfstverkiezingen voor het Con gres. West-Duitslands toetreding Het Westduitse kabinet zal van daag, Dinsdag, de uitnodiging om toe te treden tot de Raad van Europa, in 'n bijzondere vergadering in over weging nemen, zo heeft bondskanse lier Adenauer gisteravond verklaard. De Westduitse .regering zal haar standpunt bekend maken en de kwestie ter beslissing aan het parle ment voorleggen. In een bestuursvergadering van de Christen-Democratische Partij in de Britse zóne, waar Adenauer dit be kend maakte, Verklaarde hij verder dat toetreding van Duitsland de eni ge manier zou zijn om een federaal Europa te vormen en zo de vrede te verzekeren. Adenauer achtte het nuttig, dat de drie Westelijke ministers van buiten landse zaken, wier conferentie Don derdag te Londen begint, van het standpunt der Westduitse regering op de hoogte worden gebracht. Na Adenauers rede besloot het be stuur van de Christen-Democratische Partij in de Britse zóne met algeme ne stemmen om Duitslands toetre ding tot de Raad van Europa te steu nen. Dr. Kurt Schumacher, de voorzit ter van de Duitse sociaaldemocrati sche partij, heeft echter Maandag avond opnieuw de oppositie van zijn partij tegen Duitslands toetreden tot de Raad van Europa bevestigd. COMMUNISME IN OOSTENRIJK VERSLAGEN. In Oostenrijk is het communisme op eigen terrein, namelijk in de door de Sowjets bezette zone bij de Zon dag aldaar gehouden gemeenteraads verkiezingen verpletterend verslagen. De R.K. Volkspartij behaalde de ab solute meerderheid met 51.9 pet. van het totaal aantal uitgebrachte stem men, waarop de socialisten als goede tweede volgden met 40 pet. De com munisten moesten zich vergenoegen met 5 pet. Deze gemeenteraadsverkiezingen gelden voor Neder-Oostenrijk, waar viervijfde van de bevolking der Rus sische zóne woont. Tot dusver hadden de Russen hier gemeente raadsverkiezingen vijf jaar lang te gengehouden. In 1945 hadden zij in hun zone ongeveer 50 communisten tot burgemeester benoemd en hadden geweigerd deze niettegenstaande ver schillende gevoelige verkiezingsne derlagen te ontslaan. De communis ten hebben thans het recht verloren om in de plaatsen, welke com munistische burgemeesters hadden, een burgemeester te benoemen. Over de grondbeginselen zou men het eens zijn NAAR A.P. MELDT, HEEFT MOHAMMED HATTA, de Indonesische premier, gisteren in een radiorede zijn landgenoten een eenheids staat beloofd ter vervanging van de federatie van 16 staten en gebieden van de R.I.S. Hij vroeg zijn landgenoten echter geduld te betrachten ten einde anarchie te voorkomen en he t internationale prestige van Indo nesië te bewaren. IN VRIJHEID GESTELD. Mr. dr. J. Ozinga, hoofdambte naar van het ministerie van Voor lichting der R.I.S., die op 19 Maart gearresteerd werd in verband met de kwestie-Westerling, is in vrij heid gesteld. Voorts is de heer Jiscoot, die on geveer gelijktijdig met de heer Ozinga gearresteerd werd, vrijgela ten. Er is geen gebied meer, aldus Hatta, dat het niet eens is met de grondbeginselen van een dergelijke staat. Zowel OoSt-Indonesië als Oost-Sumatra heeft ingestemd met de oprichting van een unitaristi- sche staat. Er resten ons slechts be sprekingen te voeren over de beste manier om deze staat tot stand te brengen. Wij zullen een Republiek Indone sië oprichten overeenkomstig de onafhankelijkheidsproclamatie van 17 Augustus 1945, waarbij de repu bliek Djokja werd uitgeroepen. Hatta verkondigde blijkens Ane- ta-berichten, dat zelfs het grootste deel van het parlement van Oost- Indonesië reeds overhelt naar de eenheidsstaat. De centrale regering wenste, volgens Hatta, de volks wens te leiden. Hij zeide, verwijzend naar de proclamaties in verschillende gebieden, die uiting gaven aan de wens tot „losmaking van de negara Indonesia Timur en aansluiting bij de republiek, dat de wettelijke weg gevolgd moet worden, want, indien elk gebiedsdeel slechts naar eigen wens optreedt, zal de coördinatie in het bestuur verdwijnen. EVACUATIE VAN NEDERLAN DERS VAN AMBON. Zondagmorgen is met een Ne derlands militair vliegtuig kolonel Schotborch, de territoriale troepen commandant in Oost-Indonesië, naar Ambon vertrokken. Hij wordt vergezeld door de heren Van Hoogstraten en Van Deinse, resp. van het Nederlandse Hoge Com missariaat en Commissaris van Ne derland te Makassar, zo verneemt de speciale correspondent van het A. N. P. van welingelichte zijde. Getracht zal worden de Neder landse burgers op Ambon, ten ge tale van ongeveer tweehonderd vijftien, per schip te evacueren. Het verzoek hiertoe is uitgegaan van de betrokken burgers zelfs. SRAELISCHE STAFCHEF BE ZOCHT SJEIK. De Israëlische stafchef generaal-majoor Yogal Yadin, is te gast geweest bij de mach tige Sjeik Suliman-El-Hezail, van de Tausja stammen in de zuidelijke woestijn van Israël.. Tijdens dit bezoek bood de sjeik generaal-majoor Yogal Yadin een zil veren zwaard aan. Om goed te kunnen werken, moet nen zijn werk liefhebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1