De laatste pastoors van
Sassenheim en de
eerste van Lisse
Zó was het
30 jaar geleden
ZONDAG 2 APRIL
SPELDJESDAG
Se Apxao-kjeAtuiti
van Alphen
nadeit zijn aaUaaiing.
18 MEI WORDT „AVIFAUNA" GEOPEND
44 Millioen
verbeurd
verklaard
ZATERDAG 1 APRIL 1950
DE LEID SE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
SASSEMSE DIEPDELVINGEN
r\E LAATSTE LEVENSJAREN VAN PASTOOR THUS ZIJN VOL
ZWARE ZORGEN GEWEEST. Met gerechtvaardigde trots had hij
in 1911 en in 1928 de kerk aanmerke lijk vergroot en eigenlijk helemaal
opnieuw gebouwd, een eis van de in korte tijd sterk wassende parochie.
Toen hij tot pastoor te Sassenheim werd benoemd, was het kerkbestuur
een ogenblik bevreesd, dat nu van een uitvoering van de plannen tot
vergroting van de kerk, onder pas toor Zondag al gemaakt, weinig of
niets zou komen, omdat men gehoord had, dat de nieuwe pastoor erg ver
moeid was van zijn zware arbeid in de St. Lambertusparochie in Kralin
gen, waar hij pastoor was geweest. Al heel spoedig bleek, dat pastoor
Thus van aanpakken wist en de kerk consecratie in 1929 was de kroon op
het moeizaam verrichte werk. Maar al heel gauw bemerkte men, dat de
toren van de kerk bedenkelijk begon te verzakken en de verzakkende
toren trok de kerk mee, zodat er grote scheuren in de muren kwa
men. De toestand werd bedenkelijk en gevaarlijk en herhaaldelijk werd
gediscussieerd over de schuldvraag. Bijna was het tot een civiel proces
gekomen. Met al die discussies was het probleem van de zakkende toren
en scheurende kerk niet opgelost De architect was overleden en een res
tauratie werd dringend nodig. Men begon met 20 betonnen palen van
20 meter lengte onder de toren aan te brengen. Daarover kwam een
dikke betonlaag. En toen eenmaal de toren weer hecht stond, werden de
scheuren in binnen- en buitenmuren gedicht en weggewerkt. Juist op de
sterfdag van pastoor Thus werden de laatste steigers uit de kerk wegge
broken.
nieuw geplaatst in de kerk van 1870.
Het werd in de vernieuwde kerk
overgeplaatst, zonder dat men het
had laten veranderen en bijwerken.
Het was geschilderd, maar niet erg
fraai en het had bovendien door
ouderdom geleden en was vaal en
vuil geworden. Nu wend het opnieuw
geschilderd en daarna werden ook
de beide zij-altaren onder handen
genomen.
Reeds lange tijd was pastoor de
Haan ziekelijk Hij voelde zijn einde
komen en op eerste Vrijdag, 5 Sep
tember 1941 schreef hij zijn geeste
lijk testament, dat moest worden
voorgelefèn op de dag van zijn uit
vaart. Zo is het ook gebeurd. De pas
toor overleed op 30 November 1941
en na de H. Mis werd vóór het Ro
zenhoedje voor zijn zielerust te bid
den, zijn geestelijke laatste wil voor
gelezen aan de parochie. Daarin
nam de pastoor afscheid van zijn pa
rochianen, hen bedankend voor de
steun en de medewerking in zijn
bijna 9-jarig pastoraat ondervonden.
Hij wekte hen op tot een diep geloof
en een warm godsdienstig leven,
trouw aan de Kerk en aan het ker
kelijk gezag en vermaande hen on
berispelijk te blijven van gedrag en
alle ergernis te vermijden, terwijl hij
hun gebed vroeg en vergeving voor
^maakte fouten en tekortkomin
gen
Met deze woorden nam pastoor
de Haan afscheid van Sassenheim.
op 8 December werd zijn opvolger
pastoor P. Braak in Sassenheim be
noemd.
Pastoor Joannes Henricus Alber-
tus Thus, die te Weesp werd geboren,
overleed als pastoor van Sassenheim
op 1 December 1932. Van 1899 tot
1905 was hij Pastoor te Middelhar nis;
tijdens zijn pastoraat werd te Melis
sant een kapel gesticht.
Theodorus de Haan, op 28 Januari
1882 te Westwoud geboren, volgde
hem op. Hij kwam van Maassluis,
waar hij 7 jaar lang pastoor was ge
weest. Na zijn priesterwijding in
1906 was hij kapelaan te Roelof-
arendsveen, te Heemstede, te Den
Haag en te Amsterdam.
Tijdens zijn herderlijk bestuur
over Sassenheim werd in 1933 de
pastorie gerestaureerd en in 1934 het
kerkhof vergroot; een nieuwe be
waarschool gesticht in de door de
gemeente opgeheven oioenbare lage
re school in de Kerklaan. In 1935
werj het hoofdaltaar in de kerk op
geknapt. Het altaar was in 1885
De oude bioscoop
herleefde
De ouderen onder ons herinneren
zich nog wel de dagen van vroeger,
toen onze bioscopen nog bijzonder
primitief waren ingericht, de fau
teuils nog een ongekende weelde
waren in onze filmzalen en de lief
hebber voor weinig geld een koste
lijk kijkspel kreeg voorgezet. Dat
was nog in de dagen van de stomme
film. waarbij de „explicateur" tekst
en uitleg moest geven en de pianist
pp zijn droefgeestig instrument voor
de muzikale begeleiding zorg droeg.
Dat ging er allemaal gemoedelijk toe
en de primitiviteit bracht al gauw
een intieme sfeer. Wie herinnert zich
niet meer ..Imperial" op de Stations
weg, de bioscoop in de Mandënma-
kerssteeg en de drie-cent-bioscoop op
de Oranjegracht?
Dit herleefde Donderdagmiddag in
het Rembrandttheater te Haarlem,
toen het jubilerende Polygoon een
journaal vertoonde van dertig jaren
..Neerlands Nieuws" en de oude
journaals uit de archieven weer hun
dankbare dienst konden verlenen tot
„leringhe ende vermaeck". Uiter
aard ..tot leeringhe". want de talrijke
genodigden uit geheel het land, on
der wie vertegenwoordigers van de
ministers van Onderwijs, en Volks
huisvesting, en van. de commissaris
der Koningin in Noord-Holland, kre
gen tijdens deze voorstelling een uit
stekend overzicht van de ontwikke
ling, die de film in de loop der ja
ren heeft doorgemaakt.
Maar het „vermaeck" was er al
even zeer. want kostelijk konden de
aanwezigen zich amuseren met de
opnamen uit vroeger jaren, hoe dra
matisch deze soms ook mochten zijn.
Zoals gezegd, alles was in oude
stijl. De explicateur kweet zich uit
stekend van zijn taak en leidde zijn
„hooggeacht publiek" in op het al-
ier-allerlaatste nieuws, dat Polygoon-
Haarlem zou brengen. De pianist
zette in en met veel plezier kon men
genieten van de viering van Konin-
ginnefeest 1920 in Sneek. De drama
tische brand van Palais d'Eté te
Zandvoort in 1921 kon slechts de
lachlust opwekken en zo ging het
achtereendoor: het bezoek van ko
ning Gustaaf aan ons land in 1923,
de nieuwste uitvinding van de mi
nister van financiën in 1928, namelijk
het belastingplaatje, enz. tot in 1931
de commentator zijn intrede deed en
zonder de aanwezigheid van explica
teur en pianist.
Het gehele journaal was overi
gens een knap staaltje van mon
tagekunst en het was dan ook geen
beleefdheidsvorm, toen het publiek
Polygoon met een warm applaus be
dacht.
De oud-minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen prof.
van der Leeuw sprak na het jour
naal over de betekenis van het film
journaal. Prof. van der Leeuw wees
op de culturele taak, die met dit
werk wordt verricht. Hij stelde on
der meer vast, dat wij zelfs van - de
meest bekende dingen dikwijls zo
weinig weten. Het journaal vormt
hier dan een dankbaar materiaal,
waardoor de West-Nederlander b.v.
cok eens nader kennis maakt met de
andere delen van ons land.
~ZW-
Zoals Sassenheim een dochterkerk
was van Voorhout, evenzo is de mid
deleeuwse parochiekerk van Lisse
weer een afscheiding van Sassen
heim. En daarom zullen we nu, na de
historie van de moederkerk te heb
ben geschreven ook die van de doch
ter gaan behandelen. Trouwens twee
keer scheidde Lisse zich af van Sas
senheim; de eerste maal gebeurde
dit in 1461, toen de bijkapel van de
parochiekerk van Sassem te Lifese,
toegewijd aan Sint Agatha tot paro
chiekerk werd verheven en de twee
de keer vond de afscheiding plaats
in 1687, toen na de dood van pastoor
Adrianus Hoeckgeest, Lisse een zelf
standige statie werd met eèn eigen
pastoor in de persoon van Joannes
van de Werve. I'e parochie omvatte
in de middeleeuwen maar een deel
van de burgerlijke gemeente en wel
dat deel, dat lag ten noorden var
de Kathriinenlaan: het overige bleef
tot Sassem behoren. Paus Pius II
richtte de parochie Lisse op. toen de
schout en de inwoners dat verzoch
ten, omdat het hun ouden van dagen
en ziekelijke mensen zwaar viel naar
de kerk te Sassem te gaan en kinde
ren wegens de grote afstand zonder
dooosel dreigden te sterven. Want
de kaoel. er gesticht door graaf Wil
lem n. Rooms koning bezat nu een
maal niet het recht van dopen. Om
de moedrkerk schadeloos te stellen
bemaalde de Paus. dat Lisse jaar
lijks en ten eeuwige dage twee of
drie „oneen louter zilver" of een an
dere vergoeding zou betalen aan
Sassem. De bisschon van Utrecht ver
hoogde dat bedrag tot 5 ons zilver,
voor het eerst te betalen aan Bartho
lomew Simons van Schiedam, die
toen pastoor van Sassem was.
Omdat de kapel te Lisse werd ge
sticht door graaf Willem II, stond
de begeving van de narochiekerk aan
de graven van Holland, ook al be
hoorde de moederkerk Sassenheitn
aan de abdij van Egmond. De graaf
benoemd ook de koster van de kerk
van Lisse.
Thuisfront nodiger
dan ooit
Katholiek Thuisfront
Niet onwaarschijnlijk zijn op het
ogenblik velen onder ons geneigd
Katholiek Thuisfront te vereenzelvi
gen met de spreekwoordelijk gewor
den Moor van Schiller. Het heeft
zijn dienst gedaan, dus het mist
voortaan reden van bestaan, zo re
deneren zulke geloofsgenoten. Vol
komen ten onrechte echter!
Ook nu heeft Katholiek Thuis
front nog wel degelijk een taak, ja.
onder de huidige omstandigheden
moet deze organisatie zelfs nodiger
dan ooit worden genoemd. Nog al
tijd zijn er in de Oost tienduizenden
militairen en het zal stellig tot diep
in het najaar duren, vooraleer het
laatste troepentransportschip koers
naar hier kan zetten. Wachtend on
hun beurt van inscheping, hebben
de jongens in Indonesië thans eigen
lijk niets om handen en lopen bijge
volg, naar de ziel gerekend, ernsti
ger risico dan ooit voordien. Niets
immers geeft de duivel geredelijker
speling dan verveling, nergens dreigt
erger verleiding dan waar gebrek is
aan afleiding!
Juist nu derhalve hebben de mili
taire zielzorgers overzee dringender
dan ooit tevoren behoefte aan steun
uit patria. Willen de aalmoezeniers
ginds er in slag'en de hun toever
trouwde jongemannen geestelijk
gaaf en zedelijk gezond te houden,
dan dienen zij ruimer dan ooit te
voren de middelen daartoe te krij
gen.
Laat overigens het hierboven aan
geduide motief het meest urgente
zijn vooralsnog, het is bij lange na
niet het enige waarom KathoMek
Thuisfront in stand behoort te blij
ven en dus ook in staat moet wor
den gesteld zijn werk zo krachtig
mogelijk voort te zetten. Zijn er mo
menteel nog een dikke 30.000 katho
lieke militairen en rond 100 aalmoe
zeniers in Indonesië, hier in Neder
land bevinden zich heus niet zo veel
minder katholieken onder de wapens
namelijk omstreeks 25.000 man, aan
wier welzijn naar de ziel rond 50
a'a'zoezeniers hun beste krachten
wijden. En dit al verre van geringe
contingent zal eerder groter dan klei
ner worden, zodra over de ganse li
nie ernst gaat worden p-emaakt met
de opbouw van het Atlantisch Le
ger. Maar op dit punt willen wij nu
niet uitweiden.
Laat Zondag 2 April a.s. eenieder
de gelegenheid van de Speldjescol
lecte met graagte te baat nemen om
metterdaad getuigenis te geven van
zijn belangstelling voor onze solda
ten.
De werkloze
militairen
DALEN IN AANTAL
Het aantal werkloze militairen, dat
aanvankelijk vrij hoog was, is de
laatste tijd opmerkelijk gedaald. Half
Maart stonden er van de ongeveer
32.000 gerepatrieerden nog slechts
2948 als werkloos te boek en ook dit
cijfer beweegt zich in dalende lijn. De
werkgevers tonen over het algemeen
veel begrip voor de moeilijkheden
van onze jongens van overzee, die nu
in groten getale naar Nederland te
rugkeren. aldus het „Alg. Dgbl."
De animo om van Indonesië uit
naar Australië of Nieuw-Zeeland te
emigreren is niet groot. De jongens
willen liever eerst naar huis. Daarna
melden zich velen voor emigratie
naar Canada en Amerika. Ook de
scholing en herscholing van de terug
gekeerde militairen is in volle gang.
Men verwacht, dat dit jaar tiendui
zend militairen voor herscholing in
de Rijkswerkinrichting in aanmer
king komen. Ook het huisvestings
probleem is een belangrijk vraag
stuk. Te Schiedam en Ridderkerk
lost men dit probleem uitstekend op.
Te Ridderkerk bijvoorbeeld is een
nauwe samenwerking tot stand ge
komen tussen de streek-secretaris en
het gemeentebestuur, dat zich tot het
uiterste inspant om aan de vraag
voor huisvesting vai. gerepatrieerden
te voldoen.
^TAAST DE KLEURRIJKE BOLLEN, waarom Nederland reeds over
de gehele wereld een goede reputatie geniet, zullen de unieke vo
gelexemplaren met hun exotische kleurenpracht uit het internationaal
vogelpark „Avifauna" te Alphen aan den Rijn, aan ons land weldra een
nieuwe bekendheid geven. Want de dag is niet ver meer dat de naam
„Avifauna" even hecht zal zijn ver eenzelvigd met Alphen aan den Rijn,
als „Artis" met Amsterdam en „Blij dorp" met Rotterdam. „Avifauna"
heeft zelfs een voorsprong op deze diergaarden immers het Alpheus
vogelparadijs wordt een internationaal evenement, een unicum voor
Europa!
Honderden vogels in exotische
kleurenpracht, vinden dit jaar reeds
hun plaats in de tientallen volières,
alsmede in de vrije natuur, in tien
tallen vijvers, rotspaleizen en op de
vele gazons. Een waterval, een rosa
rium, vele kronkelende paadjes,
even vele rustieke bruggetjes over
vijvers, de kunstzinnig aangebrachte
beplanting van groen en van kleur
rijke bloemen, een grote vijver om
sloten door hoge glooiende taluds,
de vele open volières, het tropische
vogelhuis met dito tuin, dit alles zal
men kunnen overzien van d3 hoog
gelegen terrassen, waar men in pret
tige zitjes een rustpose zal kunnen
vinden tijdens zijn rondwandeling.
Gezellige muziek zal weerklinken
vanaf het terras van een restaurant-
hotel, dat gedeeltelijk onder en ge
deeltelijk boven de grond wordt op
getrokken. Naar mate de behoefte
stijgt, komen hierop evenveel ver
diepingen als maar nodig zal blij
ken. Een speciale autoweg zal com
fort bieden voor de bezoekers, die
per auto komen en een jachthaven
verschaft het nodige gemak aan wa
tersportliefhebbers. De heer v. d.
Brink laat het cultureel belang pre
valeren en daarom zal alle zorg wor
den besteed aan deskundige expli
caties ten behoeve van de bezoekers.
De beste Nederlandse biologen zul
len worden geïnteresseerd. Ten dien
ste van dezen richt de heer v. d
Brink een eigen laboratorium in,
terwijl er een uitgebreide biblio
theek met de beste werken op dit
gebied in voorbereiding is. In dit
park worden uitsluitend vogelsoor
ten van het exotische genre onder
gebracht. Honderden dieren zijn er
reeds aangekomen uit alle wereld
delen en honderden zijn nog onder
weg, varende of per vliegtuig.
Reeds vele blijken van belangstel
ling werden ontvangen uit het bui
tenland, zodat de stichter een grote
toeloop ook van over de grenzen
verwacht.
ATTRACTIES IN EN ROND
DE TUIN
De rondvaartboot „Jacob Van Cam-
pen", welke, met nog een tweede,
dienst zal doen voor rondvaarten
over de Braassemermeer, welke door
de directie van „Avifauna" worden
georganiseerd, ten behoeve van de
bezoekers, is reeds gearriveerd. De
proefvaart is gehouden De boot
biedt plaats voor pl.m. 80 volwasse
nen voor ol.m 100 kinderen, is voor-
zien van het modernste comfort. De
ongeveer 16 meter lange slanke
rondvaartboot vaart pl.m 15 km. per
uur, zodat een ieder rustig gelegen
heid heeft van de mooie natuur te
genieten. In verschillende oozichten
zal men het 't reizend publiek ge
makkelijk maken. Zo komt er in
overleg met gemeentebestuur en de
,.Citosa"-autobusondememing een
speciale „Avifauna"-halte met wacht
huisje.
De beroemde Engelse Frickley Col
liery Band van mijnwerkers, vele
malen bekroond, brengt in Juli een
bezoek aan Nederland onder meer
aan de Engelse graven in Oos
terbeek en Kerkrade. Op 8 en 9 Juli
zal deze band in Avifauna concerte
ren Zaterdagavond met lichte mu
ziek en Zondag met gewiide muziek.
Het orkest, dat in dienst is van de
B.B.C. en uit pl.m 60 man bestaat,
zal tevoren, als overeenstemming
wordt bereikt, officieel ten raadhuize
worden ontvangen. De leden van dit
orkest zullen die nacht by particu
lieren e.d. worden ondergebracht.
„Avifauna" zal dagelijks van 9
6 30 uur en daarna weer vanaf 8 uur
des avonds tot pl.m. 11.45 uur ge
opend zijn.
OPENING GAAT GEPAARD MET
FEESTWEEK
De officiële openstelling zal met
een feestweek voor de inwoners ge
paard gaan. Een ieder krijgt daarin
zijn taak. Een en ander valt samen
met de feesten ter gelegenheid van
de jaarlijkse Hollandia-roeiwedstrij-
den. Muziek-ensembles met goede
raam zullen gedurende het grhele
seizoen voor muzikale opluistering
zorgen. De bezoekers krijgen des-
lunapark de nodige attracties ver
zorgen. Oe bezoekers krijgen des
kundige explicaties over het soort
dieren en hun leven. Dit zal vooral
worden bevorderd voor belangstel
lenden in schoolverband. Voor het
volgend jaar wordt een rijk geva
rieerde bibliotheek ingericht, waar
belangstellenden kosteloos vakkun
dige voorlichting kunnen ontvangen
over de vogelschat van de gehele
wereld.
Door de Tribunalen
De verbeurdverklaringen, door de
tribunalen uitgesproken, belopen een
bedrag van ongeveer 44 millioen,
hetwelk echter nog niet geheel is
geliquideerd, aldus de minister van
Justitie in zijn antwoord op de be
treffende vragen der Eerste Kamer
over zijn begroting.
Aan het verbeurdverklaarde is een
bestemming gegeven bij 't Kon. Be
sluit van 27 Sept. 1948. Daarbij is be
paald, dat deze gelden zullen dienen
tot vergoeding en herstel van oor-
logs- en bezettingsschaide.
Het wil de minister voorkomen,
dat deze bestemming juister is dan
storting in de kas-van de V.V.R.A.,
hetgeen zou medebrengen, dat deze
gelden weliswaar deels ten goede
zouden komen aan leden van de
zwaar getroffen Joodse bevolkings
groep, doch voor een ander deel aan
hun erfgenamen en rechtverkrijgen
den; de erfgenamen zijn niet altijd
Joden en ook niet altijd oorlogs
slachtoffers, en onder de rechtver
krijgenden bevinden zich o.a. dege
nen, die tengevolge van rechtsherstel
zijn ontzet uit de oorspronkelijk
Joodse bezitingen, welke zij ty-
dens de oorlog hebben verworven.
Het. zyn wellicht dezelfden, van wie
bij tribunaalvonnis vermogen werd
verbeurdverklaard.
Uit de
(bxuig.ewtinte'i
Op jongetje geschoten
Gisteren stond voor de arrondis
sementsrechtbank te Dordrecht te
recht de 30-jarige L. E. T., die er van
beschuldigd werd een 12-jarig jonge
tje, Klaasje P., op 3 Maart 1945 zwaar
lichamelijk letsel te hebben toege
bracht, door een schot uit zijn postool
op hem te lossen.
Op de bewuste datum trachtten en
kele jongens, onder wie Klaasje P.
enkele broden te stelen uit een bak
kerskar. T., die toen politie-agent
was, trok zijn pistool en loste een
schot, met het gevolg, dat een der
jongens in de rugwervel werd ge
raakt, waardoor hij thans nog gro
tendeels is verlamd.
T. erkende het hem tenlastegeleg-
de te heoben gepleegd. Hij zeide niet
de opzet te hebben gehad het jonge
tje te treffen. Doordat hij voordien
nooit met een pistool had geschoten
en doordat hij erg zenuwachtig was
geweest, zou het schot per ongeluk
doel hebben getroffen.
Zijn verdediger deed namens ver
dachte het voorstel een financiële re
geling te treffen, die het jongetje een
zo onbezorgd mogelijke toekomst zou
bezorgen.
De officier van justitie achtte in
zijn requisitoir de schuld van ver
dachte, doch niet diens opzet bewe
zen.
Omdat echter de zaak zich reeds
zo lang heeft voorgedaan T. had
niet eerder kunnen worden berecht,
omdat hij tot voor kort als reserve-
officier in Indonesië dienst deed
wilde hij volstaan met het eisen van
een lage straf, namelijk drie maan
den voorwaardelijke gevangenisstraf
met een proeftijd van drie jaar en de
verplichting een financiële regeling
met de familie P. te treffen, welke
regeling de officier echter gaarne
aan de rechtbank overliet.
Over 14 dagen zal de rechtbank
uitspraak doen.
Een film over de
Openbaringen
van Joannes
De jonge Belgische kunstenaar
Jan Yoors wil een artistiek verant
woorde film maken over de Apoca
lyps van Joannes. Een dezer dagen
vertrekt hij naar Amerika om de no
dige voorbereidende besprekingen te
voeren. Jan Yoors heeft aan de Brus
selse correspondent van het KNP
medegedeeld, dat het hier een ge
heel nieuw experiment betreft,
vooral kleur-technisch gezien, zodal
het niet mogelijk is het met een be
staande definitie te omschrijven.
De film zelf zal uitdrukking ge
ven aan de visie van de jonge kuns
tenaar op de verschillende visioenen
uit de Openbaringen van Joannes.
Het is geen tekenfilm in de'gewone
zin van het woord. De beweging ligt
niet in het beeld, maar in het rond
dwalen van de camera, de intensi
vering van de kleur, de muziek en
het verklarende woord, dat eendeels
de oorspronkelijke tekst van de Apo
calyps en anderdeels de eigen ver
klaringen van de kunstenaar over
zyn voorstellingen omvat.
Practisch betekent dit, dat het ge
heel van de Apocalyps wordt uitge
beeld in 150 taferelen, beginnende
by het visioen „Sanctus, sanctus,
sanctus", de hulde van de koningen
uit het oud en nieuw Testament aan
God de Vader en het geslachte Lam.
en eindigend in het visioen van het
Eeuwige Jeruzalem.
De jonge kunstenaar wil in de
commentaren de betekenis van de
Apocalyps in de huidige actualiteit
naar voren brengen, niet alleen hel
apocalyptisch-verschrikkelijke, maa-
evenzeer het bemoedigende en c.
j beurende, dat in de visioenen v
Joannes op Patmos is vervat.
