S)e CcicbeSoii/fcci/nf
r
Nederlander
staat te Praag
terecht
N
ieuwe arrestaties van
Katholieke priesters
Binnenkort conferentie der
grote drie
Atoomcongres te Moskou
voorgesteld
Strijd om de
macht
Z.H. Paus Pius XII heden 74 jaar
De Kerk en de Oecume
nische Beweging
DONDERDAG 2 MAART 1950
41ste JAARGANG No. 11918
Directeur: M. v. HAMERSVELD.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Papengracht 32, TeL 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. 4.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
- -
ENSCHEDE KRIJGT EEN NIEUW
STATION Met man en macht is
men aan de Parkweg te Enschede,
aan het werk om de textielstad nog
dit jaar in het bezit te stellen van
een alleszins representatief sta
tionsgebouw inplaats van het oude,
dat zo menigmaal de misprijzende
blikken van de reizigers trok. Wat
de architectuur betreft zal het een
unicum in ons land zijn. Het wordt
nl. geheel in beton opgetrokken,
een systeem, dat ook wordt toege
past in Zwitserland. De bouw wordt
uitgevoerd in beton, staal en glas.
Het beton zal niet, zoals gewoonlijk
aan het oog onttrokken worden,
doch zichtbaar blijven. Het zal al
leen gezandstraald worden, terwijl
met behulp van mangaanzwart or-
namenteringen zullen worden aan
gebracht. Het hoofdgebouw zal een
sober karakter dragen. Het krijgt
een verdieping en zal een opper
vlakte van niet meer dan 1150 m2
beslaan. Veel groter van oppervlak
te zal de overkapping zijn. Deze
meet ongeveer 2700 vierkante me
ter. Boven deze overkapping uit
rijst een van een uurwerk voorzie
ne 25 meter hoge toren, die tevens
dienst zal doen als schoorsteen
voor de centrale verwarming. Het
gebouw zal een monumentale in
gang krijgen. Er komt een ruim
overdekt terras, een groot restau
rant met eetzaal, parkeerplaatsen
voor autobussen en taxi's en per
rons, die respectievelijk 270 meter
en 450 meter lang zijn. Men hoopt
met de bouw ongeveer in Juli a.s.
gereed te zijn. Foto toont een over
zicht van de werkzaamheden. Links
het oude station, vervolgens em
placementen en recht de bouw van
het nieuwe station.
Praag houdt niet van
„pro-Westerse wonderen"
17AN KERKELIJKE ZIJDE is te Fraag vernomen, dat in de maanden
Januari en Februari 1950 opnieuw arrestaties van R.K. priesters in
Tsjecho-Slowakije hebben plaats gevonden, terwijl vele verleden jaar
gearresteerde Katholieke geestelijken tot zware gevangenisstraffen zijn
veroordeeld. Het schijnt, dat de actje van de Tsjecho-Slowaakse regering is
gericht tegen kloosters, tegen geestelijken, die herderlijke brieven van de
kansel voorlezen en tegen pastoors van dorpen. Laatstgenoemden worden
er van beschuldigd betrokken te zijn geweest in „pro-Westerse wonde
ren", waarover in de laatste tijd in Tsjecho-Slowakije vele geruchten de
ronde hebben gedaan.
In dit verband verwijst men naar
de rede, die president Gottwald eni
ge dagen voor het hoofdbestuur van
deTsjecho-Slowaakse communistische
partij heeft gehouden. Gottwald be
schuldigde de hoogste gezagsdragers
van de R.K. Kerk in Tsjecho-Slowa
kije hierin onder meer van „het or
ganiseren van wonderen", dit als een
onderdeel van tegen de staat gerich
te bedrijvigheid.
Van R.K. kerkelijke zijde wordt
vernomen dat sinds eind 1949 zestien
priesters zijn gearresteerd; 28 ande
ren werden veroordeeld tot gevange
nisstraffen, variërende van zes maan
den voorwaardelijk tot 12 jaar
dwangarbeid. De meesten der laatst
genoemde categorie kregen straffen
van twee tot zes jaar dwangarbeid.
Door de jongste arrestaties is het
aantal R.K. geestelijken, dat gevan
gen is gezet of reeds tot dwangarbeid
die in werkkampen moet worden
uitgevoerd werd veroordeeld, tot
ruim 200 gestegen. Men beschikt ech
ter niet over volledige gegevens be
treffende het aantal gearresteerde of
veroordeelde priesters.
Van R.K. kerkelijke zijde wordt
verder nog vernomen dat de Tsje-
cho-Slowaakse veiligheidspolitie twee
kloosters van onder tot boven heeft
RONTGEN-DIAGNOSTIEK AP
PARATEN DOOR UNICEF IJN
ONTVANGST GENOMEN De
heer Gecil Ashwin, vertegenwoor
diger van de Unicef (United Nations
International Children Emergenoy
Fund) heeft in Eindhoven de eerste
30 van de 140 Röntgen-diagnostiek
installaties, die de Unicef onlangs
bij Philips heeft aangekocht, in ont
vangst genomen.
In September 1949 werd de heer
Aghwin op de foto derde van links)
die zijn sporen op het gebied van
t.b.c.-bestrijding in Polen in dienst
van de World Health Organization
reeds had verdiend, door de Unicef
aangezocht als technisch adviseur
op Röntgengebied op te treden.
onderzocht; de beide abten zijn ge
vankelijk weggevoerd.
Een der gearresteerde abten heeft
in de afgelopen oorlog verscheidene
jaren in het concentratiekamp Da
chau doorgebracht; hij was een oude
en persoonlijke vriend van dr. Ce-
picka, de huidige Tsjecho-Slowaakse
minister voor kerkelijke aangelegen
heden.
Plaats en tijd nog niet vastgesteld
EVEN NIEUWE BIJEENKOMST van de ministers van Buitenlandse Za
ken van de Grote Drie de Verenigde Staten, Engeland en Frank
rijk zal in de komende lente wellicht noodzakelijk zijn, heeft Dean
Acheson, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken gisteren op zijn
wekelijkse persconferentie te Washington verklaard. Reuter verneemt
van gewoonlijk betrouwbare zijde te Londen, dat over het houden van
deze bijeenkomst in Europa, in beginsel reeds overeenstemming is be
reikt. Plaats en tijd van de conferentie zijn echter nog niet vastgesteld,
al is het mogelijk, dat de ministers eind Maart of begin April in de En
gelse hoofdstad zullen vergaderen.
Acheson zeide niet, welke onder
werpen aan de orde zullen komen.
Reuter verneemt uit welingelichte
kringen te Londen, dat het initiatief
uitgegaan is van de V.S., hoofdzake
lijk met het doel West-Europese
en speciaal (West)-Duitse vraagstuk
ken te bespreken. Men twijfelt ove
rigens niet, of ook de problemen van
het Verre Oosten zullen ter sprake
komen.
Vooraanstaande leden van het
Amerikaanse departement van Bui
tenlandse Zaken hebben de laatste
weken gesproken over een mogelijke
bijeenkomst van Be vin en Acheson
om alle kwesties te bespreken, die
voortvloeien uit de Engelse verkie
zingen, en Engeland en de V.S. aan
gaan. Waar tevens Franse belangen
aan de orde komen, zal Frankrijk
vanzelfsprekend deelnemen, zodat
het een driemogendhedencónferentie
wordt.
Acheson deelde verder mede, dat de
Westelijke ministers van Buitenland-
Een gewapende bende heeft
bij Santanar (Oost-Bengalen) een
aanval gedaan op een posttrein. 8
Personen werden gedood, 17 ge
wond.
Voorstel van een Amerikaans senator
^\E AMERIKAANSE SENATOR McMahon heeft voorgesteld om in
Moskou een speciale zitting van de Verenigde Naties te houden ter
bespreking van de controle op de atoom-energie en het handhaven van
de wereldvrede. Daartoe dienen de twaalf mogendheden van het Atlan
tische Verdrag een soort „vredespro gramma" op te stellen, dat in de Rus
sische hoofdstad „voor het forum van de wereld" wordt besproken.
Volgens senator McMahon, de voor
zitter van de gecombineerde atoom
commissie van de senaat en het huis
van afgevaardigden, is de opvatting
onjuist, dat de Verenigde Staten en
Rusland alléén moeten trachten tot
internationaal toezicht op de atoom
wapens te komen, omdat zij de enige
landen zijn, die een atoombom be
zitten.
Toenadering tot Moskou acht
McMahon alleen mogelijk in het ka
der van het Atlantische Verdrag en
de U.N.O. „Wanneer de landen van
het Atlantische Verdrag eenmaal
een „vredesklimaat" hebben gescha
pen, is het tijd om met een vastom
lijnd plan naar Moskou te gaan". In
d4t verband verklaarde de senator,
dat het wellicht noodzakelijk zal zijn
het internationale plan voor toezicht
op de atoom-energie, dat de Verenig
de Staten en de andere Westelijke
mogendheden ontwierpen, „eniger
mate te herzien".
Als de Russische bevelhebbers
een wereldbijeenkomst in hun hoofd
stad toestaan, mag men hopen, dat
de besprekingen resultaten zullen af
werpen" meende McMahon. Hij acht
te het noodzakelijk, dat de debatten
naar alle windstreken over de ra
dio worden uitgezonden, „speciaal
van Leningrad tot Wladiwostok".
Hij voegde hieraan toe: „Als de
mannen in het Kremlin de Algemene
Vergadering niet willen ontvangen,
weet de vrije wereld welke beteke
nis zij moeten hechten aan die wei
gering. De wereld zal dit falen uit
eindelijk moeten bekopen met het
vooruitzicht op een waterstofbom
oorlog, waarbij de bloedige aanval
len van Hitier en Tojo maar kin
derspel waren".
CHURCHILL PRIVé BIJ KONING
GEORGE.
De leider der Britse conservatieve
partij, Winston Churchill, heeft gis
teravond onverwachts een „particu
lier" bezoek gebracht aan koning
George. Er waren speciale voorzorgs
maatregelen genomen om Churchill's
bezoek geheim te houden.
Men meent, dat de koning met hem
de labiele parlementaire situatie wil
de bespreken.
Het feit, dat Churchill's bezoek
van officiële zijde- als „particulier"
wordt beschreven, wordt door Lon-
dense waarnemers opgevat als een
aanwijzing, dat niet zonder meer po
litieke betekenis aan het bezoek van
de leider van de oppositie na een ver
koning moet worden toegeschreven.
Niettemin is het ongebruikelijk, dat
de leder van de oppositie na een ver
kiezing door de koning wordt ont
vangen, tenzij er sprake is van een
wijziging in de regering.
se Zaken de middelen bestuderen
om de politieke en economische sa
menwerking van de Noord-Atlanti
sche mogendheden op grond van ar
tikel twee van het Noord-Atlatische
verdrag te versterken.
Spanning in Indonesië
De oorzaak van de spanning, wel
ke er op het ogenblik bestaat tussen
de R.I.S. (de Ver. Staten van Indo
nesië) en de republiek Djokja (één
der deelstaten) wordt duidelijk als
men de verklaring hoort van de
waarnemend president van Djokja,
mr. Assaath. Deze zeide, dat de R.I.S.
gaen begrip had voor de positie van
Djkja. De regering van de R.I.S.
diende te beseffen, dat er geen R.I.S.
kon bestaan zonder Djokja, maar dat
Djokja wel kon voortbestaan zonder
der R.I.S.
Volgens mr. Assaath's mening is de
huidige federatie niet gebaseerd op
de juiste ideologie van het federalis
me, doch berust zij nog steeds op dat
federalisme, dat door de Nederlan
ders in het leven werd geroepen door
een wet die de bedoeling had, de re
publiek Djokja te vernietigen. Nu de
Nederlandse souvereiniteit niet meer
aanwezig is, moet dit soort federa
lisme ook verdwijnen. Slechts eer
lijke en bekwame federalisten zul
len hun plaats kunnen behouden.
Wat onder „eerlijk en bekwaam fe
deralisme" verstaan moet worden,
blijkt uit het volgende:
„De snelste weg tot afschaffing der
koloniale verhoudingen en het kolo
niale stelsel is, zeide mr. Assaath,
de vorming van een eenheidsstaat.
Dit kan langs tweeërlei weg wor
den bereikt: de eenheid via de R.I.S.
of de eenheid via de republiek
Djokja".
Laatstgenoemde weg is naar zijn
mening sneler en degelijker, daar
dan de republikeinse wetten direct
van kracht kunnen worden voor het
gehele gebied en de koloniale wetten
onmiddellijk kunnen worden vernie
tigd.
Eenvoudiger gezegd komt het hier
op neer: Wij in Djokja behoren de
baas te zijn.
De kwestie-Westerlin"
Overleg tussen
Den Haag en
Londen
Engeland pleegt overleg met Ne
derland over de gevraagde uitwij
zing van kapitein Westerling van
Singapore naar Indonesië, zo werd
vanwege het Britse ministerie van
Buitenlandse Zaken gisteren mede
gedeeld.
Men bevestigde, dat er een for
meel verzoek, behelzende Wester-
lings terugkeer uit Singapore naar
Indonesië om zich daar wegens op
stand tegen de nieuwe Indonesische
regering te verantwoorden, tot de
Engelse ambassade in Djakarta was
gericht.
De zaak wordt in Den Haag be
sproken, omdat Westerling Neder
lander is, zei men namens het mi
nisterie.
MEVROUW WESTERLING
GEVONDEN.
Mevrouw Westerling en haar twee
jaar oude kind zijn ontdekt in Dja
karta. In het huis, waar zij werden
gevonden, mag zij blijven, maar zij
heeft bescherming van de politie ge
kregen. Van Indonesische militaire
zijde werd medegedeeld, dat haar
niets ten laste wordt gelegd.
Z.H. Paus Pius XII is vandaag
74 jaar geworden. De Paus wilde
lijn verjaardag, tevens de elfde
/erjaardag van zijn Pauskeuze,
/onder feestelijkheden als een
lormale werkdag doorbrengen.
De Heilige Vader is, zoals be
kend, pas hersteld van een aan
val van griep en zijn dokter heeft
•hem aangeraden zich te ontzien
met het oog op het grote aantal
vermoeiende plechtigheden, die
met Pasen zullen plaatsvinden.
De Paus heeft naar gebruik van
morgen vroeg de pastoors van
Rome ontvangen.
De H. Vader is niet wat men
zou kunnen noemen een „popu
laire" paus, in die zin, dat men
het gevoel krijgt in tegenwoor
digheid te zijn van iemand
met gewone impulzen, emoties,
hartstochten, deugden en on
deugden. De diepte van zijn ver
stand, zijn gewoonte om te me
diteren, zijn natuurlijke terug
getrokkenheid en ingetogen le
venswijze maken Hem tot een
eenzaam mens. Met ijzeren wil
heeft hij zijn lichaam onder dis
cipline en bezit hij een volledige
controle over zijn geest. Daar
door maakt hij soms de indruk een rechtsgeleerde met de rechtsgeleer-
koel en op een afstand blijvend man den, vorst met de vorsten, doch bo
te zijn, wiens daden en woorden niet venal opperpriester en vader van al-
spontaan opwellen. Doch deze gewei- le gelovigen. Tot hem keren zich de
dige zelfbeheersing, die Henri Bor- gelovigen van de gehele wereld met
deaux van deze Paus deed zeggen: het gevoel, naar een werkelijke vader
„Hij bezit de sublieme grootheid van tegaan. En de Paus ontvangt ook al-
een verstorven lichaam, dat bijna len als zijn kinderen. Hij luistert naar
doorzichtig is en slechts schijnt te hun moeilijkheden, is belangstellend
dienen tot omhulsel van zijn ziel", voor hun familieleden. Hij belooft te
èn zijn grote eenvoud stellen hem bidden voor hen, die ziek zijn. Door-
in staat om kind met de kinderen te dat hij boven allen staat, is hij ook
zijn, diplomaat met de diplomaten, van allen.
Belangrijke richtlijnen van het H. Officie
WERSCHENEN IS EEN BELANGRIJKE INSTRUCTIE van de Op-
perste H. Congregatie van het H. Officie, gericht tot alle bisschop
pen der gehele wereld, over de houding der Katholieken ten aanzien
van de Oecumenische Beweging.
Hoewel de Katholieke Kerk bij congressen en andere oecumenische
bijeenkomsten niet verschijnt, heeft zij toch nooit nagelaten, zoals uit
verscheidene pauselijke documenten op te maken is, en zal zij in de toe
komst ook nooit nalaten, om hiervoor haar grote belangstelling te
tonen.
De H. Congregatie van het II. Of-
Officie drukt dan ook de bisschop
pen op het hart, zich volledig op de
hoogte te doen houden van hetgeen
in het kader van de herenigings ge
dachte in hun diocees wordt onder
nomen.
Eveneens zullen zij vol ijver alles
bevorderen, aldus de instructies
wat niet-Katholieken, die het
Katholieke geloof wensen te leren,
van nut kan zijn; personen en bu
reaux zullen zij aanwijzen, welke
die niet-Katholieken kunnen bezoe
ken en raadplegen en des te meer
zullen zij er zorg voor dragen dat
zij, die tot het geloof reeds bekeerd
zijn, gemakkelijk datgene kunnen
vinden, waardoor zij zichzelf zorg
vuldiger en diepgaander in het Ka
tholieke geloof kunnen onderricht
ten en een daadwerkelijk godsdien
stig leven leiden, voornamelijk door
geschikte bijeenkomsten en samen
komsten, door de Geestelijke Oefe
ningen en andere godvruchtige
oefeningen.
Wat de manier en de wijze be
treft, waarop dit werk dient te ge
schieden, zullen de bisschoppen zelf
voorschrijven wat te doen en wat
te laten is. Zij zullen er voor wa
ken, dat niet onder het valse voor
wendsel, dat men meer moet letten
op datgene wat ons verbindt dan op
datgene wat ons scheidt, een ge
vaarlijk indifferentisme in de hand
wordt gewerkt yooral bij diegenen,
die minder theologisch onderlegd en
minder in hun eigen godsdienst ge
oefend zjjn. Men moet er zich im
mers voor hoeden, dat men niet, ge
dreven door de geest, die tegen
woordig „irenisch" wordt genoemd,
door de vergelijkende studie en het
ij dele verlangen naar een zeker
progressief gelijk maken der ver
schillende geloofsbelijdenissen de
dogmata der Katholieke leer of dat
gene wat met het dogma samen
hangt zo conformeert of op zekere
wijze zo aanpast aan de leerstellin
gen der andersdenkenlen, dat de
zuiverheid van de Katholieke leer
schade ondervindt of haar echte en
zekere zin verduisterd wordt.
Wat in het bijzonder de gemeng
de samenkomsten en gesprekken
van Katholieken met niet-Katho
lieken betreft, die men op vele
plaatsen in de laatste tijd is begon
nen te houden om de „hereniging"
in het geloof te bevorderen, is er
een heel bijzondere waakzaamheid
en leiding der bisschoppen nodig.
Weliswaar geven zij een gewenste
gelegenheid om onder de niet-Ka
tholieken de kennis van de Katho
lieke leer te verspreiden, die aan
hen tot nu toe niet voldoende be
kend was, maar toch brengen zij
van de andere kant gemakkelijk
voor de Katholieken niet geringe
gevaren van indifferentisme met
zich mee. Waar men ziét, dat men
goede vruchten verwachten kan,
zal de bisschop zorgen, dat de zaak
goed geleid wordt, door priesters
aan te wijzen, die zo geschikt mo
gelijk, zijn voor deze bijeenkomsten,
opdat zij de Katholieke leer ge
schikt en passend uiteenzetten en
verdedigen. De gelovigen mogen
deze bijeenkomsten echter niet be
zoeken, tenzij na verkregen bijzon
der verlof van de Kerkelijke Over
heid, welk verlof slechts aan hen
gegeven mag worden, van wie men
weet dat zij goed onderlegd en
sterk in het geloof zijn.
Omdat echter de ondervinding
leert, dat grotere dergelijke bijeen
komsten gewoonlijk te weinig
vrucht en meer gevaar veroorzaken,
mogen zij niet worden toegestaan,
tenzij na een zeer nauwkeurig on
derzoek.
In elk geval moet geheel en al
vermeden worden iedere „commu-
nicatio in sacris", het houden van
gemeenschappelij ke godsdienstoefe
ningen. Niet afgekeurd wordt het
gemeenschappelijk bidden van het
Onze Vader of van een gebed door
de Katholieke Kerk goedgekeurd,
waarmede de bijeenkomsten wor
den geopend of gesloten.
Tenslotte beveelt het H. Officie
het werk der hereniging in aller
gebed aan en herinnert het eraan,
dat „door niets voor de dwalenden
meer daadwerkelijk de weg wordt
bereid om de waarheid en de Kerk
te aanvaarden dan door een geloof,
dat aannemelijk is gemaakt dooi
de goede zeden der Katholieken.'
BUITENKANSJE VOOR EEN
PORTUGEES.
Manuel Pereira Mateus heet de
jonge Portugees, die winnaar is ge
worden van de eerste door Radio
Nederland Wereldomroep, Philips en
de K.L.M. georganiseerde wereld
prijsvraag. Hij beantwoordde niet
alleen alle gestelde vragen juist,
maar wist ook als enige het aantal
door de K.L.M. in November 1949
vervoerde passagiers (n.l. 49.464)
te raden met slechts één passagier
verschil. Pereira zal met zijn vrouw
in April a.s. in het K.L.M.-vliegtuig
naar Amsterdam stappen en een
week later per vliegtuig naar zijn
woonplaats Lissabon worden terug
gebracht. Zij zullen logeren in
kasteel Hoge Vuurse te Baarn en
de tulpenvelden Éien.
Ruim 40.000 inzendingen uit alle
delen van de wereld kwamen bin
nen.
AUDIëNTlE
BISSCHOP VAN HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem, zal Dinsdag 7 en Woensdag 8
Maatr geen audiëntie verlenen.
Naarmate wij nader tot ons ware
zelf komen, komen wij nader tot
alle andere mensen.