"tl
IS AUSTRALIË
Voorhout was fel op
zijn zelfstandigheid
Ilvtjacvit
HET LAND VAN
DE TOEKOMST?
in Indonesië
nesië I
v.d. Drift
ZATERDAG 11 MAART 1950
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA
SASSEMSE DIEPDELVINGEN
HTOEN PASTOOR DE MOL HERDER WAS VAN SASSENHEIM, maakte
hij twee gewichtige veranderingen mee in zijn statie; in 1853 werd
in ons land de hiërarchie hersteld, en de eerste bisschop van Haarlem,
Mgr. van Vree woonde van 2 November 1853 tot 4. Juni 1855 in Sassen-
heim.
Bij bisschoppelijk besluit werden in 1856 de grenzen van de parochie
Sassenheim (de oude staties warenru parochies geworden) vastgesteld.
De parochie omvatte de burgerlijke gemeente met gedeelten van Voor
hout en Warmond. De grens werd in 1876 gewijzigd, toen een stukje
van de Haarlemmermeer bij Sassenheim werd gevoegd, ofschoon het arm
bestuur daar alles behalve voorstander van was, omdat het vreesde over
belast te worden.
In 1928 werd de grens nogmaals gewijzigd, toen een gedeelte van Sas
senheim werd ingedeeld bij de nieuwe parochie van de H. Engelbewaar
ders te Lisse.
Een andere grote wijziging onder 1
pastoor De Mol, was, dat Voorhout
zelfstandig werd. Sinds de tijd van
koning Lodewijk Napoleon hadden
de katholieken er hun eigen kerk,
de helft van de oude dorpskerk, maar
onder zorg van de pastoor van Sas
senheim. Dat was al een hele ver
betering, maar bij de Voorhoutse
katholieken leefde sinds die tijd het
streven geheel zelfstandig te worden
Vooral in 1842 openbaarde zich dit
streven van de daar wonende katho
lieken, met de niet-katholieke bur
gemeester aan het hoofd.
Pastoor niet welwillend tegen
over afscheiding.
Vooral de wijze, waarop dit stre
ven naar zelfstandigheid zich open
baarde, deed de pastoor van Sassen
heim vrij onwelwillend staan tegen
over de verlangens van de gelovi
gen van Voorhout. De niet-katholie
ke burgemeester van Voorhout, die
zich zo voor de afscheiding beijverde
was gemengd getrouwd en had zijn
kinderen, hoewel in de katholieke
kerk gedoopt, laten inschrijven in
de registers van de hervormde kerk.
Pastoor De Mol kreeg sterk de in
druk, dat zijn ijver voor zelfstandig
heid werd ingegeven om hem on
aangenaam te zijn en verzette zich.
Aartspriester Gerving billijkte de
aanvrage der Voorhoutse kath. en
schreef dat ook aan de nuntius Fer-
rierri, die vice-superior of hoofd van
de Hollandse Missie was, hoewel hij
heel goed begreep, waarom de pas
toor er zo op tegen was.
Hij moest toegeven, dat het feite
lijk al twee staties waren, sinds
Voorhout een eigen kerkje had ge
kregen. zij het dan onder een pastoor
en dat een scheiding gemakkelijk
tot stand gebracht kon worden, om
dat er geen schulden waren. Billijk
•zou zijn, dat bij een scheiding, zo
wel Sassenheim als Voorhout een
deel van de fundaties kreeg, of
schoon ook zonder dat Voorhout
best een eigen pastoor zou kunnen
onderhouden. Wat het kerkhof be
treft stelde de aartspriester voor, dat
beide staties samen het bestaande
kerkhof zouden hebben of dat er in
Voorhout een kerkhof werd aange
legd.
Officieel niet, feitelijk wel
gescheiden.
Ondanks de gunstige gazindheid
van aartspriester Gerving voor de
plannen van Voorhout kwam de
scheiding toch niet onmiddellijk tot
stand. Want Sassenheim bleef zich
verzetten. Inmiddels overleed Ger
ving en werd Kervel, aartspriester,
die een bemiddelingsvoorstel deed
om beide partijen tevreden te stel
len: voortaan zou de tweede kape
laan van Sassem de titel voeren van
vicaris van Voorhout en gaan wonen
in de pastorie daar; hij zou een ze
kere zelfstandigheid krijgen met een
beperkte geestelijke rechtsmacht en
alleen in bepaalde zaken onderho
rig zijn aan de pastoor van Sassen
heim, die daarmee dus feitelijk al
leen maar in naam pastoor van
Voorhout bleef. Nicolaas Vredeveld
werd als tweede kapelaan van Sas
senheim, vicaris van Voorhout, waar
hij ging wonen en het recht had in
die kerk „alle pastoreele functies,
met beperkte jurisdictie uit te oefe
nen". Zijn gebied strekte zich uit
over alle huisgezinnen en personen,
welke onder het burgerlijk regtsge-
bied van Voorhout wonen, behalve
die, welke hunne woning of verblijf
houden aan de zoogenaamde Oude
Postbrug, langs de Zandsloot over
de Oude Heerenweg te beginnen met
de boerenwoning thans bewoond
door Teun Ruiten tot de Teilinger-
laan". Verder liep zijn gebied van
de „slagboom in Sassenheim, langs
Loosterweg, Mallegat tot de woning
bijgenaamd de Blaek, thans bewoond
endoor Piet Hogervorst".
Zo bepaalde de aartspriester op" 24
November 1843- en feitelijk was
Voorhout daarmee zelfstandig.
Met deze oplossing was geen van
beide partijen tevreden en daarom
werd als een soort proefneming op
15 April 1844 „om enige misnoegd
heid uit den weg te ruimen" te
Voorhout een deservitor aange
steld; dat werd H. Wolkemeyer.
Maar ook hiermee was men te
Voorhout niet content; zij wilden
daar nu eenmaal volledige zelf
standigheid en zij schreven in Oc
tober 1844 weer aan de kerkelijke
overheid om hun verzoek om vol
komen afscheiding te herhalen.
Wat de fondsen betreft, wilden zij
zich tevreden stellen met die goe
deren, die ten name van de kërk
van Voorhout stonden; de rest kon
aan de kerk van Sassenheim blij
ven. Natuurlijk wensten zij ook
de eigendom Van de kerk en de
pastorie. De aartspriester gegreep
goed, dat een afscheiding niet
meer tegen te gaan was.
Wikken en wegen.
Toch verliepen er nog enkele
maanden van wikken en wegen, con
fereren en bespreken, maar op 17
Juni 1845 eindelijk gaf aartspriester
Kervel aan de minister van eredienst
kennis, dat Sassenheim en Voorhout
kerkelijk voortaan geheel waren ge
scheiden.
Uit dit schrijven vernemen we te
vens nog een reden, waarom de ka
tholieken van Voorhout zo ineens
fel op him zelfstandigheid waren ge
worden. Vroeger hadden zij recht
•an overpad over een buitenplaats,
waardoor zij betrekkelijk een korte
weg naar de kerk van Sassem beza
ten. M$ar er kwam op die villa een
nieuwe eigenaar en die verbood de
kerkgangers hun oude overpad,
waardoor de weg naar de kerk zo
veel langer werd.
Henricus Wolkemeyer, die al de
servitor was, werd de eerste pastoor
van de nieuwe statie Voorhout. Pa
sfoor De Mol richtte na het verlies
van Voorhout een verzoek om hoger
salaris tot de minister en de aarts
priester ondersteunde maar al te
gaarne dit billijk verzoek, omdat
zijn inkomens zoveel verminderd
waren.
Nog lange tijd.na de. scheiding be
stond de vreemde toestand, dat het
kerkbestuur v»an Sassem Rijnlands
bundergeld betaalde voor grond, die
toebehoorde aan de kerk van Voor
hout, terwijl het armbestuur van
Voorhout betaalde voor grond in
eigendom van het armbestuur Van
Sassenheim. In 1899 besprak het kerk
bestuur de mogelijkheid om daaraan
nu eens een einde te maken, op ver
zoek van de pastoor van Voorhout.
Eerst toen is daze zaak geregeld.
Tot 1862 werden de armengoederen
beheerd door het kerkbestuur, be
slaande uit de pastoor en drie leden,
één uit Sassenheim, één uit Voorhout
en één uit Warmond.
In 1862 werd een boedelscheiding
gemaakt tussen het bezit van kerk
en armen. Er kwam een zelfstandig
armbestuur, dat in 1924 het St.
Bernardusgesticht stichtte, voor de
verpleging van zieken, wijkverple
ging en tehuis voor ouden van da
gen. In Sept. kwamen daarvoor zus
ters uit Boxmeer en op 4 December
werd het huis ingewijd.
NIEUW PASSAGIERSSCHIP VOOR
DE HOLLAND—AMERIKALUN.
Naar wij van de directie der Hol
land-Amerika lijn vernemen, wordt
er ernstig rekening mede gehouden,
dat de „Volendam", die, zoals men
weet, als troepentransportschip vaart
het volgend jar uit de vaart zal wor
den genomen. Daarom heeft de di
rectie besloten het schip, waarvan
eén paar maanden geleden op de
werf Wilton Feyenoord te Schiedam
de kiel werd gelegd en dat onder
de naam „Dinteldijk" voornamelijk
als vrachtschip in de vaart zou ko
men, voor passagiersvervoer te be
stemmen door er slaapgelegenheid
voor een groot aantal passagiers in
aan te brengen. Omdat de namen van
passagiersschepen van de Holland
Amerika-lijn allemaal op „dam" ein
digen zal de naam „Dinteldijk" wor
den vervangen. Zo goed als zeker
wordt de nieuwe naam „Rijndam".
De aanwinst voor de passagiersvloot
meet ongeveer 12.000 ton.
Het H. Sacrament
van Mirakel
PLECHTIGHEDEN IN HET
BEGIJNHOF
De kerkelijke plechtigheden in de
Amsterdamse Begijnhofkapel, ter
gelegenheid van het Hoogfeest van
het H. Sacrament van Mirakel, dat
van 1422 Maart duurt, worden
Dinsdag a.s. om 11.30 uur geopend
met de plechtige Vespers door Am
sterdams Deken, Mgr. v. d. Burg.
Woensdag draagt Mgr. N. Ammer-
laan, na twee stille H.H. Missen om
6 en 7 uur en een gezongen H. Mis
om 7.45 uur, een plechtige Hoogmis
op. Zaterdag 18 Haart officieert de
Bisschop van Haarlem. Mgr. Hui-
bers een pontificaal Lof, waaronder
processie. Op Zondag 19 Maart zijn
er drie stille H.H. Missen om 6, 7
en 8 uur, welke laatste opgedragen
wordt door Mgr. Huibers, die ook
een korte predicatie houdt. Om 10.30
uur celebreert Mgr. F, Filbry,
Proost van het Kathedraal Kapit
tel een plechtige Hoogmis, waar
onder predicatie.
Verder zijn er op alle werkdagen
van 1622 Maart stille H.H. Mis
sen om 7 en 7.30 uur, een gezon
gen H. Mis om 7.45 uur en om 10
uur een Hoogmis. Alle avonden van
1422 Maart wordt er 's avonds om
7.30 uur een plechtig Lof opgedra
gen met preek en processie. Woens
dag 22 Maart is er van 45 uur een
gemeenschappelijke aanbidding door
de priesters van het dekenaat.
INTERPAROCHIEEL CENTRUM
OPGERICHT.
Op aandringen van de Bisschop
van Haarlem is te 's-Gravenhage
opgericht het Inter-parochieel So
ciaal-Charitatief Centrum. Dit Cen
trum beoogt te zijn het lichaam van
overleg en samenwerking van alle
in de gemeente 's-Gravenhage ge
vestigde kerkelijke, kerkelijk goed
gekeurde en andere katholieke so
ciaal-charitatieve instellingen ten
einde een doeltreffende, alomvat
tende parochiële en interparochiële
sociaal-charitatieve zorg in die ge
meente te verkrijgen. „Tijd."
DIRK WARMERDAM,
Herenweg 38,
Noordwijkerhout,
viert 14 Maart zijn le Indon. ver
jaardag op Nieuw-Guinea.
PROVINCIEPROGRAM K.V.P.
VOOR NOORD-HOLLAND.
De kieskringen Noord-Holland
der K.V.P. hebben een eigen pro
vincie-program 1950 doen verschij
nen, dat een verbijzondering in
houdt van het algemene program-
Het legt de nadruk op bevorde
ring van de streekeigen cultuur.
Onnodige en schadelijke opheffing
van gemeenten moet voorkomen
worden. Effectieve medewerking
zal verleend worden aan de indu
strialisatie en de industriespreiding.
Het onderwijs staat ook in de voort
durende aandacht.
Bij het ter sprake brengen van het
rapport der Commissie-ter Veen
bléek adus „De Tijd", dat het
tweede deel van dit rapport nog
wel eenige jaren op zich zou laten
wachten.
J. C. v. d. MEER,
Zuideinde 10,
Roelofarendsveen,
sergeant, viert op 13 Maart zijn 3e
Ind. verjaardag aan boord van de
„Georgic" op thuisreis naar Neder
land.
G. M. MANK,
Levendaal 48,
Leiden,
viert op 15 Maart zijn eerste Ind. ver
jaardag te Djakarta.
HYPOTHEK1N
en voor alle andere zaken
op het gebied van on
roerende goederen
8ouw-en Makelaarsbedrijf
De grote schitterend aangelegde steden
i.
(Van een bijzondere correspondent
yyiE AUSTRALIë BEREIST, ONTDEKT ALRAS, dat er eigenlijk.!
Australië is het kleinste we
relddeel en het grootste eiland
ter wereld. Het heeft een op--
pervlakte van meer dan 7 zjnil-
lioen K.M..Ï en een bevolking
van slechts 8 millioen (Neder
land heeft er 10 millioen!) Het
land kan nog millioenen im
migranten opnemen zonder
gevaar voor verlaging der
tegenwoordige hoge levens
standaard. Daar er dit jaar cir
ca 10.000 Nederlandse emi
granten naar Australië ver
wacht worden, is het van be
lang iets over dit grote land te
laten vertellen door iemand,
die het uit eigen ervaring kent.
VOORUITSTREVENDHEID.
Australiës zijn, in plaats van één, onderling verschillend als de dag
en de nacht. Daar is op de eerste plaats het moderne Australië, dat van
de grote, schitterend aangelegde steden langs de kust, die met hun weel
de van parken, frisse ruime huizenbouw, gelegen aan baaien, welke de
mooiste natuurlijke havens ter wereld vormen en 360 dagen zon per jaar
genieten, wel zo ongeveer het ideaal op dit gebied nabij komen. En wat
nog" in niet geringe mate belangrijk is: de Hollander zal er zich thuis
voelen. Dt sfeer-in een Australische grote stad (Melbourne bijv.) is na
genoeg Europees. Australië's 87 millioen'zielen zijn voor 98% van Britse toestel> dat met een complete rönt-
afkomst en hebben hun oude volksaard rustig, flegmatiek en grote £fn*nsta^a^e en operatiekamer is
waarde hechtende aan traditie nimmer verloochend. Er zijn in Mei- u*tgerusL De „School per Post ver-
bourne, Sydney Adelaide, Brisbane en Perth plekjes aan te wijzen, die zorët de lagere-school leerstof voor
zó uit de een of andere Engelse provinciestad genomen konden zijn. Bo- de ónderen die te ver het binnen-
vendien is er onder de mensen zo helemaal niets te bespeuren van die *anc* *n woner| en een onlangs ge-
nerveuze gejaagdheid die de bevolking van de meeste Amerikaanse ste- k°uc*en enquête heeft uitgewezen,
den kenmerkt. De „Aussie" doet alles kalm aan, hij draagt geen drieste resu^aten zeker niet onder-
dassen, lijdt niet aan de kauwgum-manie, prefereert geen gele schoenen cioen voor ,die ener gewone school,
en schreeuwt niet van de daken dat Australië de hemel op aarde is. Hij Australische regering heeft heel
is een harde werker, een betrouwbaar zakenman, sportief in hoge mate, &oec* begrepen, dat om de zo hoog-
een goed soldaat, en hecht bijzonder sterk aan z'n geboortegrond. nodige arbeidskrachten naar Au
stralië te lokken, zij de sociale
hier of daar dringendmedische wetgeving zo hoog mogelijk moet
hulp nodig is. De medicus komt dan opvoeren en het moet dan ook
Vooruitstrevendheid is er onder per vliegtuig en zonodig met éeri worden gezegd, dat wie een fechni-
alle lagen der bevolking te merken
en het mag een enorme prestatie
worden genoemd, dat in de schame
le 150 jaar waarin men de exploita
tie van dit land ter hand heeft ge
nomen steeds lijdende aan een
tekort aan arbeidskrachten! men
er in is geslaagd om een samenle
ving op te bouwen, die wat sociale
wetgeving, agrarische prestaties en
fabrieksindustrie aangaat kan wed
ijveren mét de beste. Het onderwijs
is uitstekend georganiseerd en de
universiteiten staan op zeer hoog
peil. Instellingen, als volksuniversi
teiten, musea, openbare leeszalen
e.d. worden van regeringswege
krachtig gesteund- en genieten gro
te populariteit. Schilders, dichters,
beeldhouwers, schrijvers en acteurs
worden op staatskosten opgeleid. De
ziekenhuizen zijn modern en vol
maakt geoutilleerd, vrije dokters-
en ziekcnhuisbehandeling is een in
stelling die reeds jaren bestaat en
uitstekend voldoet.
DE DOKTER PER VLIEGTUIG.
Voor ,de farmers en de squatters,
die vaak honderden mijlen van de
grote steden wonen, is de „Flying-
Doctor Service" ingesteld, een
dienst die verscheidene bases in hei
binnenland - heeft en radiografisch
wordt gewaarschuwd, wanneer er
sche opleiding heeft genoten (am
bachtsschool, M.T.S. e.d.) wel slech
ter zou kunnen kiezen dan naar
Australië te emigreren.
Voor de landbouwers en de vee
fokkers staan m.i. - de kansen veel
anders, doch deze aangelegenheid
zal worden uiteengezet in een vol
gend artikel.
Australië heeft arbeidskrachten
nodig, en vele. Nu Japan nagenoeg
uitgeschakeld is op de wereldmarkt
der fabrieksindustrie en er in Azië
dientengevolge een zeer groot af
zetgebied is vrijgekomen, wenst
Australië van de gelegenheid ge
bruik te maken en dit in te palmen
voor z'n eigen, in de oorlog ontsta-
DE LANDBOUW IS IN AUSTRA
LIë grotendeels gemechaniseerd.
Alles gaat machinaal, ook het
zaaien, zoals deze farmer doet in
het Noordwestelijke district van
Victoria.
ne, belangrijke fabrieksindustrie.
Vóór de oorlog bestond deze niet,
men importeerde alles uit Engeland
en de V.S. Toen geregelde aanvoer
niet meer mogelijk was, sloeg men
de hand zelf aan de ploeg en de fa
brieken verrezen als paddestoelen
uit de grond. De mannen trokken
naar de fronten, de vrouwen ver
wisselden koekepan en wiegetouw
met hamer en moersleutel of ver
vingen de cowboys en de boeren
knechts. Maar de oorlog ging voor
bij en de vrouwen gingen naar ha
re natuurlijke bestemming terug,
~~wijl er van de mannen een triest
percentage op het slagveld bleef...
Fabrieken en een veelbelovend af
zetgebied hebben, is wel heel mooi,
maar wanneer er de nodige ar
beidskrachten ontbreken, doet men
nog niét veel.
Immigratie op grote schaal van
uit West-Europa was de enige uit
weg en vandaar dat er thans door
de Australische regering weer een
nieuwe grote „drijfjacht" wordt ge
houden. Op alle mogelijke wijzen
zal het nu de would-be emigrant
gemakkelijk worden gemaakt om
naar het verre, goede land van
kangoeroe en Zuiderkruis te trek
ken. En wie een' vak verstaat zal er
een goede toekomst tegemoet gaan.
Ongeschoolde krachten worden wel
iswaar niet absoluut geweerd maar
voor deze categorie is de mogelijk
heid toch wel zeer klein.
(Wordt vervolgd).
DE STAD MELBOURNE, gezien
vanaf de Zuidelijke oever van de
rivier de Yarra. Een moderne stad
met een bevolking van 1.226.^
zielen.
