Na Eyskens
Carton de Wiart
Eyskens moet opdracht
teruggeven
Een voorstel van W.-Duitse
Bondsregering
De kansen van
prins Seretse
Rood lente-offensief in Italië
5%
Nederl. krijgsgevangenen
in Rusland
DONDERDAG 23 MAART 1950
41ste JAARGANG No. 11936
Directeur: C. M. v. MAIMERS VELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSIREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
^Papengracht^32^TeL^0015»^Adm^en Adv. 20S26, Abonn. 20935» Giro 103003, Abonnementsprijs f Ó32 p. w., f 1*40 p. mnd., 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
Carton de Wiart gaat het proberen
DE BELGISCHE crisis is nog' steeds niet opgelost. .GastonEyskens, de
premier van het demissionnaire kabinet, heeft zijn taak als informa
teur moeten opgeven. De 80-jarige Katholieke leidergraaf Carton' de
Wiart, die als minder gematigd geld t dan zijn partijgenoot Eyskens, heeft
thans zijn taak overgenomen. Carton de Wiart verklaarde Woensdag
avond, dat „het land moet terugker en op het constitutionele spoor. Voor
zover het mij betreft wil dit zeggen: de terugkeer van koning Leopold."
De ministers van staat, die het
hoogste Belgische consultatieve or
gaan vormen, zouden vandaag in ge
heime zitting bijeenkomen.
Gaston Eyskens verklaarde aan de
pers, dat „de toestand in het land
bijzonder ernstig" is. Hij zei, dat
graaf Carton de Wiart „de informa
tieve opdracht zal uitvoeren in de
zelfde geest als ik dat deed en in
overeenstemming met mij."
Spaak, die lid is van het college
van ministers van staat, zou naar
wordt gemeld, zich meer en meer
tegen de terugkeer van de koning
kanten.
De socialisten trachten thans de
algemene staking van 24 uur die voor
Vrijdag in Wallonië is uitgeroepen,
ook in Brussel voor te bereiden. De
socialistische parlementsleden zul
len aan het hoofd van meer dan
300.000 arbeiders door de straten van
Luik, Charleroi en Bergen marche
ren.
Het bestuur van het socialistisch
vakverbond verklaarde gisteren na
een vergadering, dat, „een algeme
ne staking in het gehele land op een
geschikt ogenblik zal oplaaien"
Koning Leopold wordt in zijn villa
te Pregny bestormd met adviezen
van uiteenlopende aard. Hij ontvangt
bezoekers en telefoongesprekken uit
Brussel.
Sommigen adviseren de koning
„onmiddellijk of geleidelijk af te
treden" en anderen sporen hem aan
„het been strak te houden en de uit
spraak van het' parlement op te -vol
gen."
DE MINISTERS VAN STAAT
Het college" van de Belgische mi
nisters van staat wordt gevormd door
28 léden. Hiervan zijn 13 leden van
de (katholieke) Christelijke Volks
partij, 7 zijn -socialisten en 8 libera
len. De CVP-leden zijn vóór terug
keer van koning Leopold, de socia
listen zijn er tegen en de liberalen
zijn verdeeld. De titel minister van
staat krijgen politici uit parlement of
Wat is een
ketting-reactie?
Om enige voorstelling te geven
van een ketting-reactie men zal
zich dit woord herinneren, dat men
herhaaldelijk leest,, als er sprake is
van atoomkern-splitsing, waterstof
bommen e.d. heeft een Ameri
kaanse professor een vernuftig de-
rnonstratietoestel ontworpen. Prof.
Sutton zo heet de professor
gebruikt vijf en zeventig muizen
vallen, die elk op een gespannen
veer één of meer kurken- vasthou
den. Hij plaatst nu een hor over
deze muizenvallen en laat een en
kele kurk op de plaats waar anders
het spek zit,, op een van de mui
zenvallen vallen. Daardoor schieten
dan twee kurken tegen de hor, sprin
gen terug en raken andere muizen®
vallen, waardoor weer' andere kur
ken tegen te hor geslingerd wor
den.
„Bij de kettingreactie zo ver- i
klaarde de professor gebeurt iets
dergelijks. Die eerste kurk is een
verdwaald neutron, dat op zijn beurt
weer neutronen vrijmaakt, die op
hun beurt weer andere neutronen
vrij maken enz."
regering op grond van hun grondige
kennis van Belgische aangelegenhe
den. Zij hebben geen bepaalde func
tie, maar worder bijeengeroepen,
wanneer het land in grote moeilijk
heden verkeert of voor belangrij
ke beslissingen staat. De laatste keer
dat deze senioren bijeenkwamen,
was in Augustus 1914, twee dagen
voor de Duitse invasie in België. De
ze zitting werd toen al gepresideerd
door graaf Carton de Wiart, evenals
dit vandaag het geval zal zijn.
HET KONINKLIJK PALEIS TE
LAEKEN
Timmerlieden en behangers zijn
op het ogenblik bezig het koninklijk
paleis te Laeken voor een eventuele
terugkeer van koning Leopold in ge
reedheid te brengen. De architecten
overwegen de liften te vernieuwen
en een vleugel van het paleis wordt
grondig onderhanden genomen.
ZK.H. PRINS BERNHARD HIELD
EEN PERSCONFERENTIE Z.K.H.
Prins Bernhard heeft in het gebouw
van de Regerings Voorlichtings
Dienst te 's-Gravenhage een pers
conferentie gehouden, waarbij hij de
journalisten gelegenheid gaf vragen
te stellen betreffende zijn reis naar
•liet Westelijk Halfrond.
Tijdens de conferentie, v.l.n.r. de
heren G. B. Reb">l, mr dr I. G. van
Maasdijk, algemeen secretaris van
het Koninklijk Huis, mr J. M. Lan-
dré en Z.K.H. prins Bernhard.
De vier bezetters moeten hereniging
bewerken
r\E WESTDUITSE bondsregering heeft gisteren een beroep
alle Duitsers, op alle bezettende mogendheden en op alle volkeren
der wereld het Duitse volk bij te st aan om in vrede en vrijheid zijn her
eniging te verwerven. Zij stelt vrije verkiezingen in geheel Duitsland
voor, waarvoor de vier bezettende mogendheden dé Verenigde Sta
ten, dé Sovjet-Unie, Engeland en Frankrijk het eens zouden moe?-
ten worden over een kieswet. De ve rkiezingen moeten voor een „consti
tuerende vergadering" worden gehouden, welke een grondwet zal ont
werpen, die ter goedkeuring moet worden voorgelegd aan het gehele
Duitse volk.
Het officiële voorstel van de West-
duitse regering stelt de Westelijke
geallieerden en de Russen voor de
taak, zich te bezinnen op een ont-
werp-kieswet voor Duitsland en zich
te beraden over de voorwaarden,
waaronder deze verkiezingen gehou
den zullen worden.
Het denkbeeld steunt op een voor
stel van de Amerikaanse Hoge Com-
misaris McCloy, die het initiatief
aan de Westduitse regering overliet.
De bondsregering stelt thans voor,
dat de vier bezetters met de voorbe
reidingen zullen beginnen, Engeland
en Frankrijk steunen het voorstel -
McCloy, zo heet het in de te Bonn
uitgegeven bekendmaking, en „le
den van- de Sovjet-regering hebben
tijdens de conferenties van de minis
ters van Buitenlandse Zaken en in
officiële .verklaringen duidelijk ge
zegd, dat ook de Sovjet-Unie een ver
enigd Duitsland voorstaat".
Zijn ze verspeeld?
Het lijkt er op, dat Seretse Khama,
prins van de Bamangwatostam in
Beetsjoeanaland, zijn kansen op het
opperhoofdschap over zijn volk ge
heel heeft verspeeld door zijn huwe
lijk met de Londense typiste Ruth
Willians. De Britse regering heeft
zich laten voorlichten door een com
missie van onderzoek en deze heeft
eenstemmig geadviseerd Seretse niet
als opperhoofd van de Bamangwato's
te erkennen.
Naar het oordeel van de commis
sie is het van essentieel belang Se
retse Khama uit het protectorbat
Beetsjoeanaland verwijderd te hou
den, in het belang van de vrede
daar. Ook aan Tsjekedi, de oom van
Seretse, die zich tegen het huwelijk
heeft verzet, zou niet mogen worden
toegestaan naar het reservaat terug
te keren.
GENERAAL OMAR BRADLEY,
voorzitter van de Amerikaanse Ver.
'hefs van Staven, die het Noord-At-
.ntische Militaire Comité bijeen
eft geroepen voor.een vergadering
op 28 Maart a.s. in Den Haag.
De Britse regering heeft
dat zij zich met zekere argumenten
in dit rapport/niet kan verenigen,
maar voert aan, dat er onzekerheid
bestaat over de vraag, of Seretse
voldoende steun bij zijn stam zou
vinden en dat er twijfel bestaat, of
Seretse zich naar behoren van zijn
verantwoordelijke taak als opper
hoofd zou kwijten.
Seretse jnag tijdelijk naar Beet
sjoeanaland terugkeren vanwege de
aanstaande bevalling van zijn vrouw
en uit de tekst van het witboek der
Britse regering valt op te maken, dat
hij misschien in het protectoraat
mag, blij ven, zolang zijn tegenwoor-,
•ciigheid daar geen moeilijkheden op
levert.
MOSKOU DOET NIET MEE
De reactie uit Oost-Duitsland kwam
onmiddellijk. Het voorstel werd uit
gekreten als „propaganda". Verkie
zingen zijn niet mogelijk zolang
West-Duitsland nog niet bevrijd is
van de tegenwoordige koloniale sta
tus, en zolang het bezettingsstatuut,
het Rubrstatuut en de Saar-overeen-
komst met Frankrijk niet nietig ver
klaard zijn. Het West-duitse voorstel
heeft niet de instemming van alle
vier bezetters, werd gezegd.
In Londen en Parijs wordt het
voorstel toegejuicht, al acht men de
verwezenlijking met het oog op de
politieke toestand in Oost-Duitsland
vrijwel onmogelijk. In opdracht van
de Sovjets hebben de communisten
zich ter voorbereiding van de herfst-
verkiezingen meester gemaakt van
het verkiezingsprogram en de can-
didatenlijsten. De communisten zijn
dus voor de komende vier jaar bij
voorbaat in het zadel gezet, met de
zweep van de Volkspolitie in de
hand.
ENGELSE AUTORITEITEN
GAAN „TITANIC" ZIEN.
Hoge Engelse autoriteiten zullen
de nazifilm "Titanic" die in de Ame
rikaanse zóne draait, gaan zien om
uit te maken of deze rolprent anti-
Engels is
De Engelse üioge commissaris sir
Brian Robertson heeft 'n verzoek van
het Engelse ministerie voor buiten
landse zaken ontvangen om verslag
uit te brengen over de uitwerking
van deze film op het Engelse presti
ge in Duitsland.
Amerikaanse
superforten voor
Engeland
Evenals Nederland, dat gisteren
hoorde van de overdracht van twee
Amerikaanse fregatten, bespeurt nu
ook Engeland de eerste tekenen van
het bestaan van het Atlantische Pact
Gisteren zijn vier van de zeventig
door Amerika te leveren vliegende
superforten (B-29) op het vliegveld
Marham geland.
Zij werden van Amerika naar En
geland overgevlogen door Ameri
kaanse bemanningen, die de tocht
van 3671 mijl op hun gemak hebben
gemaakt. Zij vlogen via de Bermuda-
eilanden en de Azoren. Een deel van
'de Amerikaanse bemanningen zal in
Engeland blijven als instructeurs
voor .de R. A. F.
De bommenwerpers van - het type
B-^29 hébben een actie-radius van
tweeduizend unijl en kunnen tien ton
bommen meevoeren.
Samenvallend met diplomaten-eonlerentie
^E VOORNAAMSTE Amerikaanse diplomaten in Europa kwamen gis
termorgen op de Amerikaanse ambassade in Rome bijeen voor een
driedaagse geheime conferentie over vraagstukken, die verband houden
met de bestrijding van het communisme. Zij zullen zich bezig houden
met de toestand in Duitsland en speciaal in Berlijn, het Europese herstel
en Acheson's programma van zeven punten voor overeenstemming met
Rusland. Een van deze punten zal de meeste aandacht vragen, namelijk de
eis van Acheson, dat Rusland er mee zal ophouden de communsitische
partijen in andere landen te gebruiken om de wettige regeringen van
die landen omver te werpen.
EéN STAKER DOODGESCHOTEN.
Op dezelfde dag, dat de conferen
tie der ambassadeurs begon, hebben
de Italiaanse communisten hun aan
gekondigd „lenteoffensief" tegen de
regering-De Gasperi geopend met
een bevel aan de vijf millioen leden
van de communistische federatie van
vakverenigingen voor 'n staking van
12 uur, die gistermorgen is begop-
nen. De politie, die onmiddellijk met
alle krgcht tegen iedere verstoring
van de orde is opgetreden, hééft
duizenden personen gearresteerd.
Eén staker te Parma is aan eên
schotwond overleden. Een groot agn-
tal stakers en politie-agenten is ge
wond. Een woordvoerder van de re
gering heeft verklaard, dat de deel
neming aan de staking uitwees, dat
het lente-offensief „tot mislukking
was gedoemd".
Volgens sommige bladen is de sta
king met opzet uitgeroepen op de
dag, dat de Amerikaanse diplomaten
in Rome bijeenkwamen. Het zwaar
tepunt van de staking was in Rome
gelegd, waar de communisten in
strijd met een verbod van de politie
een massabetoging hebben gehouden.
De brandweer richtte gekleurd wa
ter op de deelnemers aan.de beto
ging. Hierdoor konden deze door de
politie gemakkelijk worden herkend
en ingerekend.
Bij de Amerikaanse ambassade
hadden zich vele stakers verzameld
voor een betoging. Gewapende poli
tiemannen in jeeps en te voet, uit
gerust met traangasbommen, be
waakten alle toeganger tot de ain-
bassade en joegen de stakers uiteen.
Toen de schemering viel, keerden
vele gearresteerde demonstranten
met moede schreden te Rome terug.
Zij waren door de politiewagens 16
km. buiten de stad gebracht en daar
afgezet. Omdat de verkeersdiensten
staakten, moesten zij te voet terug.
Het bestuur van het vakverbond
kwam gisteravond in spoedzitting
bijeen om te beraadslagen over een
nieuwe stakingsactie uit protest te
gen de dood van de bovengenoemde
staker te Parma.
DE STAKINGEN IN
FRANKRIJK
Bidault biedt
o aan
De Franse premier, George Bi
dault, heeft gisteravond in een ra
diorede algemene voorwaarden be
kend gemaakt, waarop de regering
bereid is de looneisen van de staken
de arbeiders tegemoet te komen. De
stakingen, die verschillende sectoren
van de Franse economie hebben ge
troffen, hebben thans reeds 3 Yi week
geduimd.
De door Bidault bekend gemaakte
voorwaarden zijn: vijf percent loons
verhoging plus een „productiviteits-
bijslag" van 2 of 3 percent, die met
ingang van Juni zal worden uitbe
taald in die genationaliseerde bedrij
ven. waar de verhoogde productie
de bijslag rechtvaardigt.
Verschillende privé-werkgevers
hébben al loonsverhogingen van 10
procent of meer aangeboden, doch
de nationale werkgeversfederatie
heeft verklaard, dat een verhoging
van meerd dan 5 procent een nieuwe
inflatiespiraal zou veroorzaken.
De vakverbonden, zijn niet zeer te
vreden over de voorstellen, doch de
stakihgsmoeheid en de uitputting
der weerstandskassenzal naar de
mening van waarnemers vele vak
verenigingen tot een tijdelijke aan
vaarding van deze voorwaarden be
wegen.
In de staalindustrie zijn nog slechts
170.000 van de 1-200.000 arbeiders in
staking. De stakingen in andere in
dustrieën en bedrijven duren nog
voort.
GESPANNEN TOESTAND TE
SAIGON.
Te Saigon neemt de spanning toe.
Twee duizend man Vietnamese po
litie en een Franse militaire politie
macht worden in het centrum van
de stad in gereedheid gehouden om
op te kunnen treden bij relletjes in
verband met het proces tegen twaalf
Vietnamese studenten, die beschul
digd worden van „samenzwering te
gen de veiligheid van de staat". Alle
straten naar de rechtbank worden
bewaakt. Vele arrestaties worden nog
verricht in verband met de relletjes
van Zondag. Verscheidene winkels
sloten gisteren als protest tegen deze
arrestaties. Alle taxichauffeurs in
Saigon zijn in staking.
DE ELBE-TUNNEL LOOPT
GEEN GEVAAR.
De vernietiging van het droogdok
bij de Eiibe-tunnel, waarvan Zater
dag reeds een gedeelte is opgebla
zen, kan voortgang hebben zonder
gevaar voor de tunnel, aldus heeft
een commissie van Engelse en Duit
se deskundigen geconstateerd. Zelfs
indien de afstand tussen dok en tun
nel kleiner wordt, loopt de laatste
geen gevaar, „mits de lading spring
stof gelijk blijft", aldus de commis
sie.
Speciale
bijeenkomst
Veiligheidsraad
Eeu voorstel van Lie
Try^ve Lie, de secretaris-generaal
van de Ver. Naties, heeft voorge
steld, dat er een bijeenkomst van
de Veiligheidsraad zou worden ge
houden, waarop de staten zouden
worden vertegenwoordigd door hun
ministers van buitenlandse zaken, of
zelfs door de regeringshoofden. Lie
verklaarde, dat het Handvest der V.
N. voorzag in dergelijke speciale bij
eenkomsten van de Raad, welke
tweemaal per jaar zouden kunnen
worden gehouden. Tot nog toe is er
nog geen speciale bijeenkomst ge
weest.
Acheson verklaarde, dat elke sug
gestie van Lie door de Amerikaanse
regering en door alle andere leden
van de Veiligheidsraad zorgvuldig
zou worden bestudeerd.
Hij veronderstelde, dat alle leden
van de Raad hun goedkeuring aan
een dergelijke bijeenkomst zouden
moeten hechten alvorens zij kan
worden gehouden.
GEEN RECHTSTREEKS OVERLEG
MET DE RUSSEN
Minister Ernest Bevin heeft er in
het Lagerhuis nogmaals op gewezen,
dat de Uno de plaats voor bespre
kingen over toezicht op de atoom
energie is.
Bevin zei, dat de Britse regering
niet verwachtte, dat rechtstreeks
overleg met Rusland een succes zou
worden.
Wij zijn van mening, dat dat ons
in moeilijkheden zou brengen. Wij
geven er de voorkeur aan, vast te
houden aan het jüiste apparaat,
waarvoor de grondslag in de Uno is
gelégd.
Nederland maakt
weer munitie
Mr. W. F. Schokking, de minister
van oorlog, heeft gistermiddag in te
genwoordigheid van vele Nederland
se en buitenlandse civiele en mili
taire autoriteiten de munitiefabriek
aan de Hembrug te Amsterdam ge
opend.
Anderhalf jaar geleden gaf de re
gering opdracht om weer een aan
vang te maken met de munitiefabri-
cage. Toen de Duitsers in Mei 1945
ons land verlieten, bestonden de ar
tillerie-inrichtingen aan de Hembrug
uit een aantal gebouwen zonder ma
chines. Sindsdien is met man en
macht gewerkt om de fabriek weer
bruikbaar te maken.
Met een Royal Enfield geweer
werd de eerste scherpe patroon af
geschoten.
In hoofdzaak wordt nu nog munitie
vervaardigd voor de geweren en mi
trailleurs. Voorts is er ook reeds
een begin gemaakt met de vervaar
diging van munitie van groot kali
ber. Het grootste deel van de daar
voor nodige machines werd geduren
de de oorlog door de Duitsers ge
roofd, doch na de bevrijding terug
gevonden en in het bedrijf zelf her
steld.
DE BLOEIENDE CROCUSSEN
De crocusvelden staan in volle
bloei, zowel de 'oranje als de paarse.
De vroege narcissen hebben reeds
dikke knoppen en beginnen te kleu
ren. Als het weer zo zacht blijft
wordt verwacht dat de narcissen
volgende week in bloei zullen staan.
Naar schatting twee honderd
Onlangs meldde de Romeinse cor
respondent van het „Handelsblad",
dat enige Duits sprekende Italianen
uit Zuid-Tirol, die uit Russische
krijgsgevangenschap waren terug
gekeerd, verteld hadden, dat zij Ne
derlanders hadden ontmoet in ge
vangenkampen bij Kiew.
Van de leider dezer terugkeren
de Italianen, een sergeant, vernam
de correspondent thans de volgen
de inlichtingen: „Zeer zeker zijn er
nog verscheidene Nederlandse krijgs
gevangenen in Kiew. Naar schat
ting zullen het ongeveer 200 man
zijn. In de maanden November-De-
vember van het verstreken jaar wer
den ze allen samengebracht in het
Lager 70662/12 Kiew. Dit zou kun
nen wijzen op terugkeer in hun va
derland,- daar ook wij Zuid-Tirolers
in diezelfde periode'in datzelfde La
ger werden ondergebracht en nu is
al bijna de helft van onze mensen
teruggekeerd."
„De meeste Nederlandse krijgsge
vangenen staan sceptisch tegenover
hun terugkeer. De oorzaak is, dat zij
reeds eenmaal in een 'repatriërings
kamp zijn geweest namelijk te Odes-
sa. Maar toen het gewapend con
flict in Indonesië uitbrak, werd de
repatriëring van Nederlanders stop
gezet. Dit is de verklaring, die de
Nederlanders gaven, maar in een
kamp, afgesloten van de buitenwe
reld, probeert men wel eens &e
handelwijze der Russen te verkla
ren op eigen houtje en er kunnen
dus ook wel andere beweegredenen
zijn geweest. Persoonlijk geloof ik
echter, dat ook deze mensen vroeg of
laat hun geliefde vaderland zullen
terugzien. Waarschijnlijk gaat het
hen allen goed, want de behande
ling is in de loop der jaren zeer ver
beterd."
„Namen van Nederlandse ge
vangenen kan ik u helaas niet ge
ven, daar ik al veel moeite had om
dr namen van mijn eigen landgeno
ten in het hoofd te houden. Het was
ten strengste verboden enig ge
schrift mee te nemen. Geen enkele
Nederlander heeft mij ook een adres
gezegd. Onder de gevangenen zijn
twee artsen en enige officieren, allen
zoals gezegd bij Kiew.
Wij kunnen hier nog aan toevoe
gen, dat eerstdaags een ambtenaar
van H.M.'s Gezantschap te Rome
zich naar Zuid-Tirol zal bgeven om
verdere gegevens te verkrijgen.
Ko-'i'ie.ttjz...
„Wie van u zonder zonden is,
werpe de eerste steen" zegt Chris-
