S)e Cckl6e0oii4aitt Regeringsverantwoordelijkheid Fuchs verkocht atoomgeheimen voor 100 pond Jlrectear: O. M VAN HAMEBSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMEB. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEIN EIN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" ZATERDAG 11 FEBRUARI 1950 41ste JAARGANG No. 11S Nooit kocht Moskou dure geheimeu zó goedkoop Papengracht 32. Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Adveyt.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes t 1.50 PRESIDENT TRUMAN heeft zijn toevlucht moeten nemen tot toe passing van de wet Taft-Hartley om een einde te maken aan een toestand, welke gevaarlijk kan worden voor de economie van de Verenigde Sta ten. Volgens deze wet kunnen stakende arbeiders gedwongen worden om het werk gedurende maximaal 80 da gen te hervatten, in welke tussentijd getracht kan worden het conflict bij te leggen. Het conflict, dat thans de toepas sing van deze wet noodzakelijk heeft gemaakt, is de strijd van John Le wis, de aanvoerder der Amerikaan se mijnwerkers, tegen de mijndirec- ties. Men zal zich herinneren, hoe Le wis reeas twee jaar geieden bezig was en zich tot aanzienlijke boetes zag veroordeeld, omdat hij, tegen rechterlijk bevel in, weigerde de door hem bevolen staking op te hef fen. Thans past Lewis, als een ge boren stakingsstraeeg, sinds 'n maand of tien een andere tactiek toe. Hij laat zijn volgelingen slechts drie dagen in de weeK staxen. Daar door wordt de kolenvoorraad nog juist voldoende op peil gehouden om geen ingrijpen van de zijde der re gering noodzakelijk te maken, maar kan geen reserve-voorraad worden aangeiegd, welke een eventuele lang durige staking zou kunnen doorstaan. Nu zijn Amerikaanse mijnwerkers niet altijd brave jongens en schijnen er partiële stakingen te zijn uitge broken buiten de leider Lewis om, met het gevolg, dat de kleine voor raad kolen toch dreigt te worden uitgeput beneden het toelaatbare peil, zodat de regering moest ingrij pen. Het schijnt, dat de mijndirecties, bij wie deze „wilde" stakingen zijn uitgebroken, een weinig toeschiete lijke houding hebben aangenomen, juist omdat zij het op zulk een re- gerings-ingrijpen hebben willen la ten aankomen. Zij zijn nl. het dicta toriaal optreden van John Lewis hartgrondig moe en hopen heïn op deze manier te kunnen elimineren. Leiders als Lewis kunnen zich nl. alleen handhaven, zolang zij succes h'ebben en men hoopt, dat de mijn werkers, ongeduldig na al dat einde loze gestaak zonder succes, tenslotte hun vertrouwen in Lewis zullen op zeggen. President Truman zegt, de weinig populaire wet Taft-Hartley met te- gezin te hulp te hebben genomen en wij kunnen ons dat voorstellen, want ook een Amerikaanse president past niet gaarne impopulaire maatrege len toe. Maar het is gelukkig voor een land, als net regeerders heeft, die ook zulke maatregelen durven toepassen, als zij menen, dat deze noodzakelijk zijn. IN DIT OPZICHT geeft Frankrijk een geheel ander beeld te zien. Daar zien wij politici, die de strijd ontlopen, als zij voor besluiten ge steld worden, welke zij liever niet nemen. Zo hebben de socialistische minis ters in het kabinet-Bidault hun ont slag genomen, omdat zij het odium niet op zich wilden laden van te heb ben meegewerkt aan een begroting, welke de minimum-lonen van de laagst betaalde arbeiders niet kon verhogen. In een land als Frankrijk, dat zich sinds de oorlog in een bui tengewoon hachelijke financiële po sitie bevindt een positie, welke door de communisten is uitgebuit voor propagandistische doeleinden kan men nu eenmaal niet te royaal zijn. Wij kunnen ons voorstellen, dat er politici zijn, die desondanks van mening, zijn, dat de regering onduld baar schriel is; in dat geval kun nen zij hun vertrouwen in de rege ring opzeggen en in de oppositie gaan. Maar de Franse socialisten doen dat niet; zij trekken zich uit de verantwoordelijkheid terug, ver laten het kabinet, maar durven zich evenmin tegen de opnieuw gerepa reerde regering-Bidault uit te spre ken. Zij vluchten in de neutraliteit en wachten de bui af.Dit is een hou ding, waarvoor men weinig respect kan hebben. Wellicht levert zulk een houding hun enige propagandisti sche winst op; ofschoon ook dat zeer problematisch is, want zij heb ben angst voor de communisten, maar komen tegenover hen in een ongunstiger positie te staan, nu zij vlees noch vis zijn. De reden, waar om de Franse socialisten zich niet tegen de gereconstreerde regering- Bidault durven uitspreken, is de vrees anders een Kamerontbinding en nieuwe verkiezingen te veroorza ken. En aan nieuwe verkiezingen wagen zij zich niet graag. Maar met dat al heeft Frankrijk op het ogenblik weer eens een re gering, die op een uiterst smalle basis balanceert en ieder ogenblik er van af kan tuimelen. Want met de stemmen der socialisten tegen komt Bidault onherroeplijk in de minderheid. En wat zal Frankrijk van een dergelijke zwakke regering kunnen verwachten? Communisten en Gaullisten krijgen weer een kans. MONUMENT VOOR JAN VAN HOOF De nationale padviriders- raad heeft een monument laten op richten op het graf van Jan van Ho op de R.K. begraafplaats te Nijmege Het monument is vervaardigd uit le handvormsteen naar een ontwer__ van de heer E. Estourgie. De eigen-i| lijke grafsteen en het Bourgondisc kruis met de verkennerslelie zijn I van Morley kalksteen; onder hetj kruis is de inscriptie „den Vaderlandt Getrouwe'' terwijl in de grafsteen is gebeiteld: Jan van Hoof 7. VII 1922 19 IX 1944. Om het geheel wordt nog een haag van altijd groene planten aangebracht. 26 Februari a.s. zal de overdracht aan de familie van Jan van Hoof, die een Nijmeegse oorlogsheld is plaats vinden Hij had volkomen vertrouwen in Russische politiek IK HAD VOLLEDIG VERTROUWEN in de Russische politiek en heb daarom niet geaarzeld, de Russen alle inlichtingen waarover ik be schikte te verstrekken". Deze zin is een fragment van een verklaring, op gesteld door dr. Fuchs, die op het ogenblik te Londen terecht staat, beschuldigd van het verstrekken van gegevens over atoom-energie aan de Russen. Fucks' verdediger las de verklaring gisteren tijdens het pro ces voor. De verdediger voegde aan deze verklaring van zijn cliënt toe: „Dr. Klaus Fuchs maakte, nadat hij tot Engelsman was genaturaliseerd, de indruk, getrouw te zijn aan de Britse zaak. Doch niemand wist dat hij innerlijk een fanaticus was, die betaald werd door een buitenlandse mogendheid." stofbom in Rusland een jaar zullen bespoedigen, „indien dit land in staat is een dergelijke bom te maken". FRIESE HOUTMOLEN IS TE KOSTBAAR In vroeger tijden waren er in Friesland een groot aan tal houtmolens. Zo langzamerhand zijn zij echter bijna alle verdwenen. De firma Siebenga te Heerenveen bezit er nog een, op het ogenblik al thans. Maar omdat de houtmolen te veel kosten met zich brengt, is er be sloten, dat hij moet worden afge broken. Hiermede zal een karakte ristiek beeld uit het Friese landschap verdwijnen. WIE WAS DE. FUCHS? Over de beschuldigde vertelde de openbare aanklager het volgende: Dr. Fuchs werd in 1911 in de na bijheid van Frankfort geboren. In 1933. bij het aan de macht komen van de nationaal-socialisten in Duitsland, verliet Fuchs Duitsland. Hij week eerst naar Frankrijk uit, en vervol gens naar Engelanê, waar hij zich vestigde. In 1940 werd hij daar ge ïnterneerd. In 1942 werd in verschillende lan den het onderzoek naar de kernsplit sing geïntensiveerd. Voor dit werk waren de knapste koppen ter we reld nodig en dr. Fuchs was een van hen. Hij was en is een van de voor naamste theoretici in het gebied van de kernsplitsing en hij heeft als zodanig ongetwijfeld het Britse on derzoek aanzienlijk vooruit geholpen. Dr. Fuchs werd uit de internering ontslagen en geleidelijk aan werd hij tewerk gesteld bij de onderzoekin gen naar de kernsplitsing. In Juli 1942 werd di. Fuchs tot Brits onderdaan genaturaliseerd. Hij ondertekende een verklaring, waar in hij trouw aan de Britse koning en aan de Engelse staatsinstellingen zwoer. In 1942 en in 1944 onderte kende hij de gebruikelijke verklarin gen, waarin tot geheimhouding werd verplicht. HIJ MAAKTE EEN LOYALE INDRUK. Hij maakte op zijn meerderen altijd de indruk loyaal te zijn, aldus de openbare aanklager, Christmas Hum- phey, die vervolgde: „Fuchs heeft verklaard dat hij. toen hij te Bir mingham te werk werd gesteld, niets wist van het werk dat hij zou moeten doen. Doch toen hem bleek dat van hem medewerking aan de onderzoe kingen op het gebied van de kern splitsing werd verwacht, besloot hij de Russische autoriteiten alles mede te delen, wat hij te weten kon komen. Hij stelde zich daartoe in verbinding met een ander lid van de communis tische partij. Sindsdien onderhield hij voortdu rend contact met hem volslagen on bekende personen. Elke door hem verstrekte inlichting werd doorgege ven aan de Russische autoriteiten. Dit alles geschiedde geheel op eigen initiatief van Fuchs. Hem was geen desbetreffend verzoek gedaan." De openbare aanklager verklaarde het onwenselijk en ook niet noodza kelijk te achten mee te delen hoeveel dr. Fuchs aan de Russische autoritei ten had doorgegeven. „Doch u zult een deskundige horen getuigen dat de door dr. Fuchs aan de Russische autoriteiten verstrekte inlichtingen van de grootst mogelijke betekenis zouden zijn voor een even tuele vijand." De Amerikaanse senator Millard Tydings, hoofd van de Senaatscom missie voor gewapende diensten en lid van de Congrescommissie voor atoom-energie, heeft gezegd, dat de inlichtingen, welke dr. Fuchs aan de Sowjet-Unie heeft verstrekt, vermoe delijk de ontwikkeling van de water- VOOR 100 POND. „Fuchs nam geld aan voor de door hem bewezen „diensten". Hij ontving in 1946, kort voor zijn terugkeer in Engeland, een bedrag van honderd pond sterling", verklaarde de open bare aanklager. Honderd millioen dollar voor Indonesië Amerikaanse lening De export-import bank te Was hington heeft gisteren bekend ge maakt, dat zij voor Indonesië een crediet heeft geopend van maximaal honderd millioen dollar om dit land te elpen de invoer te financieren van goederen voor zijn herbouw. Het crediet zal een rente dragen van drie en een half procent en af losbaar zijn in twintig jaar. Met de terugbetaling van de hoofdsom zal na vijf jaar worden begonnen. Indonesië zal over dit crediet kun nen disponeren onder overlegging van gespecificeerde opgave van zijn behoeften. De president van de Ex- port-Importbank deelde mede, dat binnen enkele weken reeds gelden zullen kunnen worden opgenomen voor de aankoop van goederenwa gons, vrachtauto's, etc., maar dat er langere tijd zal heengaan eer de aan schaffing van zware machines zal kunnen worden gefinancierd. Het eenheidsstrevea in Indonesië Volgens de richtlijnen der constitutie De Indonesische minister van bin nenlandse zaken Anak Agung ver klaarde in de „Pedoman" van 9 de zer: „Elke Negara mag zich aanslui ten bij de Republik Indonesia of een andere deelstaat, hetgeen ook is vast gelegd in de Grondwet. De aanslui ting dient echter te gescheiden vol gens de bestaande bepalingen en daar de R.I.S. de constitutie heeft vastge steld, geeft de regering aan het volk de richtlijnen aan, hoe te kiezen tus sen de federale of eenheidsstaat Het volk wordt dus volledig de gelegen heid gegeven zijn wensen kenbaar te maken." Inzake de siuatie op Zuid-Sumatra zeide Anak Agung, hierover nog slechts persberichten ontvangen te hebben. Het ministerie van binnen landse zaken heeft telegrafisch om inlichtingen verzocht. In West-Borneo is een commissie in het leven geroepen ter bestudering van de definitieve status van dit ge bied. De commissie bestaat uit leden der Dewan en anderen. Over Zuid en Zuidoost Borneo, waaruit stem men gekomen zijn voor een directe aansluiting bij de Republiek Indone sia, zeide Anak Agung. ook hierom trent nog slechts berichten beschik baar te hebben over demonstraties, waarin verzocht werd om aansluiting. Wat betreft Pasundan merkte Anak Agung op dat het, voordat aan het volk de gelegenheid gegeven wordt zijn stem uit te brengen over de sta tus, voor het ogenblik voor Pasun dan beter is, dat er een regerings commissaris wordt aangesteld. Naar aanleiding van het verbreken der re laties met Pasundan door enige re gentschappen en hun besluit tot aan sluiting ervan bij de Republiek Indo nesia, zeide Anak Agung. dat' deze kwestie spoedig de aandacht der re geringscommissaris zal hebben, zo dat deze kwestie weldra opgelost zal zijn. DE GEARRESTEERDEN IN DE ZAAK-WESTERLING. De „Indonesia Raya" van 7 Fe bruari vernam uit „gewoonlijk wel ingelichte kringen", dat het onder zoek in de zaak van de premier van Pasundan, de luiers der P.S.I. als mede andere personen die ervan ver dacht worden, betrokken te zijn bij de actie van Westerling, beëindigd is. Niet-schuldigen zullen dadelijk in vrijheid worden gesteld, enkelen van hen zijn reeds vrij. De schuldigen worden terstond voor de rechter ge daagd. Het blad vernam voorts, dat de affaire te Bandung te vergelijken is met die te Madiun, waar men ook heeft getracht, zich van de macht meester te maken via een opstand. „NEDERLAND HELPT INDIë" ZET HAAR WERK VOORT Gezien de talloze aanvragen om hulp, die bij het landelijk bureau der stichting „Nederland helpt Indië" te Djakarta van allerlei zijden en uit vrijwel geheel Indonesië nog dage lijks binnenkomen, heeft de stich ting gemeend haar bureau in Indone sië vooralsnog niet te mogen liqui deren. DE PROCESSEN IN WUERTEMBERG-BADEN. De openbare aanklager te Stutt gart heeft bekend gemaakt, dat het rechtsgeding van Reinhold Maier, minister-president van WuerLem- berg-Baden, en Gottlob Kamm, voormalig minister voor de zuive ring, onmiddellijk gestaakt wordt. Het onderzoek van de beschuldi ging, dat Maier betrokken was bij omkoperij en fraude op grote schaal bij zuiveringsprocessen was „onge grond" gebleken. Het feit, dai Maier ongeveer 10.000 personen, die voor zuiveringsrechtbanken veroordeeld waren, gratie had gegeven, schonk geen wettelijke gronden voor een onderzoek naar deze besluiten, aldus de aanklager. Het onderzoek inzake Kamm, die er van beschuldigd was in zijn func tie van minister verduistering te hebben gepleegd, was gestaakt op grond van de amnestiewet, die in December door de federale regering werd uitgevaardigd. Andere be schuldigingen, tegen Kamm uitge bracht, bleken geen grond te geven voor berechting, aldus de aanklager. Het onderzoek inzake Kar! Stroele, August Meyer, Heinz May en An- lreas Rapp zou worden voortgezet. ZES DODEN TE CALCUTTA. Te Calcutta zijn bij botsingen tus sen Mohammedanen en Hindoes zes personen gedood en 90 gewond. Er is een uitgaansverbod ingesteld. In officiël kringen te New Delhi heb ben deze laatste botsingen bezorgd heid gewekt. Premier Nehroe heeft de bevolking van de stad verzocht „deze manifestaties van wanorde'1 spoedig te beëindigen. Te Tignes in het departement Sa- voie (Franse Alpen) heeft een lawi ne twee hutten bedolven. Naar ver luidt zijn 9 personen om het leven gekomen, onder wie een kind. Tot nog toe zijn vijf lijken en twee kin deren, van wie een stervende was, door een reddingsploeg uitgegarven. Een meter hoge sneeuwlaag be moeilijkt het redingswerk. Geórg Dertinger, de Oostduise mi nister van buitenlandse zaken, is door de autoriteiten aldaar onder huisarrest gesteld, aldus meldt „Die Welt" (Britse licentie). Een officiële bevestiging van dit bericht was niet te krijgen. Dertinger, een van de leiders der Christen-Democraten in de Sowjet-zöne, zou „zijn bestuurs taak als minister verwaarloosd" heb ben. Sprekender getuigenis schijnt een plan te bestaan, om aan de Zuidzijde van de Waalbrug een kruis op te richten, met de bedoeling, duidelijk te ma- Ken. dat reizigers het katholieke Zui den betreden. Wij hebhen niet kunnen nagaan, in hoeverre dit plan ernstig is. Maar wij willen als onze mening wel uiten, dat men veel sprekender, veel reëeler kan tonen, dat men in hel katholieke Zuiden is, dan door zuik een symbolisch kruis. B.v.: doordat het daar uitgesloten is, dat men in een winkel, restau rant rf hotel wordt afgezet; doordat het daar ondenkbaar is, dat iemand in weel.ie leeft, terwijl hij zijn buur man gebrfk laat lijden; doordat het daar niet mogelijk wordt geacht, dat etn werkgever zijn werknemers niet respecteert en niet als vol waardige medewerkers bejegent; door dat men daar niet de liefde ernstig kwetst door roddelen enz. Sprekender dan een symbolisch kruis, zijn ceze en dergelijke uitin gen van eer. echt katholieke geestes gesteldheid van een beleving der ka tholieke beginselen. VASTENBRIEF EN NIEUWE VASTENWET. Dp Vastenbrief van het Hoogwaar dig Episcopaat zal dit jaar niet op Zondag Quinquagesima van de preekstoel wc den voorgelezen, maar reeds op Zondag Sexagesima, 12 Fe bruari a.s. (morgen). De nieuwe Vastenwet voor de Ne derlandse kerkprovincie zal van de preekstoel worden afgekondigd op Zondag Quinquagesima, 19 Februari PLECHTIG JAARGETIJDE VOOR Z.H. PAUS PIUS XI. Gistermorgen om half elf is in Rome in de Sixtijnse Kapel het elf de jaargetijde van Paus Pius XI, die op 10 Februari 1939 overleed, her dacht. Kardinaal Tedeschini droeg de Plechtige Requiemmis op, die door Z.H de Paus en door alle in Rome vertoevende Kardinalen werd bijgewoond. Na de H. Mis heeft Z.H. de Paus van Zijn troon de plechtige absoute, verricht. Behalve de Kardinalen waren ook vele Patriarchen, Aartsbisschoppen en bisschopptn aanwezig, alsmede vele genernals van religieuse orden en congregatie? en leden van de H. Congregaties en van de Romeinse Rota. Tijdens <ie plechtige absoute werd Z.H. de Paus geassisteerd door vier leden vari de „Signatura Apostolica". EX-KONINGIN AMELIA VAN PORTUGAL SCHENKT STAATSIE- MANTEL VOOR HET HERSTELLEN VAN PARAMENTEN. Ex-koningin Amelia van Portugal heeft aan de Patriarch van Lissa bon, kardinaal Cerejeira, een kost bare staatsiemantel geschonken. De bedoeling van dit geschenk is de mantel tegebruiken om de para menten te herstellen. Ex-koningin Amelia is de echtgenote van Koning Karei II, die in 1908 tegelijk met de kroonprins vermoord werd. Zij woont thans in Frankrijk. Gedurende de tijd, dat de Com missaris dei Koningin in de Pro vincie Zuid-Holland zijn functie niet kan uitoefenen wegens een hem overkomen ongeval, is waarnemend no nmissaris mr. E. Bolsius uit Lei den. GOUDEN BESTAANSFEE#T ST. CANISIUS-COLLEGE. De vier ng van het gouden be- staansfeest van hef St. Canisius-Col- lege te Ni;meger. is thans vastgesteld op Vrijdag 12 Mei 1950. Mgr. Mut- saerts zal op die dag een pontificale H. Mis ondrasen in de kapel van het College. VUURTOREN VAN WEST-KA- PELLE GERESTAUREERD Ook de beroemde vuurtoren van West- Kapelle werd tijdens de oorlogshan delingen deerlijk gehavend. Het was van het grootste belang deze toren, die uit het jaar 1470 stamt maar die tot 1831 als kerktoren dienst deed, weer spoedig te restaureren. Thans I is men met de werkzaamheden ge-1 reed gekomen en binnenkort zal de noodverlichting weer worden ver vangen door het grote licht. MODERNE SLAVENHANDEL. Twee leden van de Amerikaanse militaire politie zijn te Wenen gear resteerd onder beschuldiging van een ontheemde te hebben ontvoerd en voor voor zevenduizend schilling te hebben „verkocht" aan de Sow- jets, aldus is van Amerikaanse zijde medegedeeld. De betrokken ontheemde is een uit Roemenië afkomstige Duitser, Oswald Eder geheten. Op elf No vember jl. zou hij ontvoerd zijn en op een vooraf bepaalde plaats aan Russische personen zijn uitgeleverd. De twee gearresteerde kwamen zich zelf bij de autoriteiten aanmelden, aldus de mededoeling, nadat een grote bende, die zich met ontvoering van personen bezighield, was opge rold. Geen audiëntie. Z.H Exc. de Bisschop van Haarlem zal Dinsdag 14 Februari geen audiëntie verlenen. £en ftaAiaZtfe. Verraders zijn voor een goede zaak nog niet zó gevaarlijk als on verschilligen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1